kmaaidei' N.HOLLANDSE PERS 1945 Het Zuiderzee-museum in wording Hoe India de vrijheid benut Ter overdenking GEORGES BERNANOS 4e Jaargang No 1083 Zaterdag 8 November 1947 Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerweg 338. Telefoon 3300. Stadsredactie en Corr. adres. Voor- dam 6 A (niet te verwarren met Voor- dam 9) tel. 3967. Voor advertenties en adm. eveneens Voordam 6 A. (Tel. 3967). Voor hei behoud van onze culiuur Een unieke verzameling van dood enlevend materiaal Waar wat nieuws verrijst is het oude tot ondergang gedoemd. Dat is weer duidelijk gebleken sinds, nu ruim 15 jaar geleden, het laatste gat in de Afsluitdijk gedicht is. Wat zee was is nu ten dele meer, ten dele polder land geworden. Eilanden zijn bij het vasteland ingelijfd en kuststroken zijn binnenland geworden. Veel van wat men de Flevische cultuur noemt, is onherroepelijk verdwenen of onherstelbaar gehavend. De jaren vergingen en zij betekenden een gestadig verlies, want de erfenis der Zuiderzee, in tienduizenden kleine handen, verliep als zand door de vingers. In snel tempo gaat het uitzonderlijk eigen karakterin klederdracht, zeden en gewoonten in de typische Zuiderzeeplaatsen verdwijnen. Wij denken hier aan van Ewijck- sluis. Ook dat dorpje is door de af- s'uiting van de Zuiderzee en de droog legging van de Wieringermeer voor het merendeel een andere levensbe- staan moeten gaan zoeken en heeft het karakteristieke van kust- en vis sersplaatsje verloren. Daarom kunnen ook wij, die de ver anderingen van nabij zien, een Zui derzeemuseum van harte toejuichen om het karakteristieke, in kleder dracht. zeden en gewoonten, te ..con serveren" in zo'n museum. Maar lioe zal dit dan gedaan wor den? zult u zich wellicht afvragen: Daar wij mogen verwachten, dat allen en vooral de inwoners van van Ewijck sluis zich hiervoor zullen interesseren zullen wij hieronder een korte be schouwing laten volgen, hoe men een en ander van plan is te verwezenlij ken. Enkliuizer: Reeds jaren bestond het plan om een Zuiderzeemuseum op te richten. Ech ter door vele en grote moeilijkheden is het steeds bij een plan gebleven, totdat thans na de bevrijding de moei- li;kheden grotendeels opgelost werden en de eerste stappen gedaan konden worden. Van alle k vten werd inge zien. dat een dergelijk museum nodig was. Waar moest dus zo'n museum worde» ingericht? Drie plaatsen kwa men hiervoor in aanmerking n.i. Har- d-'-wjik Amsterdam en Enk liznn. Daar Enkhuizen steeds aan het open water blijft liggen (óók nadat de an- defe stukken van het IJselmeer droog gelegd zullen zijn en dus zijn bete kenis van vissershaven behou den. ja zelfs voorname^ zal worden, daar aangenomen woi'dt, dat verschil lende vissers van de ander- afgeslo ten vissersplaatsen naar Enkhuizen Z"'ir>n komen) koml/dit stadje er dus *t meest voor in aanmerking. Wat er komt Besloten werd een binnen- en een buitententooristelling in te richten. De binnententoonstelling zal komen in diverse panden bij elkaar .waaronder het bekende Peperhuls, hetgeen voor dit doel gratis ter beschikking is ge stald en arin in diorama's en ma quettes een beeld wordt gegeven van de wordingsgeschiedenis van zee en kustland vanaf het IJstijdperk. Aan ^>odemvorming en terpaanleg wordt aandacht geschonken en men krijgt een ivcrzicht van alle stadia van ver vorming van Flevo- en IJselmeer Voorts afdelingen met scheepsmodellen klederdrachten, economische- en his torische betekenis, flora en fauna waarbij een aquarium, alsmede een leeszaal, die de bel^gstellende bezoe ker kan. dienen bij de studie van de dialecten, de volkskunde en het ker- „Nieuw-Amsterdam" te New-York De „Nieuw Amsterdam" is Donder dag onder het geloei van scheepsho- rens en hoog opschietende waterstra len van escorterende brandweervaar tuigen ift de haven van New-York ontvangen. Vele Amerikaanse en Ne derlandse autoriteiten o.w. de Neder landse ambassadeur mr. van Kleffens, begaven zich aan boord van het schip. Speciale schepen voor emigranten? De heer Demonchy. directeur van de Holland-Amerika-Lijn verklaarde, dat h»? binnenkort naar Montreal zou gaan om te proberen meer scheeps- ruinite te krijgen voor het transport van Nederlandse en Belgische emi granten naar Canada. Men zal trach ten speciale schepen voor dit doel ter beschikking te krijgen. Mr. Van Kleffens overhandigde, in naam van de Koningin, aan de heer F. G. Reinicke, commissaris van het departement van Marine en Lucht vaart, de versierselen van comman deur in de orde van Oranje-Nassau, met zwaarden, uit erkentelijkheid voor zijn samenwerking met de Ne der! 'se koopvaardij. kelijk en godsdienstig leven rond de Zuiderzee. Een zaal zal gereserveerd blijven voor wisselexposities. Dit mu- wim zal dus een „leermuseum" ziin. Buitenmuseum Het buitenmuseum zal echter, in te genstelling van alle andere musea een „levend" museum worden. Op een stuk opgespoten land buiten de stadsmuui zal een vissersdorp worden gebouwd Om de haven en kolk zullen zich ver schillende buurtjes groeperen: aan 'n grachtje verrijzen enkele Marker wo ningen op palen en op een terp. Elders vindt men groepen huisjes gebouwd in de karakteristieke trant van TJrk. Schokland, Spakenburg, Volendam en andere Zuiderzeedorpen. Van elk de zer buurten zal slechts een woning voor het publiek ter bezichtiging toe gankelijk gesteld worden. Alle andere worden bewoond door gezinnen uit de -tsen. die zij vertegenwoordigen en die slechts gehouden iulleri zijp het interieur naar plaatselijke trant 'in te richten en zich in plaatselijke dracht te kleden. Overigens künnéri zij hun beroep blijven uitoefenen alsthuis" Zij zullen dus elke dag mee iptgaan ter visvangst met l.un eigen schuiten en dat brengt mee, dat er èen'netten- droogplaats moet komen en een kui- perij; een rokerij, een tanerij, een lijn baan en een werf. Alle neringdoende bedrijven uit een Zuiderzeeplaats zul len er dn vol bedrijf te zien zijn. De leugenbank, het gezellige visserskroeg je en ook een houten kerkje zullen er niet ontbreken. Een houtzaagmolen een Volendammer viskelder en een Genemyider mattenvlechterij, een Makkums aardewerkfabriekje enz. En in het water: tjalken, klippers, sto mers, punters enz. enz. Daar alles dus in vol bedrijf blijft, zal bet dus een echt „levend" museum worden. Het is echter nog in wording. Diver se oudheden en karakteristieke voor werpen zijn de initiatiefnemers reeds toegezegd. Indien hier en daar nog iets te vijlden is, wij denken bijv. aan van Ewycksluis, aan Wieringen, Kol- horn, enz., uit de voorbije glorie van het Zuiderzee tijdperk, geliève men zich te wenden tot de vereniging „Vrienden van het Zuiderzeemuseum" te Enkhuizen. beroep op zijn volk Sjeik van Kasjmir doet Biedt weerstand tot de laatste man Sjeik Mohammed Abdoellah, de mi nister-president van de interim-rege ring van Kasjmir, heeft gisteren een beroep op zijn volk gedaan om „tot de laatste man" aan de invallende benden weerstand te bieden. Hij verzocht in zijn rede de gouver neur-generaal van Pakistan. Djinnali, om het democratische principe Van de souvereiniteit van het volk van Kasj mir te aanvaarden. Het volk'van Kasj mir is voor 78 pet. Mohammedaans, Abdoellah, en zijn vrije keuze moet zwaar wegen bij de beslissing over aansluiting bij India of Pakistan Abdoellah vroeg Djïnnah zijn i- vloed en macht aan te wenden „om de invallers te doen terugtrekken". De troepen van India zijn volgens de laatste berichten 12 km. voortge trokken en hebben de plaats Sangra- ma heroverd. KORTE METTEN Onderdelen van het Indische leger hebben met steun van lichte artille- VERDELING VAN DUITSLAND Naar aanleiding van een hoofdar tikel in de „Times", waarin werd ge zegd, dat Engeland met de VS en Frankrijk reeds plannen heeft opge steld voor de vorming van een West- duitse staat waarmee de verdeling van Duitsland" een feit zou worden heeft een woordvoerder van het En gelse ministerie van Buitenlandse za ken ontkend, dat met de VS en Frank rijk-besprekingen zijn gevoerd over de houding van de Westelijke mogend- beden, wanneer de komende bijeen komst van de ministers van buiten landse zaken op een mislukking uit loopt. rie en gevechtsvliegtuigen, 800 a 1000 van de stam, die Kasjmir is binnen gedrongen aangevallen. De stamgeno ten hadden zich langs een weg op 8 kilometer ten Westen van Srinagar, de hoofdstad van Kasmir, in stellin gen ingegraven. Volgens een militai re woordvoerder is een schatting van 300 slachtoffers onder de aangevalle nen niet te hoog en duurt de achter volging van de binnengevallen stam, die in de flank is aangevallen en in een zak is gedreven nog voort. WINKELS MET ST. NICOLAAS TOT 10 UUR DES AVONDS OPEN Nu de bevoorrading van vele win kels zoveel verbeterd is, dat het pu bliek in ruimere mate dan in vorige jaren zijn inkopen kan doen, mag verwacht worden, dat zich dit jaar in verhoogde mate de behoefte aan ge legenheid tot het doen van inkopen, in verband met het St. Nicolaas- en het Kerstfeest, zal doen gevoelen. Op grond, hiervan heeft de minister van economische zaken de colleges van B. en W. van alle gemeenten gemachtigd van de wettelijke voorschriften inzake de winkelsluiting ontheffing te verle nen tot uiterlijk 10 uur 's avond op de werkdagen vallende in de tijdvak ken van 1 t.m. 5 en 22 t.m. 24 Dec. a.s. LONDENSE VAKVERENIGINGEN TEGEN-JOODS TERRORISME Acht Joodse vakverenigingen, va- rië'erende tussen uiterst links en ui terst rechts, hebben Donderdagavond een beroep gedaan op de 600.000 Jo den, die Palestina telt. om alle krach ten, waarover het Joodse volksdeel beschikt, te registreren en alle terro ristische benden uit te roeien. De twee Gooise inbrekers, die op 15 Oct. j.1. Mevr. O. te Baarn mishan delden, zijn gepakt Zij hebben be kend. De Nationale Monumenten Commissie voor Ooriogsgedenktekens laat mo menteel de urnen vervaardigen, welke gevuld met aarde uit de verschillen de provincies, op 13 Dec. a.s. zullen worden bijgezet in de urnenbewaar plaats in het Damplantsoen te Amsterdam. Eigenhandig zullen de Com missarissen der Koningin der verschillende provincies de urnen in de be waarplaats plaatsen. Mej. Jos. van Veen, ceramiste, werkt aan de urnen. Het Nederlandse gouvernement ontfermt zich over de Indische kinderen die geen ouders meer hebben of waarvan de ouders door oorlogsomstan digheden nog zoek sijn. In Buitenzorg worden deze kinderen door bekwame krachten verzorgd en in een tehuis, speciaal daarvoor ingericht, krijgen de kinderen van daartoe uitgezochte docenten onderwijs. Een klas tijdens een rekenles. Voetbalvrede wordt getekend Belgische bond naar Nederland Op 15 November -.al een delegatie van de Koninklijke Belgische Voet balbond met de president Kanunnik Dessain aan het hoofd, naar ons land komen om met een delegatie van de Koninklijke Nederlandse Voetbalbond besprekingen te voeren inzake de moeilijkheden, welke zich enige tijd geleden hebben voorgedaan. Men zal zich herinneren, dat de Bel gische voetballers er over gebelgd wa ren, dat bij de Hollands-België ont moeting in April geen delegatie van de KNVB aanwezig was om het Bel gische team aan het Amsterdamse Centraal-station te ontvangen; Lotsy's auto had pech. Na dc besprekingen zal men geza- laafilijk aanzitten aan een eenvoudige maaltijd, in verband met het feit, dat de heer K. J. J. Lotsy destijds het voorzitterschap van dr. Van Prooye heeft overgenomen. Het is namelijk een goede gewoonte geweest, dat wan neer een van de beide bonden een nieuwe president had, een delegatie van de andere bond op deze wijze ge legenheid kreeg met de nieuwe func tionaris kennis te maken. Een traditie, welke dus thans in ere is hersteld. In verband met de oorlogsjaren was daar totdusverre geen gelegenheid voor ge weest. PRINSES BEATRIX' PONNY OVERREDEN i Toen de staljongen van het Paleis Soestdijk gisteren Peggy, de ponny van Prinses Beatrix naar de weide achter het paleis wilde brengen, rukte het -dier zich plotseling los en liep te gen het drukke verkeer op de rijksweg Amsterdam—Amersfoort in. Peggy werd door een passerende auto gegre pen en dusdanig verminkt, dat zij ter plaatse moest worden afgemaakt. De eerste stap is de moeilijkste Volgens een communiqué van de commissie voor goede diensten heb ben Nederland en de Indonesische re publiek zich accoord verklaard met 't gebruik van een neutraal schip als ontmoetingsplaats voor beide partijen in het Indonesische geschil. De Ame rikaanse regering is verzocht zulk een schip ter beschikking te stellen. Lagere meubelprijzen De handelsmarges voor meubelen, waarover met het bedrijfsleven gerui me tijd besprekingen zijn gevoerd, zijn nu definitief vastgesteld. Tengevolge hiervan zal de verlaging met tien pCt van de fabrikantenprljs, die enige tijd geleden werd doorgevoerd, nu ook in een prijsverlaging met tien pCt. voor het publiek tot uitdrukking komen. Daarnaast worden maatregelen over wogen opdat voor het grootste deel meubelen in de twee laagste «rijsklas- sen zullen worden geproduceerd, liet betreft hier o.a. meubelen in de prijs klasse van 330—600 gulden voor een huiskamer, en van 350—^630 gulden voor een slaapkamer. PROCES TEGEN ZOLTAN PFEIFFER Te Boedapest is bekend gemaakt, dat de naar het buitenland gevluch te leider van de rechtse Hongaarse on afhankelijkheidspartij (oppositie), Zol- tan Pfeiffer, aanstaande week bij ver stek berecht zal worden. TWEE LEDEN VAN JOODSE RAAD TE AMSTERDAM GEARRESTEERD Naar wij vernemen *Un de heer A. Ascher en Prof D. Coben, die gedu rende de bezetting deel uitmaakten van de z.g. Joodse Raad te Amster dam gearresteerd op grond van hun activiteit in de bezettingstijd. De arrestatie is geschied na een uit gebreid onderzoek van de PJR.A., waarbij verscheidene getuigen wer den gehoord. Drieduizend goederenwagons en 700 personenrijtuigen van Franse, Bel gische, Luxemburgse en N e d. her komst zullen een dezer dagen uit Duitsland worden teruggevoerd. De Bron Met een dun straaltje sijpelde het water uit de rots, ononderbroken -al tijd. Bij regen en zonneschijn, bij nacht en dag, het sijpelde, sijpelde Het viel naar beneden in een wijd bekken, dat het door eeuwenlang val len zelf in de rots had uitgehold. In de zomer, wanneer de ion haar stralen neerzond, was het water heer lijk koel. In de winter had de alles- verstijvende koude geen vat op het straaltje, dat bleef doorsijpelen - on onderbroken, altijd. De bron was oud, oer-oud. Hoe oud, dat wist niemand. Haar geschiedenis ging op in het grijze verleden. Voor alles, wat in de omgeving leefde, was de bron een vanzelfspre kendheid geworden. De bewoners uit de buurt haalden er hun drinkwater. Ze hadden dat ge daan sedert mensenheugenis en het zag er niet naar uit, dat het ooit zou veranderen. Zonder water kan men immers niet leven. De dieren des velds kwamen naar de bron en dronken. Ze gingen en kwamen terug. Dat kon niet nnders, want hun dorst keerde altijd weer. Het was gebeurd, dat uitgedorste zwervers, meer dood dan levend, krui pende, de bron hadden bereikt. Dan hadden ze gedronken en met iedere teug hadden ze de kracht in hun uit gemergeld lichaam voelen terugstro men. De bron was een bron des levens. Maar niemand kon er meer levens kracht uit putten dan voor enkele uren, voor een dag. hoogstens voor enkele dagen. De bron zelf scheen eeuwig. Daarom moest ieder, die er gebruik van maakte, terugkeren, steeds op nieuw. Dat deed dan ook ieder, die het pad uaav haar eenmaal had gevonden. Wel hem, die de weg kent naar zijn levensbron, waaruit hij kan putten naar behoefte. A. ERIKS Klompendans op hel ijs De Nederlandse Rolschaats- bond organiseert op 29 Nov. te Antwerpen in het gebouw van de „Follies Skating" een Euro pese rolschaatsendemonstratie waaraan ojn. wordt deelgeno men door de H.R.C. uit Den Haag.. O.m. staat een klompen dans op het programma. De op brengst is voor de N.I.W.I.N. weerbericht RUSTIG WEER Rustig, overwegend droog en tame lijk zacht weer. Tijdelijk wat afne mende bewolking, doch hier en daar nevel of mist. Ms. Bellannay bracht ons hel levende Frankrijk Geslaagde avond van het Genootschap Nederland-Frankrijk Georges Bernanos de naam van een uitzonderlijke figuur in de heden daagse Franse litteratuur. Ms. P. Bel lannay, maitre de conférence a 1' uni- versitè d' Amsterdam, gaf gisteravond voor het Genootschap Nederland Frankrijk in Paviljoen Kinheim een schildering van zijn natuur en zijn werk. Bernanos' natuur is robust, zijn tem perament buitengemeen fel, zijn ge loof hartstochtelijk en vol van het mysterie. Zijn jeugd werd geheel be heerst door een streng-religieuze op voeding die een man van deze struc tuur maakte tot wat hij immer bleef: een soms ongemakkelijke, maar altijd trouwe zoon van de Moederkerk, Bernanos heeft een dorst naar het avontuur, een haat tegen alles wat burgerlijke conventie is, een passie voor het gevaarlijke, het hevige, het emotionele. Men rekent Bernanos be halve tot de grote schrijvers, ook tot de, grote avonturiers van deze tijd., zijn voorliefde voor het maken van reizen bracht hem in ver uiteengele gen delen van de wereld. Bernanos sympathie voor rechtse, conservatieve reactionnaire regerin gen is bekend. Maar dat hij de felle monarchist altijd Christen blijft ook in die zin, dat wreedheden en onrecht hem schokken en dwingen tot harts tochtelijke. getuigenissen, blijkt wel uit zijn afschuw van de methoden van 'n gen. ranco met z'n Falange, die zijn geweten „een kreet van protest ontrukten". Bernanos de polemist en pamflettist zoekt de beschaving me brute kracht, met woestheid soms. Maar eerst de romancier Bernanos onthult ons zijn kracht, zijn passie, zijn heftigheid, zijn behoefte aan het volkomene. Toch is zijn werk niet van het soort, dat alleen in strijd gemaakt kan zijn niets vermag het genot te verstoren van het lezen, van 't rond dwalen in zijn betoverd land ,dat, overdekt is van donkere schaduwho- len en vlekken van licht. Men heeft bij het fezen vaak het even ver drietige gevoel dat de schrijver ons een geheim verbergt Is zijn werk zo aantrekkelijk, zo boeiend door zijn gewilde duisterheid? Het is het geheim van deze wereld een weerspiegeling van een ander ge heim. Bernanos is een groot realist, in ze kere zin een opvolger van een Flau- bert, een Zola. Zijn vrouwen zijn van een droefheid, een wanhoop en een woestheid van Novemberregen, van het dode blad, van het razende on- weder. Zijn mensen leven in een af grond; zijn mensen met hun kleine vreugden, hun kleine zonden, hun burgerlijke ij'delheid, hun be krompen verstand zjj bederven door hun geld, hun heerszucht en ei genliefde; het is een wereld die zich langzaam ontwortelt, die in staat van ontbinding is. De verstikkende angst voor de dood is, onzichtbaar, voort durend aanwezig. De strijd, die in en over Bernanos* mensen woedt is de strijd van mach* ten van de hel tegen God. Ziji he? den zjjn duivels, hun misdaden onver geeflijk ofwel het zijn dienaren van God. Woeste, sombere schilderingen van een verscheurde wereld, een ver scheurd mensendom maar de slecht ste mens draagt in zich hét geheim van zijn zuiverend leed. Meer dan Zola, meer zelfs dan een Dostojewski, dringt Bernanos' realis me door tot in het mysterie, tot in hét hart van het bovennatuurlijke. Zijn wereld is wreed, bitter, maar de schrijver blijft trouw aan de let ter en de geest van het Christendom. „Bernanos" zo besloot ms. Bel lannay j,is de grootste der katho lieke onder de grote romanciers". Dr. R. Wiarda, voorzitter van het Genoot schap, dankte de heer Bellannay voor „het levende Frankrijk, het Frankrijk van de synthese, het Frankrijk van het geloof', dat h« deze avond het ge zelschap weer even nader had ge-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 1