Ikmaaidei
Onder de Schijnwerper
WAPENSTI STAND IN INDONESIË
langs de straat
C
ORDER: „STAAKT HET VUREN" UITGEGEVEN
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Mr. Buiskoo ar riveerde te Schiphol
„Indien het op vreedzame wijze kan,
waarom dan vechten?"
4e Jaargang No 11^9
Maandag 19 Januari 1948
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wad. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338.
Alkmaar, teL 3300. Tijdelijk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6 A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9). tel. 3967.
Oppositie
Aan het strand heeft iemand zich
te ver in zee gewaagd en de man
dreigt te verdrinken Een van dege
nen, die het zien, een goed zwemmer,
begeeft zich te water en na een enor
me krachtinspanning bereikt hij, zelf
meer dood dan levend, de oever mét
de drenkeling, die wel bewusteloos js
geraakt, maar wien s levensgeesten
toch niet blijken te zijn geweken.
Wiit zou men er nu van zeggen,
wanneer iemand uit het publiek zich
naar voren drong op het ogenblik
waarop de redder het land bereikt en
van uitputting inéén zinkt, zijn jas
uittrok en zei:
Zo vriend, met jou heb ik nog
een appeltje te schillen. Dat moesten
we nu maar eens even uitknokken!
Vergissen we ons erg, wanneer we
het wagen te veronderstellen, dat het
publiek dit niet zou toelaten? Zelfs
zij, die het hele geval hebben gade
geslagen en die, niets bespeurend van
stroom of tij, zich soms uitlatingen
hebben laten ontvallen als: „waarom
zwemt hij nu niet recht op hem aan!''
zullen niet toestaan, dat de redder nu
wordt aangerand.
De reden daarvan?
Ieder mens heeft in zich een zekere
zin voor rechtvaardigheid, welke niet
toestaat, dat iemand, die juist ai zijn
krachten heeft gegeven voor iets, dat
algemeen als waardevol wordt be
schouwd, wordt besprongen door een
ander, die heeft rftil gezeten en daar
door zijn krachten heeft gespaard.
Het merkwaardige in onze wereld
fe nu, dat velen deze zin voor recht
vaardigheid niet schijnen te bezitten.
Wanneer het politieke partijen en po
litieke personen betreft.
Toch worden ook hier soms zeld
zame krachten aan de dag gelegd.
Men kan er zeker van zijn, dat er
met alle macht naar wordt gestreefd
om tegen stroom en getij in te wor
stelen en iets goeds tot stand te bren
gen. Soms met zeer redelijke resul
taten.
En ziet wanneer de zittingsperi
ode voorbij is, dan vallen velen de
groepen, die moegewerkt en moege
vochten zijn, in de rug aan. Dan neemt
de oppositie haar kans waar. Meestal
niet om zelf de teugels van het beleid
in handen te nemen, maar om gedu
rende de komende jaren nog meer te
kunnen dwarsbomen.
Het gevolg is, dat men menige man
uit een regeringsgroep soms kan ho
ren verzuchten: Zaten we maar weer
in de oppositie!
Dit is hetzelfde als wanneer de
zwemmende redder bij zichzelf zou
zeggen: „Was ik maar veilig en wel
aan de kant gebleven!"
Het doel van iedere politieke groep
is: te regeren. Wie zich daarvan op
zettelijk onttrekt, komt feitelijk zijn
plicht niet na
Mogen zij, die aan de kant staan,
af en toe eens beseffen, dat ieder wel
tevreden is, wanneer een drenkeling
volkomen bewusteloos op het droge
wordt gebracht, dat men echter van
iedere regeringsgroep opnieuw ver
wacht, dat ze in luttele jaren een
ideaalstaat zal opbouwen.
Wat moet verwonderen is, dat er
altijd opnieuw mensen worden gevon
den, die bereid zijn de ondankbare
taak van het regeren ter hand te
willen nemen.
A. ERIKS.
DINSDAG GELD HALEN' AAN HET
POSTKANTOOR.
Dinsdag 20 Jan. a s. kunnen de hou
ders van de brandstoffenkaart T.A.
707 en T.B. 707 wier naam begint met
de letters Be tm. BI aan het Post
kantoor terugbetaling ontvangen van
de per 1 Juli 1947 verhoogde kolen-
prijs. Ingeleverd moeten worden de
bonnen 78 BV en 81 BV. Het kantoor
is geopend van 9 uur v.m. tot 3 uur nm
weerbericht
-BUIIG
Matige tot krachtige wind tussen
Zuid-West en West. isselend be
wolkt met voornamelijk in de kust
streken enkele regen- hagel- of natte
sneeuwbuien. Weinig verandering in
temperatuur.
Vandaag is het de verjaardag van prinses Margriet, het prinsesje, dat
gedurende de oorlog ver van Nederlandse bodem werd geboren. We
wensen haar hartelijk geluk en hopen, dat de kleine „Pietie" mag opgroei
en tot een trots van haar ouders en van heel ons volk.
Hierboven riet men de jarige met haar beide andere zusjes om de wieg
van prinses Marijke
Naar volledige liquidatie van het
koloniaal regiem
Zaterdagmiddag omstreeks 13.15
arriveerde per KLM-Constellation
op het vliegveld Schiphol de delegatie
uit Suriname, die aan de Ro ide-Tafel-
conferentie zal deelnemen.
Tot de delegatie behoorde Mr. Dr
J. A. E. Buiskool, die thans de functie
bekleed van president van het Hof te
Suriname, en die tevens het voor
zitterschap van de delegatie waar
neemt.
In de douaneloods gaf Mr. Buiskool
de volgende verklaring aan de pers
Wij gaan naar de Rondetafelconfe
rentie in Den Haag om mede te
werken aan de volledige liquida
tie van het koloniaal regiem. Als
wij niet de verwachting hadden,
dat ook Nederland daaraan wil mede
werken. zouden wen niet naar Ne
derland gaan. Wij zijn voorstanders
van overleg en samenwerking en
zien daarin het belang van alle de-
ZES VOOR EEN GULDEN
M'n vader moest vroeger
in een bovenstebeste bul
zijn als ik werd afgevaar
digd om vijf sigaren van zes
te halen in plaats van de
traditionele knak-Willem-
tweetjes van 10 voor drie
dubbeltjes. Nu rookt de goe
de man al lang geen siga
ren meer Eerst omdat ze
even geheimzinnig uit het
land verdwenen als onze be
schermers erin kwamen en
later wegens redenen, die
iets met de leegte van z'n
vestzakje te maken hebben
Hij piHiimt, met permissie.
Dat is tenslotte goedkoper
al koop je dan ook geen
BZK meer voor twee kope
ren centen en een zilveren
dubbeltje.
Toch trekt de sigaar. En
dezer dagen zag ik 'm hun
kerende kauwbewegingen
maken voor de welvoorziene
sigarenuitstalling van een
marktkoopman. Zes voor één
gulden. Nog wel geen Rit
meester, maar beste spullen
als je de praatzame open
luchtsigarenwinkelier moest
geloven. „Vrienden", kondig
de hij aan. „Heb je een lich
te sigaar, dan rook je licht,
heb je een pittige sigaar,
dan rook je pittig". En met
'n ietwat vreemdig accent:
,,'t Is maar net, wat voor
ais U an 'n sigaar stelt. Toen
deed-ie enkele flinke trek
ken aan z'n demonstratie
flambouw, die helaas weini
ge ogenblikken tevoren de
geest bleek te hebben gege
ven.
Ik zag aan m'n vaders grij
zende hoofd, dat er iets van
plaats verwisselde. Hij draal
de zich om en moet onge
twijfeld op dat moment ge
dacht hebben aan die knak-
jes van drie centen.
'n Wijs man, m'n vader.
Hij wacht z'n tijd af.
len va: het Koninkrijk der Neder
landen. dat wij vernieuwen, maar in
stand houden willen. Omtrent de
plaats, welke Suriname in het ver
nieuwde Koninkrijk zal innemen,
kunnen wij ons niet uitla'en, omdat
wij niet op de conferentie willen
vooruitlopen. Suriname is als land
van het Westelijk halfrond. Ameri
kaans georiënteerd, maar dat doet
niet af aan het karakter van Suri«
name. Een juiste toepassing van de
democratische beginselen brengt mee
dat Suriname zelf voor z!jn belan
gen zal opkomen. Het handvest der
Verenigde Volkeren kan daarbij als
richtsnoer dienen. Wij hopen dat de
ze Rondetafelconferentie een nieuwe
enen betere periode zal inluiden.
Zaterdagmiddag werd te Batavia aan boord van de „Renville" de wapen-
stil standso ver eenkomst tassen Nederland en de Republiek ondertekend,
welks bepalingen voor beide partijen effectief zallen worden 14 dagen la
ter, dus op 31 Januari om 21 uur Java-tjjd.
De Republikeinse opperbevelhebber generaal Soedirman, heeft Zaterdag
avond te ongeveer 20.45 uur Java-ti)d de eerste instructies voor de wapen
stilstand voor Radio-Djokja voorgelezen. Precies om 21 uur sprak gene
raal Spoor de troepen toe en las dezelfde instructies voor, waarbij hij
nog zei: „Het bestand beoogt de beëindiging van de vijandelijkheden, sa-
botages enz. in de ruimste zin van -het woord. Ik moet wederom het uiterste
aan discipline en besef van de troepen vragen".
Amsterdamse petroleum
haven ontkwam aan
catastrofe
Vcor de tweede maal in enkele
maanden is brand uitgebroken in de
Amsterdamse gemeentelijke petrole
umhaven aan het Noordzeekanaal
Opnieuw ontkwam de haven aan een
catastrophe, eensdeels ten gevolge van
de gunstige Westelijke wind, die de
vonkenregen over open land blies,
anderdeels door het bijzonder snelle
ingrijpen van de brandweer van de
Prinsengracht. Geen der in de nabij
heid staande petroleum tanks heeft dan
ook ernstig gevaar gelopen.
Zondag om half elf brak de brand
uit in een ketelhuis. De vermoede
lijke oorzaak is een lekkage in het
schoorsteenkanaal. Onmiddelijk werd
groot alarm gegeven en 7 brandweer
wagens rukten uit. Intussen had het
dak van het ketelhuis vlam gevat.
Het stond ln lichter laaie toen de
eerste stralen kanaalwater de strijd
met het vuur begonnen. Tien minuten
later was de brand geblust, alleen het
dak ging verloren. De drijvende motor
9TiH<mnit „Jason". d'? uitgevaren
was. behoefte geen dienst te doen.
Schip in nood of
misplaatste grap
Een wandelende jonge man vond
gistermiddag op het Scheveningst
strand een fles met het volgende
briefje:
laster Annem„rie. k pitein
Jongbloed. Verkeer in zinkende toe
stand 53 graden Noord, 4 graden 3
min. Oost Radio defect. Kom snel"
Hij bracht het naar de vuurtoren
wachter die onmiddelliik alarm sloeq
Een half uur loter trok de „Dorus
Rijkers" van den Helder uit de woe
lige zee op.
Al spoedig echter ontstond enig
wantrouwen, omdat men zich afvroeg
hoe de fles tegen wind en stroom
Scheveningen had kunnen bereiken
Toen later nog bleek, dat het brief
je gedateerd was 18 Januari 3 uur.
stond vast, dat men of te doen had
met een misplaatste grap of de
plaatsaanduidirg moest verkeerd zijn.
Hoewel men het eerste aanneemt
blijft men toch paraat om hulp te ver
lenen. De politie heeft de zaak in
handen, mocht dit inderdaad een
„aardigheidje" blijken, dan is een flin
ke correctie terdege op zijn plaats.
Het komt niet te pas om op deze wij
ze bij ruw weer de reddingsboten
zee te laten kiezen!
De inhoud der overeenkomst
De bepalingen van de wapenstilstand
zjjn in het kort als volgt:
le De order is van toepassing op
beide partijen langs de zogenaamde
„Van Mook-lijn", d.wz. de demarca
tielijn van 29 Augustus j.L
2e Er zullen gedemilitariseerde zó-
nes worden ingesteld ter weerszijden
van deze linie.
3e De totstandkoming van deze zó
ne* tast op generlei wijze de rechten
van beide partijen aan in verband
met resoluties van de Veiligheids
raad.
4e Indien enig incident moet wor
den onderzocht, stelt de Commissie
voor Goede Diensten aan beide par
tijen haar militaire waarnemers ter
beschikking.
5e Hangende de politieke overeen
komst zal de taak tot handhaving
van orde en rust in de gedemilitari
seerde zónes toevallen aan de civiele
politiemacht van beide partijen. De
militaire waarnemers der Commissie
voor Goede Diensten zullen beide
partijen tot het geven van adviezen
ter zijde staan.
1 ,6e Tussen alle gebieden 2al in».-
|hdfel en verkeer zoveel mogelijk plaats
hebben.
7e Het „staken der vijandelijkhe
den" omvat het staken van sabotage,
intimidatie, het verbieden van provo-
rerende propaganda, ook via de radio,
het beëindigen van de dagelijkse mi
litaire communiqué's, het in principe
aanvaarden van de lnvrijheidsstelling
van gevangenen van beide partijen,
enz.
8e De militaire waarnemers van de
Commissie van Goede Diensten zullen
ogenblikkelijk onderzoeken of en waar
elementen van de republikeinse
strijdkrachten doorgaan met het bie
den van tegenstand achter de huidige
vooruitgeschoven posities der Neder
landers. Indien bevestigd wordt dat
zulke strijdkrachten bestaan, zullen
deze ten spoedigste, in ieder geval
binnen 21 dagen moeten terugtrekken.
9e De militaire strijdkrachten van
beide partijen zullen met hun wapens
uit de gedemilitariseerde zónes terug
trekken op vredelievende wijze.
10e Deze overeenkomst wil als bin
dend worden beschouwd, tenzij een
partij de Commisie van Goede Dien
sten en de andere partij er van verwit
tigt dat het .staakt het vuren" en
bijbehorende regelingen niet worden
nagekomen.
Radiorede Soekarno
Zaterdagavond hield Soekarno een
radiorede, waarin hij o.m. zei, dat
hoewel een overeenkomst nu is be
reikt, er nog hard gewerkt zal moe
ten worden om de idealen van het
Indonesische volk te verwezen'ijken.
Hij bracht dank aan de Commissie
in scheervlucht
In November jL kwamen in ons
land 1298 nieuwe woningen gereed.
Bij een autobotsing onder Slie-
drecht werden twee militairen ern
stig gewond. Gandhi, die weder
om was gaan vasten, heeft dit be
ëindigd. De Ver. Staten van A-
merika willen Super-tankschepen
bouwen met 'een tonnage van 27 dui
zend ton. Te Marseille is een
vrouw op 107-jarlge leeftijd overle
den. Bij het Communistisch cen
trum in Rome is een bom ontploft
Remarcque de schrijver van „lm
Westen nicht Neues", is na een af
wezigheid van 15 jaar, naar Duits
land teruggekeerd. In China is een
grote beslissende slag op handen. Te
genover de regeringstroepen staan
300.000 man Communisten. De
voedselrantsoenen ln de gecombineer
de zóne van Duitsland zullen worden
verlaagd Aan de universiteit te
Genève is een 20-jarige hoogleraar
benoemd.
van Goede Diensten voor haar werk
en verklaarde voorts, dat hoewel de
bestandsovereenkomst op dit ogen
blik voor de republiek nadelig lijkt,
zij toch in de toekomst perspectieven
zal openen, die voor de republiek
voordelig kunnen zijn. „Indien de Re
publikeinse idealen langs vreedzame
weg kunnen worden bereikt, waar
voor zullen wij dan vechten?"
Hij zeide verder, dat de vrije en
souvereine Verenigde Staten van In-
nosië langs vreedzame weg gevormd
zullen worden en dat de Republiek
in het thans bezette gebied zal kun
nen terugkeren. „Omdat thans de ga
rantie bestaat, dat de republikeinse
idealen langs vreedzame weg bereikt
kunnen worden, durfden wij de over
eenkomst te aanvaarden". Soekarno
spoorde het volk en het leger aan
vertrouwen te stellen ln de regering
en de bevelen uit te voeren Hij zelde
tevens, dat ook de bevolking in de
bezette gebieden het hare kan bijdra
gen tot het komend plebisciet en
spoorde tenslotte aan tot nationale
discipline
Mededeling in de Veiligheidsraad
Op het einde van de bijeenkomst
van de Veiligheidsraad heeft de Bel
gische afgevaardigde. Van Langen-
hove, als voorzitter, medegedeeld, dat
Nederland en de Indonesische Repu
bliek in de namiddag van de 17e Jan.
een wapenstilstandsovereenkomst had
den getekend aan boord van een oor
logschip voor Batavia.
Hij deelde nader mede, dat twee
uren later de order „staakt het vu
ren" was afgezonden aan de troepen
en dat ook een overeenkomst was ge
tekend over twaalf politieke beginse
len als basis voor een regeling van
de huidige moeilijkheden, alsmede dat
terstond onderhandelingen waren be
gonnen teneinde tot een definitieve
overeenkomst te geraken.
De Commisie van Goede Diensten
van de V.N., samengesteld uit ver
tegenwoordigers van Australi" België
en de Ver. Staten, wier taak thans
geëindigd is, zal terstond naar Lake
Success terugkeren, waar men 31 Jan.
hoopt te arriveren om zich ter be
schikking van de Veiligheidsraad te
stellen.
Dr. Beel dankt
Dr. Beel heeft aan de voorzit van
de Commissie voor Goede Diensten te
Batavia het volgende telegram gezon
den: Namens de Nederlandse regering
betuig ik uwe Commissie gaarne mijn
dank voor het belangrijke resultaat
door uwe goede diensten in het be
lang van Nederland en Indonesië en
van de internationale gemeenschap
bereikt.
Sjarifoeddin teleurgesteld
Amir Sjarifoeddin heeft, zo meldt
Reuter verklaard, dat de Republiek
uiteraard teleurgesteld is over het
feit, dat „de wapenstilstand zo sterk
verschilt van het geen de republikei
nen hadden gehoopt en verwacht als
resultaat van de voorstellen van de
Commissie van Goede Diensten" Hij
voegde hieraan echter toe, dat de Re
publiek voornemens is uit te oeren,
wat zij thans in het wapenst''-ands
verdrag heeft geaccep^e'-d
dis
DISTRIBUTIENIr 'WS
SCHOENENBOXNFN
Het Centraal Distributiekantoor
deelt mede. -*at in het tijdvak van
19 Jan. tot en met 13 Maart a s. een
schocncnbon. naar keuze zal worden
verstrekt aan hen, wier stamkaart
nummer eindig* op het cii'er 0. dar»
wel op le cijfercombinatie 54. 64, 7i
84 en 94 voor zover de bon 612 zich
nog aan hun nilegvel bevindt. Ce
tweede distributiestamkaart moet
worden overgelegd, evenals hc in
legvel, waarvan bon 612 zal wurden
verwijderd.
Om* ent de ree®'2"** voor - 'er-
schoenen volgen binnenkort nog nade
re mededelingen.
i.Plan - M"
Wanneer men mij zou vragen, wat
die M betekent, ik zou het antwoord
schuldig moeten blijven. Zo het al er
gens te lezen was, het Is mij helaas
ontgaan. Overigens duidt het het
meest-sensationele bericht n van dit
nog jonge jaar: een tot in onderdelen
uitgewerkt schema voor de aanstaan
de bolsjewistische wereld-revolutie
werd vroegtijdig ontdekt en door het
Foreign. Office, het Britse Ministerie
van Buitenlandse Zaken, aan de open
baarheid prijsgegeven.
Het Foreign. Office liet de publicatie
door een kort commentaar voorafgaan
wij twijfelen, gezien de bron waaruit
wij putten, niet aan de authenticiteit.
De klap komt harder aan dan wel
ke officiële protestnota van nog zo
sombere of dreigende toon ook sinds
de oorlog. Hier wordt een beschuldi
ging geuit, rechtstreeks tegen een be
vriende mogendheid „van het wel
overwogen opzetten van een poging,
door middel van revolutie anderen ten
val te brengen. Een agressie dus. niet
met een leger met uitsluitend gebruik
van vreemde troepen, de beruchte
„vijfde colonne's", maar een agres
sie.
Toen het onder Franse licentie ver
schijnende Berlijnse blad „Der Koe
rier" als eerste met de onthulling over
het bestaan van dit plan kwam, werd
deze met reserve ontvangen. Het be
richt paste te goed in het kader van
de rigoureuze zenuwen-oorlog, die, ge
ïnspireerd door tegenover elkander-
staande politieke machten, over Duits
land woedt. Britse kringen te Dussel-
dorf spraken van „een poging van
Duitse zijde om, door het communisme
weer eens als boeman te gebruiken, de
aandacht van het eigen falen af te
leiden".
Maar het Foreign Office kwam er
aan te pas. De hoogste Britse autori
teit bevestigde!. Heeft nog een sterve
ling het recht, of de vermetelheid aan
de echtheid van hst ontdekte docu
ment te twijfelen?
Er kwam een Russisch dementi
vanzelfsprekend. Maar wie hecht in
zo'n geval waarde aan een officiële
tegenspraak? Bekennen of zwijgen zou
betekenen: zichzelf buiten iedere mo
gelijkheid van verdere omgang met de
anderen" stellen. Blijkbaar is de Rus
sische politiek daarop dan niet afge
stemd. Om volledig te zijn: in elk ge
val nog niet.
Deze conclusie werp onmiddellijk
een vraag op, n.L wat kan het Fo
reign Office er toe bewogen hebben,
op dit moment met deze hoogst-ern-
stige beschuldiging te komen? Het zou
naïef zijn om te antwoorden: omdat
men van de waarheid er van over
tuigd is. Het is niet bepaald usance
in de diplomatie, terstond zeggen wat
men weet of meent te weten met gro
te stelligheid.
En juist nu, waar er voor de toe
komst van Duitsland én voor de toe
komstige houding van de Grote Vier
(of Drie, of Twee) veel van afhangt
of de Russen gereid zullen zijn de En
gels-Amerikaanse uitnodiging aan te
Buitenlands Ovetzicht
nemen om mee te werken aan de een
heid van de munt (zonder welke
de West-Duitse staat, de scheiding
dus tussen Oost ea West, een reali
teit zou worden) is de publicatie van
„Plan-M" een zonderling verschijn
sel, diplomatiek gezien. Of wenst men
de Sovjets nog de gelegenheid te ge
ven, niet met woorden, maar met een
daad te dementeren? In dat geval zou
men tot de conclusie moeten komen,
dat het er de P nglo-Saksen bijzonder
veel aan gelegen is, niet iet de chaoa
in het Westen alléén te blijven zitten.
Een conclusie, die r.verigens onder
steund wordt door hét feit, dat men
het er voor over had de Fransen op
hun teentjes te trappen teneinde Deer
de Russen de hand te kunnen uHetn-
ken. Zij werden, tegen hun verwach
ting in, te Frankfort »er»*g*-e-d.
„Plan-M" do deflnlttoea brei'k
of slechts hoog spel voor
komen? De wri c l 1 ot
wellicht lerou.
AJL