Ikmaaider
Onder de Schijnwerpei
N.-HOLLANDSE
PERS 19^5
„Atoomgeheim geen Amerikaans
monopolie meer", zegt Molotof
Wereld-voedselsituatie nog slechter
dan in September j.l.
Engeland en de V.S. beschuldigd
van agressieve bedoelingen
Micolajczyk geroyeerd
4e Jaargang No 1082
Vrijdag 7 November 1947
Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerweg
338. Telefoon 3300.
Stadsredactie en Corr. adres. Voor-
dam 6 A iniet te verwarren met Voor-
dam 9) tel. 3967. Voor advertentie»
en adm. eveneens Voordnnt tA»(T
3967).
Molotof heeft in een rede, die 90 minuten duurde, medegedeeld dat
het geheim van de atoombom geen alleen bezit van de Ver. Sta
ten meer is. Deze mededeling heeft schielijke reacties gewekt in het
buitenland, met name de Ver. Staten, waar „hooggeplaatste deskun
digen'' volgens Reuter verklaarden, dat er een verschil bestaat tussen
het weten van het atoomgeheim en het fabriceren van atoombommen.
Wysjinsky glimlachte toen hem gevraagd werd of hij dacht, dat zijn
land atoombommen bezat, „Het is mogelijk", zei hij.
„Kapitalisme wankelt
op z'n grondvesten''
Je minister van Buitenlandse Zaken
van d« Sovjet-Unie hield zijn rede ter
gelegenheid van de 30ste verjaardag
van de revolutie, in een speciale bij
eenkomst te Moskou:.
Molotof zei, dat dertig jaar Sovjet-
socialisme de landen onder kapitalis
tisch bewind inzicht heeft kunnen ge
ven aangaande hun eigen bevrijding
van onderdrukking. „Er is geen land,
waar de Sovjet-Unie geen vrienden
heeft onder de arbeiders en boeren"
„Hier opbouw, ginds verval"
Molotof v :es op de vooruitgang in
de S.U. na de oorlog. Het industriële
plan voor 1947 was geheel uitgevoerd.
Ondanks slecht weer was de ko-
Dagorder
tot Rode Legers
Maarschalk Boelganin, de Sov
jet-Russische minister voor de
Strijdkrachten, heeft een dag-
roder voor het leger, lucht
macht en vloot uitgegeven,
waarin hij verklaart, dat de
„oorlogsstokers het smadelijke
einde van de Duitse fascisten
voor ogen moeten houden, die
een graf groeven voor de ande
re kapitalistische landen"
„De kapitalisten proberen hun
positie te versterken voor een
nieuwe oorlog tegen de demo
cratieën.
Houdt U in gereedheid ten
einde de vrede te handhaven
en onze grenzen ongenaakbaar
te maken", aldus le maarschalk
renoogst achtenvijftig procent toege
nomen, vergeleken met het vorig jaar
Maar veel opbouwwerk moest nog on
voltooid blijven. Molotof vergeleek t
herstel van de S.U. met de torstand
In de „meest ontwikkelde kapitalisti
sche landen van Europa", zoals Groot
Brittannië, dat een ernstige crisis door
maakt. De wereldoorlog heeft het ka
pitalisme op zijn grondvesten doen
wankelen", zo verklaarde hen.
„Agressieve bedoelingen"
De S.U. zou tot het uiterste de be
langen van de wereldvrede verdedi
gen; zij heeft belang bij een duurza
me vrede.
Hoewel de economische systemen
verschillen, hebben gedurende de oor
log de S.U., de Verenigde Staten en
Groot Brittannië samengewerkt. Waar
om zou die samenwerking thans on
mogelijk zijn? Het is duidelijk, dat
Spanning in Roemenië
verhoogd
De Roemeense minister van Buiten
landse Zaken is afgetreden. Twee
Roemeense onderministers, Ciolan en
Teganeanu hebben eveneens hun ont
slag aangeboden.
In invloedrijke communistische krin
gen in de Roemeense hoofdstad werd
verklaard, dat de Roemeense commu
nisten niet langer bereid zijn om het
parlementaire spel verder te spelen
De loop 'der tijden dwingt ons onze
Vijanden in open strijd tegemoet te
treden. Tevens werd in deze kringen
verklaard, dat de laatste gebeurtenis
sen het begin vormen van een volko
men wending naar links.
PALESTIJNSE KWESTIE BLIJFT
HANGENDE
Ondanks nieuw Amerikaans voorstel
De Ver. Staten zijn met een nieuw
Voorstel gekomen voor de verdeling
van Pale6tina. Het is bedoeld om te
gemoet te komen aan het Russische
standpunt en behelst in hoofdzaak dat
de VS bereid zijn de jurisductie van
de Veiligheidsraad t.a.v. een oplossing'
Van het Palestijnse vraagstuk gedeel
telik te erkennen.
Maar de Sovjet-gedelegeerde Tsa-
rapkin zeide, dat hij niet veel ver-
po1" "ag met het eerste voorstel en
pok de gedelegeerde van Canada en
Guatemala vonden, dat men niet veel
Verder gekomen was.
dc imperialistische landen nieuwe mi
litaire en maritieme bases aan het
vormen zijn en dit geschiedt niet ter
verdediging maar met aggressieve be
doelingen" aldus Molotof en hier liet
hij met nadruk volgen;
..Het is bekend, dat de politiek der
Verenigde Staten geba&seerd is op
het alleen-Wit van het geheim van
de atoombom, ofschoon dit geheim
als niet bestaand mag worden be-
schorwd".
De grond onder de voeten der im
perialisten is in beweging, zo vervolg
de hij, „terwijl de kracht van de de-
m'-T-atische naties dagelijks groeit.
De anti-imperialistische krachten moe
ten verenigd worden in een machtig
leger, dat door de kapitalisten nimmer
kan worden geëvenaard".
Ang!Amerikaans imperialisme"
Molotof haalde als bewijs van de
imperialistische bedoelingen van de
Ver. Staten en Engeland o.m. het
voortbestaan van hun gecombineerde
generale staf aan, beschuldigde Was
hington van heerszucht over kleine
re staten en voorspelde een ernstige
economische crisis in het land van de
dollar „Leidende Engelse en Amen
kaanse kringen staan aan het hoofd
van een macht die de wèreld wil do
mineren en enkele socialistische lei
ders hebben zich bij hen aangesloten'
aldus Molotof. „Er bestaat een Engels-
Amerikaans plan om met gebruikma
king van de „Duitse kapitalisten die
ook Hitier steunden." zich uit Je rus
ten vbdr de bedreiging van de lan
den die zich niet slaafs wensen te
onderwerpen aan het Anglo-Ameri-
kaanse imperialisme."
Molotof's rede werd oorverdoovend
toegejuichd.
„Kleine Assemblée"
aanvaard
Sovjets zullen haar
boycotten
De politieke commissie van de VN
heeft het voorstel tot instelling van
„kleine algemene verkadering" met >3.
tegen 6 stemmen bij 6 onthoudingen,
aanvaard.
De Sovjet-afgevaardigde Wysjinsky
deelde mede, dat de Sovjet-Unie de
„kleine algemene verkadering" zou
boycotten. Ook Wit-Rusland, de Oe-
kraine, Tsecho-Slowakije, Polen en
Joego-Slavië zullen dit doen. De vijf
Arabische landen cn San Salvador
onthielden zich van stemming.
Woordenstrijd
Er ontspon zich een duel tussen
Shawcross, de Britse vertegenwoordi
ger en de Rus Wisjinsky, dat niet van
sarcasme ontbloot was, Shawcross
vond, dat Wysjinsky niet bewezen had
dat de „kleine Assemblée-" een schen
ding van het Handvest betekende.
Wat zou er gebeurd zijn, zo vroeg
Shawcross zich af, wanneer Wysjinsky
zijn beschuldigingen tijdens een der
grote processen te Moskou zou heb
ben gebasseerd op zo veel beweringen
en op zo weinig bewijzen? Kan men
het zich voorstellen, dat Wysjinsky
het Tribunaal aldus toespreekt: „He
ren van de judy, deze gevangenen is
schuldig, de „Prawda" zegt het en
„Tass" zegt het. Ik heb geen bewijs
stukken, maar ik zeg dat hij schul
dig is zijn kop eraf, naar Siberië?''
Wysjinsky verklaarde in zijn ant
woord dat deze oproep tot samenwer
king geleek op het liefkozen van een
konijn door een boa constrictor.
daar hij niet de kracht van een boa
constrictor bezat en Wysjinsky geen
konijn was.
„India in gevaar"
De 'eerste minister van India, Pan-
dit Nehroe, heeft gezegd dat India
„van alle kanten aan gevaren bloot
staat. Hij waarschuwde het volk, dat
de vrijheid „van korte duur zou blij
ken te zijn. Nehroe sprak op een o-
penbare openluchtbijeenkomst te New
Delhi.
De r'egering van India, aldus de
premier heeft reden om aan te nemen,
dat reeds vele maanden geleden voor
bereidingen zijn getroffen voor de in
val in Kasjmir. De aanvallers hebben
moderne wapens en staan onder be
vel van officieren uit het leger van
Pakistan.
Reacties
„Hooggeplaatste deskundigen"
van Washington wilden Molo
tof s bewering over het geheim
van de atoombom niet logen
straffen. „Er bestaat verschil
tussen het weten van het ge
heim en het fabriceren van de
atoombom", zo zeiden zij: „voor
dit laatste is geld, arbeid en
materiaal nodig".
Mc. Neil, de Britse gedele
geerde van de VN zeide. dat de
SovjetUnie zelf verantwoor
delijk was voor de vertraging
der atoomcontrole. Wysjinsky
glimlachte en vond het „wel
mogelijk", dat de Sovjet-Unie
atoombommen bezat. Duclos, de
Franse communistenleider, deel
de aan een grote menigte par
tijgenoten die op het Velodrome
d' Hiver te Parijs gisteravond
waren samengestroomd, mede:
„Ik heb goed nieuws voor jul
lie. Kamaraad Molotof heeft
zojuist bekend gemaakt, dat 't
atoomgeheim geen Amerikaanse
monopolie meer is". Twintig mi
nuten lang hielden de toejui
chingen op deze woorden aan.
STREEP DOOR PERZISCH-
RUSSISCH OLIE-VERDRAG
*De Sjah van Perzië heeft gisteren
de olie-wet getekend, waarbij de olie-
overeenkomst met de Sovjet-Unie van
nul en gener waarde wordt verklaard
De Perzische eerste minister, Gha-
van es Soeltaneh, heeft de Sovjet-
Russische ambassade schriftelijk van
het van kracht worden der wet In
kennis gesteld.
EXTRA RANTSOEN VLEES
Behalve het reeds in de bonnenlijst
bekend gemaakte extra-rantsoen vlees
van 100 gram wordt nog een extra
rantsoen van 100 gram beschikbaar
gesteld. Voor personen van 5 jaar en
ouder is voor de komende periode dus
600 gram vlees aangewezen. In ver
band hiermede maakt het CDK be
kend, dat voor het tijdvak van 9 t.m.
22 November as. op bon R-03 vlees
100 gram vlees of vleeswaren te ver
krijgen is.
AANVRAGEN VAN WERK
SCHOENEN
Op nader, plaatselijk bekend te ma
ken dagen tussen 9 en 23 November
a.s. kunnen wederom aanvragen voor
werkschoenen voor personen van 16
jaar en ouder worden ingediend, voor
zover zij sedert 1 Januari ji. geen bon
voor werkschoenen (of Engelse werk
schoenen) hebben ontvtogen. Voor
arbeiders in bedrijven met meer dan
10 arbeiders moet het bedrijf collec
tief aanvragen.
Een .edelmoedig gebaar"
van Nederland
Slechts een vijfde van alle
Duitsers wordt uitgewezen
„Naar matige schatting bedraagt t
aantal Duitsers, die bij ons ten lande
vertoeven, ten minste 25.000. Waar
schijnlijk zal niet me^r dan een vijf
de van hen nitgewezen worden. De
overgrote meerderheid van de Duit
sers, die hier ten lande gastvrijheid heb
ben genoten, zullen dus hier mogen
blijven. Dit optreden van de Neder
landse staat tegen zijn Duitse gasten
is na het schandelijk regime, waaraan
Nederland gedurende vijf jaren door
de Duitse overweldiger is onderwor
pen geweest, niet anders dan als edel
moedig te bestempelen,
aldus de minister van Justitie, Mr. v.
Maarseveen in een rede die hij ten
departemente heeft uitgesproken ter
gelegenheid van de installatie van de
«6viescommissies inzake de trftwij-
5mg van vreemdelingen van Duitse
nationaliteit
De V.S. zullen dit seizoen waarschijnlijk
50 pet. minder graan kunnen exporteren
l» vrrmlnriffrino- van Ho Amortlraan. I aanaionliilr «oHoalH on ~r.A-
De vermindering van de Amerikaan
se tarweoogst in het seizoen 1948-'49
zou een daling van de exporten met
50 pet. kunnen veroorzaken.
Het droge weer en de daaruif voort
vloeiende vertraging in de uitzaai
voor de volgende oogst zou waar
schijnlijk leiden tot een oogst van
minder dan 1 milliard bushels, verge
leken met bijna V/2 milliard bushels
dit jaar. Aldus verklaarde een tarwe-
expert van het Amerikaanse dept. van
landbouw.
Helaas sluit bij dit bericht aan, wat
sir John Boyd Orr, dir.-gen. van de
F.A.O., de wereldvoedselorganisatie,
gisteren heeft gezegd.
De wereld-voedselsituatie is sinds
September nog slechter geworden, al
dus sir John Boyd Orr.
De kloof tussen de minimumbehoef
ten en de geraamde beschikbare hoe
veelheid broodgranen is nog wijder.
Het verschil is gestegen van 9 tot 10
millioen ton.
Geen hoop op vervanging
voor brood.
Er is geen hoop op andere voedings
middelen ter vervanging van brood.
Het is niet te verwachten, dat de vet-
rantsoenen aanzienlijk zullen kunnen
worden verhoogd.
De oogst van voedergranen is ook
Een vliegende auto
In de V.S. is gisteren een
„vliegende auto" gedemon
streerd. Dit voertuig, dat ge
lijkt op 'een gevleugelde race
auto, daalde neer op het vlieg
veld Laguardia (New-York).
Vervolgens trok het ztfn vleu
gels in en vertrok over de ver
keersweg naar New-York.
De eigenaar-constructeur ver
klaarde, dat de kostprijs hoog
is en dat hij voor het ogenblik
geen mogelijkheid ziet van fa
briceren in serie. De auto kan
rijdend leen snelheid van 75
k.m. bereiken, in de lucht 170
k.m.
aanzienlijk gedaald en zodoende zal
het moeilijk zijn de melkrantsoenen
te handhaven.
Sir John Boyd Orr riep de regerin
gen op, krachtige pogingen in het
werk te stellen om het voedselaanbod
te verbeteren en hij legde de nadruk
op verdere vrijwillige pogingen, zoals
de campagne voor voedselbeparing in
de V.S. Hij waarschuwde er voor, dat
voortduring van het acute wereld-te
kort aan voedsel ernstige politieke en
economische gevolgen zal hebben.
Gaat Boerenpartij in
de regering
Naar radio-Warschau meldt, heeft
de centrale commissie van de Poolse
boerenpartij haar leider Mikolajczyk
en zijn met hem gevluchte medewer
kers als partijleden geroyeerd.
Radio-Praag voegde aan dit bericht
toe, dat de commissie tegen 36 Novem
ber een partijcongres bijeen geroepen
beeft om het besluit te nemen de op
positie te verlaten en aan de regering
deel te nemen.
Twee vluchtelingen gepakt
Radio-Moskou heeft aanhaling ge
daan van een bericht uit Warschau,
volgens hetwelk twee partijgenoten
van Stanislaw Mikolajczyk gevat zijn
bij een poging om de Tsjecho-Slo-
waakse grens te overschrijden. Het
waren Winventy Bryja, voormalig
penningmeester van de Poolse boeren-
parti' en Maria Hulewicz, de privé-
secretaresse van Mikolajczyk. Zij zou
den een bedrag van ruim een millioen
Zlotty bij zich gehad hebben in vreem
de valuta.
Prijzen in Frankrijk
omhoog
De Franse regering zag zich
dwongen, te besluiten tot een aanzj
lijke verhoging van de kolenprj|
Een ton werd van 1350 frq
fres gebracht Bovendien^
onderzoek ingesteld na^
heid van een algemen^
industrie-prijzen.
Auto in Kennemersingel
Moedige redding van
bewusteloze chauffeur
door militair
Tegen het donker, omstreeks 6 uur
gisteravond, vond er op de Kennemer
singel ter hoogte van het Gerechts
gebouw een botsing plaats tussen een
luxe-wagen en een vrachtauto.
De personenauto kwam in het water
terecht. De chauffeur, die door een
klap van de aanrijding bewusteloos
was geraakt, werd gered door een ser
geant van het AAT.depót uit Haalem
- die toevallig met een motor pas
seerde.
Een waterstraal spoot
omhoog
De sergeant Deden, een Fries uit
Woudsend, kwam met een collegaon
derofficier van Harlingen gereden, op
weg naar zijn depot in Haarlem. Het
was reeds bijna donker, toen zij op
de Kennemersingel kwamen. Plotse
ling hoorden zij een hevige klap; voor
hen uit zagen zijn een auto .die van de
weg af geslingerd werd. De wagen
reed achteruit en het omhoogspuiten
van een waterstraal deed hen haastig
stoppen; hier was hulp geboden.
Reeds voor zij bij de plek des on
heils waren aangekomen, verdrong
zich een groep toeschouwers aan de
kant van het water. Sergeant Deden
riep uit: „Zit er iemand in?" „Ja"
•antwoordden de mensen. „Waarom
helpen jullie hem dan niet?" Hij
wachtte het antwoord niet af, maar
sprong met al z'n kleren aan het wa
ter in.
De redding viel niet mee. Toen 't
portier, dat te halverhoogte onder wa
ter zat, was geopend, bleek dat de
chauffeur bewusteloos was. Hij hing
over het stuur heen en slechts met
vereende krachten ondertussen
waren twee andere mannen de ser
geant te hulp gekomen bracht men
de gewonde op het droge. De man
kwam even bij kennis en vertelde,
dat bij de garagehouder O. Koopmans
van Garage De Moor uit Schager-
brug was. Hoe het ongeuk was ge
beurd, wist hij niet; evenmin kon hij
zich herinneren of hij passagiers in
zijn wagen had gehad.
Er werd een onderzoek ingesteld;
maar de wagen bleek verder ledig en
de portieren waren gesloten, zodat er
onmogelijk anderen in de wagen had
den kunnen zitten.
De gewonde werd even later naar
het ziekenhuis vervoerd. Zijn toestand
is niet ernstig.
De sergeant vond ergens gastvrij
onderdak om zijn kleren te drogen.
Over de toedracht van het ongeluk
vernamen wij hedenmorgen nog hel
volgende: de heer Koopmans kwam
met zijn wagen uit de richting Heiloo
toen hij ter hoogte van het Gerechts
gebouw tegen de vrachtwagen van de
fa. Deutekom uit Schagen, die nader
de van de richting Bergen, opbotste.
De klap verdoofde de heer Koopmans
en zijn wagen werd teruggeworpen.
De vrachtwagen liep enige schade op;
de voorkant van de personen-auto
is in elkander gedrukt.
Schroef van Willem Ruys
weer op mars
De schroef van de „Willem Ruys"
die, zoals men weet, In Zevenbergen
is bljjven steken, gaat heden verder
naar Rotterdam. Per truck wordt het
gevaarte eerst naar Moerdijk-haven ge
bracht, waar het Zaterdag overgeladen
zal worden op een schip. Maandag
wordt de schroef tussen de spoorha-
ven en de Rijnhaven te Rotterdam^
uitgeladen om daar gewogen te woj
den op de weegbrug van de gemeej
Rotterdam. Hierna wordt dit v<
Willem Ruys zo belangrijke oj
weer in het schip gela<
over land niet door h«
Lloyd-terreinen kan.
kade zal het gevai
zijn reis volbracht
Van het ene uiterste
in het andere?
In ons leger, daaraan kan geen
twijfel bestaan, zijn de hogere posten
voor het overgrote deel zo niet ge
heel bezet door mensen, die door pro
gressieve Nederlanders meestal als re-
actionnair of conservatief worden aan
gemerkt. Het gevolg daarvan is, dat
men van onze legerleiding dingen
mag verwachten als onlangs in Indo
nesië hebben plaats gehad. Ook wan
neer de directe stoot tot het houden
van een „politionele actie" niet van
het leger zelf kon komen, mag men er
toch zeker van zijn, dat de hogere of
ficieren krachtig hebben gewerkt om
het die kant uit te sturen, die het
helaas is opgegaan. Trouwens, dit
laatste is soms duidelyk gebleken. Dit
alles is natuurlijk niet juist. Het is
verkeerd, dat ergens in 'n land mach
tige groepen zijn van samenklittende
tegenstanders van het wettelijk be
wind. die de gebeurtenissen trachten
te sturen in een richting, welke de
meerderheid van het volk nïet wenst.
We zijn er enige malen bij «gen-
woordig geweest, dat deze kwestie op
vergaderingen ter sprake kwam en
daarbij werd er de aandacht op ge
vestigd. dat de enige oplossing hierin
bestond, dat personen, voortkomende
uit het progressieve deel onzer bevol
king en bezield met goede democra
tische gedachten, meer dan voorheen
het geval is geweest, zich beschik
baar behoorden te stellen voor de be
trekking van officier. Alleen op deze
wijze kan - en dan alleen nog op de
lange duur - sprake zijn van een in
vloed uitoefenen op de gang van za
ken bij leger en vloot
Hoewel uit het bovenstaande reeds
blükt dat de zaak niet zo heel een
voudig is en dat er in ieder geval
veel tijd zal moeten verstrijken, voor
en aleer sprake kan zijn van betere
verhoudingen, doen zich verschillende
moeilijkheden voor .die maken, dat
deze oplossing meer theoretisch dan
practisch schijnt.
Om te beginnen is bij ons volk spra
ke van een afkeer van alles wat mi
litair is. Deze afkeer is verreweg het
slechts juist bij onze progressieven en
wortelt stellig mede in de principiële
afwijzing van het militairisme in het
algemeen door onze vr^o-*«re sociaal-
democratie.
De inzichten hebban z' op het o-
genblik iets gewüziod. E?n militair
apparaat van red^iike afmetingen
wordt thans door pro~ *-»f Neder
land aanvaard. Helaas echter is. rr-de
in verband met de strubbelingen in fn-j
donesië, van een redelijke om
van ons leger op het ogenblik
sprake. We leven, militair gezig
een te grote voet en dit heeft»
volge, dat kringen, die ondei
omstandigheden zich zoud^
gen bij de gedachte, da|
het niet zonder bewapenj
len, thans opnieuw aai
om zich op een afwjj
të plaatsen.
Dit laatste voerl
tot een opnieuw^
en we vrezen,
derd zijn vanj
voor het
uit progry
Dat
plaats
mer
proe
