HET ZOUT DER AARDE frinuny, Rlomti aló u^eiAcMeJi Heer Dirk uop de vuist'' Veel stotteren zou voorkomen kunneniccworden Hel zout is wonder nul, hel moei 'el al bewaren y /^•ROTE fabriekscomplexen, inge- wikkelde apparaten, een groot bedrijfslaboratorium, een omzet van millioenen, wist u dal al die dingen met zout samenhangen? Met gewoon keukenzout, waarvan u een heel pond koopt voor tien harde centen? Vroeger werd het zout dat de Ne derlandse volkshuishouding nodig had vanuit het buitenland ingevoerd, b.v. uit Duitsland en uit de landen om de Middellandse Zee, maar dat is se dert een dertigtal jaren verleden tijd. Wie thans zout zegt, zegt Boekelo. Hoe het ontstond De groot-leverancier van zout is al tijd de zee geweest. Maar hoog is het- zoutgehalte van zeewater over het al- j gemeen niet: in de Noordzee ongeveer 2,5% Andere zeegebieden hebben een wat hoger gehalte, maar door kunst matige warmte zeewater indampen maakt een winstgevende zoutwinning niet mogelijk. Wanneer een zeeboezem echter afgesloten wordt, zal door ver damping van het water het zoutgehal te steeds toenemen en eindelijk zo groot worden, dat het zout zich op de zeebodem afzet, Dat gebeurt b.v. op het ogenblik in de Dode Zee, waar het water om en nabij de 300 gram zout per liter bevat. In voorhistorische tijden gebeurde iets dergelijks op de plaats waar nu Overijsel op de kaart staat. Honder den jaren zette het zout zich af en zo ontstonden de meters dikke zout lagen. Door bodembewegingen kwam het zout diep onder het oppervlak te liggen en door de druk van de boven liggende massa Werd het zout sterk samengeperst. Vandaar de naam „steenzout" Hoe het gevonden werd De zoutlagen in Overijsel werden toevallig ontdekt ,toen er bij Delden eeh pomp werd geslagen. Tot ieders verrassing gaf die pomp geen zoet, maar zout water. In 1903 werd een wet uitgevaardigd, waarbij het onder zoek naar delfstoffen voor de tijd van 20 jaar aan particulieren werd ver boden. In 1908 vond men inderdaad steenzoutlagen, die een lonende ont ginning mogelijk maakten. De dikste lagen zijn de tweede en de vierde met rtesp. een dikte van 20 en 40 meter In 1918 werd de Koninklijke Ne derlandse Zoutindustrie opgericht, want de aanvoer van buitenlands zout met name uit Duitsland werd Ons dagelijks overzicht Nederland en Indonesië Wanneer het trots alles toch zover komt, dat we straks in Indonesië kun nen spreken van een redelijke oplos sing. dan zal dit stellig vo' - goed deel het resultaat zijn van het werk van de Veiligheidsraad. Zonder pre cies in te gaan op de verschillende re soluties, die daar ter tafel zijn geko men en warrvan er op het ogenblik, waarop we dit schrijven, nog geen enkele een meerderheid heeft kunnen vinden, mogen we wel zeggen, dat de beruchte „politionele actie" weinig ge nade heeft kunnen vinden in de ogen der naties. Dat niet aan Nederland is opgedragen zich terug te trekken op de demarcatielijnen van voorheen spruit alleen voort uit het feit, dat men de onmogelijkheid daarvan inziet, vooral in verband met gevreesde da den van terreur jegens ^e inlandse be volking en de in zo grote getale in Indonesië wonende Chinezen. Zelfs 'n sprankje goedkeuring is er voor Ne derland niet in te lezen. Intussen moet ook de reden, waarom m -n de Neder landse veroveringen maar in handen der Nederlanders laat, de republiek te denken geven: veel vertrouwen een ordelijk bewind te kunnen handhaven spreekt er niet uit. Zo hebben de onderhandelingen het voordeel, dat beide strijdende partij en er een zekere bescheidenheid uit kunnen putten en niets dunkt ons nuttiger tot het bereiken van een goed eindresultaat dan juist dit Overigens staan Nederland en In donesië in Lake Success voor het fo rum van de Veiligheidsraad als ge- lijkberechtigden en vooral voor onze eigen vertegenwoordigers lijkt het ons van belang, dat ze zich aan deze ver houding ,ewennen'. Aan de besprekin- gen.die in de toekomst stellig nog wel te wachten zijn, kan dit slechts ten (2) Dat kan best wezen commandant verklaarde de oude heer Dirk.maar ik bezweer die koperzuiger, dat wan- neer-ie me baadje een beetje te na komt, we vier-en-twinlig «ur later 'n scheepsbegrafenis hebben.. De commandant had wel een tikkie verbaasd opgezien over zóveel daad drift bij z'n ondergeschikte, en om heer Dirk gelegenheid te schenken z'n onstuimig bloed wat te doen bekoelen, had-ie hern veertien dagen ter verple ging aan de provoost-geweldige gege ven. En dus had heer Dirk daar twee weken z'n tanden stomp zitten kner sen op die schrobber van een koper zuiger. die dat had gelapt. met de dag moeilijker "en zo ontstond de zoutwinning uit eigen bodem als een oorlogskindje. Hoe het uit de grond ge haald wordt. Eigenlijke zoutmijnen met schachten enz. kent het Nederlandse bedrijf niet De zoutlagen worden in ons land aan geboord en door de boorbuis wordt water geperst, zodat het zout als pe kel naar boven komt En uit die pe kel worden vele en velerlei produc ten gehaald. Een gedeelte van die pekel wordt ingedampt, eendeels door de z.g. pan- nenmethode en anderdeels door de va- cuummethode. Bij de pannenmethode wordt de pekel in grote ondiepe bak ken geleid, die verwarmd worden. Een deel van het water verdampt en het zout kristalliseerduit. Het vaste zout wordt uit de loog geschept en nadat het uitgelekt is, wordt het in de silo's opgeslagen. Daarin blijft het nog Een slanke taille en heupen, die op de een of andere wijze geaccentueerd zijn; ziehier enkele kenmerken van de huidige mode. Dit geklede jurkje van zwarte crêpe-satin heef', een schootje, dat van extra glimmend materiaal werd genomen. goede komen. Want niets is fnuiken der voor het bereiken van een bevre digende oplossing dan het feit, dat de een zich verheven acht boven de an der. Het kan zijn, dat reeds valt te be speuren, dat we iets hebben geleerd. We doelen daarmee op de „Contact commissie", die is aangewezen om de door de Veiligheidsraad ingestelde „Commissie van Drie" behulpzaam te zijn en waarin tot veler bevreemding .in hoofdzaak Indonesiërs zitting heb ben. Indien dit inderdaad zelfstandige inlanders zijn, die niet fungeren als stromannen voor de Nederlanders, dan zijn we inderdaad een stap ver der. Laten we het hopen! Indien wij ons kunnen opwerken, dat wij de In donesiërs eerlijk hun vrijheid gun nen, dan dunkt ons alles nog mogelijk. We 'geloven, dat de overgrote meer derheid van ons volk zover heen is. het is echter de vraag of de hoogge plaatste regeringsambtenaren, die in deze zulk een uiterst gewichtige scha kel vormen, zich van deze opvatting voldoende bewust zijn. Het is de taak van de vertegen woordigers van progressief denkend Nederland deze hindernis op te rui men. De „politionele actie" dunkt ons een fout te zijn geweest, ze was een zege voor onze conservatieve minder heid, die te veel vertakkingen heeft in onze regeringsbureaux. Maar vooral uit fouten kan men leren en wanneer ook onze progressieve vertegenwoor digers hun lessen trekken uit het ver- ledene en dienovereenkomstig hande len, dan dunkt ons alles nog niet te zijn verloren. Zaak is, dat Nederlanders-en Indo nesiërs opnieuw samen plaats nemen aan de onderhandelingstafel. In deze richting werkt de Veiligheidsraad. De ze is een machtig bemiddelaar en men mag eigenlijk niet twijfelen aan zijn succes. Komt het zover, dan zal het verder weer aan ons liggen. E. Goed en best heer Dirk dient z'n straf wat luierend uit, en als die om is, zitten ze al in de Noord-oostpassaat, en schuift 'r het schip voor het briesie af. De reis was naar het warme zui den. de equipage best in haar schik. En zelfs heer Dirk is effe z'n gevoe lens van wraak tegen die koperzuiger vergeten. Komt op zo'n lachende tropenmor- gen de opperschipper naar hem toe en zegt: Zeg rooie, ik hoor daar dat je zukke mooie brieven aan je meisje schrijft, wat?.. Zal best jok wezen, schipper. vertelt 'm de ouwe heer Dirk., een vast meissie heb ik namelijk niet, en van de laatste kon ik de taal niet een poos liggfcn en dan gaat het de Wereld in Bij de vacuummethode leidt men de pekel wordt in vacuumket'els. De eer ste ketel wordt door stoom tot kook hitte gebracht en de tweede, waarin de druk verlaagd is, wordt door de damp uit de eerste ketel verhit, de de derde door de damp uit de tweede. Door dit systeem verdampt men zo goedkoop mogelijk het overtollige wa ter. Tenslotte wordt door centrifuge ren de laatste pekel nog v. 't zout ge scheiden. Op deze manier wordt het fijne, kurkdroge zou gefabriceerd dat u wel kent uit de b'ekende pakken Wat er nog meer uit zout gemaakt wordt. Maarmet keukenzout zijn de fabricatie-mogelijkheden nog niet uit geput Zoals u waarschijnlijk wel weet is zout een Scheikundige verbinding van chloor en natrium. Door electro- lysë, door inwerking van electrische stroom, maakt men uit de bovenge brachte pekel ook natronloog, die in watervrije vorm als- caustic soda in de handel wordt gebracht. Natronloog is een onmisbare grondstof voor de zeepfabrieken. Het product natrium- hypochloriet vindt als blcekwater toe passing. Vloeibaar chloor, dat uit de de pekel wordt gewonnen, wordt voor legio doeleinden in de techniek ge bruikt Voor de levensmiddelen-Indu strie maakt men weer conserverings middelen. Andere bedrijven betrek ken uit Boekelo weer het synthetische zoutzuur, dat zuiverder is dan het langs normale weg uit zout en zwa velzuur bereide. Het fabricagepro- gramma is dus wel gevariëerd De Overijselse bodem bergt zout voor honderden jaren. En niet alleen dat deze industrie in de nationale be hoefte vöorziet van klein 200.000 ton per jaar, maar er wordt ook nog zout uitgevoerd. De zout-industrie werkt dus ook nog direct mee aan een le vensbelang van ons volk: deviezen.. Had u gedacht, dat er zoveel aan zout vast zat? Zelfs deviezen? AFLEVERING VAN WITSTRO De Provinciale Voedselcommissaris voor Noordholland maakt bekend, dat al het witstro binnen 'n week na dor sing afgeleverd moet zijn op vergun ning aan stroverbruikers. Indien dit niet gebeurd is, wordt 'een eventuele verkoop hierdoor 'ongedaan gemaakt en zal voor deze partijen witstro de Plaatselijke Bureauhouder een stro handelaar aanwijzen. Als een duizendpoot gaat denken „We doen er aan, wat we kunnen meneer. Maar hij vertikt het gewoon. En ik weet, dat hij het beter kan". Het gesprek loopt over de jongste talg in het gezin, zijnde vier jaar oud. Een intelligent en wilskrachtig, maar wat nerveus ventje. Zo nu en dan stot tert het kleine kereltje hevig. Soms echter, vooral als hij rustig is en voor hem gemakkelijke woorden en zinne tjes heeft te vormen, verloopt de spraak als een kalm stroompje, door niets ge-' stoord. Hieruit concluderen dan de ouders, dat hij „het wel beter kan". „Waarom denkt u dat?" vraag ik onnozeL „Omdat hij het immers ook vaalt goed doet. 't Is zo gek, met een woord^ dat hij gister goed uitsprak, zit hij vandaag erg te modderen. Hij let dan vast niet goed op. Mijn man wordt er soms kwaad om. Hij geeft hem er wel eens een tik voor. We zijn anders bang, dat het zo aanwent en dat hij blijft stotteren. Zou dat kunnen?" „Als u op deze manier dóórgaat, denk ik, dat inderdaad een grote kans is, dat m liet beter zal worden De moeder Kijkt me wat onthuts; aan, denkt wellicht, dat ik een flauwe grap maak. N $Iaar ik meen, wat ik zeg. Deze ouders handelen als zoveel ouders, geheel te goeder trouw en uit liefde voor hun kind volkomen ver keerd. Juist omdat ze zo'n angst hebben, dat hun kindje zal blijven stotteren eens verstaan, laat staan schrijven.. Nou ^a.. zeit die schipper., dat gaat mij niks aan, rooie. Ik wou al leen maar weten of je goed schrijven kan. Mot je rekenen, dat die schipper geen letter kon lezen zo groot als de hele Van Galen. Heer Dirk zegt dus: SPANNENDEHISTORIE door KLAAS SMEL K Daar mankeert alles niet an, schipper, dat is bestjes in orde.. Goed., zeit die schipper., dan ben jij vanaf morgen aangesteld als mijn schrijver. Dat brengt je vijf gul den per maand extra in 't laadje, en een leven als een luisle op een zeer 45. Zo naderde de Zondag, waar op D.L.W. op eigen terrein tegen de kampioensclub D.S.E. moest spelen. De kranten hadden het al geschreven: het wordt nu niet 8-0 maar misschien TIPS in de huishouding WIST U DAT? Als Uw kachelpijpen deze zomer ge roest zijn, moet U ze komend voorjaar bij het opbergen inwrijven met pot lood, niet uitpoetsen, maar in kranten pakken. Dan roest ze niet Een schapenvacht wordt gereinigd met een papje van magnesia en te- tra. Zodra de vloeistof verdampt is, moet de losse poeder uitgeklopt wor den. Een fin welen jnrk zet men een nacht in zout water, daarna fnet schoon wa ter naspoelen en met de goede kant naar buiten, druipnat laten opdrogen Het goed niet drukken of wrijven! Na het drogen stomen boven de damp van kokend water. SLACHTSCHAPEN VOOR EXPORT Op de hierna te noemen markten zal een aantal slachtschapen, welke aan de voor dit doel gestelde eisen voor export moeten voldoen, voor export naar België zullen worden verwezen Maandag 3 Nov. Alkmaar, Dinsdag 4 Nov. Purmerend, Woensdag 5 Nov. Hoorn, Donderdag 6 Nov. Schagen. Voor de voor 'export overgenomen schapen zal boven de normale overna meprijs 'n premie van 3 ct per kg le vend gewicht worden betaald. doen zij allerlei dingen, die het ge brek kunnen., bestendigen. Wij zagen immers al de vorige maal dat verreweg de meeste kinderen ge durende de spraakontwikkelingstijd verschijnselen vertonen, die wij stot teren noemen, dat is vrij normaal. Het Jdnd is immers pas bezig het spreken te leren. Hebt u er wel eens over na gedacht, hoe ingewikkeld de spreek bewegingen zijn? hoofd. Je kan het an de bootsman melden. Heer Dirk in de Oost met z'n baan tje!, en hij het an de bootsman gemeld. En deze zeit: Nou rooie.. jij bént spekkoper, man, zo uit de provoost en nou schrij ver bij de skipper. Als 't zo doorgaat wor je nog admiraal. Kan best wezen, boots., beweert heer Dirk genadig.en als 't altemet zover mocht komen, ben jij de eerste, die de zeedienst verlaat. Met vervroegd pensioen zeker. onderstelt de bootsman, die van Dirk veel vriendelijks verwachtte. Jawel, met pensioen, dat je bij het armbestuur mot halen. Twee kwar tjes per week, met een genadig knikje van de heren regenten. Waarom sterf je niet? vraagt 'm de bootsman brutaaL En heer Dirk grijnzend weer an z'n wel 12-0 of erger. Meneer Trapman had de vervanging van de doelman geheim gehouden, maar thuis had Jantje's moeder een prachtige groe ne trui voor Jimmy gebreid en een Welkte bewegingen er gemaakt moe ten worden om het woordje „vader" te zeggen? Daaraan komt de uiterst fijóe musculatuur te pas van het strot tenhoofd, van het zachte gehemelte, van de tong, de lippen en de kaak, het middenrif en de ribben en al deze spiertjes en spieren moeten werken op ^juiste kracht en in de juiste ver houding. Hieraan denken we gelukkig hele maal niet meer bij het spreken. Dat zou ook niet kunnen. Als we bij het woord „aap" zouden moeten denken: nu moet ik eerst mijn mond flink openen en stemgeven en daarna de lippen sluiten om die met een kleine explosie weer te openen, dan zouden we stellig geen normale zin kunnen vormen. Maar de spreekbewegingen moeten verlopen als een automa tisme. Ze moeten werden „ingesle pen". Hebt u voor uw dokter wel eens een hoofdpijntabletje' moeten inslik ken? O, natuurlijk u neemt dan even een slokje water. Ja, zo droog krijg je zo'n ding haast niet weg. Slikken schijnt moeilijk te zijn, als u het moet doen. Want dat grote stuk hete aard appel verleden week schoot zo maar per ongeluk naar binnen. Slikken is ook een automatisme, zo dra u erbij gaat denken levert het moeilijkheden op. Bent u wel eens in uw eentje langs een groepje mensen gelopen in een dverigens stille straat, toen u een splinternieuwe mantel aan had? U hoorde de voeten schuifelen nietwaar, daar ieder zich omdraaide om u na te kijken en u hoorde in gedempt ge fluister uw naam noemen. U kreeg zo'n vreemd gevoel in uw benen. Omdat u aandacht schonk aan uw manier van lopen. Het loop-auto matisme was voor een deel verbro ken! Kent u het fabeltje van de dui zendpoot, die in prachtige regelmaat zijn talrijke poten verplaatste, totdat een spotter hem vroeg: „Hoe weet je nou precies welke poot aan de beurt is om verzet te worden?" Toen ging de duizendpoot aan het peinzenen hij kon geen stap meer verder gaan. Zo, nu komen we terug op de spraak van uw kind. Wist u, dat het stotteren aanvankelijk volkomen onbewust ge beurt? En waarschijnlijk voornamelijk het gevolg is van het nog niet inge- werk. Nou zit-ie de volgende morgen, ban jer heer, wit broekie an, in de hut van de opperschipper óver een stapel lijsten gedoken, en Dirk an 't werk. Hier te kort en daar te lang, als-ie goed zoekt begint-ie eindelijk in de chaos wat bedwijs te worden. Dirk werkt zich dood! Kan je 't nogal klare, rooie?.. vraagt 'm heer Dirk. Maar doordat 't nogal bést warm was daar in die schippershut, al stond 't patrijspoortje wagenwijd open, en Dirk wist dat de schipper nog wel wat onder de kurk most hebben, kreeg-ie het puur dors tig. Hij zeit dus tegen de, schipper: Mooi werk, schipper, best werk. Zo.zegt de schipper. Jawel., zegt Dirkt., best werk. Maar 't is hier nogal panas, bést warm weet je. 'k Heb dorst als een paard.. Zo, zegt de schipper, nou, dan prachtig zwart broekje voor hem ge haaid. Op zijn hoofd zou hij een pet krijgen, een pet met een klep voor de zon. slepen zijn van de spreekbewegingen (het werkelijk pathologisch stotteren laat ik vandaag buiten beschouwing). Er bestaat dus een goede kans dat mei een voortschrijden van de spraak-onl- wikkeling het stotteren minder wordl en tenslotte verdwijnt, tenzij u he' automatisme verstoort door telkens de aandacht van het kind op zijn spraak te vestigen! Straf dus uw kind niet, als het niet vlot spreekt. Laat het foutieve zins deel niet herhalen. U bent hier op uiterst gevaarlijk terrein! Of u dan helemaal niets kunt doen? Ja zeker. U kunt door een goed voorbeeld, door een rustige omgeving en een regelmatige levenswijze het kind gewennen aan kalm spreken. Er moet in die kleine hersentjes 'n innige verbinding tot stand komen, het begrip en het woordklankbeeld, b.v. tussen het voorwerp en zijn naam. Het vertellen van verhaaltjes, hel opzeggen van kleine versjes, het kijken van plaatjes zijn uitstekende midde len om het automatisme te versterken en de verbindingen te verstevigen. En als u denkt, dat de spraakafwij king bij uw kind langer duurt, of er ger is dap bij anderen, wacht dan niet langer, maar spreek eens met uw arts of een logopaedist (spraakleraar) maar gaat u niet in redeloze angst op uw kind te keer en laat er niet aan kwak- zalveren door ondeskundige». Daar voor is 'n normale spraak een te kost baar bezit J E VAN DOK WOENSDAG 5 NOVEMBER 194T Hilversum I 301 m. Nieuws om 7, 8, 13, 18, 20 en 23 uur. VARA: 7.30 en 8.15 gram.muz.; 8.50 Voor de huisvrouw; 9.00 Werken van Cherubini, Brahms en Elgar; VPRO: 10.00 Morgenwijding; VARA: 10.20 On ze keuken; 10.45 Voordracht; 11.00 Po pulair non-stop; 12.00 Orkest Carlo Carcassola; 12.38 Musetteklanken; 13.20 The Ramblers; 14.00 Causerie over: „De vitamine-mode en de wetenschap" 14.15 Jeugdconcert door Willem An- driessen; 15.00 Jelle van Sipke-frouk- jes, vervolg-hoorspel: 15.30 De Rood borstjes; 15.45 De Regenboog: 16.15 Vragen staat vrij; 1^.45 Het stond in de krant; 17.15 Johan Jong; 17.35 Ac cordeonorkest Jan Vogel; 1830 Ned, Strijdkrachten; 19.15 Kwartet Jan Cor- duwener; VPRO 19.30 Cursus: „De kerk nu"; 19.45 Lezen in de Bijbel; 20.15 Concertgebouworkest (Schu- mann en Beethoven); 21.00 Leven en werken van Felix Mendelssohn-Bar- tholdy; 22.00 Malando speelt; 22.45 In de tuin der poëzie. Hilversum II 415 m. Nieuws om 7, 8, 13, 19, 20 en 22.30 uur. NCRV: 7.45 Een woord voor de dag; 8.30 Klassieke werken; 9.00 Op zieken bezoek; 9.35 Symphonisch morgencon cert; 10.30 Morgendienst; 11.15 „De Wartburg", hoorspel; 12.00 Lunchrnu- ziek; 12.33 Ned. kamerkoor; 13.15 Pia nomuziek; 13.45 Metropole-orkest; 14.30 Plantenpraatje; 15.00 Vrolijke klanken; 15.30 Ancoratrio; 16.15 Kin derkoor; 16.45 Voor de jongens en meisjes; 17.30 The two Happy Days; 17.45 Het Rijk over zee; 18.00 Man- dolinata; RVU: 18.30 Over de gren zen van ruimte en tijd; NCRV: 19.15 Het nieuws uit Indië; 19.30 Het ac tueel geluid; 20.15 Oratorium „Elias" van Mendelssohn; 21.45 „De verenigde volkeren", lezing; 22.45 Avondoverden king. zal ik een mok water voor je laten halen, rooie. Kan je de tong wat koel houwe, boy.. Doch dat was de bedoeling van heer Dirk niet geweest, en hij zegt tegen die schipper: Da's donders mooi van u opper, maarrewater, daarin wassen de kik ker hun billen., ben ik een beetje vies van, weet je. O,.gaat dan de schipper een licht op. O, lijdt daar de ziekte an? Nee maar, dan voel ik je vingertje wel.. En heer Dirk krijgt van de schipper een beste bel cognac! Maarre.. menageklep dicht, roo'e zegt-ie 'm nog.en niet elk uur terug komen! Het goddelijk vocht krijg ik ook niet tegeef Heer Dirk houdt z'n klep (Wordt vervolgd). Spreken gaat automatisch, evenals lopen Verschillende hoge Amerikaanse leger- en vlootofficieren zijn in de Neder landse ambassade gedecoreerd door Nederland en ontvingen het Grootkruis van de Orde van Oranje-Nassau met de zwaarden voor in de oorlog ver richtte daden. De Ned. ambassadeur in Amerika, Dr. E. N. van Kleffens, verrichtte de plechtigheid.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 2