Ikmaardeï
Brazilië en Chili verbraken
betrekkingen m. Sovjet-Unie
Onder Je Sctijnweriier
N.HOLLANDSE
PERS 1945
„Ver. Staten gaven
absoluut geen advies'
Wel tevoren op de hoogte gesteld
De Gauile wenst nieuwe verkiezingen
Plannen voor Joodse regering gereed?
Jaargang No 106
Woensdag 22 Ociober 1947
Wnd. hoof dr cd.: A ERIKS. Westcrweg
338. Telefoon 3300.
Stadsredactie cn Corr adres. Voor-
dam 0 A (niet te verwarren met Voor-
dam 9) tel. 3967. bij geen gehoor 4544
Voorlopig voor Administratie, adver
tenties en hoofdredactie. Tel.: 3300
Het Braziliaanse departement van Buitenlandse Zaken heeft Dinsdag
avond bekend gemaakt, dat Brazilië de diplomatieke betrekkingen met de
Sowjet-UnK heeft verbroken.
De woordvoerder verklaarde met nadruk, dat de Ver. Staten „absoluut
geen advies" hadden gegeven over deze stap, maar dat zij tevoren wel
van het besluit der Braziliaanse regering in kennis zijn gesteld en erin
hadden toegestemd de Braziliaanse belangen te Moskon te behartigen.
Nog geen 12 uur later volgde Chili het voorbeeld van Brazilië. In de af
gelopen nacht heeft ook deze Zuid-Amerikaanse staat besloten, de diplo
matieke verbindingen met de Sowjet-Unie en bovendien met Tsjecho-Slo-
wakije te verbreken.
Invloed der communisten
nam taaiste iijd zeer toe
Misschien, dat de stap van Brazilië
voor sommige waarnemers niet geheel
onverwacht kwam.
Op 13 Mei een week nadat het
Braziliaanse Hoge Gerechtshof de
communistische partij onwettig had
verklaard vertrok de Sowjet-Rus-
sische ambassadeur te Rio de Janeiro
naa* Moskou. Hii verklaarde toen ech
ter, dat zijn reis geheel om persoon
lijk" redenen geschiedde.
De communistische partij in Brazilië
had bij de laatste verkiezingen aan
zienlijke successen geboekt en naar
schatting telde zij 60O000 leden.
Na de vorming van de „Komintern"
deden reeds geruchten de ronde, d3t
Brazilië de dip'omatieke betrekkingen
met de Sowje' Unie zou verbreken,
doch op 9 October sprak de Brazilaan-
se minister van Buitenlandse Zaken,
rernanies. deze berichten tegen.
Voor Moskou niet
onverwachts
In elk ge- schijnt men te Moskou
oj de hoogte geweest te zijn van de
komende dingen.
In oen door het Braziliaanse minis
terie van Buitenlandse Zaken uitge
geven communiqué wordt gezegd, dat
do 3ow jet pers hevige aanvallen op de
Braziliaanse president en de strijd-
k achten heeft gedaan en dat de Sow-
jot-Unie niet heeft geantwoord op een
desbetreffende protestnota van Brn-
(Zie vervolg pag. 4)
zilië, daar die in onvriendschappelijke
bewoordingen zou zijn vervat. Later
heeft Brazilië in een tweede nota ver
klaard, dat het bij een dergelijke hou
ding van de Sowjet-Unie niets anders
kon doen dan de diplomatieke betrek
kingen verbreken.
Door middel van de Amerikaanse
ambassade te Rio de Janeiro is heden
door de Sowjet-Unie de ontvangst van
de tweede Braziliaanse nota bevestigd.
Franse regering
opnieuw
in moeilijkheden
Tli^ns dreigt een
a vibtenarenstaking
D? Franse regering, wier concessies
aan de stakende Metro-employé's en
het personeel def Parijse busdiensten,
het onmiddellijk gevaar van een al-
gemene staking in Parijs hebben be
zworen, moet thans weer het hoofd
bieden aan stakingsdreigementen van
h-t verband van ambtenaren en her
nieuwde eisen van het verbond van
spoorwegliedcn.
De tussen Ramadier en afgevaar
digden van 1.800.000 ambtenaren ge
voerde besprekingen hebben niet tot
ecu overeenkomst kunnen leiden.
De ambtenaren dreigen met een sta
lt'ng, indien hun eisen t.a.v. een al
gemene herclassificatie niet> worden
ingewilligd. Het verbond van spoor
wegarbeiders heeft gedreigd, een „bui
tor gewone" vergadering van zijn na
tionale raad te beleggen, tenzij de re
gering weer bereid is te onderhande
len.
ARRESTATIES IN ROEMENIE
Tass, het officiële Sowjot-nieuwsbu-
reau meldt uit Boekarest, dat volgens
Roemeense persberichten, het hoofd
van de afdeling voor geheimschrift
va" het Roemeense ministerie van bui
tenlandse zaken. Camil Dumitrescu.
g^rrresteerd is. Hij zou zich in het
„Franse instituut" te Boekarest ver
borgen gehouden hebben.
Voorts waren nog leden van zijn staf
gearresteerd ..die ervan beschuldigd
worden dr. Julius Maniu, de Roemeen
so boerenleider en ex-premier in staat
te hebben gesteld zich met zijn „agent
schap" in het buitenland in verbin
ding le stellen".
JAN STENDER GEEN K.N.Z.B.-
TRAINER MEER
Jan Stender heeft van de KNZB
bericht ontvangen, dat hij „wegens ge
mis van paedagogische kwaliteiten bij
de training" onmiddellijk ingaande
ontsiagen is van zijn functie van
£onds -ainer
Republikeinse
regeringsverklaring
Dinsdag heeft de republikeinse re
gering in een verklaring bekendge
maakt. dat de gebiéden, welke na 21
Juli door het Ned. leger zijn bezet,
nog steeds als republikeins gebied
beschouwd worden. Dé republiek is
bereid het internationale controle
lichaam. bestaande uit vertegenwoor
digers van de Veiligheidsraad, uit te
nodigen de gebieden, welke door het
Ned. leger zullen worden verlaten, te
inspecteren.
De verklaring zegt, dat het een feit
is, dat de bevolking- in de door de
Nederlanders bezette gebieden niét ge
steld is op-het Ned. gezag en dat de
belangrijkste republikeinse regerings
apparaten in belang van het volk zich
nog steeds houden aan de instructies
van de republikeinse regering, ter
wijl het republikeinse leger nog steeds
tegen de Ned schending van de order
tot staken van de vijandelijkheden
weerstand moet bieden. Volgens rap
porten ook van neutrale zijde, kun
nen Ned. maatregelen in de bezette
gebieden de orde en veiligheid niet
garanderen, noch kunnen zij overal
welvaart brengen of producten voor
de wereldbehoefte leveren, aldus deze
verklaring.
ACTIE VAN VATICAAN TEGEN
MARXISTEN
„Communisten en Marxistische so
cialisten mogen niet met processies
in de kerk noch bij de processies
zelf worden toegelaten", aldus luidt
een gisteren door radio Vaticaan be
kend gemaakte instructie van Kardi
naal Udefonso Schuster, aartsbisschop
van Milaan.
Marxisten mogen niet kerkelijk be
graven worden, tenzij zij voor hun
dood blijk geven van openbaar be
rouw Katholieken moet huwelijk
met leden van veroordeelde vereni
gingen worden afgeraden.
De getroffen maatregelen zijn van
belang voor de interne verhoudingen
in het land, daar, in deze na-oorlog-
se tijd met zijn sterke verschuiving
naar links de Marxisten in Italië ge
lovige katholieken waren.
Commissie van Drie deze
week naar Batavia
De voorzitter der commissie van
drie heeft zich in verbinding gesteld
met de Ned. minister-president en te
kennen gegeven, dat de commissie
voornemens is zich zonder uitstel naar
Indonesië te begeven,
Dr. BecI heeft daarop telegrafisch
medegedeeld dat namens de Ned. re
gering Dr. van Mook alle gewenste
hulp zal verlenen en samen met Jhr.
van Vredenburch het eerste contact
met de commissie zal opnemen. De
commissie wordt aan het einde van
deze week te Batavia verwacht.
WINST VOOR RECHTS IN NOOR
WEGEN
In Noorwegen zijn verkiezingen ge
houden voor de raden van gemeen
ten en districten. De uitslagen uit de
eerste tien procent van de 744 ge
meenten, hoofdzakelijk uit de provin
cie, tonen enige winst voor de recht
se partijen. Er is gestemd door een
aanzienlijk groter percentage van het
kiezerscorps dan in 1945.
STEEDS HEVIGER
Het Egyptische ministerie van ge
zondheid heeft het record-cijfer van
366 in de loop van 24 uur aan chole
ra bezweken personen bekend ge
maakt. Voorts werd medegedeeld ,dat
753 nieuwe gevallen zijn gerappor
teerd. Het totaal aantal sterfgevallen
sinds het uitbreken van de epidemie
op 23 September bedraagt thans 2.637
Dodelijk ongeval le Alkmaar
Het 9-jarige zoontje van de fam.
Mooy aan de Noorderkade, dat gis
termiddag omstreeks 5 uur door een
auto op de Friesebrug werd overre
den, is, naar wij vernemen, heden
ochtend aan de bekomen verwondin
gen in het St. Elisabeth Ziekenhuis
overleden.
Amerikaans militair
vliegtuig verongelukt
Een Amerikaans militair vliegtuig
*pet 11 personen aan boord is op New-
Foundland, vermoedelijk door slecht
weer te laag gekomen, tegen de grond
geslagen en vervolgens in de 9 meter
diepe haven gezonken. Zeven leden
der bemanning werden gedood, de
overige 4 werden gered, doch moesten
naar het ziekenhuis worden vervoerd.
Indonesië-debat voor
onbepaalde tijd uitgesteld
De Veiligheidsraad heeft nu het debat
over Indonesië voor onbepaalde tijd
uitgesteld.
Naar Aneta verneemt, zal de Philip-
pijnse afgevaardigde, generaal Romu-
lo, de raad voorstellen, dat de militai
re stafcommissie der V.N. een poging
doet om de vijandelijkheden in Indo
nesië te doen beëindigen.
NIEUWE BALKANCOMMISSIE
Met zes stemmen tegen en elf ont
houdingen heeft de Algemene Verga
dering der V.N. gisteren een nieuwe
Balkan-commissie ingesteld. De Slavi
sche afgevaardigden stemden tegen.
DONATH WORDT GEEXECUTEERD
De Hongaarse president, dr. Zoltan
Tildy, heeft het gratieverzoek van dr.
Gcorge Donath, die wegens een com
plot tot omverwerping van de Hon
gaarse regering ter dood veroordeeld
was, verworpen. De executie zal Don
derdag plaats hebben. Intussen heeft
Laszlo Varga in het parlement een
wet tot afschaffing van de doodstraf
ingediend.
Mengelberg over zes
jaar weer zuiver
Centrale Ereraad
verzachtte het vonnis
Re Centrale Ereraad voor de Kunst
heeft gisteren uitspraak gedaan in t
hoger beroep, door prof. Dr. Willem
Mengelberg ingesteld tegen de »it-
spraak door de ereraad vooc de mu
ziek d.d. 2 Juli 1945, waarbU hem 'n
verbod werd opgelegd de dirigeer
stok in Nederland weer op te heffen
voor de duur van het leven.
DE Centrale Ereraad vernietigde
de nitspraak door de Ereraad.
De nieuwe uitspraak ls heel wat
milder: verbod van beroepsuitoefe
ning in het openbaar in iedere vorm.
daaronder begrepen het lidmaatschap
of bestuurslidmaatschap van enige be
roepsvereniging voor de tijd van 6
jaar, welke geacht moet worden te
zijn ingegaan op 1 Juli 1945 en mits
dien zal eindigen 1 Juli 1951.
Het was, zo valt uit de motivering
te lezen, het glas champagne dat W.
Mengelberg ter gelegenheid van de
capitulatie van Nederland in Berlijn
zou hebben gedronken, dat de diri
gent de das had om gedaan
Een onderzoek naar deze duistere
geschiedenis heeft uitgewezen, dat t
glas champagne misschien helemaal
niet is leeggedronken, althans, wat in
de „Volkischer Beobachter" stond, niet
is bewezen.
Reeds dadelijk bij zijn terugkeer in
1940 stelde dit interview de diri
gent hier in een verkeerd daglicht
Daarin had hij aanleiding moeten
vinden om voorzichtig te zijn en
„zich telkens met nauwgezetheid moe
ten beraden op zijn verdere houding
tegenover de vijand", vindt de Cen
trale Ereraad.
„Prof." dr. Mengelberg was niet
voorzichtig. Vandaar, dat hij voor
levenslang onzuiver zou zijn ver
klaard, ware er de Centrale Ereraad
niet geweest om dat vonnis te ver
zachten.
„Arabisch Bevrijdingsleger" koos een
aanvoerder
Joodse kringen te Londen verkla
ren, dat de plannen voor het instel
len van een voorlopige Joodse rege
ring onder David Ben Goerion. hoofd
van het Joodse bureau in Palestina,
gereed zijn. Zodra de Britse troepen
in Palestina teruggetrokken mochten
worden, kunnen de plannen uitvoe
ring vinden. De voornaamste taak der
voorlopige regering zou zijn: het ont
werpen van een constitutie en het
treffen van voorbereidingen voor al
gemene verkiezingen.
Geen bevestiging kon worden ver
kregen met betrekking tot de bewe
ring dat deze" eerste Joodse regering
sinds bUbelse tijden door de Verenig
de Staten, de Sowjet-Unie en andere
landen onmiddellijk erkend zou wor
den.
Volgens betrouwbare kringen te
Bagdad heeft men tijdens de jongste
vergadering van de raad der Arabi
sche Liga te Beiroet besloten Fawzi
el Kawakdji, leider van de opstand
der Palestijnse Arabieren in 1939, tot
DE FRANSE GEMEENTERAADS
VERKIEZINGEN
De offipfele resultaten van de Fran
se gemeenteraadsverkiezingen, die
gistermorgen werden gepubliceerd, to
nen aan, dat Generaal de Gaulle's
RPF 38,4 pCt van de eerste 3.618.266
stemmen heeft behaald. De cijfers*
zijn.
opperbevelhebber van het „Arabische
leger voor de bevrijding van Palesti
na" te benoemen.
Syrische soldaten
gearresteerd
Een afdeling der Palestijnse politie,
uitgerust met twee pantserwagens,
heeft gistermorgen de Syrische grens
post Tel el Kadi omsingeld en een
afdeling van het Syrische leger, be
staande uit een officier en dertien sol
daten, gearresteerd.
Dit incident staat in verband met
de arrestatie van vijf Britse soldaten,
welke Zondag j.L bij Banias plaats
had.
„Dictator" zeggen
Russisch-Duitse bladen
Een perschef van generaal De Gaui
le heeft medegedeeld, dat de generaal
geen candidaat voor het premierschap
is. Indien ontbinding van het parle
ment en nieuwe verkiezingen zouden
plaats hebben, dan zou aan gezags-
aanvaarding te denken zijn. Volgens
de grondwet kunnen verkiezingen pas
in Juni a.s. plaats hebben. Tweederde
gedeelte van de Assemblee zon eerst
de grondwet moeten wijzigen om vroe
gere verkiezingen mogelijk te maken.
Uit de meer volledige cijfers, die nu
beschikbaar zijn, blijkt duidelijk, dat
de Gaullisten niet alleen de stemmen
van rechtsen, radicalen en meer dan
de helft der MRP hebben opgeslorpt,
maar ook dat in Parijs enkele an
dere grote steden de RPF onder, de
socialisten aanhangers vond.
In de binnenstad van Parijs ver
wierf de RPF 661.000 stemmen of 55.9
procent van het totaal aantal.
Communisten verloren stemmen
In de stad Parijs liep het communis
tische stemmental terug van 400.500
tot 310.000.
In de Parijse buitensteden die van
ouds een communistisch bolwerk vor
men, kregen de communisten even
eens iets minder stemmen. Zo ook in
Marseille en andere grote steden.
Het staat te bezien, of de commu
nisten deze verliezen de volgende Zon
dag in de plattelandsgebieden zullen
inhalen.
Commentaar der Duitsers
Onder Sowjet licentie verschijnende
Berlijnse bladen spreken van De Gaul
le als van een „dictator" en een „füh-
Gaullisten
Communisten
Socialisten
MRP
Ekele kleine groe
peringen
1.388.784 (38,4
1.108.843 (30,6
698.457 (19,3
337.690 9.3
84.492 2,3
Wilde zwijnen in....
Maastricht I
Een troep wilde zwijnen is in de
nacht tot midden in de bebouwde
kom van Maastricht doorgedrongen.
Van de 8 stuks zijn er zeven afge
maakt. Late voorbijgangers signa
leerden de dieren in het villapark,
waarna zij onmiddellijk de politie
hebben gewaarschuwd. Deze heeft de
wilde zwijnen opgedreven naar een
vrij stuk park, waar het terrein werd
afgezet Toen het dag werd, is met
behulp van enkele jagers het wild bij
eengedreven, waarna 5 kleine en een
middelgrote van de dieren zijn neer-
geschoteri. Een groot zwijn is vermoe
delijk ontsnapt, Ongeveer tegelijker
tijd is nog een exemplaar aangetrof
fen zwemmend in een gedeelte van 't
kanaal midden in de stad. Het is met
een lasso op de kant gehaald en daar
gedood.
rer". De „.Taglische Rundschau"
schrijft, dat het door de V.S. gefi-
nanciëerde reactionnaire kam naar *n
nieuwe steunpilaar in de persoon van
De Gauile uitziet. De „Berliner Zei-
tung" voorspelt, dat de partij van De
Gauile even snel zal uiteenvallen als
zij is ontstaan, maar dat zij intussen
Frankrijk met fascisme bedreigt.
BRITS-FRANSE BESPREKINGEN
OVER DUITSLAND?
Het rechts-radicale Franse blad
„1'Aurore" bericht, dat „geheime"
Brits-Franse onderhandelingen te Lon
den plaats vinden. Deze besprekingen
en de vervanging van Duff Cooper
als Brits ambassadeur in Frankrijk
door sir Oliver Harvey zouden duiden
op de vorming van een gemeenschap
pelijk front tussen Groot-Brittanniê
en Frankrijk t.a.v. het Duitse probleem
vóór het bijeenkomen van de minis
ters van Buitenlandse Zaken te Lon
den.
GRIEKSE COMMUNISTEN
TERECHTGESTELD
13 van de 53 Griekse communisten,
die 14 September wegens steunverle
ning aan de guerrillastrijders ter dood
waren veroordeeld, zijn Dinsdag te
Saloniki terech tgesteld. De laatste 24
uur zijn 22 andere communisten, on
der wie 2 vrouwen geëxecuteerd. De
eerste 10 werden 17 October terecht
gesteld.
De Schotse mijnwerkersstaking
breidt zich uit: 2500 Schotten hebben
nu het werk neergelegd.
De tijden veranda en
Door de regering is bij de Tweede
Kamer een wetsontwerp ingediend,
waarin wordt voorgesteld de tribuna
len per 1 Jan. a.s. op te heffen. Daar
mee wordt het begin ingeluid van de
liquidatie van onze bijzondere rechts
pleging. De Bijzondere Gerechtsho
ven en de Bijzondere Raad van Cas
satie zullen later eerst aan de beurt
komen. Deze liquidatie betekent het
einde van een instelling, die, hoe ern
stig de daarbij betrokkenen zich ook
hebben toegelegd op een goede uit
voering van de opgedragen taak, er
nimmer in is geslaagd zich populair
te maken en die eigenlijk voor ieder
een een desillusie is geworden.
Een hele serie omstandigheden heeft
daaraan meegewerkt.
Om te beginnen kon men weinig
bewondering hebben voor de instruc
ties, die t.a.v. de arrestaties na de
bevrijding door de Londense regering
werden verstrekt. Eigenlijk waren 't
alleen N.SJB.-CW, die mochten worden
ingeiekend. maar dan ook alle N.S.B.-
ers, gevaai^e en ongevaarlijke, van
de hoogste leider tol het kleinste mee-
lopertje. Bunkerbouwers, grote zwart
handelaren bleven vrij rond wande
len, zo zij zich bulten de N S B. had
den gehouden. Men kroeg de indruk
dat Gerbrandy en de zijnen weinig
begrip hadden van wat er In Neder
land was gebeurd.
trad het min of meer
t>er' Vjrr1vn Militair Gezag op.
De cun :ekampen werden steeds
voller, maar van 'n berechting kwam
voorlopig niets. Onbenullige kleine
N.S.B.-ertjesmoesten wachten en
wachten en toen het eindelijk zover
was dat hun zaken In behandeling
kwamen, bleek, dat ze zo weinig op
hun kerfstok hadden, dat men ze ei
genlijk allang had moeten loslaten.
Dit Inzicht was echter tevens een
gevolg van een verandering van men
taliteit, die zich van het Ned. volk
meester maakte. Gedurende en on
middellijk na de oorlog, toen men
de Duitse verschrikkingen nog aan
den lijve voelde of heel vers in het
geheugen had, was ieder ervan over
tuigd, dat er maar één behoorlijke
maatregel mogelijk was: opruimen,
allemaal!
Maar naar mate de oorlogsindruk-
ken uitsleten, naar mate men weer
geheel werd opgenomen door de vol
heid van het dagelijks leven, begon
men er onverschillig onder te worden
vooral omdat er toch niets gebeurde.
De berechting begon te laat om bij
ons volk veel indruk te kunnen ma
ken en, toen men zich eenmaal had
gewend aan een zekere strafmaat,
begon het vervelend te worden. Voor
al ook omdat de straffen veel la
ger bleken te zijn, dan menigeen oor
spronkelijk aan de verraders van onze
natie had toegedacht. „Verraders",
lag dat woord ons gedurende de oor
log niet in de mond bestorven en
aarzelt men nu niet even het uit te
spreken?
Ook de tribunalen bleven niet on
aangeroerd door de geest des tijds:
de straffen werden allengs stellig min
der zwaar. Nu is dus het eind in
zicht dezer rechtscolleges. Ze kwa
men te laat om met veel warmte te
worden begroet en ze gaan, door nie
mand betreurd.
Tempora mutantur et nos muta-
mus in illis zeiden reeds de Romei
nen: de tijden veranderen en wij ver
anderen met hen.
En toch is er niets nieuws onder
de zon.
Wanneer er voor ons - God be
hoede het! - ooit weer tijden komen
als die. welke we in de bezettings
jaren meemaakten, dan zullen er
weer verraders zijn. al zullen ze dan
niet meer N.S.B.-ers heten. Ook dan
zal de bestraffing de goede Neder
landers tegenvallen. Dat was zo na de
Franse tijd, dat was zo na de Duitse
tijd.
Misschien echter, dat de berech
ting wat eerder komt. Dat zou wel
eens de les kunnen zijn, welke het
nageslacht uit de gang van zaken na
1945 put. En dat is tenminste toch
iets.
A. Eriks.
Een chemische fabriek in Stratford in Engeland, welke In opdracht van de
Engelse regering werkt, is geteisterd door een geweldige explosie. Hierbij
werden drie mensen gedood. De oorzaak van het ongeluk is onbekend. De
politie op zoek naar de slèchtoffers.
weerbericht
WEINIG VERANDERING
In de ochtend oplossen van de in
de nacht gevormde nevel- of mistban
ken. Over het algemeen zonnig droog
weer, tijdelijk matige wind uit Zui
delijke" richtingen. In de namiddag
vrij warm voor de tijd van het jaar.