Ikmaaidei'
Mer de Schijnwerper
N HOLLANDSE
PERS 1945
iï
Yijf per honderd dollars te reserveren
voor Amerikaanse firma's
Franse Nationale Vergadering
samengesteld
Djokja ontvangt Nederlandse verklaring
uiterst koel
4e Jaargang No 1136
Donderdag 15 Januari 1948
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338,
Alkmaar, tel. 3300. Tijdelijk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6 A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9)tel. 3967.
Snijder ontvouwt financiële aspecten van Marshall-plan
Gedeeltelijk subsidies, gedeeltelijk leningen
„Ik ben er zeker van dat Amerika HUIIIIHIIIIIMIilllllllllllll
deze bevriende landen niets wenst te
dicteren" aldus John Snijder, de
Amerikaanse minister van Fin*ir"f j
in een uiteenzetting over de finan
ciële aspecten van het plan-Marshall,
welke hij voor het congres gisteren
gaf. Hij deed een beroep op de afge
vaardigden van het bedrag dat Trli
man had voorgesteld, 'liets te be
snoeien.
Snijder stelde een aantal punten
voor, waarvan wij als belangrijkste
Doemen:
lT Het ter beschikking te stellen
dol! ar bedrag zal gedeeltelijk als sub
sidie, gedeeltelijk als lening worden
Verstrekt. Terugbetaling naar vermo
gen.
2. Vijf procent der dollars dient
gereserveerd om aan particuliere
Amerikaanse firma's hun winst op
beleggingen in Europa uit te betalen,
teneinde narticuliere beleggingen aan
te m ledigen.
Eis tot stabilisatie der geldeen-
keid van het te helpen land.
4. Elk land moet een bedrag in
de eigen geldeenheid ,in waarde ge-
ljjk_~an d» van d° V..®?ge
bruiken voor aflossing van de staats-
ichuM, tenzij de V.S. toestaan dat de
ze gelden besteed worden voor de
wederopbouw van dat land.
Ook V.S. moeten oppassen
voor inflatie
Snijder legde er de nadruk op. dat de
Ve*. Staten zelf ook anti-inflatie
maatregelen dienen te nemen, gelijk
aan die welke van de Europese lan
den zullen worden verlangd.
16 Landen-Conferentie voor-
lonis- n'ef gewenst
Naar uit Washington gemeld wor.lt
lijn de V. S. voorlopig tegen een nieu-
w conferentie der 16 Eutodpcp landen
Berst moet vaststaan, in welke vorm
j. i «oedgekeurd.
Er wordt hefig getwist over de vraag
of verder hulpverlening aan Tsjang
Y T<=iek gewenst is. De bekende ex
pert, prof. Latinore verzet zich er te-
Een „lip" aan Nederland
Aangaande Nederland werd door het
Amerikaanse departement van Bui
tenlandse zaken opgemerkt, dat het
herstelwerk aldaar tot nu toe indruk
wekkend is geweest, maar als de Ne
derlandse regering er niet in mocht
slagen noodzakelijke maatregelen Ie
nemen, ook met betrekking tot de be
talingen van en naar het buitenland,
dan „lijkt toenemende controle der
regering op de binnenlandse econo
mie onvermijdelijk" en het verlies op
uitzicht van de terugkeer naar een
stelsel, dat wijde mogelijkheden biedt
aan het particulier initiatief, zou stel
lig leiden „tot vergroting der politie
ke spanning".
gen, daar volgens hem, de corrupte
regering van Tsjang Kai Tsjek geen
orde in de economische chaos zal
kunnen scheppen.
Franco is tevreden
Een woordvoerder v^n het Spaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft medegedeeld, dat de regering
van Franco „met genoegen kennis
heeft genomen van de opmerking van
Marshall, dat Spanje wellicht deel zou
kunnen hebben aan het plan voor het
Europese herstel.
Langs de straat
NOODLOT
In de Bijenkorf staan twee
meisjes op een plaats, van
waar je een blik kan wer
pen op de verschillende éta
ges. Vol verrukking wijzen
ze elkaar op de dingen die
ze zien. Heel onschuldig,
maar op een manier, die een
aantal leden van het manne
lijk geslacht uitlokt om er
ook bij te komen.
Het wordt een complete op
loop Een chef begint er zich
zichtbaar aan te ergeren en
gelast het mannelijk gedeel
te om door te lopen, waar
aan ze onwillig voldoen.
Een vindingrijk jongmens,
waarschijnlijk tot het ras
der studerenden behorende
en met nogal wat animo voor
de meisjes, snelt een verdie
ping hoger.
En daar begint het spel.
Hij ziet wat zij zien en ten
slotte zien ze elkaar.
Het ogenspel begint en
duurt voort, tot het noodlot
ingrijpt.
De jongeman buigt zich te
ver naar voren en zijn hoed
begint een zwerftocht naar
beneden. De student rent de
trappen af om zijn eigendom
weer te bemachtigen en het
gierlachen van de meisjes
dreigt weer een oploop te
veroorzaken.
Tot de grimmig kijkende
chef weer verschijnt en
geen gevoel voor humor
blijkt te bezitten. Want nu
worden ook de meisjes weg-
gebonjourd.
De idylle is verstoord.
Na nieuwe schorsing en veel rumoer
In de Franse Nationale Vergadering
is gistermiddag weer heftig gediscus
sieerd. De radicaal-socialist Queuille
was van mening, dat het reglement
van de vergadering geschonden werd,
daar de bijeenkomst werd verdaagd,
zonder dat het woord was gegeven
Wat qebeurt er
In FranWriilc
Zou ondoenlijk zijn. om bij elk
opstootje in de Assemblee Nationale
etil te staan en ook het feit, dat
do communisten in de contramine
wa'en geeft nauwelijks meer stof tot
overdenking! Maar bij de laatste ver
kiezing van een voorzitter is het won
derlijk toegegaan en wie de zaak op
do keper gaat bekijken, moet tot de
conclusie komen, dat het grootste ge-
li'v ditmaal waarschijnlijk aan de
Jcp*»t van de minderheid was. Ten-
jir-xjte formeel.
■"tat is er voorgevallen? Ontdaan
't begeleidend elkander-de-waaï-
Jip'H-zeggen komt het hierop neer*
volgens beoalineen van de grondwet
inbeten alle leidende functies (voor-
vice-presidont, auaestor. enz.)
n=»nr evenredigheid met de sterkte
d"'* Kamerfracties vervuld worden.
Dwz. wie de sterkste fractie heeft,
ho«ft ook de man op de belangrijk
st oost. Tenminste, tot nog toe heeft
jnon het zo opgevat en het is begri.i-
poi'-k dat de communisten, die de
st*"-kste fractie bezitten, gebelgd zijn
d' Knn Jaenues Duclos weggeran-
werd van de post die hem rech
tens zou toekomen, nl die van eerste
v'eo-nresident Om dit te bereiken
le"^en de niet-communisten de be-
ir^'^nde benalingen anders uit en ga-
V'"1 >>nn tegenstanders slechts posten
Ven minder belang, zij het in een
ijo^«T«iijk aantal dat men. misschien
me* een korreltje sophistiek, toch
V— evenredige vertegenwoordiging"
ken sDreken.
Tc deze kwestie nu de moeite waard
io»T> er zo'n drukte over te maken?
N~n\ vergeleken bij de problemen
die aan de orde zijn zou zij van na
genoeg geen belang zijn voor een par
lement, dat normaal werkt Deze
functies zijn. gezien in het hele staats
fo^el, niet veel meer dan functies
ion 'wpjer maar in één bepaald ge-
va1 worden zij plotseling uitermate
Ije'rmgrijk. Dat is bij een ontbinding
,V?n Assemblée Nationale.
Bii narlemcntsontbinding wordt de
Voorzitter van de Assemblée. in dit
geval dus Herriot. tijdelijk minister
president. Mocht deze zijn functie om
de een of andere reden niet kunnen j
vervullen, dan is de eerste vice-voor-
zitter aan bod. Herriot is oud éls
Duclos vice-voorzitter geworden was,
zou het niet denkbeeldig zijn geweest
dat hij Herriot binnen afzienbare tijd
had moeten opvolgen. De kans te lo
pen. een communist op een aller-cri-
tiekst ogenblik als minister-president
te hebben is het laatste, wat de
Franse niet-communisten zouden wij
len.
Op dit punt rijzen de vragen. Staat
r>*rl»-"'mts-ontbinding dan voor
de deur? Er kan toch geen kijk op
ziin zolang deze alléén in het voordeel
van de Gaulle uit kan vallen? Zo
was het zeker voor kort maar er
ziin aanwijzingen, dat de verhoudin
gen in een ander stadium traden. Wij
denken aan het demonstratieve be
zoek. dat Foster Dulles. Marshall's
rechterhand, aan De Gaulle onlangs
bracht; aan de rede van De Gaulle,
Buitenlands Overzicht j
die daarna volgde en die opmerkelijk
zacht van tint was. De communisten
beschuldigen thans openlijk en fel de
socialisten van 't aanknopen van rela
ties met De Gaulle: wij laten dat
voor hun rekening Maar het is niet
onwaarschijnlijk, dat er op de man
nen van de S.F.I.O. druk uitgeoefend
wordt in deze richting. Twee feiten
zijn er n.1. van alles-overheersend be^
lang; Engeland en Frankrijk worden
verwacht gezamenlijk de leiding te
nemen voor de economische ordening
van Europa, die de V.Sals voorwaar
de voor de hulpverlening stelt. En
de orde-op-eigen-zaken die Mayer's
wetten beogen zal zeer moeilijk te
verwezenlijken zijn met dit, te smal
le, kabinet. Ondenkbaar is het niet,
dat De Gaulle in dit stadium wat wa
ter in de wijn zal doen; zeker niet,
dat Schuman alles voelt voor een bre
der kabinet. Wat de figuur van Au-
riol betref» ten tijde van de oor
log heeft hij buiten Frankrijk, vlak
na de oorlog in het eerste kabinet
met De Gaulle samengewerkt en des
presidents beste kwaliteiten noemt
men die van de bemiddelaar?
Frankrijk voor nieuwe verkiezingen?
A. H.
aan degenen, die hierom hadden ge
vraagd.
De communisten waren van mening,
dat de grondwet is geschonden, daar
er geen communist is gekozen als
eerste vice-president.
Onder protesten van alle afgevaar
digden behalve de communisten die
hem toejuichten, verklaarde de com
munist Peron, dat het de bedoeling
was „de deelneming van de belang
rijkste groep in de Assemblée aan
het parlementaire werk te beperken".
De radicaal-socialist Giaccobi on
derbrak hem onder tumult; „Uw le
den. die voor het bureau zijn voorge
steld, zijn geen secretarissen van de
Assemblée, maar van de communis
tische partij". En Peron op zijn beurt,
veroordeelde de onderworpenheid van
de regering aan de wil „van de rege
ring der trusts aan de andere zijde
van de Atlantische Oceaan."
De vergadering werd geschorst en
na dc hervatting werd de oppositie te
gen de lijst van candidaten, geformu
leerd door de communisten, met 387 te
gen 182 stemmen afgewezen. Cachin
weigerde ..een volledige lijst voor te
lezen" en verliet de voorzitterszetel.
De vergadering werd daarop voort
gezet onder voorzitterschap van Vi
olette (radicaal-socialist), die op een
na de oudste afgevaardigde is. Vio
lette proclameerde de liist en ver
klaarde, dat de Assemblée voor de
huidige zitting is samengesteld.
„Positie van Republiek niet gegarandeerd"
Naar het Republikeinse persbureau Antara" mededeelt, is volgens wel
ingelichte kringen te Djokja een twaalf punten omvattend voorstel door
de Nederlanders aan de Republiek voorgelegd, hetwelk volgens de Ne
derlanders tot oplossing van het huidige conflict zou kunnen leiden.
Het valt niet te verwachten, dat het officiéél bescheid van de Republi
keinse regering zeer bemoedigend zal zijn; officieus, via het persbureau
Antara, heeft ijj reeds onmiddellijk critiek gebracht.
Kwestie van volksstemming
niet aangeroerd"
Jhr. mr. Van Vredenburgh reisde
per vliegtuig van Batavia naar Djokja.
op verzoek van de Commissie van
Goede Diensten, teneinde „het Neder
landse standpunt te verduidelijken".
Antara commentariëert zeer koel:
Dit voorstel bevat geen enkele ga
rantie omtrent de positie van de Re
publiek in de „Verenigde Staten van
Indonesië"' en roert ook niet de door
de Commissie van Goede Diensten
voorgestelde volksstemming in Indo
nesië aan.
De Commissie heeft ook van haar
kant een voorstel van zes punten
voorgelegd, waarin duidelijk voorzien
Ook Truman waarschuwt
voor economische depressie
MAATSCHAPPIJEN MAKEN
ENORME WINSTEN.
„Wanneer niet onmiddellijk maat
regelen worden genomen om de lo
nende inflatie tot staan te brengen
zal een depressie in de Ver. Staten
vrij zeker zijn", aldus president Tru
man in de boodschap tot het Congres.
Wanneer deze ineenstorting zal plaats
vinden kon de president onmogelijk
nauwkeurig zeggen, doch er bestaat
wél zekerheid, dat zij een vernielen
de kracht zal hebben indien men de
toestand op ziin beloop laat.
„In ieder geval", zo zeide Truman,
..zal er meer schade toegebracht wor
den aan de menselijke welvaart en
zal de regering dieper moeten in
grijpen dan wanneer er maatregelen
worden genomen om de depressie te
voorkomen".
Ook daar: lonen en prijzen.
De president wüst er in zifn rap
port o.m. op, dat de loonsverhogingen
geen gelijke tred houden met de
-H
Bonnenliisi op paqina 2
ffiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiM
groothandelsprilzen, die met een jaar-
liiks gemiddelde van 20% stijeen. De
winsten der maatschapnHen *Hn In
1947 met 33-% ten opzichte van 1946
gestegen.
Truman zegt voorts, dat men elke
Amerikaan een belastingverlaging van
40 dollar kan bezorgen Daarvoor
moeten compensaties worden gevon
den in hogere heffingen op de win
sten der maatschappijen. Onmiddel
lijke aanneming van Trumans anti
inflatie wetgeving Is een ander punt
ter voorkoming van de economische
ineenstorting.
MEPPEL HEEFT LAST VAN
HET WATER
Door de abnormaal hoge water
stand ziin bij Meppel enige honder
den hectaren land ondergelopen. Eni
ge straten in Meppel zelf staan blank
en wegen zijn verzakt.
Opvoedingsgesticht ging in
vlammen op
Kinderen in veiligheid gebracht
Brand in bioscoop zonder
ongelukken
In het bekende opvoedingsgesticht
te Lichtevoorde (Achterhoek) is gis
teravond een grote brand uitgebroken
De broeders slaagden er in „de kin
deren alle in veiligheid te stellen.
Een vleugel van het gebouw en het
middengedeelte is geheel afgebrand.
De brand ontstond omstreeks 10 uur
in de rechtervleugel van het com
plex, vermoedelijk door kortsluiting.
De brandweer uit Winterswijk, Doe-
linchem, Groenlo, Varssaveld, Lich
tevoorde en nog and are plaatsen
snelden te hulp, maar weldra bleek,
dat middengedeelte en rechtervleugel
niet meer te redden was.
De tweehonderd pupillen werden
in een buiten gevaar zijnd gymnastiek
lokaal bijeengebracht onder toezicht
van enige broe<Iers om ontsnapping te
voorkomen. Personeel en jongens
liepen geen letsel op.
Tijdens een kindervoorstelling in
de Astorir-bioscoop te Brunssum brak
gistermiddag eveneens brand uit De
vijfhonderd Jeugdige toeschouwers
werden door de directeur van het the
ater ordelijk naar buiten geleid.
De operateur bleef op zijn post en
kreeg brandwonden in liet gelaat.
Drie machines zijn door het vuur
vernield.
De strijd in Griekenland laait weer
op, Griekse Spitfires zijn in actie aan
de Golf van Corintië, waar de parti-
sanen dorpen hebben omsingeld. De
Griekse regering vreest, dat ook el
ders in het land aanvallen zullen wor
den gedaan, en pogingen de regerings
troepen her en der te verspreiden.
wordt in het houden van een volks
stemming onder internationaal toe
zicht".
Het Republikeinse antwoord zou
hedenochtend aan de Nederlanders
worden medegedeeld Jhr. van Vre-
denburg zou vandaag nog met dit
antwoord naar Batavia terugkeren.
Eerste doodvonnis over
Nederlandse vrouw
voltrokken
Ans van Dijk heeft voor
haar verraad geboet
Voor het eerst na de oorlog is een
doodvonnis voltrokken, dat uitgespro
ken was over een Nederlandse vrouw
Het was de beruchte Jodenverraad-
ster Ans van Dijk, die voor de S. D.
in Amsterdam werkte en over wie
gistermorgen het vonnis voltrokken
werd.
Zowel het Bijzonder Gerechtshof te
Amsterdam als de Bijzondere Raad
van Cassatie hebben haar ter dood
veroordeeld. Zij was de tweede vrouw
in Nederland, die door een Bijzonder
Gerechtshof ter dood veroordeeld was
en haar beroep door de Bijzondere
Raad van Cassatie zag verworpen
Hetzelfde was het geval met Geessien
Bleeker uit Delfzijl- In deze zaak heeft
de verdedigster echter een revisie-aan
vrage ingediend.
Ans van Dijk vroeg gratie aan. welk
verzoek is afgewezen.
Oorlogswee
Meer dan hall millioen
hall-Amerikaanljes
Volgens de „New York Daily News"
zouden de Amerikaanse militairen
minstens een half millioen onwetti
ge kinderen, verspreid over de gehele
wereld, achtergelaten hébben. Vol
gens de resultaten van een ingesteld
onderzoek zouden zich in Groot-Brit-
tannië 22.000 onwettige kinderen van
Amerikanen bevinden, elders in Eu
ropa een honderdduizend. Doch dit
zijn dan alleen de gevallen, waarin
de moeder of vader de origine van het
kind heeft toegegeven! Sommige in
stanties schatten het totaal aantal op
700000. Tienduizenden in de steek ge
laten vrouwen hebben naar Washing
ton geschreven om verlening van
steun, doch de Amerikaanse regering
heeft daaraan geen gehoor gegeven.
Er bestaat slechts een particuliere or
ganisatie, opgericht door een voorma
lige Rode-Kruis-man, die zich mét dit
probleem bezig houdt.
OP EIGEN KRACHT VERDER.
Het Noorse stoomschip „Germa",
dat 5- mijl ten Oosten van Vlissingen
op een wrak liep, is gistermorgen zo
wel Vlissingen als Terneuzen gepas
seerd en vaart op eigen kracht naar
Antwerpen.
Door pompen blijft het vaartuig
drijvende.
in scheervlucht
Italië en Joego-Slavië zijn tot over
eenstemming gekomen inzake het gou
verneurschap van Triest. Paul van
Zeeland, het Belgische lid van de Com
missie voor Goede Diensten, keerde
gisteren uit Djokja in Batavia terug. -
Schuhmacher leider van de Duitse so
ciaal-democratie, heeft wederom be
toogd het niet eens te zijn met een
verdeling tussen Oost en West, - Te
Jeruzalem weerklonken Woensdaga
vond zware ontploffingen.- Het schijnt
dat de Joodse Haganah met mortie
ren een aanval deed op het kwartier
van een Arabische Sjeik. De Irgoen
Zwai Leoemi, de Joodse verzetsbe
weging, heeft de Haganah er van be
schuldigd enige leden van haar orga
nisatie te hebben ontvoerd. Zij waar
schuwen voor „een tweede Grieken-
land"!- Ongeveer vierhonderd km. ten
Noorden van Quebec zijn twee trei
nen op elkaar ingeredea Vijf perso
nen werden gedood.- Eei. vliegtuig van
een arts vatte vlam bij het opstijgen
ergens in de Belgische Kongo. Drie in
zittenden kwamen om het leven.
op andere pagina's
Reisvereniging jubileert pag. 2, kol 1
Distributie maakt geen fouten.
pag. 2, kol 3
Kerstfeest in de tropen pag. 3, koL 1
Een op de zes kankerpatiënt
pag. 3, kol. 3
Het feest van de brandweer
pag. 4. koL 1
Bezit
Vandaag ontving ik een geschriftje
met het opschrift „Aan het Neder
land Volk", vermoedelijk daterend
uit 1946. Ik ontving het van een on
bekende afzender en het geschriftje
wil zelf ook anoniem zijn: „Dit is niet
ondertekend, omdat het volstrekt on
belangrijk is, wie het geschreven
heeft".
Het wil de oplossing brengen voor
de moeilijkheden, waarin de mensheid
is geraakt, het wil breken met ka
pitalisme. imperialisme, nationalisme,
militarisme en wa' dies meer zij en 't
noemt deze oplossng zeer eenvoudig.
Op papier is ze dat ook: de weke
lijkse productie van ons volk wordt
omgerekend in guldens en gedeeld
door het aantal inwoners, waarmee
dan het bedrag is bepaald, dat ie
dere Nederlander krijgt uitbetaald.
Dit is socialisme!, zo roent de schrij
ver vol enthousiasme uit.
We betwijfelen het. In een samen
leving is zoveel verscheidenheid: er
zijn jongen en ouden, vliitigen en lui
en, bekwamen en onbekwamen, te
vredenen en ontevredenen, strevers
en onbaatzuchtigen. soaarzamen en
verkwisters, gaat U maar door.
Laten we bedenken, dat de natuur
geen algehele gelijkheid kent. De
mens, die allen en alles over één kam
wil scheren, moet onherrneneliik fa
len. Kortom, de zaak ligt wel even
lastieer. Wat we wel kunnen en wat
we dus moeten is: de uitersten tot
elkaar brengen, de grote tegenstel
lingen wegnemen. Doen ze dit. dan
werken we samen met de natuur, die
deze óók niet wil: te grote armo»de
is dodeliik evenals te grote weelde;
te veel arbeid ondermijnd het men-
selüke gestel, evenals weinig of geen
arbeid.
Schaf het bezit af, zegt de brochure.
Hoe kan dit?
Wanneer iemand deze week op zijn
staatsuitkering bespaart, daarvan iets
ter zijde legt, omdat hij verwacht het
over enige tijd meer nodig te *oV>bcn,
dan is het bezit reeds weer daar.
„Kan niet", zal de schriiver zeggen.
De bonnen verlopen. Goed. dan wor
den de bonnen besteed en de artikelen
opgeslagen in kelder en kast. Wat het
begin is vJn de zwarte handel. Het
lijkt alles zo eenvoudig.
Ook op dit gebied echter kunnen
we veel doen. Het bezit uitschakelen
is een onmogelijkheid. We kunnen het
echter wel minder aantrekkelijk ma
ken door allerlei dingen, waarvoor te
genwoordig bezit noodzakelijk is. zo
danig te regelen, dat het daarvoor
overbodig ls geworden.
We denken daarbij in de eerste
plaats aan drie dingen:
1. De jeugd. De overheid dient de
opleiding geheel te bekostigen. Dit
zal er toe voeren, dat niet het bezit
der ouders, maar de aanleg van de
jongelui bepalend is voor de kwestie,
wie straks in de samenleving de lei
dende functies zullen vervullen
2. De werkende mens. Het behoort
een vanzelfsprekendheid te zijn, dat
ieder, die kan werken ook in het
arbeidsproces wordt opgenomen en
dat hem daardoor een behoorlijk le
venspeil is verzekerd. Waar uitdruk
kelijk zij vastgesteld dat het verschil
tussen de man in een leidende posi
tie en die In een ondergeschikte niet
in hoofdzaak tot uitdrukking behoort
te komen in een veel groter inkomen.
3. De ouderdom. Het is thans zo. dat
al te velen zelf zorg moeten dragen
voor een onbekommerde oude dag.
Ook dit dient een tak van staatszorg
te worden. De noodwet Drees. hoezeer
ook te loven, dient te worden be
schouwd als een allereerste stap ln
een richting, die noodzakelijk verder
moet worden gevolgd.
A. ERTKS
weerbericht
WISSELEND BEWOI.KT
Wisselend bewolkt rne^. hier en daar
een regenbultje. Aan de kust tijdelijk
krachtige, overigens meett matige
wind uit Westelijke richtingen, bi de
ochtenduren iets kouder da» gistere».