Ikmaadsï
N.-HOUANDSE
PERS 1945
Een slagboom viel tussen
twee werelden
"-SSsii
6eteiSU't rr^Iretdorga-
ar-'ïS.A"
ssg&SSé
Van maand tot maand
door het oude jaar
Koning Michaël van Roemenie
deed gisteren
troonsafstand
1 Distributie
4e Jaargang No 1124
Woensdag 31 December 1947
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks. VVesterweg 338,
Alkmaar, tel. 3300. Tijdelijk burean redac
tie en administratie, Voordam 6 A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9), teL 3907.
glllTENLAND J
Veel goeds bracht 1947 ons niet....
Maar er biijtc de moed en het vertrouwen
Dat het jaar 1947 ons de vrede zou brengen is ijdel gebleken. Want
niet alleen formeel kwam aan de oorlogstoestand geen einde (immers met
Duitsland en Oostenrijk werd nog steeds geen vrede gesloten) maar ook
in werkelijkheid is het krijgsrumoer niet verstomd. Het is vooral de ze-
nuwoorlog, die in alle felheid woedt en de wereld verscheurd houdt in
twee schijnbaar onverzoenlijk tegenover elkaar staande kampen. Maar in
vele delen van de iwereld wordt bovendien nog met de wapenen gevoch
ten: China, Griekenland, Palestina zelfs
Toen in de nacht van 31 °P
"aat
ces Bcwordeiu Kibbelen, de vre
everdragen
he,P£ d" VN beloofde veel goed,'
voor toekomst,
bitter echter werden deze ver-
der gekomen.
een fiasro te
in haar langdurige zittingen ...uur
Jijks enig tastbaar resultaat wete
boekrn.
Tournooiveld der nalies
„FT BEGON met Frankrijk. Wr|j-
Ving met dc communisten bracht
luist toen de nood in dat land op z n
Logst was. de coalitie-regering ten
val. Even hebben we toen
louter socialisten bestaande kabinet
lcren kennen, maar toen ook
mt niet tegen de obstructie bestand
bieok mooL bet plaat.,maken voo
het z.g. drie partijen-regime van Paul
Bamadier. Uronstakingenvoorspeh
.-Ti toen reeds dat ook hij het me
t,L mu maken, dbeh op het bcshs-
Se moment voltrok zich hier de
„grote coup De grijze prendei
te de communisten uit zijn
èr daarmee was de rust, maar slechts
^K^tUng^^J-
Oieris het of
verdwijnen Nog e
de zo plotseling op de
dende figuur van Generaal De Gaulle
bet stuur in handen «unemem Doeh
bet was Schuman, de politieke ro
aan wie men de zware taak
Een golf van stakingen sloeg over
bet land. maar Frankrijk bleet nog
voor de ramp van een bloedige bur-
ger"-re.dgeheuren speelt
Zich thans af rond deze éne tegen-
stelling', het Oosten contra het.Wes-
ten. Frankrijk zou men in dezem
het toumool-veld der naties kunnen
noemen.
De „ijzeren man
De gematigde minister van Buiten
landse Zaken. Bymes moest van het
toneel verdwijnen. De man van het
eerlijk proheren maakte plaats voor
een ijzeren militair, die zoalsvan «tt
spreekt de zaken van een andere kant
aanvat. De soldaat Marshall is bet
die nu een straffere toon laat horen
in Amerika's buitenlandse politiek.
I Even werd er tegen deze verandering
verzet geblazen. Onder leiding van
Wallace, die daardoor z*jn positie van
minister van Handel verloor, groeide
een beweging, die met kracht 'n meer
verzoenende politiek jegens de Sow-
iet-Unie propageerde.'
Het machtige Amerika koerste wel
bewust de richting uit, waarvan het
verwacht dat ze vroeg of laat het
- Kremlin tot een ander inzicht zal
dwingen.
Het onverteerbare brok
Op de begin 1947 gehouden Mos-
kou-conferentie over Duitsland vielen
na ellenlange discussies de beraad
slagingen in duigen. Elk der mogend
heden volgde toen zijn eigen weg. En-
getand en de V.S. gingen een econo
mische fusie tussen hun zönes aan
en zelfs gingen de Britten zover, dat
ze afzonderlijk Duitse Sstaten sticht
ten.
Intussen ontstond een voortdurend
geharrewar over da te volgen binnen
landse politiek. De niet-communisti-
sche partijen in de Russische zóne
hadden het niet gemakkelijk. De zui
vering in de andere zóncs liet veel
te wensen over. Economische bespre
kingen hadden echter gedeeltelijk re
sultaat, maar over en weer vlogen
de beschuldigingen in de conferentie
kamer van de Geallieerde Bestuurs
raad te Berlijn.
Ook Oostenrijk met zijn vier zónes
bood dit beeld. Slechts éénmaal wis-
teh padtijen elkaar de hand te rijken,
dat was toen in Neurenberg de nazi
leiders werden berecht. De misdadi
gers h en hun gerechte straf intus
sen ontvangen en de beurt is nu aan
de machtige industrie-baronnen uit 't
Ruhr-gebied, die Hitier hielpen zijn
Derde Rijk te bouwen. Doch nu ook
de in December gehouden Londense
conferentie niet in staat bleek de par
tijen tot elkaar te brengen, blijft Éu-
ropa voorlopig nog met de schier on
oplosbare problemcu Duitsland en
Oostenrijk zitten
De oorlog herschiep het Derde Rijk
in één punihoop, maar hij scheurde
ook de overwinnaars dit jaar vanéén.
Een machteloze V.N._
MEN KAN zich daarom nauwelijks
verbazen, dat het werk der Verenigde
Naties - met zoveel enthousiasme be
gonnen - op politiek terrein geen rij
pe vruchten afwierp. Griekenland, E-
gypte, het Indonisische geschil, con-
tróle op de atoomenergie, de 'veto
kwestie. het geval Franco-Span je; het
het is een droeve opsomming. Onwil
en wantrouwen maakten dat de geu-
rilla-oorlog in Griekenland niet kon
worden beëndigd. Over Egypte's eis
tot onmiddellijke terugtrekking der
Britse troepen kon evenmin een be
slissing vallen. Het Indonesische ge
schil bracht een „oplossing" die geen
der mogendheden bevredigde. De
kwestie van de atoom-contróle en het
veto-recht strandden op onderling
wantrouwen en liepen tenslotte dood
in procedure-geschillen. En öbk het
geval Franco kwam het niet tot de
oplossing, die zich, met Sowjet-Unie,
de progressieve groeperingen van Eu
ropa hadden Voorgesteld. Het moest
hier bij een terugtrekken van (som
mige) gezanten blijven.
Slechts op één punt heerste bewon
derenswaardige eensgezindheid. Zon
der veel omhaal werd besloten Pales
tina in twee afzonderlijke staten te
verdelen. Waarlijk een Salomonsoor-
deel! Alleen de Arabieren dachten
er anders over en moord en plunde
ring behoren nu in Het Heilige Land
tot de orde van de dag.
Woelingen, overal
VANZELFSPREKEND bleef de te
genstelling Oost-West niet tot de
„grote politiek" beperkt. Italië, Tsje-
cho-Slowakije, Brazilië, Chili, China,
elk dezer landen had in 1947 in min
of meer ernstige mate met dit pro
bleem te kampen, een probleem dat
z(j aanvatten elk naar eigen gezind
heid en ligging. In China bracht het
de nog steeds niet geëindigde burger-
oorlcg, Brazilië en Chili "verboden
kortweg de communistische partij.
Tsjecho-Slowak\je beleefde een in de
kiem gesmoorde staatsgreep, en in
Italië is het Jot nog toe bij stakingen,
oproer en enige regeringscrises ge
bleven.
In Hongarije werden de oppositie
leiders (voor zover ze niet reeds het
land uit waren gevlucht) gevangen
gezet, Mihailowitsj van Yoego-Slavië
vond de dood voor het vuurpeleton,
Petkov (Bulgarije) eindigde zijn leven
aan de galg, Maniu (Roemenië) zag
zich tot levenslang veroordeeld en Mi-
kolajszyk (Polen) wist zich nog
slechts door een overhaaste vlucht te
redden.
VERGANKELIJKHEID
Dc wereld schijnt daarbuiten stil te staan
maar ik weet: 't is 'n voortdurend afscheid nemen:
terwijl ik zie, is wat ik zie verdwenen,
alles zegt maar één ding „wij gaan, wij gaan—"
ln dit angstig onweer dat leven heet
ademen wij, temidden het weerlichten
als kinderen met vertrokken gezichten,
geluk vindt slechts wie voor een tijd vergeet,
Maar ondragelijk wordt soms het verlangen
naar diepe stilten en meren van rust
en om voorgoed in Gods zuivere lucht
gestadig als een kleine vlam te branden
glNNENLAND J
1947 - het jaar der beroerten
Een koude winter en een lange, warme zomer
MISSCHIEN vindt U dat opschrift een tikkeltje té. In vergelijking met
de oorlogswinter was het ook nogal een rustig jaar, maar vóór de oor
log hadden zoveel gebeurtenissen in één jaar ons eenvoudig uit ons even
wicht geslagen He. begin was koel. Het vroor dat het kraakte. Een
winter met een verlengstuk, dat was het. En onderwijl het zo onbarmhar
tig koud was, telden we de eierkolen en verstookten eerlijk is eerlijk
el eens een plank, die strikt genomen niet in onze kachel thuishoorde.
De republiek is
uilgeroepen
Koning Michaël van Roemenië heeft
gisteren afstand van de troon gedaan.
Later op de dag is officiël de Roe
meense republiek uitgeroepen.
Radio Boekarest deelde het bericht
als volgt mede:
„Koning Michaël de Eerste heeft 'n
acte ondertekend, waarin bij afstand
doet van dc Roemeense troon en van
zijn koninklijke rechten, zowel voor
zichzelf als voor zijn nakomelingen".
Als reden voor zijn afstand gaf ko
ning Michaël het feit op, dat er ln
Roemenië de laatste jaren diepgaande
politieke, economische en sociale ver
anderingen hebben plaats gehad,
waardoor nieuwe verhoudingen zijn
ontstaan met betrekking tot de fac
toren, die het nationale leven beheer-
n.
Radio Rome meldde gisteravond,
dat de ex-koning met onbekende be
stemming uit Roemenië is vertrok
ken
In verband hiermee is de Koning
van mening, dat de monarchie niet
langer in overeenstemming is met de
in Roemenië heersende „voorwaar
den" op het gebied van het nationale
bestaan en dat de monarchie een ern
stige hinderpaal Is op de weg der
„ontwikkeling"
Van verschillende zijden worden
meningen verkondigd over dit aftre
den, maar de juistheid ervan trekt
men nog in twijfel. Wel is men in
buitenlandse kringen in Roemenië het
er over eens, dat de oorzaak van dit
aftreden Oostwaarts (Sowjet-poli-
tiek!) moet worden gezocht. Opmer
kelijk is het ook, dat radio Boekarest
het nieuws alleen in de Russische taal
rondliep.
Sinds 1939 zijn zes Zuid-Europeso
vorsten afgetreden of vernederd. Al
banië werd in 1946 een republiek. In
1940 deed Koning Carol van Roemenië
(Michaëls vader) afstand onder de
druk der Duitsers. Koning Peter II
van Joego-slavië is afgezet in 1945,
terwijl Koning Simeon n van Bulga
rije verdween, nadat een referendum
ten gunste van de republiek was uit
gevallen. In Mei 1946 trad Koning
Victor Emanuel III van Italië af: na
een referendum, waarbij de bevolking
zich uitsprak voor de republiek, ein
digde het koningschap van Victor
Emanuël's zoon Umberto
Nederlands vliegend
ministerie keert Zondag
terug
De vlej- Nederlandse Ministers zul
len Zondag 4 Jan. per vliegtuig naar
Nederland terugkeren.
Officiële mededelingen over de re
sultaten van hun bezoek aan Indone
sië en het te Betavia gehouden over
leg zullen, naar men mag verwachten,
eerst voor het forum van het Parle
ment ln de vorm van een verklaring
geschieden.
Men staat ln officiële kringen ge
reserveerd tegenover de mededeling,
dat ook minister Neher mede de te
rugreis zal aanvaarden.
Men meent,* dat hjj nog wel enige
tyd zal blijven.
Praten we er niet langer over
er wordt nog genoeg gepraat door de
kinderen uit de „Wees een zegen"-te-
huizen over het bezoek, dat ze op
de eerste Zaterdag van 1947 aan het
paleis op de Dam brachten, waar H
M. hen ontving.
In Den Helder was het gesprek van
de dag niet meer de 100e geboortedag
van Dorus Rijkers, want de „Dorus"
van de Reddingmij. martelde in de
stormachtige zeegang om de laatste
mannen van de Lilian een Deense
boot, die op de Razende Bol zat
te halen.
De Annexatie- deed veel stof op
waaien. Waarschijnlijk hebber de pro's
en contra's zich opgewonden voor nie
mendal. De nog steeds hacrsende kou
de deed onderwijl het hare om de
verhitte gemoederen wat af te koe
len. Marken bleek over zee beter te
bereiken dan Urk over land en mili
tairen moesten tenslotte een formele
expeditie ondernemen om voedsel
over te brengen. Onderwijl hielden
nog twea grote nissen hot
hele volk in rep él loer ie
dentocht en, in nog veel grotere mate,
de verwachte uitbreiding van he*
Prinselijk gezin. Die Elfstedentoch'
had een iet""- eigenaardig
maar de geboorte van Prinses Ma-
reike op de 18e Februari wekte al
leen maar onverdeelde vreugde
Voor het tijdvak van 4 t/m 17 Jan.
1948 geven elk der volgende bonnen
recht op het kopen van:
BONKAARTEN KA, KB, KC 718
091 Melk 3% liter melk
094 Melk 6 liter melk
095 Melk ey2 liter melk
096 Vlees 100 gr. vlees
097 Vlees 300 gr. vlees
098 Boter 250 gr. margarine of 200
gram vet
099 Boter 250 gr. margarine of 200
gram vet
114 Alg. 100 gr. kaas of 125 gr.
korstloze kaas
116 Alg. 1800 gr. brood (geldig t/m
10 Jan. a.s.)
117 Alg. 400 gr. brood of 1 rantsoen
vermicelli e.d, (geldig tot en met
10 Jan. a.s.
118 Alg. 125 gr. koffie (reeds aan
gewezen)
119 Alg. 50 gr. thee (reeds aange
wezen)
103 Res. 800 gr. brood (geldig t/m
10 Jan. a.s.)
106 Rea. 400 gr. brood (geldig t/m
10 Jan. a.s.)
BONKAARTEN KD, KE 713
594 Melk 10 liter melk.
595 Melk 11 liter melk
596, 597 Vlees 100 gr. vlees
598 Boter 250 gr. boter of marga
rine of 200 gr. vet
599 Boter 125 gr. margarine of 100
gr. vet.
616 Alg. 400 gr. brood (geldig t/m
10 Jan. a.s.)
617 Alg. 400 gr. brood of 1 rant
soen vermicelli e.d. (geldig tot en
met 10 Jan. a.s.)
618 Alg. 200 gr. brood (geldig t/m
10 Jan. a.s.)
603 Res. 400 gr. brood (geldig t/m
10 Jan. a.s.)
605 Res. 100 gr. kaas of 125 gr.
korstloze kaas
BONKAARTEN MA, MB, MC, MD,
MF. MG, MH 713 (Btfz. arbeid, a.s.
moeders en sieken).
1033 Brood '800 gr. brood
1038 Boter 250 gr. boter of marga
rine of 200 gr. vet
1032 Margarine 250 gr. margarine
of 200 gr. vet
1034 Kaas 200 gr. kaas of 250 gr.
korstloze kaas
1039 Eieren 5 eieren
1037 Melk 5 liter melk
1031 Vlees 300 gr. vlees
1036 Vlees 200 gr vlees
Bovengenoemde bonnen kunnen reeds
op Vrijdag januari worden gebruikt
met uitzontRïng van de bonnen voor
melk, waarop eerst Maandag 5 Jan
a.s. mag worden gekocht, Een rant
soen vermicelli e.d. bedraagt
300 gram vermicelli, macaroni, spag
hetti, noedels, mie, maizena, aard
appelmeel, geoxydeerd aardappel
meel, tarwezetmeel, aardappelsa-
go, aardappeltapioca, pudding
poeder, custard, tarwegriesmeel
of
400 gram vermicellisoep (d.i. droge
soep, waarvan ten minste 75%
uit vermicelli bestaat of de ver-
micellivorm heeft).
Men doet verstandig door boven
staande opgave uit te knippen en te
bewaren.
TOK, TOK; EEN EI!!!
In de bonnenlyst, die op 8 Januari
as. gepubleceerd wordt, zal een bon
worden bekend gemaakt, die voor alle
leeftijdsgroepen recht geeft op het
kopen van een ei
weerbericht
HET WORDT KOUDER!
Wisselend bewolkt met enkele ver
spreide sneeuwbuien. Over het alge
meen weinig wind. 's Nachts lichte
tot matige vorst en ln het Oosten van
het land ook overdag-enkele graden
onder het vriespunt. In het overige
gedeelte van het land in de middag
temperatuur om het nulpunt.
De aanvang
Maar deze gebeurtenis ging de zei
lers bijna voorbij, zo druk hadden zij
het. Overigens was het echt komkom
mertijd, want grote gebeurtenissen be
leefden we in Juni en Juli maar
schaars. Of het moest zijn het défilé
van een deèl der Christelijke jeugd
zijn, dat door H M. de Koningin werd
afgenomen. Onderwijl deed Eduard
van Beinum ook zijn best om de zaak
wat op te fleuren en hanteerde ijve
rig de slinger van een pierement.
Maar in Soest woog de ernst van
de tijd. Daar vergaderde de United
Bible Societies en de deelnemers
kwamen zonder onderscheid tot de
overtuiging dat het probleem ernstig
diende te worden aangepakt, want
overal bleek een schreeuwend gebrek
aan bijbels.
De nazomer
Het was Maart
TOEN het Maart werd. dansten wel
iswaar de kalveren niet op het ijs,
maar de lammeren wel in de sneeuw;
bracht de Nachtwacht de gemoede
ren in opschudding, omdat het doek
gerestaureerd werd en kwam de „Jan
van Galen" (dat is geen schilderij,
maar een oorlogsschip) uit Indonesië
terug. Inmiddels werd het toch einde
lijk lente. Maar de bemanning van de
„Twenthe" zag daar niet zoveel van,
omdat die machine van de KLM toen
al lang van Schiphol vertrokken was
voor een wereldvlucht in dienst van
een Nederlands industrieel. En de zee
lui, die de „Dendeng" naar Billiton
sleepten, lieten ook al die winterse
narigheid achter zich, niet wetende
dat dit „gedroogd wildezwijnenvlees"'
(want dat betekent „Dendeng") in het
vaderland vervangen zou worden
door het vlees van levende wilde
zwijnen! Maar April wilde goed en
hield zich koest. De maand was bui
tengewoon, zoals alles wat het weer
betrof. De spanning met de „Martin
Behrman" groeide uit tot een interna
tionale kwestie. Maar dat dit een ge
volg van het abnormaal zachte weer
was, is niet aan men. F-1 Prin
selijk Paar vertoefde omstreeks half
April in Zwitserland.
Hei Was in de Mei!
VEEL werd er nog over Yehudi
Menuhin gesproken, die in Amsterdam
een aantal concerten had gegeven.
Een minder verkwikkelijk geluid
hoorde men over Huize Doorn, dat in
het middelpunt van dc publieke be
langstelling kwam te staan. In Den
Haag werd een ballontocht georga
niseerd, die dit met vroegere ballon-
tochten gemeen had, dat het een mis
lukking werd.
Onderwijl werd het volop zomer,
die geen mislukking werd! En bij al
die hitte kwam nog het proces de
Geer.... Het kon eenvoudig niet op.
En in Juni:
IN JUNI was het in Amsterdam
druk van de vreemdelingen, maar dat
was nog maar het begin van een wel
kome invasie. Vreemdelingen kwamen
ook voor de „Memorial Day" te Mar
graten, waar duizenden gesneuvelden
Amerikaanse soldaten werden her
dacht. De Vrije Universiteit kreeg een
nieuw erelid, n.1. Prins Bernhard.
AUGUSTUS: Eerst trouwde Zr.
Huydecoper nog evén, maar daarna
was de nazomer dan ook definitief
begonnen. En het i» een nazomer ge
lest, waaraan niets te kort kwam!
Eifi'tt- rno€St £ras zÜn. Maar overal
is wat: dat ondervonden de soldaten
die aardappelen gingen rooien, trou
wens ook. Want de meesten hadden
hoogstens eens iets over aardappel-
rooien horen gonzen, ln Veenendaal
gonsde het ook, want daar werd de
grootste bijenmarkt van Europa ge
houden. En in Nijmegen krioelde het;
niet van de bijen, maar van de deel
nemers aan de Vierdaagse. Zij liepen
het vuur uit hun sloffen; zou daarin
soms de oorzaak der vele bosbranden
gelegen hebben?
Het Prinselijk gezin bezocht Fries
land, terwijl een Hollandse delegatie
naajr Holland-Michigan vertrok om
daar de viering van het eeuwfeest
mee te maken. Een pierement ging
ook mee. Maar draaiorgels waren ook
in Zaandam nodig om de viering van
het Czaar Peterfeest op te luisteren.
Het was allemaal nog al feestelijk:
Haarlem zette in letterlijke zin de
bloemetjes buiten op het bloemen-
feest De Colorado-kever trachtte wel
de feestvreugde te bederven, maar
dat is lekker niet gelukt, want elke
Colorado-kever werd zonder vorm
van proces geëxecuteerd.
Al September I
TOEN was het al September. En
nog steeds volop zomer. Het werd
werkelijk een bijzonder jaar, want dat
gestolen waar teruggebracht wordt, ge
beurt ook niet alle dagen. Maar wel
m'et de diamanten, die Duitsers naar
de .Heimat" gesleept hadden.
En er was nog iets bijzonders, nl.
een helicoptére. Jan Schouten vloog
naar Indonesië, niet tot ieders genoe
gen, maar dat bereidde dr. Van
Mook ook niet iedereen. De toeschou
wers van het grote spel, dat ln Rot
terdam opgevoerd werd, waren echter
zonder uitzondering enthousiast Even
als de deelnemers aan het Internatio
nale congres van plattelandsvrouwen,
dat in Amsterdam werd gehouden.
En in October
EN IN OCTOBER kwam het „sinaas
appelschandaal", dat helemaal geen
schandaal bleek. De Rijn liet de schip
pers op een schandalige manier in de
steek en zakte tot ver beneden het
normale peil. De helicoptére zakte ook
om precies te zijn: op het dek van
de „Karei Doorman". Maar de Wiener
Sangerknaben dachten niet aan zak
ken. De „Willem Ruys" liep vlot van
stapel, maar de schroef strandde op de
weg. Hoe een kleinigheid soms dwars
kan zitten En weet u nog van
Han van Meegereitf
Als straks de klokken 12 slaan, is
het Jaar der Beroerten voorbij. Maar
de herinnering aan al wat 1947 bracht
zal nog wel even blijven. Tot 1948
ook deze gebeurtenissen overtreft7
