Spanje
Vrije bedrijven zullen de meesten
opnemen voor de anderen:
reservewerk
frimmy, Emuu-h oh u-o-dialtah.
ïhuiupi uit de, óJfajJuuirrfczt
Problemen rond hei woningvraagstuk
Pleegi Hollywood
zelfmoord?
-
Straks komen er weer arbeiders „vrij"
In de havens verwacht men weldra slapie
Dr bletenoogstcampagne loopt ten
einde. Zoals In andere Jaren betekend
dat ook nn weer, dat er seizoenarbei
ders vrjj komen. Verleden Jaar was
dat in Noord-Holland boven 't Noord-
seekanaal een aantal van plm. 800;
hoevelen het dit Jaar zullen ztyn valt
op dit ogenblik nor alet te overzien.
Wat raat er met deze arbeiders ge
beuren?
Wel. hopenlfjk vinden zij emplooi
In de zgn. „vrije bedrijven". Men kan
wel verwachten, dat dit ook voor het
overgrote deel het geval zal zijn. al
wensen een paar belangrijke indus
trieën zoals do Hoogovens in XJmulden
en de zuurkoolfabrieken in de Lan-
gedijk op het ogenblik, om bepaalde
redenen geen toevloed van arbeiders
over een of twee weken kan dat weer
anders zijn
Wanneer echter, tegen de verwach
ting in. toch ®en vrij groot contingent
arbeiders niet eeolaatst kan worden?
Of. wat waarschijnlijker is: als dit
verschijnsel van werkloosheid over 'n
Jaar of wat weer een normaal ver
schijnsel zou worden, wat dan?
.De Dienst Uitvoering Werken Is
een noodzikelHV kwaad"» aldus ir. W.
M. van Rossum du Chattel. hoofd
inspecteur van de DUW van Noord
HollAnd., met wie wij over deze pro
blemen een onderhoud mochten heb
ben .Inderdaad, ideaal zou zijn een
maatschaopM zelfs zonder periodieke
werkloosheid, maar. al benaderen wij
op dit moment dit ideaal .het ziet er
niet naar uit dat het zo blijven zal..
In dy Jaren voor de oorlog werkten
in Werkversc*»*ffingsverband in Nrd.
Holland geregeld een 6000 arbeiders
het was een slechte tijd. Vlak na de
bevrijding waren het er een 12.000
een tijdvak van hoogconjunctuur voor
de DUW. dat allengs gebied verloor.
Thans zijn nog slechts een 8 k 900
man voor de DTJW in onze provincie
werkzaam.
Minder rooskleurig beeld
▼oor de havens
Al is bet aan twQfel onderhevig, of
dU contingent binnenkort een belang
rijke versterking zal krügen uit de
rijen van de seizoenarbeiders van het
platteland, zo goed als zeker is. dat
er spoedig een flink aantal havenar
beiders de DUW-gelederen zal komen
versterken Het havenverkeer kent al
tijd ups en downs; de Samenwerken
de Havenbedrijven, de SHB, hebben
de DUW reedb laten weten, dat alle te
kenen er op wijzen dat er weer een
periode van hoogconjunctuur achter
de rug Is. En de DUW houdt zich
gereed am de stoot op te vangen.
Er is voldoende resei^rewerk!
Is er voor elk geval voldoende werk
gelegenheid? vragen wij. De heer Van
Rossum du Chattel geeft een opsom
ming van de objecten, die op werkza
me handen liggen te wachten. Het is
een lange lijst, meest van polderna
men. de Wicringermeer voorop.
De Wieringermeer schreeuwt om ar
beiders voor ons werk. Men is met de
noodzakelijke werkzaamheden wel zo
goed als klaar, maar het landschap
vraage een verzorgende hand: beplan
ting met bomen is bijna een noodzaak
Bijna. Want dergelijke óbjecten
staan in deze tijd. die nuttigheid
voorop stelt, op het tweede plan. De
grond van de Wieringermeer Is goed
er kan een rijke oogst groeien
aan het primaire belang is voldaan.
Zo is het ook met de andere objec
ten, drainage e.d. in polders. Een apar
te categorie vormen wel de zgn. boe-
renobjecten. waarmee zich vooral ook
een andere tak van dienst, resorte-
rend onder een ander departeirfent, be
zig houdt. n.L de Cultuurtechnische
dienst, die voor Noord-Holland in
Haarlem zetelt .Deze dienst is speciaal
wel belast met de voorbereiding van
de ruilverkaveling. Het wordt de boe
ren dit is de opzet mogelijk ge
maakt om objecten, waarvan zij zelf
de uitvoering niet geheel zouden kun
nen financieren, ter hand te nemen
met steun, ook finantieël, van de over
heid. Veelal geschieden deze werk
zaamheden voor het grootste deel ma
chinaal, dank zij het gebrek aan ar
beidskrachten. Maar ook hier is een
arbeidsteservoir aanwezig.
Een tien jaar geleden kende men
Ons dagelijks overzicht
Zoals men altijd belangstelling blijft
tonen voor mensen, die men eenmaal
goed heeft gekend, zo blijft men zich
ook steeds Interesseren voor landen en
volkeren, temidden waarvan men heeft
verkeerd.
Het Spanje, waarmee ik eens ken
nis maakte, was een naar Nederlandse
begrippen allerwonderlijkst land. Wat
vooral opviel was het grote verschil
tussen arm en rijk. Er waren enke
len. die hot goede der aarde genoten
Men vond ze in de Calle Alcala**te
Madrid, zittend in rieten stoeltjes voor
hun club en hun dagelijks werk scheen
te bestaan uit het laten poetsen van
hun altijd prachtige schoenen.
Er waren velen, die alleen de ar
moede kenden, die rondgingen in lom
pen en blote voeten, die een homp
droog brood met een lik tomaten
puree een godenmaal vonden.
Het "was het Spanje van bedelarij
en dagdieverij, van speelzalen, van
corruptie en omkoperij.
Over dit Spanje kwam de revolutie.
Deze revolutie zou veel eerder geko
men of misschien juist zijn uitge
bleven wanneer men er een goed-
geleide en zich van zijn rechten be
wuste arbeidersklasse had gehad, ge-
lljk bij ons het geval is geweest.
Maar hoe is het er nu?
Bij de eenzelvige positie, die het
land thans in de wereld inneemt, zijn
de berichten schaars. Wc hadden nooit
Verwacht, dat het onder Franco beter
zou run geworden, we vermoedden
eerder het tegendeel.
Dezer dagen hadden wc het voor
recht iemand te spreken, die er was
geweest Nu is het altijd moeilijk uit
een enkel onderhoud een jvistc con
clusie op te bouwen, wat we echter
te horen kregen, versterkte ons in
onze opvattingen, dat het er met
Spanje niet op vooruit is gegaan.
Dat Barcelona zich nog altijd de
naam van het Parijs van het Zuiden
tracht waardig te maken, verwonderde
ons allerminst Het geld. dat het ge
makkelijkst wordt verdiend, wordt 't
gemakkelijkst uitgegeven. In onze be-
zettingsdagen was het verschil tussen
arm en rijk groter dan ooit maar er
werd ook meer gebrast dan ooit te
voren.
Van de distributie was weinig te
recht gekomen. We hadden niet anders
gedacht Veel van het geld. dat te
Barcelona aan de Ramblas cf aan het
Plaza Catalina wordt uitgegeven, zal
behalveün de zwarte handel, wel zijn
verdiend door corrupte distributie-
ambtenaren. Zo wfis het Spanje van
Alfonso en zo zal dat van Franco nog
wel zijn.
Op de vrije zwarte markt is alles
te krijgen, maar het is peperduur.
Voor de arbeiders, wier lonen naar
verhouding lang niet overeenkomstig
zijn gestegen, zijn de artikelen van de
vrije markt onbetaalbaar.
Ziedaar enkele grepen uit wat we
hoorden.
Het bevestigde ons in de gedachte,
dat de periode van revoluties voor dit
arme land nog niet is afgelopen. Span
je mag enkele uitzonderlijk rijke ge
bieden tellen, zoals de tuin van Va
le nc ia, de profijten worden te on
rechtmatig verdeeld dan dat de toe
standen. die er heersen, houdbaar zijn
E.
dit werk nog niet. aldus onze zegsman
Lanzamerhand begonnen de boeren en
tuinders van Noord Holland het be
lang er van in te zien en nu zijn de
aanvragen steeds talrijker dan de mo
gelijkheid tot uitvoering. De DUW
zelf zou in verband wel meer mensen
wensen, maar primair is onze doel
stelling een sociale.
Een interessant object
In het Zuiden van onze prov. is de
werkloosheid altijd groter dan in liet
Noorden en daar men zat met het pro
bleem van de arbeiders over grote af
standen te vervoeren, heeft men ge
zocht naar objecten meer naar het
Zuiden toe. Een merkwaardig voor
beeld vormt wel de woestenij rond
het stroompje De Twiske. Daar, vlak
ten Noorden van Amsterdam, ligt een
uitgestrekt moerasland. dat alleszins
voor droogmaking in aanmerking
komt Reeds één blik op de kaart
overtuigt: het is een wirwar van blau
we strepen, door smallere groene ge
scheiden Tussen Oostzaan. II pen dam
en Landsmeer ligt dit oude veenge
bied .waarvan een 800 H.A. wacht op
inpoldering. Een ringdijk is n.1. in
het begin van de oorlog door een aan
tal aannemers reeds gemaakt en de
omliggende gemeenten dringen er
steeds op aan. dat de werken voort
gang zullen vinden. De overheid zegt,
terecht: dit is reservewerk. Wij wach
ten tot er een overschot van arbeiders
komt
Met een 500 man zou men kunnen
beginnen en het zou een langdurig
werk worden, daar alles met de hand
35. De bal trof met een doffe knal
de argeloos weglopende meneer Ba
rend Bof tegen zijn broek. De hande
laar In dieren vloog wel tien meter
over het dek en bleef toen beduusd en
duizelig zitten. „Goed gekeept, me
neer", riep Jan enthousiast. „Dat zou
Kraak je niet nagedaan hebben". „Ik
wou, dat die aap van jou z'n nek ha,
gebroken." gromde Bof tandenknar!
send en hij wreef over de plek, **ar
de bal hem had getroffen.
ï»ar P
Maas
zou moeten worden verricht. Voor me
chanlsch werk leent deze woestenij
zich niet
Er is één instelling, die aanvanke
lijk krachtig protesteerde tegen een
even. droogmaking. Dat is Natuurmo
numenten, het waterland is zeer rijk
aan vogels. Maar Natuurmonumenten
zal in de toekomst schadeloos worden
gesteld: tussen Ilpendam en De lip
blijft in1 elk geval een nog groot na
tuurreservaat.
Wanneer zal dit interessante object
ter hand genomen worden?
Laten wij hopen, in Jaren niet. Want
het zou betekenen, dat de werkloos
heid was gestegen.
Ik heb van de week m'n tone weer
derus krom houwen in de skeerwin-
kel. Wat er met de mense an de hand
is, weet ik niet, maar ze gaan d'r niet
op vooruit.
In de oorlog konne we ut zo verle
gen best met mekaar hewwe. We
begrepe mekaar zo merakel en we
gunde ieder z'n vraihoid, nei mense
ut was erg. En toe de bevroiding d'r
pas was leek ut wel of de oorlog in
ieder geval maakt had, dat ut Ne
derlandse volk een verdreegzaam en
verstandig volk worren was. We hadde
zelfs een Ned. Volksbeweging, die nou
bloikbaar dood is! En in de skeer-
winkel was ut den ok altoid gezellig
en behalve ut gewone gekanker op
rare dingo, hadde we meist nooit gien
mot met mekaar.
Maar de leste weke, of meskien al
maande leek ut wel of er weer wal
an ut veranderen is. En o mense, n6a
hewwe we van de weck de ontploffing
had.
En jullie reide nooit weer over.
Want nou zou Je denke. dat ut heel
wat bezonders was en de moeite
waard om over te ruziën, maar as Je
d'r goed over prakkezere was ut nag
verlegen belaciieluk ok.
Ut zat zo: Kees was bezig de krant
te spellen en toe zoit-ie zo een beetje
over z'n bril loensend: „Das ok wper
een klucht in de Twelde Kamer. IJc
weet niet of ik ut goed begroip, maar
ut loikt wel of ze ut gemengde zwum-
men verbiede wulle."
En bom d'r achteran zoit-ie: „Nóü,
die lui hewwe ok niet veul begrip."
Ut was um raak. De weerlum nou.
Want d'r wazze d'r een paar, die er
op of vloge as de bok op de haver
kist
Dat gemengde zwummen en dat ge
donder in de zwumbade was eenskan-
daal. Ze ergerde d'r oigen d'r groen
en paars an. En ut was heel geluk
kig dat de overhoid z'n oigen er mee
bemoeie gong, want zo kon ut niet
langer.
Wat wazze d'r eerst stil van. Want
je benne hillekendal niet op zo'n uit
barsting bedocht. En de manne keke
al triomfanteluk. Maar gelukkig was
de barrebier net klaar kommen met
een klant en hai loi voorzichtigheids
halve ut mes maar efkes neer, voor
ie begon te praten.
„Ik begroip jullie niet," zoid-ie be
daard, hoewel-le een beetje wit zag.
„As je je d'r an ergere, den hei je d'r
niet te kommen. Ut is hillemaal niet
verplicht om d'r heen te gaan.
Ik ben van de zeumer met dat war
me weer nag al derus te zwummen
we est. Den hier en den deer. En ik
wul je eerluk bekenne, dat ik op zo'n
zwumbad nag nooit wat zien heb, weer
ik me an ergerde. Meskien is ut wel
derus voorkommen, maar ik denk zo,
dat ut een kloin kunsie weze zou. om
derus dinge uit te zoeken, die deur
de mense, die zo teugen ut gemengde
zwummen benne uithaald benne, op
alle mogelijke plaasse, die ok niet deur
de beugel kenne. En as ik van de zeu
mer al die jöos en molde en vaders en
moeders met hullie gezinne zo lekker
in ut water zag rondploeteren, dat ik
d'r in genoten heb en dat ik bal m'n
oigen docht: Dut is toch puur netuur-
leker, as dat je de hele wereld in
zokke zwarte pakke met houge witte
boorde en hoede op met van die stoive
gezichte rond zien loupe."
„Midden in de roos", zoi Kees. „En
ik wul nag wel efkes veerder gaan.
Want as je van de zeumer op een
kerremis wazze, den zag je soms woive
en moide, om van de jóos en kirrels
nag maar niet te praten, die finaal
dronken wazze. En uit moet moin van
ut hart, ut wazze persies altoid lui, die
je niet op een zivumbad zagge. Azze
ze d'r oigen den uitslouve wulle in ut
belang van de zedelukhold, leite ze
den deer maar beginne".
„Ut zou nag beter weze", zoi Klaas
woisgerig, „as we allemaal efkes ver-
dreegzamer werde en alleman op z'n
oigen menier wat van ut leve.i geniete
Hete". FIGARO.
Een nieuwe gemeenschapsvorm voor
ouden van dagen
In het eerste artikel hebben wij de
vordering van woonruimte aan de or
de gesteld en zijn wjj tot de conclu
sie gekomen, dat er, vooral in het ge
bied, waar wij wonen, te weten West-
Friesland, slechts één categorie is, die
in belangrijke mate voor het vorderen
van woonruimte in aanmerking komt
en dat dit de categorie is, die door het
Jeven toch al niet zo gunstig behan
deld is. Het zijn de alleenwonende
ouden van dagen. Komen deze mensen
door vriendschappelijke samenspre-
king tot een by elkaar intrekken.
waardoor ruimte vrij komt, dan is dit
een pracht oplossing. Maar dat zal zich
slechts sporadisch voordoen.
En dus zal het krachtige wapen van
vordering gehanteerd moeten worden.
Tegelijkertijd echter, dat de overheid
zich gaat bemoeien met de wijze,
waarop de ouden van dagen hun le
vensavond doorbrengen, neemt zij een
verplichting op zich. Want als de
overheid zegt: Het is niet verant
woord, dat een oude man of een oude
vrouw alleen een huls bewoont, zal
deze overheid moeten ingrijpen en
zorgen dat er een gelegenheid is,
waar deze ouderen hun thuis vinden.
Het was zelfs dikwijls zo, dat de
overheid er volkomen van op de hoog
te was, dat er gevallen waren, waarin
het niet verantwoord was, dat alleen
wonende mensen in een huis bleven,
maar dat die zelfde overheid, die nu
zulke huizen zou willen vorderen, die
toestanden liet bestaan, omdat het te
kostbaar was, al deze mensen in ge
stichten onder te brengen.
Geen verschil tussen arme
en rijke ouden.
Gaat nu de overheid aan de alleen
staande ouden van dagen de woon
ruimte ontnemen, en we mogen
aannemen, dat dit zonder aanzien des
persoons zal gebeuren en dat het zelf
de lot de weduwe van dokter of bur
gemeester of notaris, zowel als van
arbeiders en boeren boven het hoofd
hangt, dan neemt die overheid te
gelijkertijd een grote verplichting op
zich. Want dan heeft zij in de toe
komst, en in de allernaaste toekomst
te zorgen, dat naast de oplossing van
het vraagstuk oud en arm, welker op
lossing een heel eind gevorderd is,
ook het vraagstuk van de huisvesting
van ouden van dagen en verdere al
leen wonenden wordt opgelost.
Dan zal die overheid er niet mee af
zijn, wanneer een gesticht wordt ge
bouwd, waarin de ouderen kunnen
worden ondergebracht.
Integendeel! Elke gedachte aan ge-
stichtsvorm zal In deze nieuwe stich
tingen uitgebannen moeten worden.
Wat hier verricht moet worden, kan
niet door één gemeente gedaan wor
den. Hier zullen vele gemeenten de
handen in elkaar moeten slaan.
Want deze stichting zal een geheel
nieuwe gemeenschapsvorm moeten
worden. Het idee tehuis voor ouden
van dagen moet zo veel mogelijk ge
weerd worden.
Het geheel zal moeten worden een
gelegenheid om te vertoeven en zich
te verpozen en te vermaken, voor
mensen, die de jongeren op hun be
drijven. in him zaken en als arbeiders
een kans willen geven. Maar ook moet
de gelegenheid worden opengesteld,
dat mensen, die alleen staan ef met
hun beide Ieren, maar eigenlijk nog
In de kracht van hun leven zijn, hier
huisvesting zullen kunnen vinden.
Dit zal deze nieuwe gemeenschaps
vorm slechts levenskrachtiger maken.
Maar dan zullen ze ook zo geriefelijk
mogelijk, zo gezellig mogelijk en zo
groots mogelijk moeten worden opge
zet.
Geen gemeentelijke taak
Niet meer de kleine gemeentelijke
tehuizen voor ouden van dagen, hoe
voortreffelijk werk ze misschien ook
zullen hebben gedaan, maar veel ge-
ccntraliseerder inrichtingen, waardoor
e engrote gemeenschap ontstaat van
mensen, die de jeugd achter zich heb
ben, maar die nog van het leven wil
len genieten in hun eigen omgeving.
Men denke zich hierbij b.v. een to
neelzaal temidden van de te stich-
Het
pent.
ragen
en ve
kon c
Ben v
te t\e
rerrlj
leien-
ten gemeenschap, zodat alle otnwp
nenden zonder ver te moeten lopen
kunnen profiteren van film- en tó
neelvoorstellingen. Van deze zaal zg
echter ook de naastbijgelegen dorps,
gemeenschap gebruik kunnen maken,
zodat de stichting niet vereenzelvigt
En er moet plaats zijn voor alle rlch-
tingen. De geestelijke vrijheid is een
te kostbaar goed, dan dat zij ook niet
op de oude dag geëerbiedigd zou wor
den. Ziekenverzorging moet er moge-
lyk zijn.
Dit is voorlopig toekomstmuziek.
Laten we echter hopen, dat de
raeentebesturen zich deze taak zullen
aantrekken en er in de naaste toe
komst van maken, wat er van te ma
ken is.
In het laatste artikel hopen wij een
middel aan te wijzen, waardoor zon
der al te harde vordering en zonder
reeds in het bezit te zijn van gemeen
schapsgebouwen als boven omschreven
het woningprobleem in de naaste toe
komst in aanzienlijke mate kan wor
den verzacht.
WOENSDAG 22 OCT. 1947
Hilversuw I 301 in. Nieuws
om 7, 8, 13, 18, 20 en 23 uur.
VARA: 7.30 en 8.15 Gram.platea;
8.50 Voor de huisvrouw; 9.00 Klassieke
muziek (Handel, Haydn, Beethoven);
VPRO: 10.00 Morgenwijding; VARA:
10.20 Onze keuken; 10.45 Voordracht;
RCU: 1100 Boekbespreking: VARA
11.30 Pop. non-st.; 12.00 Stafmuziek
corps der Amsterdamse politie: 1233
Voor het platteland; 13.20 Kwartet Jan
Corduwener; 13.45 Belgische en Franse
dansorkesten; 14.00 Lening over Ro-
main Rolland; 14.15 Jeugdconcerfc
15.00 „Jelle van Sipke-Froukjcs", ver-
volg-hoorspel voor de jeugd; 15.30 „De
Roodborstjes"; 15.45 Op ziekenbezoek
16.15 Vragen staat vrij; 16.45 Het stond
in de krant; 17.15 Orgelspel door Jo-
han Jong; 17.35 The Ramblers: 18.38
Ned. Strijdkrachten;19.00 Het begin
selprogramma van de Party van de
Arbeid; VPRO: 19.30 Cursus: „Ons le
ven en ons geloof"; 19.45 Lezen in de
bijbel; VARA 20.15 Concertgeb.-orkest
O.I.v. Bruno Walter (Brahms); 21 Of*
„Vleugels van deze tijd" hoorspel:
22.15 Orkest Malando; 22.45' In de tuin
der poëzie (Jan van Nijlen).
Hilversum II 415 m. Nieuws
om 7, 8, 13, 19, 20 en 22.30 liur.
NCRV 7.45 Een woord voor de dag;
8.30 Opgewekte morgenklanken; 9.0i
Ochtendbezoek by de zieken; 9.35
Werken van Mozart en Reger; 10.30
Morgendienst; 11.00 Pianorecital; 11.30
Kamermuziek (Havdn en Mozart);
12.15 Sangh en Spel; 13.15 MandoH-
nata; 14.00 Orgelspel door Jan van
Weelden; 14.30 Plantenpraatje; 15.00
Rotterdams pianokwartet; 16.00 Mu
ziek van Benjamin Britten; 16.20 Zin
gende jeugd; 16.45 Voor onze jongen»
en meisjes; 18.00 Pianospel door Schut
te en De Raaff; RVU: 18.30 Lezing
over vaccinatie tegen besmetteiyke
ziekten als element voor de volksge
zondheid; NCRV: 19.15 Het nieuws u)l
Indië; 19.30 Het actueel geluid; 19.45
Engelse les voor gevorderden; '20.05
Programma-proloog; 20.15 Parelende
klanken door het omroeporkest met
koor en soliste; 21.15 Keerpunten in
Israëls geschiedenis, lezing; 21.45 Or
gelconcert; 22.45 Avondoverdenking;
23.00 Sweel inck-kwartet
het
roud
hl ho
dit
hebb'
plaat
De
jgemf
na tw
gem<
bij i
ze o
Br
ste,
te a
nerc
veel
ting
Zeei
van
Een
oud
ten
foul
te i
n
tus:
gefc
neti
wa
in
elo<
hc:
Brief uil Amerika
Eenmaal per Jaar maakt Hollywood
**ch op. om zich zelt te bewieroken.
Dan komen de leden der Filmaca
demie bijeen, om de tien beste speel
films. ecnactcrs, acteurs of actrices,
regisseurs en auteurs met de „Oscar
te vereren, welke prijs bestaat
•en bronzen figuur waaraan
veel waarde gehecht wordt
Tegenover deze aelfbe wieroking v»n
Heil;, wood staat echter het sceptisme
•en de filmcritici, die «r een eigen
uit
zeer
papieren „Oscar" op na houden. Ook
dit jaar viel hun oordeel anders uit
dan dat de Filmacademie. Alleen de
Amerikaanse film van Samucl Gold-
wyn „The best years of our lives",
die het probleem van de huiswaarts-
kcrende soldaat behandelt werd de
moeite waard gevonden. Voor de
rest waren het Engelse, Franse en
Italiaanse films die de waardering ge
noten. Zo de Britse film ..Henry V",
„Brief Encounter" en „Stairwajr to
Haven" en de Italiaanse film „Open
Stad".
Waar moeten nu de oorzaken van dit
verval van Holywpod gezocht wor
den, waar toch mannen als de Ita
liaan Frank Capra, de Hongaar Mik?
Curtis, de Duitser Fritz Lang, de
Fransman René Clair en de-Oosten
rijker Otto Ludwig Preminger in
staat zgn grote regisscursarbeid te
verrichten? De eerste werkeiyke oor
zaak vinden we bg de „Hayes-Offi
ce" (of „Johnston-office", aangezien
sedert enige tgd een nieuwe directeur
aan het hoofd staat*. Geen film wordt
gedraaid voordat „Hayes-Office" ie
dere liefdesscène, ieder gewaagd cos
tuum, ieder dubieus gezegde aan een
critisch onderzoek onderworpen heeft.
Dit is geen gedwongen censuur; Ie
dere filmproducent onderwerpt zich
vrijwillig san dit speurende oor Als
men de weelderig ingerichte bureaux
van „Hayes-Office" hier in Los An
gelos binnengaat, ziet men in de ein
deloze gangen op de deuren borden
met de namen van bijna alle belang
rijke sociale groepen, van vrouwen
beweging tot universiteiten, van ker
ken totanti-alcoholistische clubs.
Honderden ambtenaren lezen hier
de gehele dag manuscripten en criti-
sche brieven, die vanuit het gehele
land toegestuurd worden. De staf van
„Hayes-Office" wordt samengesteld
Uit de verschillende groeperingen en
zodoende kan, ook al zal iedere groep
slechts een geringe critiek uitoefe
nen. een censuur ontstaan die al het
leven uit de Amerikaanse film bant
Maar dit is niet de enige reden
voor het verval van de Amerikaanse
film. In de verbeelding van de Eu
ropeaan is Hollvwood ryk en mach
tig. Maar dit is niet waar. Hollywood
is arm en afhankelgk. Er worden te
hoge gages betaald en men beschouwt
het hier als minderwaardig als men
niet ten minste anderhalf milloen dol
lar voor een film uitgeeft, aan wie
zij millioenen en nóg eens millioenen
verschuldigd zijn. De bankdirecteuren
zijn dus de eigenlijke leiders en kun
nen derhalve dictatoriaal beslissingen
nemen, die zoals begrijpelijk is
over het algemeép funest kunnen zijn.
De derde en meest wezenlijke oor
zaak van de Amerikaanse filmcrisis
ligt in de totale miskenning van het
manuscript De auteur is een ser
geant, die voor de luitenant-regis
seur en de regisseur een luitenant
die voor de overste-producent in de
houding moet staan. Men besteedt
meer aandacht aan een figurant dan
aan de acteur, ook al betref! hot de
Nobelprijswinnaar Siclair Lewis. De
Amerikaanse filmproductie koopt de
manuscripten van haar auteurs eo
deze bekommeren zich verder niet
om wat er van hun werk terecht
komt.
Moeten wg dus alle hoop voor Hol
lywood opgeven? Neen, Amerika is
een land, dat weet te leren ente
profiteren van de oude wereld, vooral
als het om grote getallen gaat. Het
succes der Engelse films in Amerika
zal de mensen hier in Hollywood
wakker schudden en het zou niet
verwonderiyk wezen als de kwaliteit
der Amerikaanse filmproductie in 1
komend seizoen weer tot ongekende
hoogte steeg.
