Ikmaaidei Onder de Schijnwerper Burgeroorlog in Griekenland Nederland en Republiek beiden schuldig aan mislukking N.-HOLLANDSE PERS 19*»5 Guerrilla's bevechten gendarmes Ons dagelijks overzicht Poo!s£ Landdag in de U.N.O. De Gaulle sprak te Algiers Vrees voor gewapend conflict met Moskou Wilde Sjahrir te grote bevoegdheden? Nederland is 'n heerlijk land 4e Jaargang No 106Ó Maandag 13 Ochber 1947 Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerweg 338, Telefoon 3300. Stadsredactie en Corr. adres. Voor- dam 6 A (niet te verwarren met Voor- dam 9) tel. 3967, bij geen gehoor 4544 Voorlopig voor Administratie, adver tenties en hoofdredactie, Tel.: 3300 Het Atheense nieuwsbureau meld', dat een „machtige strijdgroep" van guerrilla-strijders het Macedonische dorpje Métanghistion des nachts aan gevallen, het garnizoen overmeesterd, 12 huizen in brand gestoken en tien inwoners vermoord heeft. Gendarmes, die het plaatsje wilden ontzetten, al dus het nieuwsbureau, geraakten in een gevecht met een tweede sterke guerrilla-afdeling. Negen gendarmes en 15 guerrilla strijders zouden gesneuveld zijn. Ook het plaatsje Litohorox ten westen van Saloniki zou een aanval te verduren lebben gehad. De guerrilla-strijders wisten een deel van het dorp een tijdlang in handen te houden en 49 jonge mannen en vrouwen te dwingen zich bij hun aan te sluiten. Bij het verlaten van het dorp vielen zij in een hinderlaag en lieten 1 dode en 3 gewonden achter. Vooral in de dorpen van de bergachtige grensgebieden van Macedonië zouden de guerrilla-strijs- ders de methode van gedwongen re- crutering toepassen. Naar de correspondent te Athene van het Britse blad „News Chroni- cle" meldt .heeft de Griekse regering Zondag in de hoofdstad een „nood toestand" afgekondigd. Naar men te Athene gelooft, wijst deze beslissing er op, dat men voor uitbreiding van de burgeroorlog tot in de omstreken van Athene vreest. Het besluit van de regering volgt op de oproep van de communistische lei der Zachariades aan zijn volgelingen om ook in de steden buiten het ge- vechtsgebied actief te zijn om zodoen de generaal Markos te steunen. Na een lang debat is er een speci ale Bakan-commissie gevormd, waar in ook Nederland zitting heeft. Aan boord van 'n Ned. schip in de Canadese haven Vancouver is 186 kg opium ter waarde van ruim 4'A millioen dollar in beslag genomen, de grootste zending die ooit werd gevon den. De berichten uit de wereld luiden weinig gunstig. Griekenland, Pales tina, Indonesië zijn broeihaarden waar ieder ogenblik het vuur naar buiten kan uitslaan, in Indo-China is de strijd weer opgelaaid, de kleine ko mintern van Belgrado heeft de poli tieke atmosfeer geladen met span ning. De berichten uit Lake Succes, waar de Assamblée van de U.N.O. verga dert. zijn even slecht. De heren kun nen niet verder komen en de bespre kingen dreigen hopeloos vast te lopen Het lichaam, dat tot opgave heeft de orde in de volkerengemeenschap te handhaven, is-in zichzelf even ver scheurd als deze volkerengemeenschap Men behoeft zich daarover niet te verwonderen .want de meeste der kibbelende naties zijn in de U.N.O vertegenwoordigd en de ruzie, die el ders bestaat, wordt in Lake Success eenvoudig voortgezet. Zo is de U.N.O. een weerspiegeling van het wereld gebeuren. Deze U.N.O. zou een verbeterde Vol kenbond zijn, men, heeft inderdaad ook ernsig gepoogd verschillende ge breken van het instituut van Genéve te vermijden. Helaas blijkt hoe langer hoe meer. dat het resultaat onbevre digend is. De Verenigde Naties zijn niet bij machte de daden te stellen waarop de wereld wacht en waardoor tegenstanders, die elkaar met de wa penen te lijf willen, tot de orde wor den geroepen. Scheldpartijen, waar voor de vroegere gedelegeerden naar de Volkenbond, die dooreen genomen wat deftiger schiinen te zijn geweest, zich zouden hebben gegeneerd, zijn aan de orde van de dag; de werk zaamheden zelf gaan ontstellend lang zaam. De fout van déze volkeren-verga dering dunkt ons te zijn. dat ze niet de macht en de kracht heeft zich bó ven de dingen te plaatsen. Ze doet denken aan een arbitrage-commissie een scheidsgerecht, waarin de beide tegenstanders juist evenveel leden hebben benoemd, die alleen in het rechtscollege zetelen om de belangen van de eigen partij te behartigen. Ieder gewoon sterveling voelt on- j middellijk aan, dat zulk een instelling waardeloos en zinloos is. De mogelijkheid, dat het de kant op zou gaan als thans in werkelijk heid het geval is. is trouwens door de oprichters voorzien: men was ervan overtuigd, dat de organisatie alleen dan nuttig werkzaam zou kunnen zijn, wanneer de grote naties het on derling met elkaar eens bleven. Dat was in de oorlogsdagen, toen allen waren verbonden door het ene grote doel: Duitsland te verslaan. Dit doel is weggevallen en inplaats van eensgezindheid, die ook bij de wederopbouw zo hoogst nuttig had kunnen zijn, is gekomen onderlinge naijver, wangunst, wantrouwen. Onder zulke omstandigheden is geen enkele samenwerking mogelijk* niet in een Volkenbond en niet in een U.N.O. En daarom doet de U.N.O. eigenlijk al leen maar denken aan de spreekwoor delijk geworden Poolse landdag, die uitmuntte door onvruchtbaarheid en wanordelijkheid. E. Morrison over de Britse economie Hei bert Morrison, Lord-president of the Couneil en leider der regering In het Lagerhuis, heeft m een redevoe ring te Smethwicker vobr gewaar schuwd, dat de buitenlandse concur rentie op de export-markten weldra de nationale economie van Groot-Brit- tannië op haar grondveston zal doen schudden, indien Groot-Britannië zijn positie niet verbeterde door. e^n gro tere en doelmatiger productie. Morrison onderstreepte de noodzaak tot het verlagen van de invoer en het verhogen van de uitvoer en 'verklaar de, dat de Britse regering „een grote campagne" moest inzetten om de in- voerrestricties van andere: landen voor Britse goederen op te heffen. „Wij maken plannen om op eigen benen te kunnen staan en zpllen 6lagen", aldus Morrison. Volgens hem .vertoonde de internationale handel, de neiging te krimpen i.p.v. zich uit te .breiden. De hele wereld had echter meer dan ooit behoefte aan producten' uit Noord- en Zuid-Amerika. Zul'en Y.S. conferentie beleggen voor plan-Marshall? De V.S. zullen de mogelijkheid be studeren van het bijeenroepen van de 16 Europese landen voor een con ferentie over het plan-Marshall, al dus wOrdt van gezaghebbende tijde vernomen. D^ Amerikaanse regering zal daar toe heden besprekingen openen met Sir Oliver Franks en andere be stuursleden van de Parijse conferen tie. Naar verluidt is het doel van de ze stap Europese goedkeuring te ver krijgen voor de onvermijdelijke ver anderingen, die in het originele Pa rijse rapport moeten worden aamte- bracht alvorens de Amerikaanse piste nen aan het congres kunnen worden voorgelegd. Europese diplomatieke kringen te Washington schijnen niet enthousiast over dit Amerikaanse voorstel te zijn. BU een poging om in onderling overleg een zo mogelijk alle partijen bevredigend einde te brengen aan de verwarring in de Noordhollandse pers werd overeengekomen, dat de „fusiebladen" alsnog één week te Alkmaar zullen worden uitgegeven. De partijen krijgen hierdoor gelegen heid tot het zo nodige nadere overleg. In deze week zullen onze uitgaven zich onthouden van elk com mentaar op de persstrijd in onze provincie. N.V. SPREKEND PAPIER De Kerstpakketten voor de Nederlandse scldaten in Indonesië komen reeds in Indonesië aan. Na het lossen worden zij naar alle delen verder verzon den om gedistribueerd te worden. In een Zondagmiddag te Algiers uitgesproken rede, heeft generaal De Gaulle zich voornamelijk beperkt tot de toestand in Algerije. Meer dan in zijn andere redevoeringen vestigde hij evenwel de aandacht op de positie van de Sowjet-Unie. „Het is te ho pen", aldus de Gaulle, „dat Moskou er naar zal streven de toekomst te bouwen op samenwerking en niet op onderdrukking van anderen. Alles wijst er echter op, dat het tegenge stelde moet worden aangenomen". Hij onderstreepte de strategische positie van Algerije en zag zeer dui delijk, waarom Algerije en de Franse Unie de voornaamste doelwitten van de communisten vormen. „Omdat. Opzienbarende rede van Schermerhorn Voor de vrouw. Xen zandkleurig pak je ran wollen jersey, gedragen met een bontgarni-vur vais r«*al. Een uit- stek«nde dracht vso? .-aeole berfsftta- ésn- A.P.A. P Zowel van Nederlandse als van Republikeinse zijde is in Linggadjati eerlijk naar een conceptie gestreefd, waarin het volstrekt nieuwe vorm kreeg, zij het ook alleen in zeer grote en brede lijn, maar dat daarnaast toch in toenemende mate verschijnselen zichtbaar werden, die aan weerskanten het ongeloof in elkaar deden toenemen. Dit ongeloof heeft tenslotte in zeer belangrijke mate bijgedragen tot de ontwikkeling, die op 20 Juli een voorlopig einde vond. Het is voor ieder, die nadenkt duidelijk, dat er in de historie altijd op zijn minst twee verschillende sferen zijn, waarin de krachten werken, die het gebeuren uiteindelijk bepalen. In de eerste plaats is er de voor tallozen onzichtbare, maar toch allesbeheersende onderstroom, die in een historische periode de hoofdrichting van 't gebeuren bepaalt, soms schijn baar onafhankelijk van wat er aan de oppervlakte speelt. In de tweede plaats zijn daar de dingen van alle dag, de verschijnselen, die zich aan onze voeten afspelen, de ontmoetingen, die wij in het leven en in de strijd van alle dag hebben. Kortom, dat geheel van verschijnselen, dat voor een mens, die niet dieper schouwen wil, het eigenlijke leven uit maakt en bepaalt. Herinnert u zich nog, hoe velen in de jaren rondom 1930 met een zeker enthousiasme over het fascistische Italië spraken, waar in de wereld der dagelijkse verschijnselen Musso- lini kans zag er dan toch maar voor te zorgen, dat de trein op tijd liep, dat de welvaart van het volk duide lijk en zichtbaar toenam? Hoevelen hebben zich daardoor laten verblin den: het ging er in Italië uiteindelijk niet om, of de trein op tijd reed, maar het ging er om welke geestelijke krachten de leiders bezielden, die dit technisch apparaat aanvoerden. Ik zou bijna geneigd zijn om hier direct achter te zetten: zo gaat het er ook niet om, of de Indonesische wereld in de gestalte van de republiek alle kinderziekten van een opkomende staat vertoont, die maar denkbaar zijn. CONSTRUCTIEVE ARBEID Zeker, aan de oppervlakte vinden in Indonesië allerlei dingen plaats, die ik op geen enkele wijze wil trachten goed te praten. Toch kan ik niet anders dan telkens weer er op wijzen, dat wij het met dezelfde or ganisatie en met dezelfde mensen zul len moeten doen. Waarom? Wel, niet alleen omdat zij de grote onderstroom van hel histo risch gebeuren iu Azië vertegenwoor digen, maar ook omdat zij eraooz ge dragen en gestuwd worden. Ondanks hun persoonlijke tekortkomingen, ook m hun politieke optreden. Het zal in de toekomst niet gaan om de tot he den toe politiek onverschilligen, die thans bereid zijn met de Nederlands- Indische regering een rol te spelen, maar om hen, die wezenlijk aange raakt zijn. De vraag is alleen of zij in staat zijn om de motorische kracht, die zij aan deze aanraking ontlenen, te richten op constructieve arbeid, op het volstrekt nieuwe plpn, dat Ling gadjati in wezen was, of dat zij deze kracht niet zullen kunnen opbrengen en wij in Indonesië verschijnselen gaan krijgen zij het ook in andere vorm zoals wij die thans in India en Pakistan zien. Of zij deze kracht zullen kunnen opbrengen, hangt er echter voor een belangrijk gedeelte van af, of wij als Nederlanders mee zullen willen werken in de richting van deze onderstroom, daardoor hun positie versterkend, of dat wij tegen hen in de taaie afbrokkelingsstrijd van een teruggedrongen Nederlands gezag verkiezen. TWEE FACTOREN Het gebeurde in Azië, dat deze keer ook ons land zo sterk beroert, wordt in wezen bepaald door twee factoren. De eerste is de rondom de eerste we reldoorlog begonnen bewustwording van een zeer dunne laag in Zuid- Oost-Azië. Di». proces is door het Westen ingeleid en de moderne tech niek en wetenschap hebben een in valspoort in de Aziatische wereld ge smeed, waardoor de invloed van deze allesoverheersende krachten ook daar voelbaar is geworden. De volkeren van Azië zijn bezig iets van hun eigen persoonlijkheid uit vroeger eeuwen terug te winnen, zich als zodanig te ontplooien en hun plaats als eigen nationale persoonlijkheid in de we reld op te eisen. Dat is de ene kant. De andere kant is de zichtbare ver zwakking van West-Europa, dat eeu wenlang het centrum van koloniale macht is geweest. Europa was dit, omdat het in de laatste eeuwen het branflpunt was van de technische ontwikkeling van de mensheid en van de daarop ge bouwde economische krachtcentra. Die technische ontwikkeling is van Euro pa uit echter over de gehele wereld verspreid en Amerika heeft ons over vleugeld. De economische centra zijn mede verhuisd en twee wereldoorlo gen hebben de rest gedaan, die nodig was voor een verzwakking van Euro pa, die thans vrijwel catastrophaal is. Is het wonder, dat dit alles een twee de factor is gaan vormen, die werkt in de richting van een ontbinding van alle koloniale verhoudingen? Is het dan zo gewaagd te veronderstel len, dat dit proces ten gevolge zal hebben, dat Europa voor deze eeuw ten einde is, nergens ter wereld meer koloniale macht zal bezitten? Ik wil in mijn critiek op Nederland zeker niet eenzijdig te werk gaan, maar ik kan ook volledig oog hebben voor het schrijnend tekort, dat er aan Indonesische zijde bestaat. Indien ik nog eens bedenk in welke gezind heid de overeenkomst van Lingga djati tot stand kwam in October-No- vember 1946, verder welke ontvangst dit ontwerp in Nederland te beurt viel, hoeveel toorn erover is uitge stort en ik lees dan wie zich vandaag op Linggadjati beroepen, dan zeg ik tegen dezulken: Gij zyt te laat, zoals gij ook de volgende keer weer te laat zult zijn. De traagheid ziet men aan wanneer op zekere dag een gewapend conflict zich zou voordoen, waardoor Afrika een buitengewone strategische betekenis zou krijgen, Frankrijk zeer veel moeite zal hebben om de gebie den, die een prooi zijn van anarchie, voor zijn verdediging te gebruiken. Spreker ging vervolgens uitvoerig in op de redenen waarom het in het be lang was der Fransen en inheemsen van Algerije om nauw verbonden te blijven met het moederland daar an ders de „deur voor de ondergang zou worden geopend". Peccavi In ons nummer* van Zaterdag komt in de rubriek „Kerkdiensten" een fout voor, die wjj ten zeerste en op recht betreuren. Wij zullen deze hier niet herhalen, het opnoemen ervan zou weer 'n krenking van 'n bepaal de groep van onze lezers betekenen. We geven toe, dat het een onver geeflijke fout was, die wij nimmer hopen te herbalen. Hoe het zetdui- veltje dit voorelkaar kreeg Is ons 'n raadsel, maar het was zo. Peccavi..» BEEEDIGING VAN DE PRINSES Z.K.H. Prins Bemhard zal II.K.H. Prinses Juliana vergezellen bü de plechtige beëdiging van de Prinses als regentes op a.s. Dinsdag. Nederlandse en aan zijde bijna gelijk. Republikeinse SJAHRIR EN DJOCJA Ook geloof ik. dat het wel goed is eens duidelijk te zeggen, dat Sjahrir in werkelijkheid niet is afgetreden omdat hij ten aanzien van Nederland verder wilde gaan dan de Republi keinse regering, maar dat zijn aftre den en daarmee het verdwijnen van een groot gedeelte van de groep, waarop wtf tot heden bouwden, toe te schrijven is geweest aan het feit, dat hij meer volmachten wilde ont vangen voor het voeren der onder handelingen dan Djocja hem wenste te geven. Misschien is zijn vragen overvragen geweest en betekent dat een fout met bedenkelijke gevolgen. Het is ook niet juist, dat cr in die maanden in wezen niets bereikt werd. zij het ook, dat dit bereiken van overeenstemming op allerlei punten met grote moeilijkheden gepaard ging. Gaat men echter zakelijk na wat tus sen April en Juni werd overeengeko- men, dan zou dat zeker een grond slag hebben kunnen zijn voor een vruchtbaar optreden van de geraamde interimregering, indien niet het we derzjjdse ongeloof in elkander alles ondermijnd had. PROF. SCHERMERHORN BESLOOT: Ik meen nog altijd, dat de schep ping van de souvereine verenigde staten van Indonesië maar die dan ook werkelijk souverein zijn, zonder achterdeurtjes, gebouwd met een vol strekt vrijwillig aanvaarde en van In donesische zijde gevraagde bijstand, de eerste stap moet zijn. Pas indien dat door ons innerlijk kan worden aanvaard, zal de vereniging in de Ne derlands-Indonesische Unie reële be tekenis hebben en wat anders zijn dan een juk. dat het Indonesische volk zal proberen kwiil te raken In de afgelopen week vierde de Vereniging voor Vreemdelingenver- teer te Heiloo haar 40-jarig jubileum en ter ere van dit gedenkwaardig feit mocht ze als gastvrouwe optreden bij de ontvangst der afgevaardigden naar de 25ste vergadering van het alge meen bestuur van V.V.V.'s in Noord Holland benoorden het Noordzeeka naal. Voor ons is dit aanleiding om de aandacht te vestigen op een tak van bedrijf en daarmee op een bron van inkomsten, waarvan de belangrijk heid tot veel te weinigen is doorge drongen. Het gevolg daarvan is, dat de mogelijkheden, welke ons land in dit opzicht biedt, nimmer ten volle zijn uitgebuit. Dit is geen verwijt aan het adres der V.V.V.'s. Integendeel, daar is men van een en ander ten volle over tuigd en gedurende een reeks van jaren hebben deze lichamen hun ui terste best gedaan, niet alleen om de vreemdelingen aan te trekken. oer ook om het Nederlandse publieic z>n te doen krijgen voor de schoonheid van het eigen land. Aangezien ons volk in dit opzicht een merkwaardi ge lauwheid aan de dag legt en de regeringen tot op zekere hoogte een weerspiegeling zijn van de algemeen heersende inzichten, is het weinig verwonderlijk, dat de V.V.V.'s ook van het landsbestuur niet die krach tige financiële steun ondervinden als •aarop ze feitelijk recht hebben. Ook hier is het zo dat de kost voor de baat uitgan En zolang Ne derland weinig geld overheeft voor het maken van propaganda in het buitenland, zal het vreemdelingenver keer nooit tot volle ontplooiing ko men. Het is daarbij waarlijk niet zo, dat ze niets te bieden hebben. Ons strand is wellicht het mooiste ter weref8. Bergen hebben we niet, maar ons polderland, voor welks schoonheid de meeste landgenoten blind schijnen te zijn, is enig op aar- de. De beoefenaar van de watersport leeft te midden van een natuur, die menig vaderlander nooit heeft aan schouwd en waarvan al te velen geen begrip hebben. Wat onze folklore betreft, de bui tenlander kende alleen Volendam. Een tiental jaren geleden werd de Alkmaarse kaasmarkt ontdekt op het ogenblik, waarop haar stervensuur scheen te zijn geslagen. Deze ont dekking was voorlopig haar redding. En het was de laatste oorlog, die de ogen van duizenden en nog eens duizenden geallieerde soldaten open de voor de Zeeuwse kleedcrdrachtcn. Wat men daar vond was niet minder typisch dan Volendam! Het wordt tijd dat de Nederlander begint te besef fen, dat zijn vaderland en een is. overvloeiend van schoonheid en van overlevering. Eerst wanneer dat ten volle tot hem begint door te dringen, zal ieder onzer in den vreemde een propagandist 2ijn. Hij zal toegeven, dat het hier anders is dan in het bergenrijke Zwitserland, dan op de woestijnachtige hoogvlakte van Leon. dan in de tuin van Valencia of langs de boorden van Rijn, Rhóne of Loire. Maar dat het hier minder mooi of karakteristiek zou zijn. dat zal hij met alle overredingskracht, welke in hem is, ontkennen. Want dat is niet rol Ieder, die ogen heeft om te zien, zal moeten toegeven: Nederland is een heerlijk land. Zodra ons volk. dat dikwijls een 7.o overdreven ontzag aan de dag legt voor alles wat buitenlands is. het eigene meer leert waarderen, zal dit besef ook doordringen in de hoogste regeringsinstanties en zal alles steeds gemakkelijker gaaifc Het zover te brengen is een der takken der V.V.V.'s. En wat ons be treft, we stellen ons gaarne ter be schikking om naar vermogen aan dit doel mede te werken. A F i Us. In Schotland is een bericht ont vangen dat een vliegtuig ir: moc-.lijk- heden verkeerde. Eén motor rookt® en een andere stond stil. weerbericht *s MIDDAGS VRIJ WARM Na het oplossen van In de nacht ge vormde mist perioden van r.i»ni»®- schijn en vrij warm. Droog weet. m«4 meest «wakke wind tussen Kntd tm Oost.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 1