Ikmaattbï
r
C
[per
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
De zes punten ook door de Republiek
onvoorwaardelijk aanvaard
3
Soekarno verklaarde dit zonder
voorbehoud
Oorlogsslachtoffers worden met
twee milliard meer bedacht
Aardbeving trof
de Phillippijnen
Bevin wenst een Derde Wereldmacht
'1
4e Jaargang No 1145
Maandag 26 Januari 1948
Uitgave voor do gelijknamige Sticiu.ug
Wnd. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338.
Alkmaar. teL 3300. Tijdelijk bureau redac
tie en administratie, Voordam 6A, Alkmaar
(niet te verwarren met Voordara 9)teL 3967
Komt er Oorlog
Dezer dagen, toen we ergens binnen
kwamen, werden we overrompeld door
de stellig min of meer verrasende
vraag: „En: wat dunkt U. krij
gen we oorlog?"
Deze kwestie, die werd gesteld als
•was het de meest gewone zaak van de
wereld, was op zijn 4ninst genomen
typerend voor de sfeer, waarin wij
leven. Enerzijds heeft de vijfjarig»?
oorlogsperiode, die we achter de rug
hebben, ons de gedachte aan oorlog
nader gebracht, anderzijds voelt men,
dat er dreigingen ziin. Het zou overi-
gpns struis-vogelnolitiek zijn. deze
te willen ontkennen.
Die drijging spruit natuurlijk in
hoofdzaak voort uit de tegenstelling
R»«-tendAmerika.
Tntussen Hikt een conflict tussen
deze tegenstanders zelf niet waar-
«pbiinlijk. Ze liggen zo ver van el
kaar verwilderd, en zijn beiden zo
groot, dat ze voor elkander eigenlijk
cnvwetsbaar zijn.
Wanneer er iets gebeurt, dan zal
dit vermoedelijk eerder bes+aan uit
een treffen op „neutrale" gebieden,
waar een der beide groten zich pro
beert uit te breiden ten koste van de
ander, ot> de wiize als thans bij
voorbeeld 't geval is in Mantsjoerije.
Mftn voelt dit natuurlijk heel goed aan
en de vraag of „wij" oorlog zullen
krijgen, heeft waarschijnlijk betrek
king op de mogelijkheid of Neder
land tot gevechtsterrein zal worden,
waarbij de groten dan misschien ze.'f
geheel op de achtergrond blijven en
in „vrede" naast elkaar voortleven.
Er is nic. de minste twijfel aan of
Nederland behoort tot de gebieden,
die in aanmerking komen om tot ge
vechtsterrein te worden gemaakt, 't
Deelt deze bedenkelijke eigenschap
overigens met geheel West-Europa. Of
het inderdaad dit twijfelachtige voor
recht deelachtig zal worden, hangt ge
lukkig voor een goed deel af van ons-
lel f.
Men dient daarbij te bedenken, dat,
ao een der grote tegenstanders las
tig begint te worden men altijd bij
voorbaat vezekerd is van de steun van
de ander. De doorslag moet dan wor
den gegeven door de eigen kracht
Nu is het op zichzelf een min of
meer dwaze gedachte, dat West-Euro
pa. dat nog luttele jaren geleden, de
wereldpolitiek beheerste en bepalend
was ten aanzien van wat ging ge
beuren, thans te zwak zou zijn ge-
den om tussen Amerika en Rusland
niet de doorslag te kunnen geven.
Wanneer de Westerse beschaving blijk
geeft di' te heseffen en daarnaar han
delt, dan durven we met gerustheid te
zeggen, dat er geen oorlog zal komen
We wezen er de vorige week reeds op.
hoe de West-Eui-opese blokvorming
afmetingen begint aan te nemen en we
verheugden ons daarover.
Het feit, oai in het kamp van een
der groten daarover ernstige ontstem
ming aan de 'ag wordt gelegd, kan
men' naast zich neerleggen: het be
wijst, dat mer het daar mgaarne ziet
en daarmee tevens, dat onze eigen be
langen er door gediend worden.
We wagen te zeggen, dat, wanneer
de West-Europese staten één lijn trek
ken, de kans op oorlog practisch tot
nul wordt gereduceerd.
Een eensgezind West-Europa is sterk
genoeg om zich buiten ieder conflict te
houden. Wanneer de twee grote tegen
standers van deze tijd hun p-szMfU
willen uitvechten in Mantsjoerije of
China, in Perzië of Griekenland, dan
is dat hun zaak.
Voor de wereld zou het beter zijn.
wanneer ze er toe kunnen komen in
vrede naast elkaar te leven. Kunnen ze
dat echter niet dan is het onze zaak
ei voor te zorgen, dat wij niet het
slachtoffer worden van hun naijver,
van hun machtsbegeerte of waaraan
hun daden anders mogen worden toe
geschreven.
Wij kunnen dat zeker. Het jcomt er
maar op aan te doen, wat noodzake
lijk is.
Komt er oorlog?
Ons antwoord luidt: we hebben dat
grotendeels in eigen hand. Wij in
West-Europa al4 hans moeten onze on-
derlinge geschillen begraven.
A. ERIKS
weerbericht
TOENEMENDE WIND
Toenemende Zuid-Oostelijke wind.
Meer bewolking met hie en daar
nevel of mist en later plaatselijk eni
ge regen. Weinig verandering van tem
peratuur.
Misversiang me» Djokja opgehelderd
-ANGS DE STRAAT Zij kon het fantaseren
Woensdag hervatting der onderhandelingen?
In een Zondag uitgegeven communiqué verklaart, de
commissie voor Goede Diensten, dat zij duidelijk wenst
te maken, dat zowel de Nederlandse als de Republi
keinse delegatie de zes punten van de commissie on
voorwaardelijk als basis voor de politieke besprekingen
aanvaardden.
Het communiqué zegt voorts, dat
vanwege het misverstand, dat gerezen
is naar aanleiding van de brief der
Republikeinse delegatie betreffende
de zes punten, welke brief op 19 Ja
nuari is bekend gemaakt, de Commis
sie te Djokja deze kwestie besproken
heeft met de leden van de Republi
keinse regering. Na deze bespreking,
aldus het communiqué, adresseerde
president Soekarno een brief aan de
Commissie, waarin wordt verklaard,
dat de Republikeinse regering de zes
punten van de Commissie onvoor
waardelijk aanvaardde.
De Commissie verwacht, dat de on
derhandelingen tussen de beide dele
gaties Woensdag 28 Januari zullen
worden voortgezet.
Sneeuwstormen welke
New-York teisteren
En in Califoinië verschroeit
de oogst
De Oostelijke staten van de VS en
in het bijzonder de stad New-York
worden geteisterd door een hevige
sneeuwstorm, aldus meldde Reuter
Zaterdag. Er zijn reeds 23 doden te
betreuren. Treinen hadden dikwijls
meer dan 7 uur vertraging, het ver
trek van de Oceaanstomer „Queen Eli-
sabeth" uit New-York moest worden
uitgesteld. Een vliegtuig met vijf man
wordt vermist. De temperatuur daalde
tot min. 19 graden Celsius en in de
staat Vermont zelfs tot min. 43 graden
C.
Twee belangrijke wetsontwerpen ingediend
Voor werknemers verplichte
werkloosheidsverzekering
Bij de Tweede Kamer zijn twee zeer belangrijke wetsontwerpen inge
diend. Het eerste betreft een nieuwe schade-regeling voor oorlogsslacht
offers, waarbij alle oude regelingen komen te vervallen. Doch tevens be
tekent aanvaarding van dit wetsontwerp, dat ruim 2 milliard meer, in
totaal voor een bedrag van 5.132.000.090 aan schadevergoeding zal worden
uitgekeerd. Deze belangrijke verhoging brengt een stelsel van extra be
lastingheffingen met zich mede, welke een bate van 250 millioen per
jaar moeten afwerpen. In 50 jaar zal de oorlogsschadeschuld aldus afgelost
zijn. Het tweede wetsontwerp dat minstens van even groot belang is voor
ons volk, beoogt de invoering van een verplichte werkloosheidsverzeke
ring.
De economisch zwakkeren
gaan vóór
Bjj de verdeling van de extra 2
milliard voor oorlogsschade-uitkerin
gen zal „in ernstige mate rekening
worden gehouden met de draagkracht
van de getroffene", wat dus inhoudt
dat de schadevergoeding aan de eco
nomisch zwakkeren vollediger zal
worden gemaakt dan de aan de eco
nomisch sterkeren. Dit is vooral van
belang voor de arbeiders en de klei
ne middenstanders.
Vergoedingen voor wonin
gen en huisraad.
is de ontwerper uitgegaan van
de gedachte, dat in de -eerste plaats
als zwaargetroffene kan worden aan
gerekend hij, die schade heeft gele
den aan een door hemzelf bewoonde
woning, resp. gebruikt bedrijfspand.
De vergoeding is in vele van deze
gevallen gebaseerd op de vervan
gingswaarde. Ook in de regeling be
treffende de huisraadschade brengt
dit ontwerp een aanzienlijke verbe
tering.
Een aanvulling van de bijdrage, in
1943 of later vastgesteld, zal het
oorlogsslachtoffer het ln de meeste
gevallen mogelijk maken, zich weer
overeenkomstig zijn oude staat in te
richten.
In alle andere gevallen kunnen ge
troffenen bij de herbouw van hun
pand of de wederinrichting van hun
bedrijf worden gesteund door over-
heidscredieten of periodieke bijdra
gen
Huurbelasting in zicht
Voor de staat komen de lasten nog
aanzienlijk boven het aangegeven to
taalbedrag van 5 .132.000.000 uit,
door vergoeding aan publiekrechtelij
ke lichamen, vergoeding van defen-'
sieschade, enz.
Totaalkosten: 7.733.000.000. Een
belastingherziening, welke een batig
saldo van 250 millioen 'sjaars moet
afwerpen, is daarom noodzakelijk,
teneinde over 50 jaar de oorlogsscha
de te hebben afgewikkeld.
bij
Schepen in nood
Terschelling
Brandaris redde een jacht
Een jacht waarvan de naam niet
bekend is, verkeerde Zondagavond in
nood, ter hoogte van Terschelling.
Het jacht dat water maakte, ver
zocht assistenie van een loods om
naar de dichtstbijzijnde Nederlandse
haven te varen.
Een Deens stoomschip bood aan het
naar Borkum te slepen, doch dit aan
bod werd door de opvarenden gewei
gerd. Om half acht gisteravond voer
de motorstrandreddingboot „Branda
ris" van de NZ.H.R.M. uit.
Zij slaagde er na veel moeite de
mist was zeer dicht in, het jacht
te bereiken en het op sleeptouw te
nemen naar Terschelling. Er waren
vier personen aan boord; waarschijn
lijk Polen.
Een trawler, die reeds eerder bij het
jacht gekomen was, kreeg de tros in
zijn schroef en seinde om assistentie.
Een kustvaartuig nam het op sleep
touw.
Engels schip op een mijn
Zondagochtend werd gemeld, dat een
Engels stoomschip, de Landaff, bij Ter
schelling op een mijn was gelopen. De
machinekamer maakte water, maar *t
schip kon* op eigen kracht binnen een
uur na de explosie zijn weg naar
Hamburg vervolgen.
In de eerste plaats is gedacht aan
een huurbelasting en voorts aan een
belasting op onroerende goederen vaD
registratie- en zegelrecht, personele-
en inkomstenbelasting, vermogens- en
omzetbelasting.
In verband daarmede is de regering
voornemens om, zodra de loon- en
prijspolitiek dit toelaat, een verhoging
van de huurprijzen van onroerende
goederen toe te staan.
Twee redenen brachten de regering
er toe, thans een wetsontwerp voor
verplichte werkloosheids-verzekering
in te dienen, te weten:
le thans ontbreekt een werkloos
heidsverzekering geheel en zij zon bij
uitstel nog wel vrij geruime tijd blij
ven ontbreken, hetgeen sociaal niet
verantwoord schijnt.
2e het verdient aanbeveling een ver
zekering tegen werkloosheid tot stand
te brengen in een tijd van geringe
werkloosheid als de tegenwoordige,
opdat zij bij toeneming der werkloos
heid in de toekomst onmiddellijk vol
ledig kan werken en alsdan zo nodig
ook kan worden geput uit inmiddels
gevormde reserves.
„Thans tijd voor verplichte
werkloosheidsverzekering"
Bedrijfsverenigingen, opgericht door
werkgevers - en werknemersorganisa
ties, zullen zich moeten heiasten met
het inhaerente onderdeel van de wacht
geldverzekering. Zij zullen bij de
eigenlijke werkloosheidverzekering
ook een belangrijke taak hebben,
maar niet volledig kunnen beslissen
als bij bedoelde andere categorie.
0.m. zal een uniforme premie, door
de regering vastgesteld, moeten wor
den geheven.
Premie van 2 pet. van
het loon
Voor werkgevers en werknemers elk
zal deze iets boven 2 pCt. van het loon
uitgaan.
Men is n.1. uitgegaan van een werk
loosheidsgemiddelde van 6 pCt. Fet
RUSSEN HIELDEN TREIN MET
DUITSERS TEGEN
Een Britse militaire trein, die van
Bwr'ijn naar de Britse zóne op weg
was, ris Vrijdag door de Sovjet-Russen
aangehouden. Twee wagons met Duit
sers, die de Russen niet door wilden
laten omdat zij dachten dan hun pas
sen niet in orde waren, werden terug
gestuurd naar Berlijn de andere
passagiers. Engelsen, konden doorrei
zen. Een Britse militaire bewaking
zou de Russen verhinderd hebben, de
Duitse passagiers te controleren. Een
Brits protest werd ingediend, maar
het antwoord bleef nog uit.
Hevigste sinds 50 jaar
Volgens radioberichten, aldus meldde
Reuter Zondagavond uit New York,
zijn de centrale Philippijnen getroffen
door een der hevigste aardbevingen
sinds vijftig jaar. Uit Manilla wordt
vernomen, dat tenminste twintig per
sonen gedood en ettelijke tientallen
gewond zijn. Er zijn in totaal elf
schokken waargenomen.
Franse franc devalueerde
Washington slecht te spreken
De Franse franc is gedevalueerd.
Zaterdag nam het Franse kabinet de
desbetreffende beslissing. Hedenmor
gen werd het besluit in de Franse
Staatscourant gepubliceerd. De franc
daalde tot een koers van 214.392 t.o.v.
de dollar en 864 to.v. het pond ster
ling.
Washington was slecht te spreken o-
ver dit Franse besluit Frankrijk heeft
er geen voordeel van, zo redeneren
„gezaghebbende kringen", maar de
politieke betrekkingen zouden „veel
slechter kunnen worden.
Dat zou weer ongunsig kunnen in
werken op Bevin's plan tot een „Wes
terse Unie", hetgeen weer een ongun
stige invloed /.ou kunnen hebben op
het Congres der Ver. Staten in verband
met het plan-Marshall.
Rijk past de rest bij, maar, hoewel per
jaar de kosten der regeling ongeveer
240 millioen gulden zullen bedragen,
zal dit toch niet veel meer dan 60
millioen extra behoeven te zijn, daar
andere posten (sociale bijstands uit
keringen b.v.) automatisch vervallen.
Losse arbeiders, land- en tuinbouw-
arbeiders zullen onder deze wet val
len, Voor de D.U.W. arbeiders staat
nog niets vast. Kleine zelfstandigen
vallen niet onder deze maatregelen.
BOONTJE OM Z'N
LOONTJE
Het is weer druk in de
bus. Een lange rij personen
staat te wachten om te wor
den binnengelaten. Er be
vindt zich een jonge man
onder, met blijkbaar een
grote harmonica bij zich. Hij
is er mee het eerste in, be
machtigt een plaats en legt
met een welvoldane zucht
de harmonica naast zich op
de bank
Verschillende passagiers pas
seren hem en kijken naar de
plaats, waar de harmonica
rust, maar het jongmens-
veinst niets te merken.
Het geluk schijnt hem
gunstig en reeds tooit een
vergenoegde glimlach zijn
gelaat. Maar dan wordt de
ingang van de bus verduis
terd, door een dame van
meer dan normale afmetin
gen. Ze is er zelf! Monstert
met toornige blik de zit
plaatsen en ontdekt dan de
harmonica.
De glimlach op het gelaat
des jongelings besterft. Hij
voelt het gevaar nader ko
men. De dame zegt niets.
Kijkt hem alleen maar door
dringend aan.
Met een diepe zucht neemt
de jonge man zijn instru
ment" op en plaatst het op
de knieën. Met een plof laat
de dame zich zakken, ter
wijl de hele bus pret heeft.
Boontje komt om zijn
loontje!
VISSERS „VINGEN" TWEE
LANDINGSSCHEPEN
Acht Deense vissers Sn twee kleine
schepen hebben hun grootste en beste
vangst de haven Esbjerg in West-Jut
land binnen gebracht: twee tendings-
schepen van 200 ton, die zij drijvende
in de Noordzee aantroffen.
niet laten
't Was trouwens haar bron
van inkomsten
De Bergen op Zoomse recherche heelt
de hand weten te leggen op een inte
ressante Amsterdamse juffrouw, ze
kere A. v. d. W.
Deze wendde haar rijke fantasie aan
om op kosten van anderen een luxu
eus leventje te leiden. Verschillende
hotelhouders ln alle delen van Neder
land had zij verteld de dochter van
een rijke Engelsman te zijn, in de
hotels deed zij zich enige weken te
goed en vertelde dan dat zij „toeval
lig" zonder contanten zat, maar dat
„papa" binnen enkele dagen zou over
komen en een lief kapitaaltje voor
haar zou meebrengen. De hotelhou
ders zagen nimmer een cent
De jongedame liep tegen de lamp,
werd gearresteerd en weer op vrije
voeten gesteld nadat tegen haar pro
ces-verbaal was opgemaakt Maar zij
kón het fantaseren niet laten.
Binnen een paar weken had zijn bij?
na weer een Rotterdamse café-houder
opgelicht Opnieuw geknipt, liet zij
haar fantasie eerst de vrije teugel.
Zij verklaarde aan de politie, de
dochter van een notaris te zijn, wiens
telefoonnumm"r zij opgaf. Men belde
hem hij had nooit kinderen gehad,
naar bleek. De ideëenrijke jongedame
sprak vloeiend Frans. Engels, Duits,
Russisch en Pools.
Gratie voor Geessiti.
Bleeker
Bij K.B. is gratie verleend aan
Geessien Bleeker, die tweemaal tat de
doodstraf was veroordeeld door resp.
de Groningse Kamer en de D<—ntse
Kamer van het Bijzondere Gerechts
hof te Leeuwarden en a^n J. J. C.
Baas, tot de doodstraf veroordeeld
door het Bijzonder Gerechtshof te 's-
Gravenhage.
Beiden kregen levenslange gevange
nisstraf.
Ernest Bevin's rede is belangrijk
geworden, zoals men verwachtte. Be
langrijk zowel om wat hij bij name
noemde als om wat hij niet bij na
me noemde. Belangrijk om de feitelij
ke inhoud én belangrijk om het ver
schil met 'wat deze rede had kunnen
zijn.
Bevin heeft de scheidslijn getrokken
Of, juister geformuleerd, de ligging
van de grens aangewezen (want deze
was er reeds) voor zover het het
Oosten betreft en veel minder na
drukkelijk, maar toch zeer aanwijs
baar, de grens naar het Westen aan-
gestippeld.
Bevin riep de West-Europese krach
ten tezamen voor een afweerfront te
gen de Russische expansie. Maar te
vens ziet hij in de verzameling dezer
krachten de mogelijkheid tot de ont
wikkeling van een Derde Wereld
macht, die zich, onafhankelijk van de
twee anderen, bewegen kan. In dit
opzicht verschilt Bevin's visie van
Churchill's inzicht, bij hetwelk Foster
Dulles' rede, zo pas nog voor de
Amerikaanse Senaatscommissie voor
Buitenlandse Betrekkingen, aansloot.
In dit licht bezien wint datgene, wat
Bevin niet zeide, aan gewicht. De re
de van Dulles blijkt niet toevallig.
Het is nog niet zo lang geleden, n.1.
op het moment dat het afbreken van
de, Londense, conferentie der Grote
Vier voor ingewijden reeds vast stond,
dat Marshali's rechterhand zijn infor
maties nam bij leidende persoonlijk
heden in Engeland en Frankrijk.
Dulles bezoek aan generaal De Gaulle
deed nogal wat stof opwaaien; zeker
van niet minder belang waren zijn
gesprekken met Engelse figuren.
Churchill's standpunt was reeds sinds
5 Maart 1946, toen deze zijn opzien
barende rede te Fulton hield, bekend;
maar. de opinie der Labour-groten
was nog niet geformuleerd. Later He
ten Attlee en. Morrison een scherp
anti-Russisch en gelijktijdig pro-Ame
rikaans geluid horen, toen er nog
druk gespeculeerd werd over de ver
moedelijke inhoud van Bevin's reeds
aangekondigde rede.
Foster Dulles, wetende, dat hij niet
alleen de Britse conservatieven maar
ook een belangrijk deel van Labour
achter zich had, achtte de druk op
Bevin groot genoeg en legde voor Se-
naatscomissie en publieke opinie zijn
voorstellen neer: een verenigd West-
Europa in een politiek, economisch en
militair bondgenootschap met de Ver.
SUten. Maar Bevin week niet voor
deze druk. Zijn rede was voor Dulles
en al diegenen die het Marshall-plan
zien als een goede springplank voor
de Amerikaanse hegemonie over En
geland en West-Europa, een koude
weigering.
Bevin zweeg volkomen (voor zover
althans blijkt uit de nog opvolledige
tekst die ons bereikte) over de zege-
Buitenlands Overzicht
ningen van het Marhall-plan. Zijn
zwijgen was nadrukkelijk en even na
drukkelijk deze éne zinsnede:. „Wij
kunnen niet toestaan, dat een van de
vier (lees: twee) mogendheden haar
economisch en politiek systeem aan
de andere opdringt".
Klaar ontvouwde hij zijn plan: „een
dicht geweven gemeenschap der Wes.-
telijke mogendheden, gesteund door
hun overzeese rijksdelen, die zich uit
strekken door geheel Afrika tot in
het Verre Oosten" moet de economi
sche hulpbronnen leveren, welke deze
„Westerse Unie haar onafhankelijk
heid kunnen garanderen.
Tot de Sovjet-Unie zeide Eevin: het
is genoeg. Gij hebt nu de Balkan, Po
len en Tsjecho-Slowakije; wij kunnen
niet verhinderen, dat gij er Finland
en eventueel een deel van Duitsland
bij neemt. Maar laat het daarmede
ophouden; aan de Middellandse Zee
wensen wij geen verdere uitbreiding
van Uw macht.
Dit was de, zin van zijn woorden.
En hij maakte duidelijk, dat Grie
kenland het Brits Imperium na aan
het hart ligt. Bevin sprak in dit ver
band zelfs het woord oorlog uit De
waarschuwing kan voor Moskou zijn
overigens, in de laatste maanden
heeft de consolidatie van het Oosten
van Europa een heel wat belangrijker
plaats ingenomen dan de druk voor
een verdere verschuiving der grenzen.
Griekenland is nog een moeilijk punt,
maar na Griekenland zal waarschijn
lijk het evenwicht bereikt zijn.
Bevin's rede, tenslotte, kan men niet
beschouwen als het opperen van een
gedachte, van een voorstel. Zij is van
groter draagwijdte, want de bevesti
ging van een reeds in princ pe tot
stand gekomen accoord; wij weten
nu, dat Frankrijk en de „Drie Lan
den", Nederland, België en Luxem
burg, de handen reeds Inéén geste
gen hebben.
A H.