Ikmaarder Onder de Schijnwerper „Tijdige hulpverlening had duizenden het leven kunnen redden" „Londen" faalde op bijna alle punten Branden in Jeruzalem N.HOLLANDSE PERS 1945 TOESTAND IN FRANKRIJK BLIJFT ZEER ONRUSTIG 4 Jaargang No 1104 Woensdag 3 December 1947 nd. boofdred.: A. ERIKS. Westerweg 3. Telefoon 3300. <dsredactie en Corr. adres. Voor» Ira 6 A (nlei te verwarren met Voor- -Jam 9) teL 3967. Voor advertenties en adm. eveneens Voordam 6 A. (TeL 3967). Het rapport van de pakkettencommissie „Voor de hulpverlening aan de Nesl. krijgsgevangenen is zowel door het Ned. Rode Kruis te 's Gravenhage als door het London-comittec van het Ned. Rode Kruis en de Ned. Regeling te Londen veel gedaan om deze ge vangenen van voedselpakketten en kleding te voorzien". Dit is vrijwel het enige punt ten goede, dat de „Pakketten-commissie" naar voren weet te brengen in een samenvatting van de resultaten, die het langdurige en uitgebreide onderzoek heeft opgeleverd, een samenvat ting, die reeds in het tweede punt spreekt over „gebrek aan moed. ini tiatief en fantasie" om vervolgens in te gaan op detailpunten van het hulp- verleningswerk, dat zozeer gefaald heeft, dat duizenden Nederlanders het leven hebben verloren, welke naar menselijke berekening bij tijdige hulpverlen:ng zouden zijn gered.... BALANS DER BUREAUCRATIE EN CAMLENDIGHEID In 1944 en 1945 1944. 1945 Nederland kromt zich on der het juk van de bezetter. Honger in de steden. Gevechtshandelingen in grote gedeelten van ons kleine landje. Duizenden en duizenden weggevoerd over de grenzen. Tienduizend en meer goede Nederlanders worden in con centratiekampen gemarteld, getreiterd en door ongedierte opgevreten.... Millioenen Joden uit geheel Europa worden in steeds sneller tempo naar de gaskamers gejaagd. ,.In de jaren 1944 en 1945 was de activiteit van de meeste Ned. offi ciële instanties te Londen nog zo ge ring en werd eventuele toegezegde financiële hulp zo traag uitbetaald, dat iedere poging vrijwel tot misluk king eedoemd was", zegt h$t. rapport. TEm&V goedwillend*: amt/tena;-*,." wn h'et. departement van sociale zaken cn de daaronder ressorterende repa- triëringsdienst proberen de zaak te redden Zij krijgen zo weinig mede werking, dat belangrijke kansen tot hulpverlening via Zweden door mid- middel van evacuatie onbenut voor bij moeten gaanZelfs het re gistreren van te Londen bekende na men van politieke gevangenen en gedeporteerde Joden schiet er bij over Andere naties zijn gereed als de dag der bevrijding aanbreekt. Verant woordelijk Nederland in Londen wentelt zich in genoegzame bureau cratie en lamlendigheid Kansendie vootbij gingen In de zomer van 1944 stelde het de partement van financiën 50.000 Zweed se kronen per maand beschikbaar voor hulpverlening v:a Zweden. In November d.a.v. werd te Stockholm de eerste maandelijkse toewijzing van 2000 pakketten voor gevangenen in de Cf ncentratiekampen verstrekt. De eerste verzending had plaats in Januari 1945 Dat hiervan practisch niets werd ontvangen, vindt zijn oor zaak in het feit. dat men vanpit Lon- dm niet Voldoende en niet snel ge noeg adressen kon verschaffen. Het verzamelen van adressen was eerst enkele maanden vroeger begonnen In Januari 1945 werd aan de Poolse illegaliteit 10.000 dollar verstrekt om Nederlandse, gedeporteerde Joden in Polen te redden. Dit bedrag was reeds in Juli 1944 toegezegd. Toen het be drag eindelijk ter beschikking werd gesteld was Warschau intussen door dp Russen bezet Dergelijke dingen gebeurden ook in Zwitserland. Enige tijd geleden fzie ons nr. van 14 Nov.) hebben wij over de schandalen, die daar geschied zijn. reeds gepubliceerd. De heer De Vos van Steenwijk hield zes weken lang geld vast dat voor een hulpactie drin gend nodig was. Hij ..had de bedoeling niet begrepenOok andere toe- gezeede gelden werden veel te laat uitbetaald. Hei neutrale Zuiden Belangwekkend is zeker het ge beurde in de neutrale landen als Spanje. Portugal, Zwitserland en Zwe den. landen, die een belangrijke taak hadden te verrichten in het werk tot verzachting van het lot van de mil lioenen verdoemdenLanden, waar Nederland over diplomatieke verte genwoordigers beschikte. Maar een baron van Harinxma thoe Slooten, een wat men noemt „achtens waardig en verdienstelijk man", had geen interesse voor de Engeland-vaar- ders, verbood zijn consuls „illegale werkzaamheden", liet de goede Neder landers in de Spaanse internerings kampen als te Miranda de Ebro vol komen in de steek. Zij werden slech ter gevoed dan andere vreemdelingen. Onder de personen in Nederland, aan wie vanuit Lissabon v.edselpak- ketten werden gezonden, bevondtn zich vooraanstaande N.S.B.-ers, die te Londen en te Lissabon *!s zodanig *n Ntd. kringen bekend afanden. Vie had opgedragen hen namms *.n vel- Lefct op kosten van het Rode Kruis t. Londen van lev,"smiddelen te voorzien?" „Ik meende, dai hei Joden waren" Mr. Maas Geesteranus, eertijds ver bonden aan de inlichtingendienst te Lissabon verklaart over de gebeurte- i iusse>ï~in £\V!?3erIand: „Over de houding van de gezant te Bern, Mr. Bosch ridder van Rosenthal, ten aanzien van Joden, raadpleegde men zün missive aan de minister van buitenlandse zaken inzake de klach ten vermeld in het rapport van Mr Michielsen ca. De gezant verklaart hen zonder hulp te hebben weggezonden, omdat hfj meende met Joden te doen te hebben. Graaf van Bijland, wnd. secretaris generaal, heeft dit blijkbaar vol doende geachte antwoord ter kennis gebracht van de zaakgelastigde te Lis sabon'^ De „Pakketten-commissie" komt tot 't volgende oordeel: „Zij vermeldt, dat ook in Zwitser land de officiële vertegenwoordigers van de Ned. regering en het Ned. Ro de Kruis tekort zijn geschoten in hun taak. Zij acht evenwel de Ned. rege ring te Londen in casu het rege ringscommissariaat voor de repa triëring alsmede het Londen-comité mede verantwoordelijk voor het mis lukken van de Zwitserse hulp-acties Conclusies tc trekken uit een der gelijke verzameling van feiten is niet moeilijk. Om met de commissie te spreken en dat is zacht gezegd heerste er een onterend gebrek aan moed, initiatief en fantasie bij vrijwel allen, die voor hulpverlening aan Jo den en politieke gevangenen verant woordelijk waren. Grenzeloze lamlen digheid, fantastisch gebrek aan inzicht: duizenden doden Hier zijn ernstige beschuldigingen geuit in volle openbaarheid. De democratie eist een gerechtelijk onderzoek, zonder aanziens des per- soons! Het bestuur van het Ned. Rode Kruis Dodenlijst Het totaal aantal Nederlandse krijgsgevangenen in Duitsland be droog ongeveer 10.500 personen, waar van er 22 als vermist zijn opgegeven en 244 als overleden zijn geregistreerd Het aantal over de grenzen afge voerde politieke gevangenen bedroeg 28.935 waarvan als gerepatrieerd zijn vermeld 6.872, overleden (voor zo ver geregistreerd 16.167 en nog als vermist staan opgegeven maximaal 3.000. Van de circa 140.000 Joden hier te lande werden er 110.000 naar. het buitenland afgevoerd, waarvan slechts 6.000 terugkeerden. Aan bet begin van de dodenmars vertrokken op 21 April 1945 uitSach- senhausen ongeveer 9001, Nederlanders. Van deze groep hebben niet meer dan 236 het vaderland bereikt BRITS SCHIP OP MIJN GELOPEN. Dinsdagavond is ter hoogte van Noordwijk 't Engelse sj. „Rajahstan" dat op weg was naar LJmuiden, op een mijn gelopen. Het schip wist even wel met assistentie van het Noorse s.s. „Solhaven" veilig de haven te be reiken. Bonnen voor fietsbanden Het CDK deelt mede, dat tol en met 31 Januari a.s. op de bon D 45 van bet insch rij vingsbe wjjs voor vervanging van fietsbanden BI 612, een toerbin- nenband verkrijgbaar Is. Verder is eveneens tot genoemde datum op de bonnen A 02 en A 25 van het inschrij- vingsbewijs voor eerste montage een buitenband en op de bonnen B 02 en B 25 van dit inschrjjvingsbewijs een binnenband verkrijgbaar. Joden vragen wapens om zich te verdedigen In geheel Palestina is gistermorgen een staking, die drie dJgen duren zal, I door de Arabieren begonnen. Talrijke I otsingen werden reeds gemeld; In Jeruzalem zouden 6 Joden en 2 Ara bieren zijn gedood en in totaal 38 men sen gewond. De Arabische Liga is ook buiten het land actief en roept jonge Arabieren op, naar Palestina te gaan om te strijden. Joden beschuldigen de Britse mili taire politie van werkeloos toekijken bij het in brand steken van winkels en huizen door Arabieren; zij hebben dc Ver. Saten om geld en wapens ge vraagd. Een woordvoerder van de Joodse verdedigingsorganisatie „Haganah" heeft de Britse militaire politie be schuldigd van „opzettelijke inactivi- tiet" en „volkomen afzijdigheid" bij botsingen tussen Arabieren en Joden. De Arabische jeugd opgeroepen De secretaris-generaal van de Ara bische Liga, Azzam Pasja, zeide op 'n demonstratie van Arabische studenten te Cairo, dat het plicht is voor alle jonge Arabieren om naar Palestina te gaan en de „heilige strijd" te voeren. Nederlandse Zionisten bijeen Ook in ons land hebben Zionistische Joden hun dankbaarheid voor het ver delingsplan betuigd. Ongeveer 1500 van hen, uit alle delen van het land. kwamen gisteravond naar Amsterdam, waar o.a de heren Van Amerongen. de Jong, mr. Lezer en mr. Eders- heim in het Concertgebouw het woord voerden. geen oerdeel nli ie .preken. Er ..Urenlzng stonden de agenten toe te tl l-.'.loo.;nWle nonlun/lorH «art <n is slechts een onderzoek Ingesteld naai de verschillende feiten. Het woord Is dus aan de regering. Beter Iaat dan nooit.... Gevechten tussen troepen en stakers Treinenloop verbeterd De ongeregeldheden schijnen in Frankryk hand over hand toe te ne men. Er is nog geen overeenkomst be reikt tussen de CGT en Mayer, de minister van Arbeid. Jouhaux, leider van de minderheid die voor opheffing van de staking is, zeide de moed nog niet op te geven. „Er moet een einde aankomen; de stakingen kosten het land veel meer dan onze eisen", ver klaarde hij. Het spoorwegverkeer komt in weer normale banen. Daartegenover staan berichten van botsingen en kleine veldslagen tussen troepen en arbei ders en van talloze arrestaties. In dc Franse Nationale vergadering volgt emotie op emotie. Botsingen en arrestaties Voor het eerst sedert de bevrijding droegen Parijse agenten gisteren sta len helmen. Op alle hoofd-spoorlijnen wordt weer gereden en ook de locale diensten worden beter. Bij de ontrui ming van het krachtstation St. Denis zijm stakers slaags geraakt met de po litie; er vielen gewonden. In de afgelopen nacht zijn in ver schillende delen van Parijs 16 perso nen gearresteerd die communistische propaganda-materiaal verspreiden. Tegen het communistische dagblad ,.Ec Soir" worden maatregelen getrof fen omdat het blad schreef, dat de politie van Toulouse in staking was gegaan. In Marseille schijnen de botsingen tussen de stakers en de politie en mi litaire troepen steeds heviger te wor den. Stakers drongen fabrieken en te lefoonkantoren binnen ei. sloten deze. Bij La Rochelle hebben politie en ge mechaniseerde troepen traangas ge bruikt tegen 500 stakers die de mijnen waar gewerkt werd, binnen wilden dringen. Tweeduizend stakers probeer den met een tractor een bres in de muur van de autofabriek van Salmson te maken, waar niet gestaakt wordt. Troepen verhinderden deze Renault arbeiders de fabriek binnen te drin gen. Het Centrale Stakingscomité be schuldigt de politie er van, dat zij bui tenlandse arbeidskrachten onder be dreiging met machinegeweren naar 't werk dreven. Reuter meldt, dat ten gevolge van sabotage vier rijtuigen van een metro-trein tot ontsporing zijn gekomen. Er deden zich geen persoonlijke on gelukken voor. Woelige taferelen in Nat. Vergadering De regering deelde in de Natio nale Vergadering hedenmorgen mede, dat 7 personen bij een door sabotage veroorzaakt ongeluk op het traject Arras-Parijs om het le ven zijn gekomen. De communistische afgevaardig den protesteerden hevig en rie pen; „Jullie zijn de moordenaars". Calas in sit-down De communistische afgevaardigde Calas heeft het parlement in opschud ding gebracht door van Maandagavond tot Dinsdagmorgen vijf uur op zijn ze tel te blijven zitten nadat hij door Herriot geschorst was wegens „op roep tot muiterij". Een aantal colle ga's hielden de wacht bij hem; alle uitgangen werden gesloten op één na, een stevige bewaking van de Republi keinse garde was aanwezig Meer dan honderd verslaggevers hielden even eens de nacht-wacht. Herriot aarzelde aanvankelijk ge weld te gebruiken, maar na aandrin gen van Gaullistische afgevaardigden stuurde hij tenslotte een afdeling on gewapende Garde-leden met kolonel Maurice Margnoud aan het hoofd. Calas antwoordde op de driemaal her haalde sommatie van Margnoud: „Ik weiger ingevolge een ongrond wettelijke en tegen de regels indrui sende beslissing heen te gaan. Ik ver tegenwoordig tweeduizend kiezers. Doe Uw plicht, kolonel, ik doe de mij ne." Maar tenslotte ging Calts mee twee Garde-leden gaven hem hoffe lijk de arm. Calas partijgenoten zongen buiten de Marseillaise de kolonel en zijn mannen gingen in de houding slaan en salueerden In kort bestek Men verwacht dat de Belgische pre mier binnenkort met een belangrijke verklaring over de koningskwestie zal komen. Zelfs de grote tegenstander van Leopold, Pierlot, schrijft in zijn laatste artikelen, dat van verraad geen sprake geweest is. Zal Leopold spoe dig terugkeren? David Lilienthal, voorzitter van de Amerikaanse commissie voor atoom energie, heeft bekend gemaakt dat de Ver. Staten bezig zijn nieuwe atoom wapens te fabriceren. Deze verklaring goederen van het Amerikaanse leger kwam kort op een mededeling van de ■jtijken hoe winkels geplunderd en brand gestoken werden" De Haganah heeft 10.000 mannen en vrouwen gemobiliseerd „om de politie bij te staan bij het afweren der aan vallen" Tanks en vliegtuigen gevraagd Peter Bergson, van het Joodse co mité voor Nationale Bevrijding, heeft een beroep op de Ver. Staten gedaan om de „Joodse Republiek" surplus- te geven, als tanks, vliegtuigen, lichte artillerie en handwapenen. Het Jood se Bureau zou voorts overwegen, Ame rika om een lening van 135.000.000 dollar te verzoeken. Een 50-tal Joodse winkeL in Jeru zalem zijn in brand gestoken. Ook een Arabische bioscoop ging in vlammen op. De politie zou met waarschuwings schoten herhaalde malen aanvallers op 1 de vlucht hebben gejaagd. Ook van Jaffa, Tel-Avio en andere plaatsen worden ongeregeldheden gemeld. In Ramlek zou een Jood door woeden de Arabieren zijn gelyncht. „Delegatie van het Rijk" thans aangewezen Na overleg met Dr. van Mook thans samengesteld de delegatie, die besprekingen zal voeren met de Com missie van goede diensten en met de vertegenwoordigers van de republiek Indonesia tot oplossing van het hui dige conflict Tot Voorzitter is aangewezen Ra den Abdelkadir, directeur-generaal voor algemene zaken en als plv. voor zitter Jhr. van Vredenburgh van het ministerie van buitenlandse zaken. We hebben overigens het idee, dat de samenstelling van de commissie de republiek wel niet „zo heel lek ker zal smaken", want met uitzon dering van Dr. P. J. Koets, de Chi nese adviseur van Dr. van Mook en Mr. Ophuysen als vertegenwoordiger van het Indo-Europees verbond zijn de overige (vijf) leden allen Indo nesiërs, afkomstig uit de diverse on der Nederlands toezicht gevormde staten als Oost-Indonesië, die de re publiek niet bepaald vriendelijk ge zind zijn. De „delegatie van het koninkrijk" zal regelmatig overleg plegen met Dr. van Mook en de ministers, die in Ned.-Indië aanwezig zijn of zullen zyn. De „Renville", het Amerikaanse schip waarop de besprekingen zul len plaatsvinden ,is gistermorgen vroeg in de haven van Priok aange komen. Het schip zal hier vermoe delijk twee weken blijven. Bulgaarse premier over de Russische atoombommen. Niet alleen het geheim ook de productie is in de Sovjet-Unie bekend, zo zeide hij. Atoombommen- propaganda-bij-opbod Truman heeft een nieuwe tussen tijds hulpprogram bekend gemaakt: voor de Navadjo-Indianen die in een reservaat in Nieuw-Mexico wonen. De stam van 61000 leden zou honger lij den. De Moskouse „Prawda" heeft he vige aanvallén gedaan op de Zweedse pers, die „Amerikaanse gangster-me thoden" zou gebruiken in haar cam pagne tegen de Sovjet-Unie. Eugene R. Black, executive direc ter voor de Ver. Staten bij de Wereld bank heeft een grote pluim op onze hoed gestoken. „Nederland heeft een bijna ongelooflijke mate van herstel bereikt" zo zeide hij. De sinds Vrijdag vermiste Ameri kaanse Dakota met 20 personen aan boord is gevonden. Het toestel is neer gekomen in moeilijk begaanbaar ter rein nabij Kaiserlautern in 't Saarge- bied. Een opsporingsvliegtuig kreeg per radio contact, doch over het lot van inzittenden is nog niets bekend. Vandaag zuRen de bloemenhande laren „onder protest en voorbehoud" hun werk weer aanvatten. Als de om standigheden dit eisen zullen ze op nieuw gaan staken. Een „echte" van Meegeren kwam gister onder de hamer. Het schilderij, .Isaac zegent zijn zoon Jacob", bracht 7500 gulden op Volgens berichten uit Oporto (Por tugal) zijn 72 vissers omgekomen tij dens een razende storm, die de Noord kust van Portugal teisterde. Koning Michaël van Roemenië schijnt snode plannen te hebben. Er zijn althans berichten in omloop, die op een verloving met de 23-jarige prinses Anne de Bourbon Parma dui den. Michaël is 26 jaar. Te Amsterdam is een comité van actie gevormd tegen de plannen van de regering om de vermakelijkheids belasting te verhogen. Talrijke ver tegenwoordigers van toneel, cabaret, circus enz. hebben zitting genomen. Dat beloofd dus poppekast! De schande van oe Rode Kruis pakketten Het b een tragisch verslag. Jat Ne- derland in de vorm van het Rode- Krutsrapport is voorgelegd, tragisch omdat het op 20 ondubbelzinnige wij. re de onbekwaamheid in het Jicht stelt van mensen, Nederlanders, die zichzelf uitermate hoog achtten, maar die door hun daden - ot liever door hun gebrek aan daden - hebben bewe ren de positie, welke ze bekleedden, geen ogenblik waard te zijn geweest De oorlogstijd is rijk geweest aan drama s. Die echter, welke we in ons bezette gebied van nabij hebben mee gemaakt vonden niet zelden hun oor sprong in vlammend idealisme en ze kregen daarom dikwijls een aureool van heroiek. Dat ..aan de overkant-, in het vrije Engeland door onze uit geweken regering alles in het werk werd gesteld om de strijders, die hier met zoveel risico het „smerige werk" deden, te steunen, dat sprak in die dagen vanzelf. Niemand, die er ook maar aan zou hebben durven twijfe len. Eerst toen na de capitulatie de naar Duitsland geëvacueerden begon nen terug te stromen, kregen we af en toe verhalen te horen omtrent een volkomen ontbreken van enige Neder lands organisatie. We geloofden dit eigenlijk niet. Waarom zou dat alles bij ons zoveel slechter zijn geweest dan bij ieder ander? Wij, Nederlanders, hadden er toch altijd mogen zijn, hadden op zo menig gebied uitgeblonken en een we reldnaam weten te verwerven. Was ons ondergronds verzet niet even fel geweest als waar ook? Helaas, het Rode-Kruisrapport leert ons anriei» Het is zó kras in zijn be schuldigingen. zó fel in zyn veroor delingen. dat allen, dfe er door wor den getroffen, als geblameerd en voor de toekomst onmogelijk mogen wor den geacht. Een grove nalatigheid van de Ne derlandse regering", „de activiteit van de meeste officieële Nederlandse in- stanties was zóó gering", „onvoldoende belangstelling", „onvoldoende mede werking", „geringe hulpverlening", „zeer onvoldoende steun", „tekort aan initiatief, durf en fantasie en een te veel aan formalisme en bureaucratie", ziedaar eeh kleine bloemlezing uit de lange lijst van tekortkomingen, welke aan Gerbrandy en de zijnen worden verweten. Tekortkomingen. die zeer waarschijnlijk de dood van tal van landgenoten ten gevolge heb ben gehad. Het is alles héél. héél treu rig. Gedane zaken nemen geen i \an het gebeurde laat zich niets „de. ren. Het zal nodig zijn. cui. faalden ter verantwoording „jcJen geroepen. Ze zullen zich moeten ver dedigen, zo goed als ze dat kunnen, naast de stem van de naar onze mening overigens onpartijdige com missie van onc- -zoek zullen we die moeten horen van de zo zwaar aan geklaagden. Gerbrandy en de zijnen zullen eindelijk moeten spreken, ten zij ze de gedachte kunnen verdragen, dat de opinie post vat, dat er bloed aan hen kleeft: bet bloed van de bes ten onder ons! Daarnaast echter vragen we ons af, of het Nederlandse volk uit dit alles iets heeft geleerd. Want het feit, dat we een regering hadden, gelijk we er een bezaten, spruit vermoedelijk voor een groot deel voort uit de politieke onverschilligheid, die vandaag aan de dag nog door het overgrote deel on zer landgenoten wordt ten toon ge spreid. Hoge verwachtingen hebben we in dit opzicht helaas niet. Zo min als we verwachten, dat degenen over wie aanstonds het „schuldig" wordt uitgesproken in de Rode Kruis- pakkettenaffaire daarom ook defini tief uit onze hogere ambten zullen worden gebannen. Eigenlijk zou men zich over za iet» moeten verbazen. Het verbazen echter zijn we al lang ontwend. A. ERIKS weerbericht IETS ZACHTER Zwaar bewolkt met plaatselijk enige regen of sneeuw. Iets zachter. Meest matige, geleidelijk naar Noordelijk# richtingen draaiende wind.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1947 | | pagina 1