Den Haag verwacht grote moeilijkheden
bij onderhandelingen
faruny Rbown oh u-aMaE£eA
Wedloop om Duitse geleerden
MANIU
Rond Indonesië
Zelfbeschikkingsrecht moet gehandhaafd blijven
(Van onze Haagse redacteur)
Officiële autoriteiten weigeren com
mentaar te levereu op het besluit van
de veiligheidsraad. Wel is het duide
lijk, dat de regering vooral de laatste
weken een einde der besprekingen in
deze richting heeft zien aankomen,
hetgeen we overigens reeds eerder
konden berichten. Een bevoegde zegs
man wees ons er op, dat we nu in
feite weer zijn terug gekeerd tot de
toestand zoals die onmiddellijk na de
beëindiging der politionele actie was,
slechts met die verstande, dat beide
partijen meer bereidheid tot onder
handelen tonen.
In Batavia en Djocja worden tbans
de voorbereidingen getroffen voor de
besprekingen. Nederland zal hierbij op
het standpunt blijven staan, aldus onze
segsman, dat partijen (Nederland en
Djocja) niet gelijkwaardig zijn, doch
dat de andere deelstaten wel gelijk
waardig zijn met Djocja.
Hoewel Nederland vanzelfsprekend
gaarne een spoedige oplossing bewerk
stelligt zullen er twee zeer grote moei
lijkheden blijven bestaan, die onge
twijfeld een ongunstige invloed zullen
uitoefenen op het verloop der bespre
kingen en wellicht ook op het resultaat
De eerste is, de gelijkberechtigdheid
der deelstaten. Deze zullen wel dege
lijk hun stem moeten laten horen over
de toekomstige status van Indonesia.
Den Haag weigert dan ook het A.P.-
bericht te bevestigen als zou de Com
missie van Drie hebben besloten geen
vertegenwoordigers van de deelstaten
tot de besprekingen toe te laten, om
dat de onderhandelingeri slechts zou
den lopen tussen Den Haag en Djocja.
Toonaangevende autoriteiten achten
dit zeer onwaarschijnlijk en vermoe
den dat het een van de vele onjuiste
en tendentieuss berichten is, die de
verwardheid rond de eigenlijke kwes
tie manifesteren.
De tweede moeilijkheid, welke reeds
onmiddellijk na de hervatting der on
derhandelingen naar voren zal sprin
gen is het autonome verlangen van
delen der huidige republiek. Reeds
is zelfstandigheid verleend aan Oost-
Sumatra, doch ook West-Sumatra,
Zuid-Sumatra, West-Java, Oost-Ja va
en nog enkele andere gebieden, welke
onder het gezag vallen van de repu
bliek verlangen autonomie en zijn
weigerachtig om met Soekarno in één
huis te wonen. Het Nederlandse stand
punt is en blijft onveranderlijk, dat
deze gebieden zelf hun status zullen
moeten bepalen en daartoe ook gele
genheid zullen moeten krijgen. In hoe
verre dit gerechtvaardigde standpunt
in de Commissie van Drie gewaar
borgd zal zijn, is uit de aard der zaak
niet te bezien.
Een diplomatieke zegsman gaf ons
evenwel te verstaan, dat volgens zijn
mening de commissie van drie recht
matige. door de meerderheid van een
volksgroep ondersteunde aanspraken
op souvereiniteit en autonomie niet
ter zijde zal kunnen leggen, zelfs niet
om een spoedige oplossing te bewer
ken in het huidige geschil. Men zoa
dan een kuil graven«m een andere
kuil te dichten.
Het schijnt, dat ook de regering in
Den Haag deze kwestie dusdanig ziet.
Maar hoe zal de republiek reageren?
Wel neemt men de uitlatingen van
Soekarno hier met een korreltje zout
en beschouwt men zijn laatste reden,
waarin hij als einddoel één groot In
donesië voorstelde als afgestemd voor
binnenlandse consumptie, doch men
verheelt zich niet, dat vermoedelijk
de republikeinen zich met hand en
tand zullen verzetten, indien het hui
dige Java en Sumatra uiteen zou val
len in diverse staten.
Zijn wij goed ingelicht, dan beteke
nen de nieuwe besprekingen met Djoc
ja en de Commissie van Drie geen
stilstand m de wederopbouw van In-
donesië, ook niet in de staatkundige.
Terwijl de Veiligheidsraad .beraad
slaagde ging het werk door. Ook tij
dens de onderhandelingen zal het
werk normaal doorgang vinden.
48. Maar ook de spelers van DSE
die even na de DLW-ers het veld op
snelden durf dén hun ogen niet te ge
loven. Zij bleven als aan de grond
genageld staan en Klaas Hens, hun
aanvoerder bekrabbelde eens zijn ka
le kop. „Wa's dat voor apenkooi,"
mompelde hij. Hij zei echter niets toen
hij even later kwam tossen en nam
rustig zijn plaats in in de opstelling
van DSE* „Van mijn part zetten tt
een alligator in hun doel. Op d'r lu:
kop krygen die grappenmakers toch,"
bromde hij.
Amerika meer in trek dan Sovjet-Unie
Onder toezicht van marechausees werd een huis te Amsterdam door werk
lieden leeggehaald. Dit huis is n.i. gevorderd door militairen. Hierdoor
kwamen 2 gezinnen dakloos. De generaal-kwartiermeester Boers deelde me
de, dat dit volgens de inkwartieringswet van 1866 mogelijk was. In Am
sterdam zyn momenteel meer dan 200 gebouwen voor militaire doeleinden
gevorderd.
Ons dagelijks overzicht
Maniu was tot voor korte tijd de
leider van de Roemeense Boerenpartij,
nu staat hij terecht omdat hij met een
aantal buitenlandse diplomaten zou
hebben samengespannen ten einde
Roemenië te bevrijden van de Rus
sische overheersing.
Nog slechts enkele jaren geleden kon
het gebeuren, dat hij voor de Russi
sche radio ten voorbeeld werd gesteld
als illegaal-strijder tegen de heer
schappij der nazi's. Nu is de 75-jari-
ge staatsman ,die een rol van gewicht
heeft gespeeld in het politieke leven
van zijn land, vervallen verklaard van
zijn politieke onschendbaarheid en
heeft hij, omdat hij de Russische over
heersing even onaanvaardbaar Achtte
als de Duitse ,zijn plaats in het par
lement moeten verwisselen met een
in de gevangenis.
Processen van het soort als waar-
we hier te doen hebben, behoren
in de Russische grensgebieden
^ieer tot de zeldzaamheden en
i niet, dat Rusland er veel
[inlegt. Want, men mag dit
niet, dat het in werke-
gowjet-staat is, die er
t door weinigen be
standen in Roemenië
zijn .hoezeer z,e
welke we hier
[£>ezetting hebben
duidelijk uit
af en toe
ver-
redelijke verklaring: geen advocaat
had de moed voor de oude politicus
in het krijt te treden.
Dat iemand, die gedurende een halve
eeuw een persoon van gewicht is ge
weest die bovendien een reputatie be
zit van eerlijkheid en onkreukbaar
heid geen verdediger zou kunnen vin
den, is een absurditeit zonder meer.
De heren .durfden niet. En juist dat
is veelzeggend voor de toestand in
het land.
Merkwaardig ook is de enige be
schuldiging, welke door Maniu werd
toegegeven: hij had enkele andere
leiders van de Boerenpartij geholpen
om te vluchten naar het buitenland,
dat ze wilden inlichten omtrent de
tegenwoordige toestanden in Roeme
nië. Het feit. dat men op grond van
een dergelijk delict kan worden ver
oordeeld, werpt een allerzonderlingst
licht op het hedendaagse Roemenië.
Wij, Nederlanders, zouden moord en
brand schreeuwen en te hoop lopen,
indien bij ons voor zulke dingen, ar
restatie mogelijk was. Alleen in de
Duitse tijd, toen wist iedereen dat
mep er zijn leven mee op het spel
zette.
Over wat er in de Oostelijke landen
van Europa vandaag gebeurt ligt een
ondoordringbare sluier. De machtheb
bers schijnen er prijs op te stellen,
dat de rest van de wereld onkundig
blijft van de gang van zaken.
De gescliiedenis met Maniu echter,
tegen wie inmiddels levenslang werd
geëist de doodstraf is in Roemenië
"afgeschaft maakt ons veel duidelijk
wat men ginds stellig liever geheim
had willen houden. Naar West-Euro-
pese begrippen van democratie moe
ten er onhoudbare toestanden heer- 1
sen. Toestanden, die mensen als Ma
niu in de gevangenis brengen, maar
die zich juist daardoor in haar volle
triestheid voor ons openbaren. E.
7 01 Circulaires
Ook de residentele vroede
vaderen (en moeders) bre
ken b(j tüd en wUle hun wii-
ze, eerbiedwaardige hoofden
over de wederopbouw van 't
Haagje. Edoch, zonder resul
taat. In een vergadering, die
negen uren duurde, de zelf
de tijd waarin men in
Amerika een knus huisje
bouwt, heeft wethouder Fe-
ber de laatste hoop de bo
dem ingeslagen. Zijn babbel
tje was een lange, felle aan
klacht tegen de grenzeloze
bureaucratie, die de weder
opbouw aan banden legt. Zo
ontving Den Haag sedert de
bevrijding niet minder dan
701 circulaires van wederop
bouw, terwijl zelfs een po
ging om bet aantal brieven
te tellen al krankzinnig is.
Ook Den Haag heeft de com
missies en instellingen en
papieren onderschat. Dat
wordt een nieuwe ziekte, de
commissionitis, aldus de wet
houder. Ook het Bezuiden-
houlplan moet nu in drie
stukken worden gesplitst en
voor het laatste stuk klaar
is is het eerste stuk weer
stuk. „Dan ben ik al lang
niet meer" verzuchte de wet
houder.
Ja, ja. wc bouwen op met
commissies, instellingen, des
kundigen. plannen, blauw
drukken .circulaires, brieven
bekeuringen enaf
braak. Wie zei daar iets?
Niet alleen op politiek, maar ook op
wetenschappelijk terrein is de grote
wedloop tussen Amerika en Rusland
begonnen. En, evenals in de politiek,
is ook in de wetenschap Duitsland de
inzet; het grote centrum, waarom de
wereldmachten als katten om de hete
brei heendraaien.
Sedert het einde van deze oorlog
zijn door de geallieerden pogingen in
het werk gesteld om belangrijke Duit
se geleerden te importeren. Amerika
heeft hier voorlopig de eerste, en wel
licht beslissende, ronde gewonnen. De
„operation Paper-clip" importeerde di
rect na de bezetting van Duitsland 100
geleerden naar de V.S. die op de V-l
en V-2 gespecialiseerd waren. Direct
daarna waren de atoomspecialisten
aan de beurt.
Sedert de zomer van 1945 zijn 450
Duitse geleerden naar Amerika over
gebracht Onder hen bevinden zich
vele grote figuren: Werner von Braun,
de uitvinder van de V-2, dr. Helmut
Heinrich, de uitvinder van het ban
den-valscherm, dr. Rudolf Hermann,
die plannen voor de constructie van
interplanetaire bases ontwierp. Van
deze buiten de aantrekkingskracht der
aarde liggende steunpunten uit zou
men de mogelijkheid hebben iedere
plek op onze wereldbol met V-2's ie
bombarderen. De ontdekkingen .en de
kennis van deze mannen hebben de
Amerikaanse wetenschap ongeveer 10
jaar vooruitgebracht, hetgeen een be
sparing van 750 millioen dollar bete
kent.
Onder de geleerden bevinden zich
specialisten op schier elk gebied:
vliegtuigconstructie, radiotechniek,
photographie, physica. chemie. De
meeste van hen willen tot Amerikaan
genaturaliseerd worden. Werner von
Braun heeft reeds zijn vrouw laten
overkomen. De deskundigen zijn over
de verschillende wetenschappelijke
centra van leger en marine verdeeld
en werken daar samen met Ameri
kaanse geleerden, onder leiding van
Werner von Braun. de man die Hitier
bijna het middel in handen gaf om de
wereldheerschappij te veroveren. Hij
is nu een waardevol helper van de
Amerikaanse wetenschappelijke oor
logsindustrie geworden.
Revanche tegen Rusland
Deze Duitse deskundigen, die zoveel
hebben bijgedragen tot de successen
die Hitier in het begin van de oorlog
boekte, beweren nu tot de democratie
bekeerd te zijn. De Amerikaanse Ge
heime Dienst. „The federal bureau of
investigations", is echter van mening
dat zij in de eerste plaats bijdragen
willen tot een revanche tegen Rus
land Want deze mannen zijn er
van overtuigd, dateer een conflict tus
sen de V.S. en de U.S.S.R. voor de
deur staat.
Tot op heden heeft de „privé- in
dustrie" behalve de oude dr. Eckener,
de zeppelin-specialist, die voor de fir
ma Good-Year werkt, nog geen Duitse
geleerde kunnen aanstellen. Zij allen
zijn slechts in legerverband naar de
U.S.A. gekomen op een contract van
twee jaar. De salarissen zyn niet hoog
te.noemcn; de beste technici verdienen
10 dollar per dag, plus een premie van
onderhoudskosten ten bedrage van 7
dollar, hetgeen een tiende is van heV
salaris dat zij in de vrije industrie
zouden verdienen. Hun vrijheid is be
perkt, zonder verlof mogen zij het le
gerkamp niet verlaten.
24000 Roebel!
De Russen proberen de Duitse ge
leerden met beduidend hogere salaris
sen, circa 24000 roebel per maand en
betere levensomstandigheden, tot ar
beid voor de Sowjet-Unie te verlok
ken. Maar honderden deskundigen zijn
heimelijk vanuit de Russische naar de
Amerikaanse zóne gevlucht. Slechts
figuren van de tweede rang zijn voor
deze voordelen gezwicht. Wel hebben
de Sowjets enige V-2- en pantserspe
cialisten kunnen engageren, maai- een
atoomspecialist van enige betekenis
hebben zij niet tot hun beschikking.
Dr. Heisenberg, de atoom-physicus bij
uitnemendheid, heeft zich ter beschik
king van de Engelsen gesteld.
Conflicten tussen Rusland en Ame
rika zijn aan de orde van de dag. Dr
Zorn, de uitvinder van de syntheti
sche benzine, stelde zich in dienst van
de Amerikanen, hoewel hy bij de in
de Russische zóne liggende Leuna
werken te werk was gesteld. Daaren
tegen weigerde dr. Repp, de uitvinder
van nieuwe verstikkingsgassen, naar
de V.S. te gaan.
In deze wedloop om Duitse geleer
den blijven Engeland en Frankrijk
verre ten achter. De Britten hebben
hoofdzakelijk vliegtuigspecialisten ge
ïmporteerd, echter op kleine schaal.
Maar wel heeft John Biffl de Nobel
prijswinnaar dr. Hahn, die gelijktijdig
met Joliot-Curie en Lisa Meitner in
Zweden de splitsing van het uranium
atoom tot stand bracht, kunnen enga
geren. Ook dr. Frisch behoort tot de
atoomspecialisten in Engelse dienst.
Frankrijk heeft zich te laat in de wed
loop gestort. Het heeft ongeveer 200
Duitse deskundigen, voor het meren
deel motoren-specialisten, aan zich
kunnen binden.
Een huivering bevangt ons, wanneer
wij deze wedloop aanschouwen. Want
bergt dit alles niet in zich de kiem
voor een toekomstig wereldconflict?
Om zuiver wetenschappelijke belan
gen gaat het hier immers niet, wan
neer het wetenschappelijk wereldbe
lang ondergeschikt wordt gemaakt aan
bekrompen nationale gevoelens van
eer en machtswellust!
Aanvangsalaris leraren
wordt verhoogd
(van onze Haagse correspondent)
De positie de rleraren bij het Mid
delbaar Onderwijs en het Voorberei
dend Hoger Onderwijs zal binnenkort
aanzienlijk worden verbeterd. Hoe
wel de minister niet bereid is alle
eisen der leraren in te willigen wil hij
hen wel in verregaande mate tege
moet komen. Zo zal o.a. het aanvangs
salaris met f 400.per jaar worden
verhoogd, terwijl het aantal lesuren,
dat men hebben moet om een volle
dige betrekking te hebben reeds wordt
gesteld op 26. De termijn waarin de
doemd was de laatste van zijn ge-
te zijn.
was een knappe jonge kerel in
r jonge jaren." zei mijnheer Brisher
had werk genoeg, om ze van
houden. Maar ik was erg
en ik ben er niet inge-
k geleund, scheen
racïe te gaan, of
k.kon. Dan zei hij
1 geweest".
ugegaan?"
i ver
Hy
bracht
„Vertelt u me er meer van".
„U zult het misschien niet willen
geloven", zei hij, „maar ik vond een
schat, een echte schat".
Ik dacht, dat hij een grapje maakte
en nam blijkbaar, naar zijn zin, niet
voldoende notitie van deze medede
ling. Althans, hij herhaalde: „Ja. ik
vond een schat Ik zou u heel wat
vreemde dingen kunnen vertellen, die
ik beleefd heb". En nog eens herhaal
de hij, dat hij een schat gevonden had
en die had laten liggen.
VAN LIEFDE EN GELD
door
H6NRY GEORGE WELLS
achtte het geen goede tactiek
Rechtstreeks te vragen, of hij de
wilde vertellen. Dus wijd-
aandacht aan zijn lichame-
hij was een dorstig
cht zoetjes aan het ge-
Ve in de steek gelaten
„Ze was een lieve meld", zei hij
een beetje droevig, naar het mij voor
kwam - „en door en door fatsoen
lijk".
Hij zuchtte. „Ja, ja. Het was hier
een heel eind vandaan. In Essex, dicht
bij Colchester. Ik was toen in Londen,
in het bouwvak. En ik kan u verze
keren, dat ik toen een knappe jong?
kerel was. Heel slank. En keurig in
de kleren, nou! Ik droeg een hoed
een hoge hoed. Heus!" Met de hand
boven zijn hoofd duidde mijnheer
Brisher een hoed aan van geweldige
afmetingen. „En een paraplu, zo'n
mooie met een hoornen handvat. Alle
maal van mijn spaarduiten gekocht.
Ja, ik was erg degelijk.."
Hij zweeg even en dacht, zoals we
dat allemaal vroeg of laat doen. aan
de gouden tijd van zijn jeugd. Toen
vervolgde hij: „Ik kreeg kennis aan
haar door een vent, die met haar zus
ter verloofd was. Ze logeerde een tijd
je in Londen bij een tante van haar.
die een kaaswinkeltje had. Die tante
was een raar mens trouwens ze wa
ren allemaal een beetje vreemd, de
hele familie en die vond niet goed
dat haar zusje alleen uitging met die
vriend van mij. Het andere zusje, dat
is dan mijn meisje, moest altijd mee.
Nou, en toen haalde hij mij er bij;
anders had hij er ook niets aan. En
dan gingen we elke Zondagmiddag
wandelen in Battersea Park. Ik met
mijn hoge hoed op en hij ook; en de
meisjes, piekfijn hoor! Er waren er
niet veel in Battersea Park, die het
tegen ons konden opnemen. Ze was
niet, watje noemt knap, maar een
lievere meid heb ik nooit ontmoet. Ik
mocht haar direct, de eerste keer dat
ik haar zag en zij vond mij ook wel
aardig, al zeg ik het zelf. Nou, u weet
wel hoe dat gaat hè?"
Ik knikte bevestigend.
„En toen die jongen dan met haar
zuster trouwde hij en ik waren
dikke vrinden toen ging ik ook
maar mee naar Colchester; zij woonde
daar vlak in de buurt. Ik kwam na
tuurlijk aan huis bij haar ouwelui en
het duurde niet lang. of zij en ik wa
ren verloofd. (Wordt vervolgd)
leraar zijn maximum salaris behaalt
wordt voorts verkort van 20 tot 18
jaar.
Van bevoegde zijde vernemen wij
evenwel, dat de minister minder ge
neigd is om de „overwerkuren" door
te betalen, hetgeen eveneens door de
leraren wordt geëist.
BETERE SALARISSEN L\ NIJVER
HEIDSONDERWIJS
(van onze Haagse correspondent)
Uit gezaghebbende bron vernemen
wij, dat de salarissen der onderwij
zers bij het nijverheidsonderwijs zeer
binnenkort zullen worden herzien. De
belangrijkste bijzonderheid is dat in
de nieuwe regeling het salaris van de
practijkleraar zal worden" aangepast
aan dat van de theorieleraar.
Nederlands Immigranten-Comité
Kaapstad
In Kaapstad (Zuid-Afrika) heeft
zich een Nederlands immigratie-co
mité gevormd met vertakkingen over
het gehele land. Dit particuliere ini
tiatief stelt zich ten doel de Neder
landse immigranten zoveel mogelijk
behulpzaam te zijn. Vertegenwoordi
gers komen reeds op de boot de im
migranten ontvangen. Verder zorgen
zij voor de bagage, verdere reisge
legenheid en voor het ve-echaffen van
alle mogelijke practische inlichtingen
hulp en steun. Het stemt tot voldoe
ning dat onze landgenoten, die de ver
re reis gaan maken, om ginds in het
land van Krüger een nieuw bestaan
op te bouwen reeds dadelijk bij aan
komst' door vriendelijke landgenoten
zullen worden geholpen. Het comité
raadt reizigers aan hun reisplannen
zo te wijzigen, dat ze in Kaapstad aan
land kunnen gaan en hi'in spoorkaart
je ^nn- Kaapstad tot öc )>Iaota van be
stemming reeds in Nederland bij de
Hol land- Afrikalijn te kopen.
ZITDAGEN DER GRONDKAMER
De zitdagen van de Grondkamer
Noordholland zullen in de volgende
plaatsen en op de navolgende dagen
worden gehouden:
SCHAGEN elke eerste Donderdag van
de maand in Café Igesz te Schagen,
Heerenstraat 121. van 1012 uur.
PURMEREND elke tweede Dinsdag
van de maand in Café Baltus te Pur-
merend. Koemarkt 12. van 1013 ir.
ALKMAAR elke derde Zaterdag van
de maand in Café Bos te Alkmaar,
Kaasmarkt, van 10.3012.30 uur.
HAARLEM iedere Woensdag en Vrij
dag aan het Bureau Parklaan 14 te
Haarlem, van 1012 uur.
ZATERDAG 8 NOVEMBER
Hilversum I - 301 m. - Nieuws om 7,
8, 18, 20 en 23 uur.
VARA 7.30 en 8.15 Gram.platen; 9.30
Mozart-programma; VPRO 10.00 Mor
genwijding; VARA 10.20 Radio-feuil
leton; 10.35 Musettekianken; 11.00 De
winkel van Sinkel, gevarieerd progr.
12.00 Metropoleorkest; 13.30 Orkest
Malando; 14.00 AJC uitzending; 14.15
Harmonieorkesten, attentie!: 15.15 Men
vraagt en wij draaien; 16.15 Binnen
zonder kloppen, kleinkunrtprogramma
16.45 Om en nabij de twintig; 17.15
Volksconcert door het Radio-Philhar-
monisch orkest; 18.15 Sportpraatje;
18.30 Ned. Strijdkrachten; 19.00 Piano
recital; VPRO 19.30 Voor de jeugd;
VARA 20.15 De Notenkraker; 21.15
Socialistisch commentaar; 21.30 Week-
epdorlcest; 22.00 Don Quichotte; 22.35
The Ramblers; 23.15 Hobbyhoek.
Hilversum II - 415 m. - Nieuws om 7,
8, 13, 19, 20 en 23 uur.
KRO 7.30 Morgengebed; 8.15 Pluk de
dag; 9.00 Ochtendconcert; 9.35 Kinder
koor; 10.00 Voor de kleuters; 10.15 Se
renade van Mozart; 11.00 De Zonne
bloem; 12.03 Pianorecital; 12.33 Orgel
concert; 13.20 Volksliederen-kwartet;-
13.40 Filmpraatje; 14.00 De Toneelkij
ker; 14.20 Engelse les voor beginners;
15.00 Voor de jongeren; 15.15 Debu
tantenconcert; 15.45 KÈO-kiosk; 16.2®
De Vliegende Hollander; 16.30 De
schoonheid van het Gregoriaans; 17.0®
De Wigwam. 18.15 Weekoverzicht;
18.30 De avonturen van Lord Jum-
patit; 19.20 Kareolseptet; 19.45 Banden
die binden, klankbeeld; 20.30 Lichlba
ken; 21.00 En morgen is het Zondag;
21.45 Een koets vol verhalen, hoor
spel; 22.05 Wtekendserenade; 22 41
Avondgebed.
