Ikmaaideï
Onder de Schijnwerper
N.HOLLANDSE
PERS 1945
Een eind aan kop- en
schotel misère?
Sovjet-Unie heeft weinig kans
op Perzische olie
Burgemeester Koelma gaat heen
Onmiddellijke beperking van dollar-aankopen
aangekondigd
ff Jaargang No 1070
Vrijdag 24 October 1947
Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Wcsterweg
338. Telefoon 3300.
Stadsredactie en Corr. adres. Voor-
dam 6 A (niet te verwarren met Voor-
dam 9) tel. 3967, bij geen gehoor 4544
Voorlopig voor Administratie, adver
tenties en hoofdredactie. Tel.: 3300
Productie niet onbelangrijk toegenomen
(Van onze Haagse correspondent)
De productie der ccramische indus
trie is de laatste maanden niet onbe
langrijk toegenomen. Daarom worden
tr thans besprekingen gevoerd tussen
iet Rijksbureau voor Ceramische Pro
ducten en de Regering om te beoor
delen of men binnenkort de verkoop
ran serviesgoed kan vrij geven. Deze
mcdedeiiAg ontvingen w(j uit officiële
bron. Op de vraag wanneer zulks het
jeval zou kunnen zijn. kon men ons
nog geen precies antwoord geven.
r de besprekingen nog niet waren
geëindigd.
„Voorlopig is het dus nog even
afwachten. Alle berichten welke een
vrije verkoop ontkennen en alle be
richten, welke voorspellen wanneer
het serviesgoed van de bon zal gaan,
zijn onjuist", aldus onze woord
voerder, „ook eventuële dementi's,
want evenmin als nauwkeurig omlijn
de berichten over deze materie mo
menteel juist kunnen zijn, evenmin
kan de dementi juist zijn. Feit is even
wel, dat er besprekingen worden ge
voerd om de serviesgoederen in de
vrije handel te brengeri".
Uit een andere officiële koker
vernemen we evenwel, dat het reeds
thans vaststaat, dat de serviesgoe-
Over een maand:
brood met aardappelmeel
Zoals men weet, zal er binnenkort
5 procent aardappelmeel in het brood
verwerkt worden.
In de broodbloemmetange, zoals
die met ingang van 26 October a.s.
door de maalindustrie zal worden sa
mengesteld, wordt voor het eerst 5
procent aardappelmeel gemengd.
Verder bevat deze melange 10 pro
cent maisbloem, terwijl de rest be
staat uit een mengsel van 10 procent
(van de resterende 85 procent) in
landse tarwe, 15 procent inlandse
rogge en 75 procent buitenlandse tar
we.
Over vier vijf weken zal deze
bloemmelange aan de bakkeryen zijn
afgeleverd en dus in. het brood ko
men.
Oostenrijk za! op herstel
van souvereiniteit
aandringen
Verontwaardigd over Russisch
optreden tegen
politie-commissarissen
De in Oostenrijk heersende ver
ontwaardiging over het ontslag door
de Sowjet-autoriteiten van drie po
litie-commissarissen en hun vervan
ging door communisten is tot uiting
gekomen in een druk bezochte bij
eenkomst van het parlement, aldus
seint de correspondent van de Daily
TeJegraph. Helmer, de socialistische
minister van Binnenlandse Zaken,
verklaarde, dat een speciale commis
sie van Oostenrijkers geen redenen
had kunnen vinden voor het ontslag
van de drie functionarissen. Op ver
zoeken aan de Sovjets om uiteenzet
ting van de redenen is nog geen ant
woord ontvangen.
Toen een communistisch parle
mentslid beschuldigingen van anti-
Sowjet-Russische propaganda tegen
Hclmcr uitte, werd hij door de an
dere parlementsleden op luidruchtige
Wijze tegengesproken.
Met algemene stemmen, behalve die
van de vier communistische afge
vaardigden, werd een motie van ver
trouwen in Helmer en in Graf, de
staatssecretaris die lid is van de
Volkspartij, aangenomen.
Voorts werd door de parlementsle
den wrevel getoond over andere
maatregelen van Sovjet-Russische
zijde door met grote meerderheid
van stemmen te besluiten, de regering
op te dragen, bij dc geallieerde be
stuursraad aan te dringen op herstel
van de souvereiniteit van Oostenrijk.
deren eerlang in de vrije handel zul
len worden gebracht. Het tijdstip
wist men evenwel nog niet precies
te noemen.
Als „volkomen ei npast" kan het be
richt worden beschouwd, dat dezer
dagen in een aantal bladen circuleerde
en wist te vertellen dat het nog wel
een jaar zou duren voor de toestand
in de ceramische industrie zodanig
gewijzigd zou zijn dat men mocht re
kenen op een betere bevoorrading van
kop en schotels, borden, potten enz.
(Zie vervolg pag 4>
„Natioria'e Omroep"
slecht te spreken
Het „Comité Nationale Omroep"
heeft gisteren een brief gezonden
aan de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen.
Daarin betreurt het comité zeer
de ontijdige en voorbarige discussies
betreffende het advies van de radio-
raad aan de minister aangaande de
regeling van het omroepbestel.
Het comité dringt met klem aan op
publicatie van het betreffende advies
opdat aan eenzijdige acties een einde
kome.
ONTPLOFFING BIJ LEIDSE
GASFABRIEK
Hedenochtend vond een ontploffing
plaats in een van de zuiverkisten op
het terrein van de gasfabriek te Lei
den, waarbij zes arbeiders ernstige
brandwonden opliepen.
Het ongeluk is waarschijnlijk te
wijten aan het wegspatten van een
vonk van een bij deze kisten gebruik
te pikhouweel.
Millioenen kinderen
door honger bedreigd
Onstellende cijfers bekend
gemaakt
„De helft van de wereldbewoners
is niet ver van hongersnood af, 40
procent hiervan zyn kinderen", aldus
heeft Boules, voorzitter van de. In
ternationale adviescommissie, voor
een beroep der V-N", op de mensheid
in het belang der kinderen, gisteren
op een persconferentie te Lake 'Suc-
cess medegedeeld.
Volgens Chester Bou les hebben 462
millioen kinderen hulp zo dringend
nodig, dat een groot deel van hen,
zelfs met de uiterste krachtinspan
ning onzerzijds, weinig hoop heeft in
leven te blijven. De commissie- wil
een beroep doen op de gehele wereld
om een dag loon te storten in .het
internationale noodfonds voor kinde
ren, een onderdeel van de V.N. In
Europa verkeren 60 millioen kinderen
in gevaar, in het Verre 'Oosten. l4"0
mïflioen, aldus Chester Boules.
Naar zijn schatting lijden alleen in
Europa 4.5 millioen kinderen aan tu
berculose. Aan de verklaring van
Boules ging de algemene instemming
van de sociale commissie der V.N.
met het rapport van het noodfonds
vooraf.
Truman riep kabinet bijeen
President Truman heeft het gehele
Amerikaanse kabinet gisteren op het
Witte Huis ontboden. Hy wenste de
goedkeuring van dê ministers voor de
tussentijdse hulp aan Europa. Later
op de dag heeft de president een aan
tal Congresleiders bij zich ontvangen
Tegen de ex burgemeester van Enk
huizen. de 48-jarige NSB-er Broere,
werd gistermorgen een gevangenisstraf
geëist van 20 jaar met aftrek. Om
ongeregeldheden te Enkhuizen te smo
ren had hij de hulp van de WA inge
roepen
Alleen wanneer er voldoende" is,
wil Perzië gaan praten
223000 Staatsambtenaren te Flo
rence zijn een staking van 24 uur be
gonnen. De grief .is. dat de lonen niet
Worden aangepast aan de prijzen van
goederen. Ook de gemeenteambtena
ren van Genua zijn ter verkrijging
Van hogere ionen in staking gegaan.
Het ziet er naar uit, dat de oude
twist tussen de Sovjet-Unie en Per-
siè voedsel heeft gevonden voor
rieuw leven.
De Perzische premier, Ghavam es
Soeltaneh, h§eft in het parlement de
gebeurtenissen beschreven, die het
voorspel waren tot de onderhandelin
gen tussen Perzië en de Sowjet-Ume
over de explotatie van olievelden m
Noord-Perzië.
Soeltaneh legde herhaaldelijk de
nadruk op de Perzische vriendschap
met de Sowjet-Unie en vroeg het par
lement de deur voor verdere onder
handelingen met de Sowjet-regering
niet te sluiten.
Maar een nieuw wetsontwerp, dat
beoogt de Perzische rechten t.a.v.
vroegere concessies te waarborgen en
het verlenen van olieconcessies of de
Djokja paki minoriteiten-
probleem aan
„Minderheden moeten zich In
samenleving oplossen".
Een vriendschappelijke ontmoeting
heeft onlangs plaats gevonden tussen
de republikeinse minister van Staat-
voor de minoriteiten, de heer Tjiouw
Giok Soen, en de Indonesische staats
burgers van Arabische origine. De
bijeenkomst had ten doel het gevoel
van onzekerheid bij de minderheids
groepen omtrent het politieke beleid
van de republikeinse regering te eli
mineren.
De belangstelling voor de bijeen
komst was zeer groot, zo meldt radio
Djokja.
De heer Tjiouw deelde meie, dat
de republikeinse regering niet van
zins is de minorife'ten te laten
voortbestaan, doch zich krachtig be
ijvert om de groepen m de samenle
ving op te lossen, opdat er in de toe
komst in Indonesië geen andere groe
peringen zullen te vinden zyn dan
republikeinse staatsburgers en niet-
staatsburgers.
De regering heeft geen ministerie
voor de minoriteiten in het leven ge
roepen om de minderheidsgroepen
van de autochthonen te separeren,
integendeel, om voorbereidingen te
treffen voor de oplossing van deze
groepen in het Indonesische vo'k.
oprichting van nieuwe oliemaat
schappijen met buitenlandse deelne
ming verbiedt, werd aangenomen.
Indien de hoeveelheid olie, die in de
volgende vijf jaar in Noord-Perzië zal
worden aangetroffen voldoende is, is
de Perzische regering bevoegd met de
Sowjet-regering over de verkoop van
olie te onderhandéen.
De nieuwe wet verklaart voorts,
het resültaat van de onderhandelin
gen met de Sovjet-Unie nietig.
Kolenproduciie van Europa
dijgt
Polen aan de kop;
Ruhrgebied iets dalende
Met het einde van de vacantiepe-
riode is de steenkoolproductie in ge
heel Europa gestegen. Dit blijkt uit
de gegevens, welke te Londen zijn
gepubliceerd door de European Coal
Organisation.
Alleen in het Ruhrgebied was de
productie in September lager dan in
Augustus, hoewel de gemiddelde dag
productie groter was.
Het lage totaal is een gevolg van
het feit, dat men September op 4
weken en Augustus op 5 weken heeft
gerekend. De productie in België en
Nederland steeg, ondanks de vermin
dering van het aantal te werk gestel
de arbeiders. De Poolse steenkoolpro
ductie zette haar gestadige stijging
voort en bereikte met 5.367.000 short
tons zelfs 106 procent van de gemid
delde vooroorlogse productie. De
steenkoolproductie in het Ruhrgebied
bedroeg in de 4 weken van September
5.788.000 ton.
De productie per ondergrondse ar
beider, waarvan gegevens bekend
zyn tot Augustus, zette haar langza
me doch gestadige stijging voort.
De Engelse mijnwerker produceert
nog steeds een hoger percentage van
zyn vooroorlogse productie dan zyn
Europese collega's, tw. 90 procent
vergeleken met 88 procent in het
Saargebied doch het verschil vermin
dert.
In Sept. zonden de V.S. 3.679.000
short tons steenkool naar Europa,
hetgeen ongeveer 130.000 ton meer is
dan in Augutus.
Prof. mr. A. Koelma heeft, naar wij
bij het ter perse gaan van dit num
mer, vernamen, om gezondheidsrede
nen ontslag aangevraagd als burge
meester van Alkmaar.
Het herstel van zijn gezondheid zal
nog enige maanden vergen en daarna
moet hij rustiger leven. Na *|jn her
stel hoopt prof. Koelma het professo
raat aan de Handelshogeschool te Rot
terdam weer waar te nemen.
Wij plaatsen hierbij nog eens de bekende foto van de installatie van
burgemeester Koelma. A
DR. IDENBURG NAAR
NEDERLAND
Volgens een gisteren te Batavia
vrijgegeven officiëel communiqué zal
Dr. P. J. A. Idenburg, plaatsvervan
ger van de Lt. G.-G. in de loop van
November een missie naar Neder
land en wellicht ouk naar de Verenig
de Staten krijgen. In aansluiting daar
op zal hij met enkele maanden bui
tenlands verlof in Nederland vertoe
ven.
Enorme handel in
valse kolenbonnen
Reeds 13 arrestaties
aDCoutrole op het distributiekantoor te
Utfecht heeft uitgewezen, dat daar .'n
groot aantal vrij goed nagemaakte ko
lenbonnen 74 en 75 voo- vaste brand
stoffen is ingeleverd. Bij het onder
zoek, dat de politie naar aanleiding
daarvan heeft ingesteld is gebleken,
dat zowel particulieren als brandstof-
fenhandelaren, bonnen hebben gekocht
en in circulatie gebracht. Er zijn han
delaren. die voor 3 a 4.000 gulden
valse bonnen kochten tegen 6 a 7 gul
den per mud. Van de aangehouden per
sonen, die bij deze zeer wijd vertak
te handel betrokken zijn, werden reeds
13 ter beschikking van d-> officier van
justitie gesteld en het onderzoek duurt
nog voort.
Geen recht op de
naam
Rechter stelt beslissing uit
Donderdagmorgen werd uitspraak
gedaan in het kort geding, uitge
bracht namens de N.V. Noordholland
se Pers 1945 (de uitgeefster van de
gefuseerde ex-illegale bladen) ver
sus Sprekend Papier, de drukker van
de voortgezette Vrije Alkmaarder en
Nieuwe Schager. De eis van de N.V.
Noordhollandse Pers 1945, inhoudende
dat de namen „Vrije Alkmaarder" en
„Nieuwe Schager" aan de onder die
namen verschenen bladen ontzegd
zouden worden, werd niet toegewe
zen, aangezien er na de behandeling
verklaringen waren binnengekomen
van leden van de stichtingsbesturen
van de „Vrije Alkmaarder'' en „Nieu
we Schager" waarin gezegd werd,
dat de door hun vertegenwoordigde
stichtingsbesturen niet eenstemmig
de beslissing hadden genomen het
onderhavige kor,t geding namens hen
te laten uitbrengen. Zo werd de be
slissing verdaagd tot Woensdag 29
October a.s. In deze week zullen aan
de rechtbank de stichtingsacten van
de Vrye Alkmaar-der en Nieuwe
Schager moeten worden overlegd...
Engeland snoert de buikriem nog iets strakker
Aanvoer van Amerikaanse tabak gestaakt
Sir Stafford Cripps, de Britse mi
nister van Economische Zaken, heeft
gisteren in het Lagerhuis bekend ge
maakt, dat Groot-Brittannlë zal over
gaan tot verdere beperking van zijn
aankopen ln het dollargebled. Hij
deelde mede, dat de aankopen van
grondstoffen in het komende jaar met
25 millioen pond zullen worden be
perkt.
200 millioen pond minder
kapitaaluitgaven
Voorts deelde hjj mede, dat het
suikerrantsoen in Groot-Brittannië,
dat in Juli jJ. was verhoogd tot 10
ounces per persoon per week, thans
zal worden verlaagd tot 8 ounces per
persoon per week, en dat alle aanko
pen van Amerikaanse tabak tot na
der order zijn gestaakt.
Met betrekking tot de kapitaaluit
gaven in Groot-Brittannië zeide hij,
dat deze voor het komende jaar met
200 millioen pond zullen worden be
snoeid, waardoor de bouw van nieuwe
fabrieken, industriële Installaties en
woningen zal worden getroffen.
Slinkende calorieën
Het Britse volk leeft thans op onge
veer 2.870 calorieën per dag verge
leken met voor de oorlog 3.000 per
dag.. Groot-Brittannië moet evenwel
onmiddellijk zijn dollaruitgaven voor
voedsel beperken en indien de voed-
selaanvoer niet kan worden aange
vuld door invoer uit andere gebie
den zal het calorieënpeil moeten wor-
per dag, aldus verklaarde700embera
defl verlaagd tot iets minder dan
2.700 per dag, aldus verklaarde
Cripps.
Het doel van al deze maatregelen
is de posities van Groot-Brittannië
zodanig te verbeteren, dat het dol
lardeficit einde 1948 niet groter dan
250 millioen pond per Jaar zal zijn.
De invoer van eindproducten uit de
V.S. zal met 10 millioen pond per jaar
worden beperkt.
Amerikaanse officieren
naar Griekse leger
In welingelichte kringen te Athe
ne meent men te weten, dat de rege
ring der V.S. het voorstel van gene
raal Chamberlain om Amerikaanse
vèrblndingsofficieren toe te voegen
aan eenheden van het Griekse leger,
heeft aanvaard. Voorts zou generaal
Rawlings, het hoofd van de Britse
militaire misie, zijn algemeen hoofd
kwartier naar Volo, zetel van het al
gemeen hoofdkwartier van het Griek
se leger, verplaatsen met het oog op
een aanstaand offensief.
Manlu zal weldra
terecht staan
Het proces tegen Dr. Julius Ma
nlu, de leider van de thans opgeheven
Nationale Boerenpartij van Roemenië
zal eind October beginnen.
Maniu wordt beschuldigd van een
poging tot het provoceren van een
oorlog tegen de Sowjet-Unle en het
organiseren van buitenlandse inmen
ging in Roemenië. Met hem zullen 28
personen terechtstaan, namelijk der
tien politici, tien militairen en 5 amb
tenaren.
Het getij is mee
Wanneer dc heren, die op de be
faamde Zondagmorgen van de 28ste
September het fusiecontract tekenden
tussen de oude en dc nieuwe bladen,
hadden geweten, wat ze zich daarmee
op de hals haalden, zouden ze wellicht
even hebben gehuiverd alvorens ze er
hun handtekening onder plaatsten.
Het resultaat is geweest een gewel
dige opschudding in de Noord-Hol
landse pers, die vermoedelijk de posi
ties van beide groepen alleen maar
heeft verzwakt en die ten slotte een
uitlaatklep vond in een niet elndi-,
gende serie van rechtbankzaken in
kort geding, zodanig, dat dezer da
gen een collega de gedachte opperde
of het niet raadzaam was in de di
verse bladen een rubriert^e te openen
met als opschrift .>e* ,-'"*t geding
vaïi de dag".
We menen niet te overdrijven, wan
neer we vaststellen, dat tot nu toe
het meeste succes aan onze kant is
geweest. Aan de N.V. Dagblad voor
Noord-Holland" werd het drukken
der fusiebladen verboden, terwijl de
uitspraak in de zaak, waarin van ons
werd geëist de namen „De Nieuwe
Schager" en „De Vrye Alkmaarder"
te laten vallen, werd verdaagd tot de
volgende week.
Inmiddels is de toestand zo hope
loos verward geworden, dat men zïch
er niet over behoeft te verwordt en,
dat de president van de rechtbank er
biykbaar tegenop begint te zien on
middellijke beschikkingen te nemen.
Dat de fusiebladen toch zijn blijven
verschijnen, vindt zijn oorzaak in
een listigheidje, waarvan we de
rechtsgeldigheid hier buiten beschou
wing willen laten en dat hierop neer
komt, dat de kranten als voorheen
door de N.V. Dagblad voor Noord-
Holland worden gezet en opgemaakt,
doch dat ze worden gedrukt op de
pers van de „Zaanlandcr" tc Koog-
Zaandijk. Men stelt zich blijkbaar op
het standpunt, dat het zetten niet be
hoort by het drukken, iets wat we
„hoog spel" zouden willen noemen,
omdat de gevolgen in geen einden of
wegen te overzien zijn.
Merkwaardigerwijze beginnen ook
uit andere hoofde onze papieren te
stijgen. Verschillende Stichtingsbe
stuurderen, die aanvankelijk .werden
meegenomen door de morele inzin
king, welke zich overal openbaarde,
hebben met verwondering vastgesteld
dat het blijkbaar toch nog wèl ging
en ze zijn geneigd hun inzicht ten
aanzien van de noodzakelijkheid der
fusie te herzien. Te meer omdat de
financiële positie der oude bladen nu
ook niet bepaald schijnt te zijn mee
gevallen.
Ten slotte heeft zich bij ons blad
een merkwaardige sanering voltrok
ken. Een aantal duur betaalde krach
ten is weggevallen, omdat ze zich
achter de fusiekranten hebben ge
plaatst, terwijl meer en meer is ge
bleken, dat hun arbeid geheel gemist
kan worden. Men kan inderdaad zeg
gen, dat wij zijn gesaneerd, iets wat
aan de andere kant.nog altijd moet
gebeuren.
Onder deze omstandigheden gaan
we met opgewektheid verder. We
zijn er van overtuigd, dat de strijd
nog niet ten einde is en dat we nog
veel moeilijkheden zullen ontmoeten
op onze weg. Maar gezien de resulta
ten, die tot dusverre werden bereikt
twijfelen we niet meer aan de goede
uitslag. We hebben alle hoop onze
progressieve Noord-Hollandse pers
te zullen kunnen redden.
A. ERIKS
Het aantal gevallen van kinder
verlamming te Berlijn is dit jaar reads
gestegen boven het aan.al, dat in de
loop van de voorafgaande tien jaar
is geregistreerd. Het totaal over 1947
was Dinsdag 1.965, waarvan 167 met
dodelijke afloop.
weerbericht
OCHTENDMIST
In de ochtend op vele plaatsen ne
vel of mist, overigens wisselend be
wolkt met hier en daar nog eer. *•-
regenbuitje. Zwakke tot matige wind
uit Oostelijke richtingen. Weinig
verandering in temperatuur. i
