c
Onder de Schijnwerper
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Vandaag „effectieve" maatregelen?
Komt er weer een
twee - prijzen - systeèm
Over lonen van landarbeiders
voorlopig geen gesprek meer
4e Jaargang No 1100
Vlijdag 28 November 1947
Wnd. hoofdred.: A. ERIKS. Westerwet
338. Telefoon 3300.
Stadsredactie en Corr. adres. Voor-
dam 6 A (niet te verwarren met Voor-
dam 9) tel. 3967. Voor advertenties
en adm. eveneens Voordam 6A. (Tel
3967).
Schuman krijgt wederom verhouwen van Frans parlement
„Vitale diensten moeten doorgaan''
De Franse minister-president Robert Schuman heeft gisteravond aan de
Nationale Vergadering het vertrouwensvotum voor ztfn nieuwe regering
verzocht en gekregen; met 322 tegen 186 stemmen.
Schuman «eide aanvankelijk, dat de regering slechts in het uiterste geval
tot geweld haar toevlucht zou nemen, maar nadat communistische afgevaar
digden hem verzekerden dat de stakingen zoude», voortduren totdat de
eisen waren ingewilligd, zeide Schuman: „Binnen 24 uur zult gij het be
wijs hebben dat de regering voornemens is energiek en effectief te han
delen".
Waarschuwing aan
„ophitsers"
Schuman zeide voorts, dat de rege
ring de staking, waarbij reeds 2.000.000
man betrokken is, van haar ergste ge
volgen wil beroven door „met alle ter
ocschikking staande middelen de dien
sten doorgang te doen vinden, die
voor het leven van het -land onmisbaar
zijn".
De minister-president stelde verdere
onderhandelingen met de vakvereni
gingen in het vooruitzicht en verklaar
de, dat de regering eerst door over
reding en daarna met gezag te werk
zal gaan. Alle sabotagedaden zullen
worden gestraft.
„De regering zal al het mogelijke
doen ten gunste van de arbeiders", zo
verklaarde Schuman, doch hij voegde
er aan toe, dat zekere personen van
de houding der arbeiders gebruik'wil
len maken. Hij waarschuwde „deze
ophitsers" en verklaarde, dat de re
gering besloten is de openbare orde
te handhaven.
Gedeeltelijke staking
van ambtenaren
Zes organisaties van het Franse
•mbtenarenverbond, dat 2.000.000 ïe-
Onder het nulpunt
H«t vertrouwen dat Schuman van
cIc Assemblée meekreeg, nam het volk
weer terug. Jouhaux, de secretaris-ge
neraal van de CGT, op wien talozen
hun hoop gevestigd hielden als de eni
ge man die bij machte kon zijn om
de woedende golven weer tot beda
ren te brengen, ook Jouhaux keerde
zich tegen Schuman, toen hij na
diens smeekbede tot het volk zeide:
de regering blijkt elk begrip van de
situatie verloren te hebben.
Hoewel hij zich niet voor een al
gemene werkstaking verklaarde,
sprak hij voorts zijn mening uit, dat
de huidige actie op gegronde motie
ven berust.
Het is begrijpelijk dat Jouhaux, die
er de laatste tijd met enige geestver
wanten aan werkte de C.G.T. in een
communistisch en niet-communistisch
gedeelte te splitsen teneinde de sociale
vrede te rekken, kopschuw is gewor
den nu hij ziet, hoe het vuur van
stakingsbrand om zich heen grijpt.
Het is óf te vroeg óf te laat voor hem
Zich op dit ogenblik resoluut te ke-
ïen tegen een actie die gedragen
Buitenlands Overzicht
7
wordt door alle lagen van het volk
(reeds gingen professoren, ingenieurs
en politie-ambtenaren in staking!) zou
waarschijnlijk gelijk staan met poli
tieke zelfmoord. Geen oude vakver
en igingsrot als Jouhaux zal zich moed
willig zo in zijn vingers snijden, dat bij
kans loopt voorgoed een greep op
de massa te verliezen.
Ondertussen kan een staking van
een omvang als de huidige niet lang
duren zonder ingrijpende politieke ge
volgen. Reeds is de regering in een
impasse gekomen wel heeft zij
dreigementen voorzichtigheidshalve
achterwege gelaten, zodat de deur nog
openstaat voor een behoedzaam reti
reren, maar het échec dat zij leed is
van dien aard dat een herstel van
het geringst mogelijke vertrouwen uit
gesloten zal zijn. Schuman kan buk
ken of gaan, indien de staking niet
verloopt
Gebeurt dat wel, doordat de eco
nomische machine vastraakt, dan zijn
er mischien weer kleine kansen voor
de middengroep. Maar daarmee is de
haard van de onrust nog geenszins
Weggenomen; het smeulend vuur zal
dan hier, dan daar weer oplaaien.
Het is moeilijk om thans de juiste
stand op de politieke thermometer af
te lezen. Men moet vrezen, dat de
kansen voor een gematigde rege
ring reeds onder het nulpunt daal
den. Met andere woorden: een niet-
parlementaire oplossing wint aan
waarschijnlijkheid.
A. H.
den omvat, hebben zich tegen staking
uitgesproken; vier daarentegen vóór.
Deze vier zijn in staking gegaan bui
ten de federatie om. Het politiever-
bond onthield zich van stemmen, maar
protesteerde tegen de ontoereikendheid
van de regeringsvoorstellen.
De -Parijse kappers werken wel.
maar beperkt zij knippen de sta
kers gratis..
Sovjet-burgers over de
grens gezet.
Het Franse departement van Bin
nenlandse Zaken heeft verklaard, dat
de activiteit van de 19 Sovjet-Russi
sche burgers, die onlangs uit Frank
rijk zijn gezet, in verband met de sta
kingen en de onlusten te Marseille de
aandacht van de politie had getrokken
Nog meer leidende figuren in het
verbond van Sovjet-burgers te Mar
seille, Lyon. Clermont Ferrand, Gre-
noble en Nice zijn gearresteerd en
over de grens gezet.
De Russische ambassade te Parijs
heeft om opheldering verzocht.
„WILLEM RUYS" HEEFT GEEN
VERTRAGING.
„Onvoorziene omstandigheden voor
behouden" zal het transport van de
tweede reserveschroef geen vertra
ging in het vertrek van de „Willem
Ruys" geven. Gistermiddag om tien
minuten over een is het gevaarte per
truck uit Drunerv vertrokken en on
der speciaal poütie-escorte naar Bre-
Qfa vervoerd; daar is de schroef aan
boord v,£n een binnenschip overgela
den, dat het gevaarte vanmorgen te
Rotterdam zou afleveren.
Ongeveer 170 Nederlandse vaar
zen een gedeelte van de geschenk
zending van 500 dieren zijn thans
op weg naar Engeland..
Ook de beul staakt
Desfóurneaux, de Franse
beul. is gisteren ook in sta
king gegaan. Hij weigerde 8
ter dood veroordeelden te
guillotineren.
Hij verlangt het salaris
van een afdelingschef in
Rijksdienst en een toelage
voor elk hoofd, dat hij doet
vallen.
Militair optreden
Enkele van de door Schuman aan
gekondigde maatregelen om de sta
king ln Frankrijk tegen te gaan zijn
reeds getroffen. Verschillende tele
foon- en postkantoren te Parijs zijn
hedenmorgen door militairen bezet.
„Sit-down"-stakers zijn uit de ge
bouwen van de voornaamste openbare
diensten verdreven.
Ontzettende nalatigheid
koste 46 Javanen het
leven
„Op 23 November vertrok vanuit
Bondowoso op Oost-Java een trein,
o.m. bestaande uit een 3-tal goederen
wagens met een transport arrestanten.
Bij aankomst van de trein in Soera-
baja (ongeveer 13 uur later) bleken
46 van de arrestanten te zijn overle
den tengevolge van het ontbreken
van de nodige verzorging gedurende
de reis".
Aldus luidt een officiële bekendma
king van de Nederlands-Indische re
gering. vier dagen na deze vreselijke
gebeurtenis. Voorts wordt in de me
dedeling gezegd:
De regering heeft met leedwezen,
afschuw en verontwaardiging van ge
noemde feiten kennis genomen. Naar
de oorzaken van dit gebeuren is ter
stond een gestreng onderzoek inge
steld. Alle aansprakelijke personen
zuilen op voorbeeldige wijze gestraft
worden. Enige arrestaties hebben
reeds plaats gehad. Er zullen maat
regelen genomen worden tot schade
loosstelling van de nabestaanden der
slachtoffers".
Kosten van levensonderhoud zullen
niet dalen
Verhogingen en verlagingen
houden elkaar in evenwicht
(Van onze Haagse correspondent)
De prijsverlagingsactie is geen on
verdeeld succes geworden. Tegen een
prijsdaling van radio's, stofzuigers,
textiel, schoenen, groente, enz. staat
een in verhouding te scherpe stijging
van de prijs van vlees,.melk, kaas. 1
ter, enz. Hierdoor is het leven geen
cent goedkoper geworden, zodat we
tot op heden de actie in zoverre als
mislukt kunnen beschouwen, dat de
consument er niet goedkoper door zal
leven.
Het C.B.S. heeft tot nu toe de
nieuwe prijsfluctuaties nog niet in een
statistiek kunnen verwerken. Daarom
zijn we zo vrij geweest, het zelf maar
Begroting Soc. Zaken goedgekeurd
Min. Drees ontvangt
vele bedankjes
De minister van Sociale Zaken, de
heer Drees, heeft gisteren in de Twee
de Kamer verklaard, dat de buiten
landse vertegenwoordigingen uit zui
nigheidsoverwegingen niet onnodig
moeten worden uitgebreid. Wat België
betreft, is er reeds een ambtenaar
werkzaam die zich speciaal met so
ciale zaken bezig houdt. Er is overleg
gaande, om deze functie uit te bou
wen tot die van sociale attaché.
De gezinszorg kan ?.i. niet recht
streeks tot overheidstaak gemaakt
worden.
In 395.000 gevallen is gebruik ge
maakt van het consumentencrediet:
daarvan zijn minstens 330.000 gezinnen
In verband met de opmerkingen
over de noodvoorziening ouden van
dagen verklaart spr. dat hij een stroom
van brieven ontvangt, waarin betrok
kenen hem danken.
Min. Drees verklaarde voorts, dat
er geen reden is, om terug te komen
op de afspraak in het voorjaar met de
Stichting van de Landbouw gemaakt.
Als er een bespreking over de lonen
gehouden moeten worden, dan dient
dat te geschieden in het kader van
het gehele landbouwvraagstuk.
De begroting werd z.h.st. goedge
keurd.
Verpleegsters onder de
aandacht.
Bij de replieken werd veel gespro
ken over het vraagstuk van het ver
plegend personeel en de tandtechnici.
De heer Van der Zaal (a.r.) bepleit
verbetering der verpleeggelden, daar
sanatoria en ziekenhuizen niet uitko
men; de heer Mol (k.*-n.) een verbe
tering van de salaris- en sociale posi
tie van de verpleegsters. Mevr. van
den Muyzenberg-Willemse (c.p.n.) valt
hem hierin bij. Zij vraagt verbetering
op korte termijn. Men kan niet ge
rust zijn over de gezondheidstoestand
van ons volk.
Indonesië was hei
struikelblok voor
Marine-minisfer
De heer Tilanus (C.H.)
heeft de minister-president
gevraagd naar de beweeg
redenen, welke de minister
van Marine, de heer J. Scha-
gen van Leeuwen, tot aftre
den noopten.
Min. Beel antwoordde.dat
de motieven niet lagen in
onenigheid over het rege
ringsbeleid ta.v. Marine,
maar in zijn zienswijze t.o.v.
Indonesië. In hoofdzaak voel
de de minister zich be
zwaar omdat Nederland niet
bij voorbaat een limiet stel
de aan de tijd, dat militair,
naar de wensen van de Vei
ligheidsraad, een afwachten
de houding werd aangeno
men.
Wetsontwerp op school-
artsendienst komt.
De heer Van Lienden (arb.) stelt
voor een commissie te benoemen wel
ke het vraagstuk (5«r tandtechnici zal
bezien. O.m. de heer Hacke (Vrijh.)
sluit zich hierbij aan.
Min. Drees deelde mede, dat een
wetsontwerp op de schoolartsendien
sten zal worden ingediend. Verschil
lende opmerkingen t.a.v. het tekort
aan verpleegsters zal de minister na
der overwegen.
Een fout van een wisselwachter
was oorzaak van een ontzettend spoor
wegongeval in de Oostelijke Pends-
jaab, waarbij 200 mensen zijn gedood
of gewond.
te doen. Vanzelfsprekend zijn onze cij
fers niet nauwkeurig. De verschillen
met de officiële gegevens, die eerst
over enige maanden zullen verschij
nen moeten echter dusdanig klein zijn.
dat ze aan de waarde van onze con
clusie niets veranderen.
Ten slotte één cent verschil
„Aan het Centraal Bureau voor de
StL- Vtiek ontlenen wij dat de gemid-
dèlde huisvrouw 3 pet. van haar In-
kon)-- besteedt aan groente, 10 pet.
aan kleding en 3 pet. aan schoeisel,
dus producten, die goedkoper zijn ge
worden.
Zij besteed echter 7 pet. aan vlees,
1 pet. aan vis, 4 pet. aan melk, 1 pet.
aan kaas en ongeveer 1 pet. aan room
boter, voedingsmiddelen, die in prijs'
stegen.
We hebben kunnen lezen, dat groen
te, textiel en schoeisel gemiddeld 15
pet. goedkoper zijn geworden. Stellen
we nu het weekgeld op f 60.
Zestien percent vah haar benodigd
heden of f 9.60 is goedkoper geworden
en wel ongeveer 15 pet. Zij bespaart
dus wekelijks ongeveer f 1.44. Min
stens 14 pet. of wel f 8.40 wordt ge
middeld 17 pet. duurder, hetgeen dus
een extra uitgave meebrengt van f 1.43
Bovendien rekenen we, dat een
ieder «lechts een vierde deel van zijn
rantsoen in roomboter belegt. Zo blijkt
wel, dat de resultaten weinig hoopge
vend zijn.
(Zie vervolg pag. 6).
Eeri sleepboot van de rederij Goed
koop is in het Noordzeekaneaal ge
zonken na een aanvaring met een Li-
bertyschip. De opvarenden kwamen
er gelukkig goed af.
Langs de straat
DE K.
Mijn vriend Klaas heeft een
allervervelendst telefoon
nummer. Het is hetzelfde
als het kengetal van een der
omliggende gemeenten en t
aantal keren, dat men ver
geet de K. te draaien is le
gio. Onlangs was hij juist
de vijfde keer aan het toe
stel geweest om telkens op
nieuw te moeten constate
ren, dat meft hem niet moest
hebben, maar iemand uit het
dorp uit de buurt, toen er
weer gebeld werd.
Hallo Jaap, hoorde hij
zeggen,
Ik ben Jaap niet.
Wie ben je dan?
Klaas!
Waar is Jaap dan?
Dat weet ik niet, die
ken ik niet.
Ben je soms de knecht?
Nee.
Wie dan?
Ik ben de baas
Kom nou!
Wie moet je eigenlijk
hebben?
Wel, Jaap van der Veen
natuurlijk. Uit Lutjehorn.
Volgde de explicatie van "t
draaien van de K. Geen mi
nuut later werd er weer ge
beld.
Hallo Jaap!
Ik ben Jaap niet.
Wie ben je dan?
Klaas!
Bst.
De telefoon werd op de haak
gesmeten.
Vrouwen protesteren
De Nederlandse Vrouwenbeweging
heeft zich tot de minister van Land
bouw, Visserij en Voedselvoorziening
gewend met een 'telegram van de vol
gende inhoud;
„De „Nederlandse Vrouwenbewe
ging" tekent protest aan tegen prijs
verhoging van boter, melk, kaas, var
kensvlees, dringt aan op 10 procent
prijsverlaging der levensbehoeften
over de gehele linie, verzoekt maat
regelen om schaarse levensmiddelen
als peulvruchten, biscuits, vermicelli,
macaroni, griesmeel in distributie te
brengen."
Grens Oostenrijk-Polen
in het geding
Bidault waarschuwde in de confe
rentie van de Vier mogendheden te
Londen tegen overbevolking van
Duitsland. Bevin zeide, een centrale
Duitse regering te verlangen. Mars
hall beloofde, zich op dit Britse ver
langen te zullen baseren.
Over de grens Oostenrijk-Polen was
men het niet eens. Molotof vond, dat
de te Potsdam vastgestelde Oder-Neis-
se-grens definitief moest zijn Mars
hall en Bevin bestreden dit. Molotof
eiste o.m., dat een Duitse regering het
vredesverdrag mede zou ondertekenen.
Marshall kon zich daarmee verenigen.
In de Sovet-zóne van Duitsland
worden massa-betogingen gehouden
ten gunste van een „verenigd Duits
land".
Laatste ronde in boerenprobleem?
De boeren houden voet bij stuk
Plan van Stichting voor de
Arbeid kost 54 millioen
(van onze Haagse correspondent).
De Stichting van de Landbouw heeft
thans een uitvoerig plan opgesteld
teneinde de boerenondernemingen
weer gezond te maken. Het stelt een
aantal prjjzencorrecties voor die Ne
derland ln totaal op 54.000.000.ko
men te staan. Uitgerekend per gezin
nordt dat ongeveer 1Lper jaar.
De kos*en der levensmiddelen zullen
hierdoor met slechts Lil stijgen,
terwijl het indexcijfer voor de kosten
van levensonderhoud er slechts 0.4%
door wordt verhoogd.
Wantrouwen tegen beleid
Deze mededelingen werden gedaan
op een perconferentie. De landbouw,
aldus vernemen wij nader, is niet
voornemens zich bij de huidige rege-
ringspolitiek neer te leggen. Integen
deel, er zal met nog meer klem aan
gedrongen worden op een verbetering
der situatie. Dit is noodzakelijk wil
len de land- en tuinbouwondernemin-
gen niet te gronde gaan. Men koes
tert in deze kringen groot wantrou
wen tegen Mansholt (landbouw) en
Drees (Soc. Zaken). Voorts verwijt
men <fe legering, dat zij een vertrou
wen u« haar beleid onmogelijk maakt,
te meer daar het uitvoerig gedocu
menteerde advies tot verhoging der
lonen tot 68 ct. per uur ondanks alle
steekhoudende argumenten, is afge
wezen. In landbouwerskringen krijgt
men sseedr meer de indruk, dat het
antwoord der regering, dat er geen
gel'l zou zijn, weinig meer is dan een
dooddoener ij.
Overigens blijkt wel duidelijk, dat
de spanning tussen de regering ener
zijds en de boeren anderzijds bier
mede haar laatste beslissende stadium
in gaat. Landbouweconomen en lei
ders der boerenorganisaties beschou
wen het als een dringende noodzaak,
dat dit plan thans onmiddellijk wordt
aangenomen. Men is voornemens thans
voet bjj stuk te houden en zich niet
meer te laten afschepen met allerlei
fraaie woorden. Ook in kringen, die
in nauw contact staan met de regering
is men er van overtuigd, dat het boe
renprobleem hiermede zijn laatste
stadium heeft bereikt. Zij houden hun
kruit droog. Vermoedelijk wordt het
buigen of barsten.
Het hellend vlak
Wanneer we ons er in Neti. .-land
over verheugen, dat de toestand n bij
ons nogal gunstig afsteken bij die in
Frankrijk, dan hebben we daart al
le aanleiding. Daar ginds volg', u n.
loonsverhoging op de ander-,
zijds omdat de regering er b: baar
de goederenprijren allerminst de
hand heeft, daarnaast omdat na:, we
menen, ons volk een heel wa; «rote-
re discipline vertoont. We hopen, dat
deze grotere discipline het gevolg is
van een beter begrip voor de moei
lijkheden van deze tijd en van een
groter vertrouwen in ons overheids
beleid.
Nu is het kenmerkende van onze
samenleving, dat, wanneer iets als
een evenwichtstoestand is bereikt, al
tijd tal van krachten optreden, die
deze betrekkelijke harmonie willen
verstoren. Deze krachten worden ont
wikkeld door personen, die ieder voor
zich wellicht volkomen bereid zijn
hun ingenomenheid te betuigen met
de gang van zaken in ons land. die
het echter als iets vanzelfsprekends
beschouwen, dat het hun goed recht is
te streven naar verbetering van ïoon
en rechtspositie En toch, wanneer ze
ten aanzien van dit laatste iets be
reiken, dan betekent"Mit, dat ze een
steen hebben weggebroken uit het ge
bouw. dat onze regering bezig is op te
richten.
Hoe voorzichtig men moet zijn met
het toestaan van loonsverhogingen
bleek ten duidelijkste uit de pers
conferentie, welke Woensdag jj. werd
gehouden door de Stichting van de
Landbouw. Er was sprake van eeh
ernsige ontevredenheid onder de land
arbeiders. zo werd daar medegedeeld.
Deze ontevredenheid nu vond z|jn
oorsprong - dit blijkt duidelijk uit
verschillende berichten, welke in de
pers verschenen niet in het feit,
dat de lonen ontoereikend waren om
een behoorlijk levenspeil te waarbor
gen, maar omdat de lonen der bouw
vakarbeiders ten plattenlande met een
aantal centen boven die der landar
beiders waren gestegen.
Het is de oude geschiedenis: de éne
krijgt meer, maar dan wil natuurlijk
de andere ook meer hebben. En hoe
wel openlijk, wordt toch gezinspeeld
op een eventueel staken. Dat heet dan
„we weten niet of we onze mensen
„in de hand zullen kunnen houden,
enz."
We hebben een regering, die met
vaste hand de loonstop heeft doorge
voerd en die heeft bewezen, dat het
haar ernst is met de prijsstop. Het is
ons niet bekend, waarmee de loons
verhogingen in de bouwvakken ten
plattenlande werden gemotiveerd, wel
echter geloven we met zekerheid te
mogen voorspellen, dat een verhoging
van de lonen der landarbeiders weer
andere met zich mee zal brengen, ten
zij deze landarbeidersio
nen de laagste in den lande zijn.
Het was juist gezien van de regering
om bij de verbetering der inkomens
te beginnen met de laagste: een ander
begin is niet mogelijk.
Intussen zijn we benieuwd, hoe de
overheid deze aangelegenheid zal kla
ren. De verhoging van de lonen der
bouwvakarbeiders geeft ontegenzegge
lijk de landarbeiders zekere rechten
en het dunkt ons moeilijk voor de re
gering nu ook hier geen verbetering
toe te staan.
Wel geloven we, dat men ten de-
partemente opnieuw leergeld heeft be
taald en dat herzieningen naar boven,
van welke andere groepen dan ook,
op nog meer tegenstand zullen stui
ten, dan voorheen 't geval was. Want
deze zouden ons onherroepelijk bren
gen op het hellend vlak, waarvan we
de nadelen dagelijks in Frankrijk
kunnen aanschouwen.
A. ERIKS.
Relletjes rond Mosley
Sir Oswald Mosley, de Britse fas
cistenleider heeft in Londen's East
End gesproken.
Buiten de zaal werd tegen Mosley
gedemonstreerd. De politie blokkeer
de de deuren. Na de bijeenkomst bra
ken er op straat hevige gevechten uit;
de politie slaagde er na twintig mi
nuten in de strijd te beëindigen.
weerbericht
KOUD.
In de ochtend op vele plaatsen lic
te vorst en nevel of mist. Later wis
selend bewolkt. Overwegend droor
weer. Weinig wind. Iets kouder.