kmaaidei'
TË
Onder de Schijnwerper
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Molotof beschuldigt Engeland, Frankrijk
en de Verenigde Staten
De dood van de
fam. Göbbels
Op de Dam worden urnen met
aarde bijgezet
Congres gaat zich wijden aan
het grote hulpplan
te Jaargang No 1113
Zaterdag 13 December 1947
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338,
Alkmaar, tel. 3300. Tijdeltfk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam9), tel. 3067.
De Londense conferentie der Grote Vier
Marshall verweert zich fel
Waren de ministers van de Grote
Vier Donderdag te Londen tot een
aecoord gekomen, zoals wij in ons
nummer van gisteren meldden, Vrij
dag was de stemming minder prettig.
Bijna de gehele zitting is gisteren ge
wijd geweest aan een lange verkla
ring van Molotof over de Duitse her-
atelbetalingen. Zou dit een gevolg
*ijn geweest van de flessen wijn, die
Gruber, de Oostenrijkse minister van
Buitenlandse Zaken, zond? We gelo
ven het niet. Het is practisch traditie
geworden, dat de Grote Vier het meer
malen niet dan wel eens onder elkan
der zijn.
Moloiofs beschuldigingen
Molotof herhaalde in zijn verkla
ring reeds eerder geuite beschuldigin
gen tegen Engeland en de V.S.: het
profijt trekken van de verkoop van
steenkolen en hout, het gebruik ma
ken van buitenlands kapitaal om
Duitse firma's op te kopen, het opleg
gen van financiële hulp en het toe
kennen van credieten aan Duitsland
ronder overleg, het pogen om de ver
deling van Duitsland te bestendigen.
Bevin verklaarde na Molotof's rede
niet te hebben verwacht, op deze wij
ze aan beledigingen en schimpscheu
ten bloot gesteld te zullen worden.
„Wat erger is: na herhaalde dementi's
en verklaringen zijn dezelfde onware
beweringen naar voren gebracht als
of zij nog nooit beantwoord waren".
Bidault bepaalde zich er toe te zeg
gen, dat Molotof's beschuldigingen in
strijd met de waarheid zijn.
Volgens Marshall was de rede .van
SÏoIotof duidelijk bêdoeld voor een
a*mcr jrettoor. ..Een dergelijke me
thode kan moeilijk eerbied wekken
voor de waardigheid van de Sovjet-
Russische regering".
Marschalls verweer
Molotof onderbrak Bevin's woorden
met de opmerking, dat zijn verkla
ring diende als antwoord op de ver
klaring van Marshall. In het begin
van de zitting had Marshall name
lijk met klem een beschuldiging van
Molotof van de hand gewezen, dat 'n
plan tot economische en politieke fu
sie van de drie Westelijke zones van
Duitsland in voorbereiding is. Mars
hall noemde de fusie van de Engelse
en Amerikaanse zone een overeen
komst van zelfverdediging tegen de
Sovjetrussische politiek, in hetzelfde
tempo economische rijkdom uit de
oostelijke zóne van Duitsland te ha
len, waarin deze de westelijke zóne
wordt binnengebracht. Hij wees er
echter op, dat de fusie slechts een
tijdelijke regeling is in afwachting
van de volledige eenheid en dat de
ze regeling ieder jaar moet worden
vernieuwd.
Geen besluiten
In de loop van zijn verklaring over
de herstelbetalingen zeide Molotof
nog, dat hij vernomen had, dat de
schuld van Duitsland aan de V.S. 600
millioen en die aan Engeland 700 mil-
lioen dollar bedraagt. Verder stelde
hij voor, dat de raad van ministers
er onmiddellijk toe zou overgaan, een
Duitse adviesraad te stichten, waarin
de waarlijk democratische partijen,
vakverenigingen en anti-nazi-organi
saties vertegenwoordigd zouden zijn
Deze adviesraad zou dan moeten be
sluiten, of Duitsland de voorwaarden
zou aanvaarden „waaronder de finan
ciële hulp en de credieten het land
worden opgelegd".
Na de eerder vermelde reacties van
Marhall. Bevin en Bidault op Molo
tof's verklaring werd de zitting ver-'
daagd.
De beide Sovjetrussische voorstel
len voor het bestuur van het Ruhr-
gebied en de vestiging van centrale
Duitse administratieve departementen
_W££den voor Verdere bespreking naar
^een andere plaats in de agenda Ver
schoven.
LOUIS BOKST NOG EEN MAAL
Joe Louis verklaarde, dat hij zich
na de volgende wedstrijd tegen Jer
sey Joe Walcott uit de ring zou te
rug trekken, onverschillig of de uit
slag van die match gewonnen, verlo
ren of onbeslist was. Hij sprak echter
zijn vertrouwen uit in een overwin
ning door knock out. „Ik zal dan be
ter in vorm zijn" zei hij, eraan toevoe
gend, dat hij tendens de vorige match
„heel erg zacht" was geweest.
Enfant terrible
Het Indonesische vraagstuk heeft
een tegelijkertijd ruim en benauwend
internationaal aspect
Ruim, omdat Indonesië een onder
deel van het geheel in beweging zijn
de Azië is; omdat het van buitenge
wone betekenis is voor de internatio
nale handel, de voorziening van een
belangrijk gedeelte der wereld van
onmisbare grondstoffen, van betekenis
voor de internationale scheepvaart,
van betekenis dus voor de welvaart
van meer dan één volk 'n omdat, als
ïesultaat van al deze factoren, de We-
reldvolkerenorganisatie zich met het
conflict bezig is gaan houden.
Benauwend om de werking van
deze factoren in dit tijdsgewricht. Be
nauwend, om de uitwerking van de
houding van Den Haag en Batavia,
maar vooral van Batavia, in de laatste
phasen van het conflict
Ieder objectief waarnemer zal de
schuldvraag in het midden latend
moeten toegeven, dat Nederland er in
LakeSuccess niet geheel zonder
kleerscheuren is afgekomen; dat het
rapport, aan de Veiligheidsraad uitge
bracht, niet zonder meer in ons voor
deel was. Dat de gebeurtenissen, die
na de aanvaai'ding. óók door het neen
schuddend Nederland, van de goede
diensten van een internationale com
missie voorgevallen zijn, veel hebben
bijgedragen tot een mildere stemming
jegens ons bij de buitenlandse belang
hebbenden, zal zeker njemand durven
beweren.
De Commissie is dan gestart onder
moeilijke omstandigheden. De Repu
blikeinen. fel protesterend tegen de
Nederlandse acties en naar zij zeggen
voorgenomen acties, stapten in het
schuitje van de Commissie, spraken
van hoop en vertrouwen, hun bereid
heid om alsnog tot een oplossing te
kompn en zelfs van de wil c*n de nood
/ask tot het deen van concessies en
gingen ogenblikkelijk nceoord niet het
eerste belangrijke advies v?«i de Com
missie betreffende het staken van het
vuren. De Nederlandse afgevaardig
den meenden échter voorbehoud te
moeten makenDjokja zegt: wezen het
af. Batavia, fel verontwaardigd: Niet
waar! Nam Batavia het dan wel
aan? Neen, ook niet. In een lange ver
klaring zet men uiteen, waarom men
het noch geaccepteerd, noch afgewe
zen heeft, maar slechts om ophelde
ring heeft gevraagd. En. alsof „be
voegde zijde" uit Batavia voelt, dat de
eigen argumentatie veel aan kracht
ontbeert, vlecht men er een uitvoe
rig commentaar aan vast, dat neer
komt op het onbetamelijke van de Re
publikeinen om hetzelfde te wensen
wat ook de intern. Commissie wenst,
n.1. direct stoppen met het schieten
als de basis voor verder vruchtbaar
contact.
Dat deze houding na de laatste
vreedzame overrompeling van een
Republikeins gebied, na het gebeurde
Buitenlands Overzicht
met de dodentrein, na de samentrek
king van troepen waardoor Djokja
zich bedreigd gevoelt, enz: niet alleen
op de Republikeinen, maar ook op de
Commissis 'n ongunstige indruk moet
maken, behoeft geen betoog. Maar de.
ze Commissie is a.h.w. een werkcomi
té van de UNO, door haar gestuurd,
door haar met volmachten bekleed.
Wat moet de indruk dus van deze ge
hele affaire op de Volkerenorganisatie
zijn en wat is daarvan het resultaat
t.a.v. onze internationale betrekkin
gen?
Dat drie ministers van Den Haag
o.w, twee „kopstukken", met spoed
naar Batavia vertrekken wijst er op,
dat ook Den Haag de eigenzin van
Batavia, i.e. Van Mook, niet langer
houdbaar vindt. Wij zouden ons al
zeer moeten vergissen, indien een
„enfant terrible" daarginds niet duch
tig op de vingers getikt zal worden.
AH.
LANGS DE STRAAT
DE KOE
We zijn op reportage uit. De
persoon, die onder handen
genomen wordt, zit op de
koegang. Dekker heeft hem
in de vereiste houding ge
zet, gaat er zelf tegenover
zitten en is al spoedig ver
diept in zijn arbeid.
Af en toe maakt hij gran
dioze bewegingen en trekt
zijn gezicht als het ware in
de plooi, die hij zijn slacht
offer zou willen laten aan
nemen.
Hij vergeet alles om zich
heen, verdiept als hij is in
zijn werk.
Plotseling begint een koe,
die vlak bij hem staat, de
rug te krommen. Wij kijken
hoopvol en geïnteresseerd
toe en we krijgen onze zin.
De koe doet een grote
boodschap en de spetten
vliegen hoog op.
Het is gedaan met Dekkers
concentratie. Hij werpt een
verbolgen blik op het nest.
Dan zegt hij met een toor
nige stem: „De spatten zit
ten op mijn schetsboek".
Wij hebben natuurlijk de
grootst mogelijke pret.
Dekker gadt weer aan zijn
werk en terwijl hij de teke
ning voltooit, werpt hij af
en toe schichtige blikken op
de koe, alsof hij denkt dat 't
beest hem weer zal verras
sen.
En grijnzend zegt hij tegen
ons: Jij hebt tenminste Weer
kopie."
Een koning mag nog
niet trouwen
De Roemeense hofmaarschalk Di-
mitru Negel heeft de Boekarest de re
gering op de hoogte gesteld van de
huwelijksplannen van koning Michael
en Prinses Anna van Bourbon-Parma.
De minister-president heeft de maar
schalk tijdens een audiëntie de mening
van de regering hierover medegedeeld
De regering is van oordeel, dat de
huwelijksplannen op 't ogenblik niet
erg gelegen komen en dat het daar
om uitgesteld moet worden, De hof
maarschalk is met de trein, die ko
ning Michael en zijn moeder Helene
naar Roemenië terug zal brengen, uit
Boekarest naar Zwitserland Vertrok
ken. „Hij" moet toch weten, dat „hij"
en „zij" wachten moeten?
Bedrijfshoreca
protesteert
De bedrijfsgroep „Bedrijfshoreca"
heeft naar aanleiding van de circu
laire van de minister van binnenland
se zaken aan de gemeentebesturen in
zake een verhoging van de vermake
lijkheidsbelasting, een adres gericht
aan de minister van binnenlandse za
ken en de gemeentebesturen in Ne
derland. In dit adres verzoekt het be
stuur van de bedrijfsgroep, alsnog ge
hoord en betrokken te mogen worden
in het overleg, dat „ongetwijfeld no
dig zal zijn om te voorkomen, dat een
groot deel van de bedrijfstak tot
schade van het gezelligheids en
vreemdelingen verkeer in zijn maat
schappelijke taak sterk belemmerd
wordt".
15 Hei: uiterste datum voor
Palestina
Uit een opmerking, die Bevin, de
Britse minister van buitenlandse za
ken, Donderdag zou hebben gemaakt,
toen Jones de uiterste datum van
terugtrekken uit Palestina noemde,
trekt men de conclusie, dat wellicht,
anders dan Jones mededeelde, ge-
nöemed datum onvoorwaardelijk 15
Mei is. Bevin zou bij het noemen van
de datum hebben gemompeld „hear
hear" of zelfs „zeer zeker".
De discussie werd gisteren geopend
door het Joodse Labour-lid Silver-
ipan, naar wiens mening het besluit
aangaande Palestina de eerste over
winning der V. N. beduidt. Silverman
verklaarde in beginsel tegen de ver
deling te zijn Het Joodse volk wenst
deze ook eigenlijk niet, maar er moest
een compromis worden aangegaan.
Silverman betoogde voorts, dat van
dé niet-Mohammedaanse staten alleen
Cuba en Griekenland tegen de ver
deling hadden gestemd.
Bevin heeft gister inderdaad mee-
gedeeld, dat Groot-Brittannië in elk
geval uiterlijk 15 Mei 1948 het man
daat voor Palestina neerlegt, maar
deze datum wordt eventueel ver
vroegd. Dit hangt a' van onder
handelingen met de V. N.
De vroegere leider der Duitse na-
tionaalsocialistische jeugd Arthur Ax-
mann heeft aan de plaatsvervangende
Amerikaanse openbare aanklager te
Neurenberg medegedeeld, dat hij in
Maart 1945 -aan frau Goebbels de cap
sules met vergif heeft gegeven, waar.
mee de fam. Goebbels in Mei 1945
zelfmoord pleegde.
Axmann verklaardde, dat de „nazi-
bonzen" reeds vele marnden voor de
capitulatie begonnen waren met het
verdelen van capsules met vergif, die
doorgaans verborgen waren in speci
aal daarvoor gemaakte cigarettenaan-
stekei s. Ook Axmann zelf ontving een
dergelijke capsule.
In Maart 1945 stak hij met de do
delijke aansteker een eigaret voor frau
Goebbels aan. Zij merkte echter het
ongebruikelijke uiterlijk van de aan
steker op en Axmann verklaarde haar
waartoe deze diende. Frau Goebbels
vroeg Axmann haar de aansteker te
geven, Axmann overhandigde deze in
bijzijn van Dr. Goebbels en twee
maanden later gebruikte deze „edele
familie" de aansteker voor de laatste
maal
Vandaag, een gedenkwaardige dag
De grond voor hei Nationaal Monument
Maar een zwarte schaduw
valt over deze
plechtigheid
Vandaag is bet een gedenkwaardige
dag. Uit alle elf provincies van ons
lar.d zullen de Commissarissen der
.Kbt'ungm in urnen aarde aandragen
naar de Dam. Op deze aarde zal het
grote monument ter herdenking van
alles wat geschiedde met ons volk in
de jaren van 1940 tot 1945 worden
gebouwd.
Het is aarde van Vught, van
Amersfoort, van de duinen bij Over-
veen, van de Grebbeberg van vele
andere plaatsen nog, waar Nederland
se mannen en vrouwen en kinderen
zijn gevallen door het bruut geweld
van de vijand of gefolterd door zijn
keurcorps van sadisten.
Het is met bloed en tranen door
drenkte aarde, die daarginds naar de
Dam wordt gebracht. Het is de aar
de van het land, waar onnoemelijk
veel is geleden, omdat dit volk voor
zijn land onnoemelijk veel over had.
Amsterdam heeft vandaag een
plechtige dag.
In de Nieuwe Kerk zullen deze
middag een duizendtal mensen aan
wezig zijn. Leden van de Koninklijke
familie, minister dr. Witteman, luit.-
gen. mr. Kruis, lt-admiraal Helfrich,
minister van Staat jhr. mr. F. Bee-
laerts van Blokland en ook fa
milieleden van hen, die in het verzet
vielen, die het bloed van hun licha
men toevertrouwden aan de aarde,
die op de Dam wordt verzameld.
Een 'gevoel van trots en dankbaar
heid zou op dit ogenblik uit moeten
gaan van ons gehele volk, van alle
elf provincies, van alle steden en dor
pen en uithoeken van ons land, naar
dat plekje op de Dam, dat wachtend
op het monument dat ter eeuwige
herinnering aan jaren van de diepste
ellende en hoogste plichtsbetrachting
daar zal verrijzen, nu de aarde ont
vangen heeft die deelgenoot werd
van dit gebeuren.
150 Millioen dollar thans als directe schenking
President Truman zal Maandag a.s. een nieuwe bijeenkomst met de lei
ders van 't Congres hebben om hun de uiteindelijke versie der regering van
het hulpplan voor Europa op lange termijn voor te leggen.
In kringen van het Witte Huis wordt verklaard, dat Truman bereid is
het Congres ruim tijd te geven om te beraadslagen, nL tot 31 Maart. Dat het
debat stormachtig zal zijn acht men wel zeker, te oordelen naar de debatten
over de tussentijdse hulpverlening.
De gemeenschappelijke conferentie-commissie van beide Huizen van het
Amerik. Congres heeft nu haar goedkeuring gehecht aan de onmiddellijke
verstrekking van 150 millioen dollar, als schenking, aan de landen die
voor tussentijdse hulp in aanmerking komen.
Rede van
Jhr. Beelaeris van Blokland
„De plechtigheid die ons vandaag
In de hoge tegenwoordigheid van
H.M. onze geliefde Koningin en van
ons dierbaar prinselijk paar, hier in
de Nieuwe Keïk en straks in het
Damplantsoen samenbrengt, is wel
een zeer bijzondere, een bij uitstek
nationale plechtigheid.
Indien ooit, dan mogen wü vandaag
zeggen, dat het gehele Nederlandse
volk hier tegenwoordig is", aldus jhr.
mr. Beelaerts van Blokland bij de
plechtigheid in de Nieuwe Kerk.
Spreker memoreerde de strijd, die
ons volk heeft doorgemaakt, het ver
langen naar een nationaal monument
dat zich na de bevrijding allerwege
deed gelden en het werk van de
monumentencommissie. Spr. haalde
de woorden aan van H.M. de Konin
gin, gesproken op 10 Mei '44 over het
voorbeeld, dat ons gehele volk aan
het nageslacht heeft gegeven.
Op de Dam sprak nog jhr. dr. M. L.
van Hothe tot Echten, voorzitter van
de Nationale Monumenten Commissie.
op andere pagina's
Toon Molenaar en H. Huiberts om
gekomen pag. 2, koL 1
Omval een vergeten hoek
pag. 2, koL 4
Kanarie-zangwedstrijd pag. 2, koL 1
Tintoretto exposeert pag. 3, kol. 2
F- M. einde aan de chaos?
pag. 3, kol. 5
Waar blijven onze woningen?
pag. 4, kol. 1
Kort verhaal, Jeugd- en Damrubriek,
Puzzle van de weekpag. 5
Staking
Maar er valt een schaduw over de
ze dag. Een schaduw, zwarter dan die
van de herinnering aan het offer.
Het is de herinnering aan het no
deloos offer.
De herinnering aan de woorden van
een rapport, woorden over gebrek
aan initiatief en durf, over een te
veel aan formalisme en bureaucratie.
In de Nieuwe Kerk zijn thans bij
een de naaste verwanten van Neder
landers die hun hoogste plicht de
den en officiële autoriteiten. Er is
een onzichtbare scheiding tussen hen
gevallen.
Een scheiding, die niet opgeheven
zal worden, voor dat zij, die toen
„autoriteit" waren, hun oprechte straf
voor de veelvoudige dood door
schuld, die zij op hun geweten had
den, zullen hebben ondergaan.
Het woord is aan de autoriteiten
van thans. Dat zij niet op hun beurt
in plichtsbetrachting te kort mogen
schieten!
Het Italiaanse kabinet zal waar
schijnlijk vandaag nog gewijzigd
worden. Drie gematigde socialisten en
twee republikeinen zouden minister
worden; twee christen-democraten
zouden aftreden.
weerbericht1
MEER WIND
Matige en vooral langs de Waddenei
landen krachtige Noord-Westelijke
wind. Meest zwaar bewolkt met plaat
selijk enige regen. Aanvankelijk wei
nig verandering van temperatuur,
maar later iets kouder.
De staking in Frankrijk, die ge
lukkig voor het land weer tot het
verleden behoort, is aanleiding om en
kele woorden te wijden aan het staken
in het algemeen.
Er is niet de minste twijfel aan of
we zijn in Nederland ten aanzien van
het staken in een nieuwe periode ge
treden: het zijn de werknemers zelf,
die inzien, dat van dit middel eigenlijk
geen gelyuik meer benoort te worden
gemaakt
Deze verandering moet naar we
menen, worden toegeschreven aan het
feit, dat zich bepaalde materiële ver
beteringen hebben voltrokken, die ten
gevolge hebben, dat de arbeider een
redelijker aandeel uit de productie
ontvangt, dan weleer het geval was.
Er blijft veel te wensen over, zeker,
maar er is in betrekkelijk weinig ja
ren toch ook veel veranderd.
Een enkel staaltje stelt dit duidelijk
in het licht.
Voor de oorlog ontvingen de cou
rantenlopers by de Alkmaarse Cou
rant op een gegeven ogenblik 2.5 cent
per krant per week aan bezorgloon.
In een der landelijke bladen lazen ze,
dat het blad over het afgelopen jaar
een dividend had betaald van 117 pct.1
Toen ze naar aanleiding daarvan
meenden wel enige aanspraak te kun
nen maken op hoger loon, kregen ze
te horen, dat ze zich bemoeiden met
dingen, waarmee ze niets te maken
hadden en dat ze, wanneer het loon
hun niet paste, meteen wel konden
ophoepelen.
Een staking desorganiseert het
maatschappelijk leven. Wanneer er nu
in ons land categorieën zijn, die leven
aan de rand van het bestaansminimum
dan is het min of meer vanzelfspre
kend, dat deze mensen, die toch van
iedere welstand gespeend blijven, zulk
een desorganisatie aan hun laars lap
pen. Ze vechten voor betere toestan
den en gebruiken met genoegen een
hard middel, waarvan zij de nadelen
toch niet aan den lijve ondervinden.
Dit wordt echter anders, naarmate
ze een redelijker aandeel krijgen uit
de productie. Want dan begint het
mes ook in eigen vlees te snijden.
Daarom is het verheugend, dat in
Nederland de staking als strijdmid
del door grote groepen der arbeiden
de bevolking wordt veroordeeld. Het
bewijst, dat de algemene toestand zich
ten goede heeft gewijzigd en het be
wijst ook, dat het inzicht veld wint,
dat he geen onbegonnen werk is om
te trachten langs de weg van onder
handeling eventuele bestaande fouten
uit de weg te ruimen.
Wanneer we nu nog even de blik
naar Fraankrijk richten dan is het
merkwaardig, dat de groep, die daar
op staking aanstuurde, tevens de groep
is, welke zo graag Rusland ten voor
beeld stelt, waar het staken is ver
boden. We zijn er van overtuigd, dat,
zo het communisme in Frankrijk had
gezegevierd, stakingen heel gauw tot
het verleden zouden hebben behoord:
ten gevolge van dwang.
Waarmee we dan een der verschil
len tussen de West-Europese en de
Russische democratie hebben aange
stipt: hier ziet de arbeider vrijwillig
van het stakingsmiddel af, ginds is
van toepassing van dit middel geen
sprake, omdat het verboden is.
Waaruit we menen te mogen con
cluderen. dat we hier een stap verder
heen zijn.
Ten slotte zijn we ook een stap ver
der dan het al weer democratische
Amerika, omdat daar het middel nog
naar hartelust wordt aangewend, aan
gezien de werknemer niet is door
drongen van het feit, aat hem een re
delijk aandeel uit de productie wordt
gereserveerd. Men kan er van op as»,
dat hij sich daarin niet vergist. WJ
leeft in een tijdperk, dat bij ons, na^
,<t schijnt is overwonnen. A. Erild
