Ikmaaideï
li
Onder ile Schijnwerper
Onze servieskast wacht
op oplossing van raadsels
15 doden bij vliegramp
te Parijs
.-HOLLANDSE
PERS 1945
4e Jaargang No IMV
Woensdag 7 Januari 1948
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofd red. A. Eriks, Westerweg 335,
Alkmaar, tel. 3300. Tijdelijk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6 A, Alkmaar
(niet te verwarren met* Voordam 9)tel. 3967.
Distributieverwachting 1948 (II)
Goed geluid over koffie, thee, tabak,
fietsen, banden en eieren
(van onze Haagse redacteur)
In ons eerste artikel over de dis
tributie in 1948 hebben we reeds ge
zien, dat, hoewel het nog niet alles
rozengeur en maneschijn zal zijn, dit
schrikkeljaar toch enige verbeteringen
op dit gebied zal brengen. Ook de
voorziening van vlees, suiker, ser
viesgoed en tabak zal zeer waarschijn
lijk iets ruimer worden.
Het serviezenraadsel
In alle toonaarden is de wanhopige
positie van onze servieskast in de pers
a! bezongen. Hieraan behoeven we wei-
Inïg toe te voegen. Wel is het minstens
opmerkelijk te noemen, dat de minis
ter vertelde, in antwoord op de vra
gen van het kamerlid Andriessen. dat
hij geen kans zag de voorziening van
serviesgoed te verbeteren. Dit ant
woord kwam n.1. op een ogenblik, dat
er onderhandelingen waren om het
serviesgoed vrij te ^even. Met ons
vonden velen het antwoord niet al
leen teleurstellend, doch i v.m. boven
staande. ook raadselachtig en onbe
grijpelijk. Op onze ..strooptocht" heb
ben we geen enkele autoriteit kunnen
vinden, die iets over de distributie in
1948 durfde te vertellen. Vermoedelijk
zijn zij even hard geschrokken van het
ministerieële antwoord. In vakkringen
beweert men echter, dat de productie
in het afgelopen jaar niet onaanzien-
liik is gestegen en vermoedelijk ook
dit jaar zal stijgen. Men beoordeelt de
situatie dan ook iets gunstiger.
Uit goede bron vernemen wij ver
der, dat er in enkele bedrijven
plannen bestaan om te komen tot
een productie-omschakeling van 't
luxe artikel op .het dagelijkse ge
bruiksvoorwerp, zoals koppen,
schotels, borden enz. Ook hierdoor
verwacht men een verbetering van
de situatie te krijgen.
Van andere zijde vernemen wij voorts,
dat de handel blijft aanhouden op een
bonvrije verkoop van de serviesgoe
deren en hierin gesteund zou worden
door de vakgroep en het bedrijfsschap
Binnenkort zijn er nieuwe onderhan
delingen te verwachten.
Meer vlees
Over 8 a 10 weken kan een nieuwe
periode tegemoet worden gezien van
extrarantsoenen vlees. Een kleine, blij
vende verhoging van het vleesrant
soen ligt eveneens in het vooruitzicht.
Melk, boter en vet
Evenals er een- wereldgraan tekort
is er ook een wereld-vet tekort De
situatie op dit gebied ziet er nog
steeds vrij somber uit. Het zou dan
ook voorbarig zijn verbetering der
rantsoenen te verwachten. Vooral
blijft schraalhans de meester van de
botervloot. Hetzelfde geldt voor melk
en vetten. Met de eieren is het anders
geseld. Onze hoenderstapel is in het
afglopen jaar sterk gestegen, doch
staat nog steeds niet op de halve sterk
te van voor de oorlog. De kippenboe
ren voorzien echter, dat de hoender
stapel in 1948 op een dusdanig peil
zal komen, dat de rantsoenering van
eieren minstens verdrievoudigd kan
worden. Laten we het hopen!
Sigaretten en tabak defini
tief van de bon?
Eén der meest toonaangevende auto
riteiten vertelde ons, dat volgens zijn
vaste overtuiging 1948 definitief de
bonloze sigaret plus de bonloze tabak
zou brengen.
Reeds in de herfst van 1947 had men
ernstige plannen in deze richting. In
principe was men zelfs reeds besloten
om met ingang van 1 Jan. sigaretten
en tabak in de vrije handel te brengen
De winkeliers waren evenwel huive
rig en voorzagen grote moeilijkheden
Mede hierdoor werden de plannen op
geschort.
De toestand verbetert evenwel met
de dag. De voorraden shag en rook
tabak zijn forminabel en ook de siga-
rettenproductie is in het afgelopen
jaar helangrijk verbeterd. Volgens on
ze zegsman was het dan ook zeker,
dat 1948 getuige zou zijn van de bon-
vrije sigaret.
Nog enkele verrassingen
Tot de andere artikelen die vermoe
delijk in 1948 van de bon zullen gaan
behoren o.a. koffie, thee, rijwielen,
banden. Suiker zal daarentegen ook
dit jaar op de bon blijven. Wel hoopt
men de rantsoenen iets te kunnen ver
hogen.
Er is niets definitief
Een hooggeplaatst autoriteit verzocht
ons er op te wijzen, dat er ondanks
alle goede verwachtingen niets de-
Nazi's complotteren
In Oostenrijk is zo pas weer een
nazi-complot ontdekt. In de Britse
zone te Graz. werden 35 personen ge
arresteerd; de Oostenrijkse politie
complimenteerde de Britse functiona
rissen met het uitroeien van de ille
gale beweging, die ook te Linz (Ame
rikaanse zone) vertakkingen zou heb
ben.
De nazi-activiteit steekt telkens de
kop op in de bezette Duitse en aan-
verwane gebieden. Dit Oostenrijkse
voorbeeld leert weer, dat de leiders
van de Hitleriaanse ondergrondse vaak
sleutelposities in bepaalde organisa
ties of verenigingen in handen heb
ben. Zo waren bij de arrestanten een
zekere Rosch en een Stachwitz, beide
voorzitters van plaatselijke ontvangst-
corriité's voor krijgsgevangenen (Rosch
was zelfs lid van de Britse censuur
raad) en behalve deze comité's ge
bruikten zij ook alninistenclubs er
de padvindersbeweging als dekman
tel-organisaties.
Het motief van deze activiteit? Reu
ter gaf het bij het berichtje en het
luidde als immer: de heren zijn van
plan een nazirijk te stichten, wan
neer en zodra „de Westerse mogend
heden in gewapend conflict zouden
komen met de Sovjet-Unie".
Zij rekenen blijkbaar vast op een
dergelijke gebeurtenis en begrijpe
lijk: 't zou nog hun enige politieke
kans zijn. Maar telkens weer worden
hun schone dromen wreed verstoord,
wanneer hun „toekomstige bondgeno
ten". de Engelsen en Amerikanen, hen
in de kraag grijpen.
Over de nazi-ondergrondse zou een
klein boekdeel te vullen zijn. Legio
waren de arrestaties reeds in alle
zones ven Duitsland en het ziet er
niet naar uit. dat dit Oostenrijkse ge-
Vn"'-5e het laatste zal blijken te zijn
van de serie.
1 uolica'-cs vooral van Amerikaan-
Se en Zwitserse bladen hebben er de
aandacht op gevestigd, dat de onder
grondse beweging goed voorbereid is
reeds in 1943. na de val van Sta-
lingrad! Hitier zelf zou een groot deel
van de voorbereidingen op zich ge
nomen hebben. Er werd een generale
staf gevormd door illustere mannen
als Bormann, Hierl, Kaltenbrunner,
Schepmann en Ley. Die kadervor
ming kwam in handen van de gene
raal Heismeyer. De organisatie steun
de van het begin af op de meest ver
trouwde leden van de Gestapo en
werkte een geraffineerd systeem uit
voor de cellen, vanwaar de infiltratie
in organisaties, clubs en partijen uit
moest gaan. Zwitserse kranten be
weren, dat minstens een 50.000 oud-
S.S.-ers, onherkenbaar gemaakt door
het middel van de plastische chii-ur-
gie, als kooplui, boeren en arbeiders.
Buitenlands Overzicht
zich moeten bewegen onder hetDuti-
se volk. Men kon tot deze raming ko
men, doordat er van tijd tot tijd diep
ste geheimen uitlekten door razzia's,
arrestaties, .huiszoekingen, „verraad"
en contra-spionnage. Maar- al weet
men nu heel wat over aard en werk
wijze der organisaties, dat wil nog
niet zeggen dat men met deze weten
schap ook de leden \mor het grijpen
heeftZij werken n.1. in kleine
groepen van drie tot zes, hoogstens
tien man. vaak volkomen van elkan
der geïsoleerd. Maar overal zijn op
drachten en wijze van optreden
(kleine sabotage-daden. politieke
moorden, het zich meester maken van
sleutelposities) gelijk. Vooral de fa
natieke nazi-jeugd is een gewillig in
strument in handen der onverzoen-
lijken. die hun luguber spel spelen
op het klavier van armoede, honger
en ontevredenheid.
finitief is. De mate, waarin wij in '48
kunnen exporteren, de ontwikkeling
van de toestand in Indonesië plus de
uitwerking van het plan-Marshall zijn
de drie grote factoren, die het bestaan
van de distributieambtenaren kunnen
verlengen of verkorten.
Ook in regeringskringen is men ech
ter niet pessimistisch gestemd. Men
blijft vast houden aan de voorzichtige
politiek van het afgelopen jaar. Bo
vendien wijst men er op, dat niets aan
geeft, dat de geleidelijke verbetering
van onze nationale economie in 1948
niet zou doorzetten. Eer is er reden
om aan tc nemen, dat onder de kunst
matige injectie van de beoogde dollar
credieten de verbetering zich in een
versneld tempo zal kunnen voltrekken
TATARESCOE HEEFT HUISARREST
Tatarescoe, ex-minister-president en
ex-minister van Buitenlandse Zaken
van Roemenië, is op bevel van de
regering onder huisarrest gestel^L Po
litie bewaakt zijn woning. De rolle
tjes zijn omgekeerd: eens, voor de
ooTlog. was Anna Pauker zijn gevan
gene. Nu is zij minister van Buitenl.
Zaken en hij de gekortwiekte vogel.
GUNSTIGE WENDING IN BEL
GISCHE KONINGSKWESTIE.
Er schijnt plotseling een gunstige
wending te zijn gekomen in de Bel
gische koningskwestie. De koning
heeft thans de eerste-minister Spaak
laten weten, dat hij bereid is om
overleg te plegen op basis van de brief
die Spaak hem indertijd zond.
In politieke kringen beschouwt men
deze geste van Leopold als een wel
kome verbetering der kansen op een
accoord.
Republiek accoord met
laatste voorstellen
Dr. Soekiman, voorzitter van de
„Masjoemi", heeft voor radio-Djogja
verklaard, dat de laatste voorstellen
van de Commissie voor Goede Dien
sten (het betreft hier de voorstellen
welke door de commissie tijdens de
Kerstdagen zijn uitgewerk) in princi
pe geheel aanvaard zijn door de re
publiek.
Deze voorstellen, aldus Dr. Soeki
man, moeten worden beschouwd als
een laatste poging van de Commissie
om het conflict tussen Nederland en
de republiek op te lossen.
Na uitdrukking gegeven te hebben
aan zijn erkentelijkheid jegens de
Commissie zeide hij nog, dat haar le
den „grote vrienden van de mens
heid zijn, die een opmerkelijk begrip
van het probleem hebben en met gro
te volharding werken voor het presti
ge van de veiligheidsraad"
Officieel is de aanvaarding van de
voorstellen echter nog niet bekend
gemaakt
Nederland koopt tarwe
voor de Benelux
Naar het A.N.P. verneemt heeft Ne
derland in het kader van de graan-
toewijzing aan de Benelux in Canada
drie millioen bushels tarwe aange
kocht, waarvan anderhalf millioen
voor Nederland bestemd zal zijn. De
betaling zal geschieden in Amerikaan
se dollars. Nederlandse schepen zullen
het transport van deze voor Nederland
bestemde 40.000 ton tarwe uit Van-
couver verzorgen. Verwacht wordt,
dat de Nederlandse partij in Neder
landse havens wordt gelost.
Slecht weer dwong piloot tot noodlanding
Slechts één overlevende
Een Frans toestel van de vaste
dienst BrusselParijs is gisteravond
om half acht verongelukt. Slecht
weer verhinderde het dalen op het
vliegveld Bourget bij Parijs, waar
door de piloot gedwongen werd een
noodlanding te maken. Vijftien doden
eiste deze ramp. Er is slechts één
overlevende.
Contact met vliegveld
brak af
Om 7 uur had het vliegtuig, een
„Douglas D.C. 3", moeten landen. De
weersgesteldheid was echter uiterst
slecht, zodat er een verbod tot op
stijgen en landen moest worden uit
gevaardigd door de gronddienst, nadat
een vliegtuig van een Afrikaanse
maatschappij al ongelukkig was neer
gekomen. (De piloot, Aime Faure,
werd licht gewond).
Hjgt vliegtuig van de lijn Brussel
Parijs moest blijven rondcirkelen bo
ven de omgeving van het vliegveld;
na een half uur werd plotseling het
radio-telegrafisch contact met het
vliegveld verbroken. Op dat moment
gebeurde het ongeluk.
Volgens een ooggetuige vloog het
toestel reeds enige tijd zo laag, dat
het de bomen bijna raakte. Het scheen
alsof de piloot de weg zocht. Plotse-
EEN BESTE RUIL: AUTO'S VOOR
HARING
(van onze Haagse correspondent)
Uit Tsjecho-Slowakije arriveerden
2000 auto's, die een waardevolle aan
vulling betekenen voor ons nationale
(dienst) autopark. Dat we ook wel eens
een goed ruiltje doen blijkt uit deze
transactie. Tsjecho-Slowakije ontving
als compensatie n.L haring
in scheervlucht
Op 5 Jani^ri bedroegen de Ned. ver
liezen in Indonesië 1 gesneuvelde en
zes gewonden Onder zeer grote be
langstelling is gister te Rotterdam ter-
aardebesteld de componist Willem
Landre Zondagavond werd bij een
roofoverval te Raamsdonk een 32-jari-
ge vrouw ernstig gewond. Haar toe
stand is nog steeds zorgwekkend, doch
de politie heeft de 23-jarige dader
reeds gegrepen -
Naar een der grote vleesverpak-
kingsmaatschappijen te Buenos Aires
meedeelde, heeft de Argentijnse rege
ring het verlenen van uitvoervergun
ningen voor vlees naar Engeland ge
staakt.
ling klonk er een luide klap, waarna
vlammen door de mist heen zichtbaar
werden. De onmiddellijk gewaar
schuwde brandweer van Parijs arri
veerde een kwartier later bij het nog
steeds brandende toestel; met grote
moeite slaagde men er in de inzit
tenden te voorschijn te halen. Veer
tien van hen waren reeds dood; twee
anderen bleken zwaar gewond. Een
dezer twee gewonden is later, bij aan
komst in het ziekenhuis, overleden.
Een mademoiselle Hecht is de enig
overlevende.
Nationaliteit der slachtoffers
Bij identificatie van de lijken bleek,
dat de nationaliteiten der slachtoffers
als volgt waren: 2 Belgen, 1 Frans
man, 2 Engelsen, 3 Amerikanen, 1
Pool en de vijf Franse leden der be
manning. De nationaliteit van de ene
gewonde, die bij aankomst in het zie
kenhuis is overleden, werd niet ge
noemd.
Ook Engels toestel
verongelukt
Een, toestel van de BritsEuropese
luchtvaartmaatschappij, uit Glasgow
afkomstig, is gisteravond bij een nood
landing bij het vliegveld Northolt te
gen een boom gevlogen. De piloot
kwam om het leven. 5 passagiers en
twee leden van de bemanning werden
gewond.
Prof. B?rven in Moskou
De Zweedse kankerspecialist prof.
Berven is gisteren in Moskou aan
gekomen. Zijn reis heeft veel stof
doen opwaaien er werd direct toen
zijn vertrek bekend gemaakt werd,
verondersteld dat hij werd geroepen
voor niemand minder dan Stalinzelf.
Ook Pimentel Brandao, de laatste
Braziliaanse gezant te Moskou, weet
nu te vertellen, dat de gezondheids
toestand van Stalin zeer veel te wen
sen overlaat. Hij zou aan de rechter
zijde geheel verlamd zijn en op kruk
ken moeten lopen. Prof. Berven sprak
ten stelligste tegen, dat hij voor Stalin
naar Moskou ging.
BRUSSEL FAVORIET?
Trygve Lie zal op 20 en 21 Januari
a.s. een bezoek brengen aan Paul
Spaak te Brussel. Naar verluidt zal
de grote man der Ver. Naties met de
Belgische eerste-minister de mogelijk
heid onderzoeken om de volgende al
gemene vergadering van de V. N. te
Brussel te houden.
LANGS DE STRAAT
DE DAME.
In de bus tegenover*me
zit een dame. Leeftijd van
wege de make-up moeilijk
te schatten, maar waarschijn
lijk 3e vijftig rijkelijk ge
passeerd.
Gewicht zal de honderd
tachtig naderen, maar ze is
nog buitengewoon levendig
in haar bewegingen en heeft
een paar ogen in het hoofd,
die menige deern van twin
tig haar zou benijden.
Plotseling begint ze tegen
me te knipogen en te wen
ken. Ze schuift zelfs iets
naar mijn kant. Hoewel ik
me enigszins onbehaaglijk
gevoel, wint mijn nieuws
gierigheid het en ik schuif
even op.
Dan toont de dame een
stompje sigaret. Ze wil vuur
hebben. Ik grijns even en
wijs op het bordje „Verbo
den te roken".
De liefde verkeert in haat.
Geen blik wordt me weer
waardig gekeurd.
En als ze even later uit
stapt, kijkt ze woedend door
de ruiten van de bus, ter
wijl ze demonstratief krach
tig op de straat spuugt.
Ik heb haar welwillend
toegelachen.
Pakistanse tempel
bestormd
Meer dan 60 mensen
gedood
Een tempel der Sikh's in Pakistan's
hoofdstad Karatsji, waar 250 geëvacu
eerde Sikh's uit Boven-Sind (provin
cie van Pakistan) een tijdelijk onder
komen hadden gevonden, is door een
menigte bestormd en in brand gesto
ken. 64 personen werden gedood, de
overigen, alleen vrouwen en kinde
ren, gewond.
Elders in de stad kwam het tot on
lusten. waarbij 12 personen gedood
en ongeveer 60 gewond werden. Ka
binetsministers van Sind namen per
soonlijk deel aan het optreden tegen
plunderaars, die kleding en huisraad
de straat op sleepten. De politie heeft
een uitgaansverbod afgekondigd.
Plan - Marshall in
détails
Voor Engeland vooral...
de eieren
De gedetailleerde raming voor de
hulpverlening aan elk der 16 Europe
se landen van het plan Marshall is
thans bekend gemaakt. Indien deze
voorstellen ongewijzigd door het Ame
rikaanse Congres worden aangenomen
zal b.v. Engeland in 4% jaar voor 493
millioen dollar aan tabak ontvangen.
24 millioen ton olieproducten, mijn-
bouwmachinerieën voor 75 millioen
dollar, electrisch materiaal voor 141
millioen dollar en grote hoeveelheden
voedsel en grondstoffen.
De export van gedroogde eieren zal
bij voorkeur naar Engeland geschie
den, „daar het Britse volk aan dit
levensmiddel gewoon is".
Athene verwachtte
„internationale strijdmacht"
Uit Washington wordt gemeld, dat
Griekenland voor de versterking van
zijn strijdkrachten wederom een 15
millioen dollar uit de fondsen voor
herstel bestemd, mag gebruiken. Men
verwacht, dat de Amerikaanse rege
ring het Congres om supplementaire
fondsen zal verzoeken, om het hulp
programma te kunnen uitvoeren.
Uit Athene kwamen berichten, dat
een „internationale strijdmacht" ver
wacht wordt om de Griekse regering
steun te bieden. Londen en Washing
ton ontkennen dat dergelijke plannen
bestaan. Was voor Athene de wens
de vader van de gedachte?
VLIEGENDE MINISTERS WEER
OP WEG NAAR HUIS
Uitgeleide gedaan door een zeer
grootaantal autoriteiten zijn gister-
ochend vroeg de ministers Beel, Drees
en Jonkman per constellation naar Ne
derland vertrokken. Op het vliegveld
waren o.m. aanwezig: Dr. van Mook,
Minister Neher en vice-admiraal Pin-
ke.
De Noodwet
De Noordwesterstorm neeft ons ge
ruchten in onze oren geblazen. Geruch
ten, die als ze inderdaad waarheid be
vatten, niet mooi zijn.
We herinneren ons nog levendig, dat
er een golf van vreugde over het land
ging, toen de Noodwet Drees werd af
gekondigd en we de verzuchting kon
den slaken: Eindelijk krijgen onze ar
me Ouden van Dagen het beter.
Inderdaad is het voor tal van men
sen een opluchting geweest Maar
hoe staat het met de uitkeringen aan
de Ouden van Dagen, die eerst door
kerkelijke en gemeentelijke instellin
gen van weldadigheid werden ge-
1 steund?
Hebben ze ook werkelijk profijt van
de maatregelen ingevolge de Noodwet
Drees? Wij hebben vertrouwen in de
mannen en vrouwen, die in de ver
schillende colleges moeten oordelen
over vermindering van kerkelijke of
gemeentelijke steun en toeh moet ons
de verzuchting van het hart, dat de
gemeentelijke begrotingen dikwijls met
aanzienlijke bedragen verminderd
worden, omdat de Noodwet Drees
er nu is.
Het gevolg van zulk een stand
punt zou zijn. dat niet de Ouden
van Dagen profiteren van de Nood
wet Drees, maar de gemeenten of
de instellingen voor Maatschappe
lijk Hulpbetoon. Wij bevelen dit
aan In aandacht van allen, die het
aangaat.
Waar de geruchten echter in hoofd
zaak over gingen, was over de Ouden
van Dagen, die in tehuizen zijn onder
gebracht. Het was immei-s zo. dat de
ze mensen van het ouderdomspensi
oen dikwijls niets in handen kregen.
Ze werden bedacht met een weke'iiks
zakgeld, dat in verband met de finan
ciële omstandigheden, waarin zulke in
richtingen verkeerden, dikwijls niet al
te hoog was.
In de regel kregen de verpleegden
zo ongeveer een gulden zakgeld. w?ir-
van ze dan hun tabak en andere l-'ei-
ne dingen moesten kopen.
Het fs ons bekend, dat od hef
blik. drie maanden na de inwer
king treding van de No-4wet
Drees. er nog steeds tehuizen zijn,
die het zakgeld niet hebben ver
hoogd Het is natuurlijk mogelijk,
dat de tehuizen of de administra
teurs de verhoogde uitkering zelf
nog niet hebben ontvangen. Tn dat
geval fs er een verontschuldiging.
Is het verhoogde bedrag echter wel
door de administrateurs der tehuizen
of wat het mogen zijn ontvangen, dan
behoren niet alleen de tehuizen of ad
ministrateurs er van te profiteren. Wij
verlangen niet dat de oudjes alles In
handen krijgen. Maar het mag toch
niet voorkomen, dat een verpleegde
zijn rantsoen rookartikelen niet kan
kopen, omdat zijn zakgeld te gering
is.
Opheldering Is hier dringend nodig.
vZ.
Kriiql EnqelanJ een vloof
van super - duikboten
Volgens de News Chronicle zal één
van de voornaamste onderdelen van
de strijdmacht in Groot-Britannië in
het „atoomtijdperk" gevormd gaan
worden door een vloot van superduik
boten, gebouwd volgens het principe
van de oorspronkelijk Nederlandse
uitvinding van het „onder water diese
len". Een proef met deze nader uitge
werkte uitvinding werd onlangs ge
nomen door de „Alliance", die naar
verluidde meer dan drie weken lang
onder het wateroppervlak heeft kun
nen blijven. Men is thans superduik
boten aan het ontwerpen met een zo
danig krachtige bewapening, dat zij
bijna met de naam „onderwaterkrui
sers" zouden mogen worden aange
duid. Deze superduikboten zullen on
geveer een maand onder water kun
nen blijven en een actieradius hebben
van verschillende duizenden kilome
ters Waarschijnlijk zullen ze worden
uitgerust met raketkanonnen. Men be
studeert ook de mogelijkheid van de
bouw van superduikboten voor troe
penvervoer en ravitaillering.
weerbericht
ZACHTER.
Harde Zuid-Westelijke wind, ra het
Westen van het land later draaiend
naar West of Noord-West. Meeat
zwaar bewolkt mei nu en dan reg^n,
7-onhter.