Ikmaaidei'
Onder de Schijnwerper
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Stagnatie in politieke besprekingen door
misverstand over notulen
Debatten in Tweede Kamer voorlopig
uitgesteld
Benelux-landen uitgenodigd toe te
treden tot verdrag van Duinkerken
Lichtstoring over
Noord-Holland
'4e Jaargang No 1142
Donderdag 22 Januari 1948
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wild. hoofdred. A. Eriks, Westerweg §38.
Alkmaar, teL 3300. Tijdelijk bureau redac
tie cn administratie, Voordam 6 A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordam 9)teL 3967
TRYGVE LIE VANAVOND IN
ONS LAND.
Zal hij Den Haag aanwijzen voor de
vergadering der Ver. Naties?
Lagere school en H.B.S,
Het openbaar lager onderwijs, dat
•de laatste tientallen var jaren zoveel
stormen over zich zag heenwaaien
en dat vóór alles rust nodig heeft
mag zich - over één kant maar geluk
kig - nog steeds in een zodanige be
langstelling verheugen dat die rust
vooralsnog w een betrekkelenke
zal zijn. Gelukkig echter beschikken
•we dooreen genomen over hoofden van
prima gehalte en die zullen er wel
voor zorgen, dat de aan hun zor
gen toevertrouwde jeugd van het ru
moer, dat de grote mensen om hun
-cholen maken, niet al te veel be
speuren.
We hebben om te beginnen de zo
genaamde onderwijsvernieuwing, een
woord dat zou kunnen doen vermoe
den, dat ons onderwijs eigenlijk is blij
ven stilstaan, wat allerminst het ge
val is. Alles wat leeft, verkeert door
lopend in een stadium van vernieu
wing cn ons openbaar onderwijs is
gelukkig springlevend.
Dan is er het streven om het open
baar lager onderwijs ook in een „bij
zondere" vorm te gieten, ten einde 't
dezelfde positie te verschaffen als de
bijzondere scholen, waarbij, zoals men
weet, een groot deel der ztggenschap
is verlegd van de overheid naar het
schoolbestuur. Helaas zijn er gemen-
ten, waar dit meer dan nodig is.
Ten slotte - en daarover wilden we
het hier even hebben - is er het feit,
dat de lagere school, de openbare
zowel als de bijzondere, feitelijk te
gelijkertijd twee behoeften moet
verullen: ze geft onderwijs aan die
genen, die de sêhool verlaten, wan
ner ze de lerplichtige leeftijd achter
dc rug hebben en ze geft voorbe
reidend onderwijs aan hen. die na de
lagere school inrichtingen voor middel
baai* of voorbereidend hoger onderwijs
willen volgen.
Dit heft cr toe gevoerd, dat zoge
naamde voorbereidende lagere scholen
zijn ontstaan welker lerlingen worden
klaar gemaakt voor H.B.S. of gymna
sium. Standenscholen zijn dit niet, we
menen goed e doen dit even nadruk
kelijk vast te stellen. Wri echter ge
loven we, dat meer kinderen uit een
voudige gezinnen de H.B.S. of het gym
dc bevolken, wanner ze niet uit gebrek
aan inzicht of uit onverschilliheid op
een niet - opleiöinggsschool wrren te
recht gekomen.
Men staat nu voor het verschijnsel
dat ouders, die uit hun kinderen
graag iets goeds zien groeien, ze reeds
op 6-jarige leeftijd op een opleidings
school wensen te plaatsen. Niemand
kan dan weliswaar nog bepalen of de
kinderen de nodige aanleg hebben,
maar: zeker is zeker.
Dit verschijnsel is begrijpelijk en
men moet er rekening mee houden.
Intussen bestaat, de kans, dat de la
gere school binnen niet te lange tijd
van het euvel der boven gc schetste
tweeslachtigheid wordt bevrij-1
Men schijnt zich daarbij op het stand
punt te plaatsen, dat niet het klaar
stomen voor een examentje maar de
intelligentie van kinderen bepalend
behoort te zijn voor de vraag of ze
de H.B.S. of het gymnasium kunnen
bezoeken. Daarbij zou dan uiteraard t
oordeel van het hoofd van. min of
meer doorslaggevend betekenis wor
den, terwijl men ten overvloede nog
overwegt aan de middelbare scholen
«en ovc'bi'M ïvjsklasse te verbinden.
We geloven zulk een oplossing >.e
mogen toejuichen. De weg naar ver
dere culturele ontwikkeling zal dan
gelijkelijk openstaan voor alle leer-
gen van de lagere school, de strijd om
de opleidingsschool zal vermoedelijk
rjjn eind hebben gevonden.
A ERIKS
De door minister Jonkman afgeleg
de verklaring luidde als volgt:
„Tot goed begrip van de gebeur
tenissen, welke zich hebben afge
speeld na de ondertekening van de
zes, door de Commissie voor Goede
Diensten aan de reeds gesloten ove-
eenkomst toegevoegde punten, moet
ik de Kamer mededelen, dat de Re
publikeinse delegatie de zes punten
heeft aanvaard met verwijzing naar
de „conceptions and clarifications"
(beginselen en verduidelijking, red)
die door de G.v.G.D., tijdens de bijeen
komst te Kali-oerang op 13 Jan. jj.,
aan de Republikeinse delegatie wa
ren gegeven.
Deze toelichting was aan de Ned.
delegatie niet bekend. De Ned. dele
gatie heeft hierop nog dezelfde dag in
een brief aan de C.v.G.D. gewezen en
stelde uitdrukkelijk vast, dat de
Ned. regerinj zich uitsluitend ge
bonden acht aan de in de zes pun
ten geformuleerde beginselen.
Nog wordt op nadere opheldering
over deze aangelegenheid gewacht.
Ze kan zeer binnenkort worden te
gemoet gezien- De Ned. delegatie
heeft zich uiteraard alle rechten voor
behouden met betrekking tot de .opvat
ting der Republikeinse delegatie en
de toelichting, op de zes punten, door
de C.V.G.D. gegeven tijdens de voren-
vermelde bijeenkomst.
ROOFMOORDENAAR GEGREPEN.
Op 17 December j.l; werd in Beek
bergen (Gem. Apeldoorn) een roof
moord gepleegd op de 50-jarige De
Boeren. De vermoedelijke dader, Ap
pelman. wiens signalement over het
gehele land was verspreid, is thans
gegrepen. Een agent van politie te
Maastricht ontdekte hen», toen hjj
voor een winkelruit stond te kijken
en arresteerde hem onmiddellijk.
ONGELUK OF MOORD
Een door een geweerschot ernstig
gewonde 60-jarige landbouwer werd
Dinsdagavond op de jachtvelden- bij
Mierlo (NBr.) gevonden. Enige buurt
genoten vervoerden hem naar huis
waar hij de volgende morgen is over
leden. Men weet nog niet of de man
door een ongeluk met z'n eigen ge-
weerof door een schot van een ander
is getroffen, ofschoon er aanwijzin
gen zijn, dat op de landbouwer ge
schoten is na een worsteling.
Franse zóne weldra één mei
Briis-Amerikaanse
Marshall en Bonnet zijn het volkomen eens
Medezeggenschap in de
Ruhr voor Parijs
George Marshall, minister van Bui
tenlandse Zaken der Ver. Staten, heeft
verklaard, dat hij met de Franse re
gering volkomen overeenstemming
heeft bereikt over de economische re
organisatie der Brits-Amerikaanse zo
ne. Marshall had Dinsdag een lang
durig onderhoud gehad met Henrl
Bonnet, de Franse ambassadeur te
Washington.
Volgende maand de
beslissing
Gis^ren is bekend geworden, dat er
in Berlijn reeds voorbereidende onder
handelingen tussen de Amerikanen.
Engelsen en Fransen over de aanslui
ting van de Franse zone bij de Brits-
Meer melk en kaas
in Februari
Het is hoofdzakelijk aan de zeer
zachte winter te danken, dab kan
worden overgegaan tot een herzie
ning van de rantsoenering van melk
en kaas. Met ingang van 1 Februari
kan het melkrantsoen weer op het
oude peil van vóór October 1947 wor
den gebracht- en met ingang van 15
Februari zullen volwassenen van 21
jaar en ouder en kinderen van 5 tot
14 jaar 75 gram en de jongeren van
15 tot en met 20 jaar 125 gram kaas
ontvangen. Kinderen van 1 tot en
met 4 jaar krijgen 50 gram en kin
deren beneden het jaar niets.
Het melkrantsoen zal dan, gelijk
men zich van vóór October zal her-,
inneren, bedragen voor volwassenen
2 liter per week, voor jongeren van
5 tot en met 20 jaar 314 liter per
week en voor kinderen van 0 tot 4
jaar 6 liter per week.
weerbericht
SOMBER WEER.
Zwaar bewolkt met hier en daar
nevel of mist. Tijdelijk enige regen
of sneeuw, voornamelijk latef op de
dag in het Zuiden van het land. Aan
vankelijk meest zwakke later wat toe
nemende wind uit Zuidelijke richtin-
•n. Temperatuur om het vriespunt.
Amerikaanse zijn gevoerd. Deze zullen
op de conferentie der Westelijke Drie
(in Februari te Londen) worden voort
gezet. Frankrijk krijgt waarschijnlijk
in ruil medezeggenschap in de Roer.
Van der Waals in
April voor
De beruchte ex-S.D. spion Anton
van der Waals zal 16, 17 en 19 April
a.s. terechtstaan voor het Bijzonder
Gerechtshof te Rotterdam. Hij wordt
er van beschuldigd de dood van dui
zenden Nederlanders op zijn geweten
te hebben Van der Waals wist zich
bij de ondergrondse in te dringen;
de arrestaties van b.v. Schouten. Vor-
rink en Ringers waren zijn werk.
in scheervlueht
De stakingsgolf overspoelt Duits
land nog. Honderdduizend arbeiders
legden weer 24 uur lang in Keulen
en omgeving de boel plat; er ont
stond een verkeerschaos. Neurenberg
deed het niet minder; ook daar gin
gen honderdduizend man in staking.
Bovendien is in Neurenberg een
bomaanslag peplecsrd op een hotel. Al
leen materiële schade Tilburg is
opgelucht. Twee leden van een bende
inbrekers die de stad de laatste tijd
onveilig maakte, zijn op heterdaad
betrapt. ..Verdelen onder de ar
men" heef ttweeërlei betekenis. De
heren van H. en H. te Winterswijk
voelden 't meest voor de verkeerde
betekenis; zij lichtten drie liefdadig-
heidsvereni "in ?en te Utrecht en Haar
lem op. De politie lichtte hen een
beentje. Wij blijven nog even op
het interessante gebied der crimina
liteit: de Maastrichtse recherche wist
een roofoverval te voorkomen door
de complotteurs In een logement bij
tijds in hun kraag te grijpen. Meer
waardering kan men hebben voor de
kapitein der maréchaussée Lieneman,
die in de oorlog geweldige dingen
presteerde voor het Hongaarse ver
zet. De Hongaarse regering heeft
hem thans bedacht met een hoge on
derscheiding. Nel van Vliet gaat
toch naar Amerika; zij heeft reeds
passage besproken op de „Nieuw
Amsterdam".
Naar aanleiding van de toevoeging van een zestal punten aan de reeds
eerder gepablüeerde twaalf punten alsbasis voor politiek overleg tussen
de Republiek en Nedc.land is een ernstig misverstand gerezen, waarover
Minister Jonkman gistermiddag onmiddellijk vóór de debatten in de Twee
de Kamer een regeringsverklaring beeft afgelegd. Het gevolg hiervan
was, dat de heer Schouten (AR) zich afvroeg of het wel zin had de
debatten aan te vangen. Ook de he-ren Romme (KVP) en Joches (Arb)
betwijfelde het belang omdat er onzekerheid bestaat omtrent dè inhond van
een bepaald belangrijk stuk. Daarnawerden de beraadslagingen uitge
steld.
De regeringsverklaring
„Moeilijkheid ontstond
door misverstand"
In kringen van de Commisie voor
Goede Diensten werd gisteravond aan
Aneta verklaard, dat de moeilijkheden
„op een misverstand berusten"
„De Nederlanders" - aldus de zegsman
van Aneta „hebben de zes toegevoeg
de punten van de Comm'ssie ge
accepteerd voor wat ze zijn, zoals de
Nederlanders beloofd hadden. De
Republiek dient hetzelfde te doen en
niet de aanvaarding afhanklijk te stel
len van wat dan ook, nadat zij zicb
verbonden had de zes punten te aan
vaarden; in het bijzonder niet, nu de
verduidelijking niet zijn, zoals de Re
publiek het voorgeeft".
Tragisch auto-ongeluk
Moeder en zoontje
verdronken
Gisteravond had te Schoonhoven
een tragisch ongeluk plaats. Door on
bekende oorzaak is een auto met 5
inzittenden in de Voorhaven gere
den. Het voertuig sloeg over de kop
en verdween in de diepte. Drie der
inzittenden wisten zich uit de auto
te werken en konden worden opge
haald. Twee anderen, de vrouw van
de bestuurder, de 24-jarge mevr. E. A.
Slob-Brouwer en haar 7-jarige broer
tje, konden ondanks de van alle kan
ten geboden hulp, niet worden gered.
Verschillende personen sprongen ge
kleed te watér, doch konden de por
tieren van de wagen niet open krij
gen. Na een uur slaagde men er in
de auto te lichten. De levensgeesten
van de inzittenden waren toen reeds
geweken.
Engels-Frans initiatief van vérstrekkende
betekenis
De regeringen van Engeland en Frank
rijk hebben besloten, Nederland, Bel
gië en Luxemburg uit te nodigen tot
een politiek verdrag, dat zou kunnen
worden beschouwd als een uitbreiding
van het indertijd te Duinkerken tus
sen Frankrijk en Engeland gesloten
verdrag
Bevin, de Britse minister van Bui
tenlandse Zaken, zou heden in het
Lagerhuis bij de grote rede over En-
geland's buitenlandse politiek, die hij
zou houden, een toespeling op dit voor
stel maken; men verwacht, dat Bi-
deult te Parijs gelijktijdig een medede-
lingaih dezelfde geest doen.
Hét ANP verneemt, dat- de ministe
ries van Buitenlandse Zaken van Ne
derland, België en Luxemburg gister
ochtend door de vertegenwoordigers
van Engeland en Frankrijk van het
voornemen der laatsgenoemde landen
in kennis «zijn gesteld.
Den Haag zwijgt nog
Er is nog geen comentaar geleverd
op dit bericht van de zijde van ons
ministerie van Buitenlandse Zaken.
Met het oog op de nauwere aan
eensluiting der Europese landen die
voor hulpverlening van Amerikaanse
zijde in aanmerking komen, is dit
Frans-Britse initiatief van vérstrek
kende betekenis
Surrogaatgraaf blufte 30
millioen francs bij elkaar
Een 21-jarige jongeman, die zich uit
gaf voor „Graaf de Bosumont", bezocht
als reparateur 'van schrijfmachines
de redactiebureaux van de grote dag
bladen te Parijs. Als hij zich van de
situatie op de hoogte had gesteld
kwam hy terug en gelastte op bevelen
de toon bepaalde schrijfmachines
naar zijn auto te brengen.
De employ's die meenden met een
bevoegd persoon te doen te hebben,
gehoorzaamden hem, maar de schrijf
machines bleven weg..
Op dergelijke wijze was het hem
zelfs een keer gelukt een brandkast
in een bank geopend te krijgen. Toen
hij later hetzelfde trucje wilde uitha
len in het hoofdbureau van de Fran
se radio omroep zag hij zich echter
door twee rechercheurs opgewacht.
Men schat, dat hij zich met zijn prac-
tijken voor een waarde van 30 millioen
fr. heeft toegeeigend.
RUIM 400.000 GRIEKEN ZONDER
TEHUIS
Volgens een verklaring van het Griek
se ministerie voor sociale zorg heb
ben ruim 400.000 personen (van wie bij
na 107.000 minderjarigen) tengevolge
van de querilla hun woonstede verla
ten. Zij worden door de staat verzorgd.
SCHEEPSRAMP IN CHILI EIST
270 DODEN
Door onbekende oorzaak is op een
rivier in Zuid-Chili een Chilerns schip
gekanteld en gezonken. Het aantal pas
sagiers is niet geheel zeker doch
men vreest, dat er ruim 270 om het le
ven zijn gekomen. Niet meer dan een
dertigtal werd gered. Het schip was
berekend op honderd passagiers. De
kapitein die zich onder de overleven
den bevindt, is gearresteerd.
Eersfe Kamer verwerpt
wijziging enquête-wet
Onderzoek naar gedragingen
„Londense" reg'ering
getorpedeerd
Met 27 tégen 15 stemmen heeft de
Eerste Kamer gisteravond het door dc
Tweede aangenomen wetsontwerp ter
wyziging van de enquêtewet verwor
pen. Daar deze wijziging door de mees
te leden van de Commissie, die een on
derzoek heeft in te stelle» naar het
gedrag van de Nederlandse regeringen
te Londen tijdens de oorlog als nood
zakelijk wordt beschouwd, is de kans
niet uitgesloten, dat de commissie
thans haar opdracht terug zal geven.
De eerste Kamer .kantte zich niet
tegen het onderzoek als zodanig, maar
uitte bij monde van de professoren
Radio-zenders zwegen
gisteravond
Onze omgeving nagenoeg
geen las!
Om kwart voor zeven verdwenen
gisteravond de beide Hilversumse ra
diozenders uit de aether ten gevolge
van een lichtstoring op bet Amster
damse electriciteitsnet.
De oorzaak van die storing was het
doorslaan van een gTote generator in
de centrale-Noord aan de Papaver
weg te Amsterdam.
Een groot deel van Noorrt-1' Hand
was gedurende enkele ogenblikken
van licht verstoken; in Amc'«»rdam
heerste hier en daar anderhalf uur
duisternis.
Drie kwartier zwegen de luid-spre
kers in de kamers van geheel Neder
land.
Begin van brand in.Oen'rale
In de Amsterdamse Centrale tnt-
stond een becrin van brand, maar men
was bet vuurtje spoedig meester. Dat
ook de rest van Noord-Holland, zij
het gedeelteliik, zoals in onze om
geving. even last had. komt doordat
de Anjs»erv»p--c~ Centra^ gekoppeld
is aar» die van V^lso»-»
Wo'f-Fprrari over'eden
Ernanno Wolf - Ferrari, een van de
meest vooraanstaand*» Italiaanse com
ponisten, is naar hedenmorgen werd
gemeld, Woensdaeavond op 72-iarlge
leeftijd te Venetië overleden.
Anema (AR) en Moolenaar (PvdV),
mr. Kropman (KVP) en mr. Pollema
<CH) bezwaren tegen de uitbreiding
der bevoegdheden van de enquêteurs
bedoeld om ook de ministers te
kunnen horen.
De Eerste Kamer, uitgezonderd de
sociaal-democratische en communis
tische leden, was van mening, dat de
zwijgplicht van ministers in geen ge
val ooit mocht orden gebroken.
Er bestaat nog een kans. dat de re
gering zelf binnenkort met een voor
stel zal komen, dat door beide party
en kan worden aanvaard
r
Om
een
ijke woon
„Vindt U het werk van de U.N.O.
van meer waarde dan van de Vol
kenbond?" Het antwoord dat Trygve
Lie op deze kortgeleden gestelde
vraag gegeven moet hebben was: „Ik
vind het altijd moeilijk om een oor
deel uit te spreken over iets waar
je zelf deel aan hebt. Maar als ik
eerlijk moet zijn, ik geloof, dat de
U.N.O. in de korte tijd van haar be
staan mischien al tien maal zo veel
om handen heeft gehad als ooit de
oude Volkenbond."
Is dit het nietszeggend antwoord
van een diplomaat, die het moreel
niet verantwoord vindt en niet in
overeenstemming met zijn plichtsge
voel kan brengen, om met zijn ge
zaghebbend woord défaitisme te kwe
ken? Trygve Lie is een man, die er,
met alle tact en voorzichtigheid die
zijn persoon eigen is, nooit voor te
rug zal schrikken om de dingen bij
hun naam te noemen. Indien hij uit
drukking geeft aan een voorzichtig
optimisme dan is zijn woord van
meer waarde dan de manden vol re
devoeringen met beloften en de rissen
beschuldigingen en bedreigingen, die
her en der aan de lopende band wor
den geproduceerd.
Bovendien, nóch de voorzichtigheid,
nóch het optimisme kwamen de
grote Noor, die thans ons land met
een bezoek vereert, vandaag of gis
teren aanwaaien. Welbewust heeft
hij zijn post als secretaris van de
U.N.O. aanvaard, in de wetenschap,
dat het werk uiterst moeilijk zou
worden; dat, nu de slag om het uit
roeien van de Nazi-heerschappij ge
wonnen was, men voor de nog meer
eisende taak stond om de draak van
de verdeeldheid te overwinnen met
de al te zwakke wapens van rede,
verstand en geduld. Hij heeft geglim
lacht toen men hem deze functie aan
bood. Die glimlach kan er geen ge
weest zijn van gestreelde eigenliefde,
want Lie heeft reeds meer dan eens
getoond, over een zeer ruime mate
van intelligentie te beschikken. Ware
zijn moed niet minstens even groot
geweest, hij zou zich nog wel drie
maal bedacht hebben voor hij zich
tussen kat en hond ging stellen. Per
slot van rekening riskeerde hij de
goede klank van zijn naam.
Dat Lie slechts in aanzien Is geste
gen; dat zowel kat als hond zorgvul
dig vermijden om naar hem te grau
wen of te klauwen en dat thans mil-
lioenen in de wereld nauwkeurig acht
slaan op zijn woord, waarop men re
kent als de schipper op zijn kompas
dit alles pleit wel voor de uitzon
derlijke gaven van hoofd en hart van
deze, eigenlijk niet meer alleen Noor
se, maar met recht: internationale fi
guur.
Twee en vijftig is hij thans en hij
ziet er niet naar uit, dat zijn gezond
heid veel te lijden heeft gehad van
de daverende dingen dezer dagen.
Misschien wie weet mogen wij
in hem nog eens de eerste president
van een wereldregering begroeten?
Trygve is er kant en klaar voor. Het
wachten Is nog op de wereld, die een
beetje achteraan komt maar wij
Buitenlands Overzicht
zouden allen goed doen om te wer
ken in de richting, die Trygve Lie
steeds zag en nog ziet als de enige
juist Zo lang als de man, die meer
en scherper riet dan wel één van
ons, nog vol moed en vertrouwen
voorgaat op deze weg, hebben wij
geen recht of reden om aan de kant
te gaan zitten.
Want Trygve Lie is niet een fan
tasie-loze ploeteraar, dei uit gewoon
te voort blijft stappen in een kalm-
rondwentelend tredmolentje. Hij riet
in de Verenigde Volken de mogelijk
heid, de volken te verenigen. Daar
aan bouwt hij, dag in dag uit met
veel voorzichtigheid en geduld en
evenveel moed en optimisme. Wij die
nen hem bij te staan. En wanneer
wij hem als volk dit zouden kunnen
laten weten bij zijn huidig bezoek,
n.1. dat hij op ons rekenen kan, dan
zal hij meer vinden dan alleen een
mogelijkheid voor tijdelijke huls
vesting. Dan vindt hij een stuk grond
om een gebouw van Vrede en Wel
vaart op te richten, dat duurzaam
zal rijn.
A. H.
