Jkmaaideï
langs de straat
Onder de Schijnwerper
Curagao wenst nü erkenning
gelijkstandigheid
van
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Bewustzijn bij elkander te horen
leeft aldus dr. Beel
Toch weer moeilijkheden over de
„zes punten"?
Franse socialisten verzetten zich
tegen vrije geldmarkt
Regering Schuman in dwangpositie
4e Jaargang No 1147
Woensdag 28 Januari 1948
l'itfave »oor d« (elUkoainJf* Stlcbti,,
Wnd. hoofdrad. A. Erik» Wrrt.rwo, Hl
VIlimMr. tcL 3300. Tijdelijk barna rad».
tle en »dmlnl«Jr«He. Voordom IA. Alkmaar
(niet te vwvafta. met Voordans), lel. JM7
Vrijheid van drukpers
Er is bij de Tweede K-mer een
wetsontwerp ingediend, dat te laat
komt om veel onheil, dat is aange
richt nog o..gedaan tc V ->nen maken:
de wet tot herdistribuering van appa-
raturen en zo nodig zelfs van gebou-
"wen van dagbladdrukkerijen
Nog gedurende de oorlog werden
door de Londense regering zekere
toezeggingen gedaan in deze richting,
ze werden echter nimmer verwezen
lijkt, althans niet in zulk een omvang,
dat aan de illegale bladen een rede
lijke be^taaanszekerheid was gegaran
deerd. Dat de nieuwe pers zich na
het herverschijnen der vooroorlogse
bladen soms moeilijk kan handhaven
is zonder de minste twijfel toe te
schrijven aan het feit, dat het publiek
ook van de „illegale" krant verlangt
dat het een goede krant is. Dit laat
ste nu wordt mede bepaald door de
technische mogelijkheden van het
drukkerijbedrijf.
Wanneer een blad moet rondmarte-
len met een gebrekkige aoparatuur,
met -technisch minder geschoold per
soneel, dan heeft dit altijd ten ge
volge, dat het. wanneer het op de
zelfde tijd wil verschijnen als een
concurrent eerder moet sluiten. Het
laatste nieuws kan niet meer worden
meegenomen.
Moeilijkheden van andere aard doen
zich daar voor, waar het illegale blad
wordt gedrukt in een bedrijf, dat te
vens een eigen „oude" krant uitgeeft.
Het is feiteliik vanzelfsprekend, dat
aan de laatste meer zorgen worden
besteed dan aan de illegale, die wordt
beschouwd als een ongewenste gast.
als een concurrent, die men het liefst
onmHd"l!i'k zag verdwijnen.
Onder zulke omstandigheden wordt
de vrijheid van drukoers tot een le
dig hetrriD. De vriiheid is er alleen in
naam, ze kan echter niet in werke
lijkheid worden omgezet, omdat de
geVgehhe'd tot drukken ontbreekt.
We wensen niet meer in het ver
leden te gaan graven, in Noord-Hol
land waar de persstrijd zo ongekend
hevig heeft gewoed, ziin geregeld
klanken gehoord. d>"e het bovenstaan
de direct bevestigen.
Toch doet het prettig aan. dat het
kabinet, zij het zeer laat. tot de over-
uiting is gekomen, dat hier een on
recht dient te worden hersteld. Voor
verschillende illegale bladen, d»"e in
Mei 1945 hun werk voortzetten, daar
bij bouwend op de beloften door Lon
den gedaan, zal het niet meer baten.
Ze zijn ondergegaan in de strijd, die
voor hen een hopeloze was.
Of de andere er veel tan zullen
hebben, moeten we afwachten. We
vermoeden, dat er wellicht enige pro
fijt inzit voor sommige grote dag
bladen. die er in zijn geslaagd zich
een betrekkelijk krachtige positie te
verwerven.
Of ook de kleinere er veel aan
zullen hebben, zal afhangen van de
voorwaarden, die verder worden ge
steld en die we nog onvoldoende ken
nen om ze op hun waarde te beoor
delen. A ERIKS.
GOUDEN JUBILEUM IN DE
UITGEVER S WERELD.
Op 1 Februari a s. herdenkt de heer
C. Burlage het feit. dat hij geduren
de 50 jaar bij de Uitgeverij en Im
portboekhandel Meulenhoff en Co.
NV. werkzaam is.
Lange tijd was hij de rechterhand
van de oprichter, de heer J. M. Meu-
lenhoff. waarna hij enige jaren he
iast v/erd met de leiding van de tijd
schriften-afdeling Toen de zaken van
Meulenhoff en Co. N.V. zich verder
uitbreidden, werd hij chef de burraau
van de uitgeverij.
Hoewel pensioengerechtigd, blijft de
fifl-jarige jubilaris zijn werkzaamhe
den op eigen verzoek, thans wegens
gezondheidsredenen als controleur
van dé administratie van het gehele
bedrijf voortzetten. Op 31 Januavi
a s. zal in hotel Astoria te Amster
dam van 15.3017.00 uur gelegenheid
zijn. de jubilaris te compliment iren.
weerbericht
WEINIG VERANDERING.
Overdrijvende wolkenvelden en
overwegend droog weer. Zwakke tot
matige wind uit Oostelijke richtingen
Hier en daar vorming van ochtend
mist. Overdag ongeveer dezelfde tem
peratuur als gisteren.
Ronde-tafelcontereniie geopend
„Niet eenvoudig is het uit de rampspoed van een wereldoorlog, uit de
langdurige beproeving van bezetting door de v-iand van Nederland en
Indonesië, en uit de inmiddels nat mrliik gegroeie zelfstandig!.eid van
de vrij gebleven Nederlandse antiilen en Suriname ,door de woelige
en ingewikkelde i.a-oorlogse omstandigheden heen, de weg naar de ver
langde nieuwe rechtsorde te vinden. In dit verband moge ik van de zij
de van de Curacause delegatie, die mij zulks heeft verzocht, mededelen
dat zij met de meeste klem onder de aandacht der Nederlandse rege
ring heeft g- bracht, dat naar haar oordeel reeds voor de staatkundige
h«3-vomiinger uit, waarmede deze conferentie zich heeft bezig te hou
den, ten spoedigste in feite hervormingen nnortzakeliik zijn, welke vól
gens haar woorden in de eerste plaats ,als in de Koninklijke rede in het
vooruitzicht gesteld, de gelijkstandigheid van de Nederland-•» Antillen
en Nederland erkennen er welke in d„ tweede plaats Ar» ba to* een
zelfstandig gelijkgerechtigd staatsdeel maken, onafhankelijk van de an
dere Nederlandse Antiden.
Het soreek* vanzelf, mMnhecr de m'niïter-previ ent, dat deze door mij
gedane mededeling op geen enkele wijze andere vertegenwoordigers
bindt of te kort doet"
In deze vorm gaf de voorzitter
van de conferentie Nederland-Suri-
name-Curacau, de ministe" van Over
zeese Gebiedsdelen Jonkman, de
reeds aangekondigde eis van Cura
eau weer in de toespraak, die hvi
gistermorgen hield ter beantwoor
din» van de openingsrede van de
conferentie ven minister pres. Be°l
Eerste bespreking
aangevangen
Dr. Beel zelf heeft echter on dit ver
langen in zijn rede geen enkele toe-
e-uc-kt. D" gedelege«rden van
Curacau hebben hieruit echter geen
getrokken; na
dat minister Jonkman ad gesproken
gingen zij nw. de andere afgevaar
digde in besloten bijeenkom'* verga
deren.
Koninklijke rede van '42 en
Linggadjati de grondslag
Dr. Beel herinnerde in zijn ope
ningsrede aan de bekende rede van
H.M. de Koningin van 7 Dec. 1942,
waarin de nieuwe status der Overzee
se Gebiedsdelen t.o.v. het moederland
werd uitgestippeld en gaf een over
zicht van de ontwikkeling, die tot het
bijeenroepen dezer conferentie geleid
heeft.
Hij stelde in het licht, de over
eenkomst van Linggadjatti, richtsnoer
van het regeringsbeleid t.a.v. Indone
sië, die o^k internationaa1 waarde
ring vond", een grondsl g kan vormen
voor de toekomstige verhoudingen:
de omzetting van het Koninkrijk der
Nederlanden in een Unie onder het
Huis van® Oranje met twee leden, de
de Indonesische federane e.i een fe
deratie. waarin men Suriname en de
Nederlandse Antillen met Nederland
verenigd denkt.
Dat de Ronde-tafelconferentie niel
eerder bijeengeroepen is, is niet al
leen een gevolg van. Qw moeilijkhe
den met Indonesië maar ook van het
tijdrovend karakter der voorbereiding
van een zo ingrijpende wettelijke voor
zimung.
Huis van Oranje de band
Het is thans niet aan mij uit te ma
ken of en in hoeverre Surinamer?
Curacaoenaars, Arubanen en andere
bevolkingsgroepen der Nederlandse
Antillen ieder opzichzelf of in enig
verband een natie zijn of willen wor
den", aldus de minister-president, die
zijn rede besloot met de woorden:
„Voor mij staat echter vast, dat in
Nederland, Suriname en de Neder
landse Antillen gezameltjk sterk het
bewustzijn leeft om als geordende
groep tezamen te behoren, en dit
Wonderen zijn de wereld
nog niet uit
Een 23-jarig meisje uit Berlijn heeft
van de Amerikaanse bezettingsauto
riteiten toestemming gekregen naar
de V.S. te reizen, waar zij met haar
in Hamburg woonachtige broer een
erfenis van 19 millioen dollar heeft
gekregen. Het heeft van 1930 tot 1938
geduurd voor de erfgenamen konden
worden opgespoord. Dezen kregen
daarna geen gelegenheid meer naar
de V.S. te reizen.
Een inwoner van Heerlen vond al
gravende in de akker zijns vaders
een kistje, inhoudende 40 gouden
tientjes. Hij bracht het naar het H^er-
lense politiebureau, waar men zich
thans het hoofd breekt over deze
goudvondst.
spreekt voor ons te sterker waar wij
allen opzien naar het Huls van Oran
je, dat onpartijdig tronend boven de
staatsdelen zich wijdt aan het wel
zijn van ons allen en waar wij allen
steeds de toewijding mogen ervaren
van H.M. Koningin Wilhelmina, wie
de algemene en bijzondere vrijheid en
de rechten van alle harer onderda
nen zo zeer ter harte gaat.
Onder de bede, dat het U met Gods
huln moge worden gegeven Uw taak
voorspoedig te volbrengen, open Ik de
ze conferentie"
De vergaderzaal van de
Eerste Kamer bood gister
morgen een geheel ander
beeld dan gewoonlijk. Het
middengedeelte van de zaal
was gevuld met zitplaatsen
voor de zeer vele genodig
den en terwijl de gedele
geerden en onze staatslieden
bij groepjes de zaal vulden,
ontstond een sfeer van span
ning, die 't besef versterk
te dat Nederland en zijn re
sidentie op de drempel van
historische daden stonden.
„Curagao" zat ter linker
zijde „Suriname" ter rech
terzijde van de presidents
zetel, de Nederlandse gede
legeerden links en rechts
van de regeringstafel, toen
om negen minuten over elf
met een slag de voorzitters
hamer daalde. Een hoorbare
stilte trad in. De commis
sie van ontvangst leidde de
regering binnen (afwezig
bleken de ministers Drees,
Lieftinck en Vos) en enige
ogenblikken later nam de
minister-president dr Beel
het woord.
Djokja houdt vóodopig vast aan
status van Republiek
„Eerst V.S. van Indonesië
zullen wijziging brengen,,
Mohammed Hatta, die er nog niet in
geslaagd is een nieuw Republikeins
kabinet te vormen (volgens „Antara"
zullen er waarschijnlijk vier zetels
aan de Masjoemi toevallen) heeft te
genover journalisten verklaard, dat
de aanvaarding der bekende zes pun
ten van de Commissie van Goede
Diensten door de Republiek, in het
geheel geen verandering zou bren
gen in de status der beide partijen,
vnl. op het stuk van de verhouding
tot de Veiligheidsraad.
Uit deze woorden en uit- een arti
kel van Mochtar Loebis in de „Mer-
deka" trekt „De Nieuwsgier" te Ba
tavia de conclusie, dat de moeilijkhe
den nog niet opgelost zijn.
Was Commissie hel eens
mei Djokja
Mochtar Loebis schrijft, dat tijdens
het bezoek van de Commisie voor
Goede Diensten te Djokja de gevol
gen van het aanvaarden van de zes
punten onder ogen werden gezien.
Uit deze gedachten wisseling is dui
delijk gebleken, aldus de schrijver,
„dat de aanvaarding dezer zes pun
ten niet betekent, dat er in de huidi
ge status der Republiek een verande
ring komt Volgens Republikeinse
kringen is het derhalve duidelijk dat
dit standpunt is vervat in het eerste
Republikeinse Eredivisie
De opperbevelhebber van
de Republikeinse strijd
krachten .de T.R.Ï., zal een
„eredivisie" vormen, die con
form de gesloten overeen
komst de Republikeinse le
gers uit de „zakken" naar
Republikeins gebied zal voe
ren.
Tien jaar voor
„Schrik van Helgoland"
Het Amsterdams Bijzonder Gerechts
hof veroordeelde gistermorgen de 47-
jarige monteur uit Zwanenburg.Eick-
hoff tot een gevangenisstraf voor de
tijd van 10 jaar.
Veertien dagen geleden eiste de pro
cureur-fiscaal mr. F. Rohling 20 jaar
gevangenisstraf tegen deze verdachte,
waarvan een getuige op de zitting
had verklaard, dat „alleen het noe
men an zijn naam voldoende was om
heel Helgoland (het beruchte Duitse
concentratiekamp) schrik aan te ja
gen".
der zes door de Commissie toegevoeg
de punten, zodat de status der Repu
bliek blijft, gelijk zij thans is, d,wz
met het behoud van een eigen leger,
eigen financiën en eigen buitenlandse
betrekkingen. De status der beide
partijen zal zich eerst dan wijzigen,
wanneer eenmaal de Ver. Staten van
Indonesië zullen zijn gevormd".
Naar Aneta nog uitdrukkelijk na
informaties genomen te hebben,
meldt, geven de verklaringen van Mo
hammed Hatta en Loebis inderdaad
het officiële Republikeinse standpunt
weer.
„Vermoedelijk zijn we nog niet veel
verder", verzucht „De Nieuwsgier".
Waarschuwing v. Amerikaanse
generaals aan Senaat?
Amerika zou hel eersl
aangevallen kunnen worden
Volgens een bericht van Reuter
zouden officieren van het Amerikaan
se opperbevel, onder wie de gene
raals Eisenhower en Omar Bradley,
voor de Senaatscommissie voor de
strijdkrachten verklaard hebben, dat
indien de wrijving met de Sowjet-
Unie zou voortduren, het Congres het
volgend jaar misschien om een „ge
weldige verhoging" van gelden ver
zocht kon worden voor de moderni
sering van het leger, de marine en
de luchtmacht.
Generaal Eisenhouwer zou de com
missie gezegd hebben, dat de V.S.een
opleidingsschema moesten hebben
voor een nieuw soort oorlog. Hij en
anderen, die de vergadering bijwoon
den. zouden het er over eens zijn, dat
in geval van oorlog de V.S. waar
schijnlijk het eerst aangevallen zou
den worden met atoombommen en
andere luchtwapenen en opgeleide
manschappen nodig zouden ziin om
in verwoeste steden orde te schep
pen. Voorts verluidt, dat volgens ge
neraal Eisenhower en generaal
Spaatz, chef van de luchtmacht. 1
millioen man nodig zal zijn voor de
bezetting en verdediging van vérver-
wjjderde bases, vanwaar uit tegen
aanvallen kunnen worden onderno
men, terwijl nog grondtroepen nodig
ziin voor het gevangennemen en -hou
den van de vijand.
—De memoires van de onlangs over
leden ex-koning van Italië, Victor
Emmanuel, zullen in de VS worden
gepubliceerd. Tevens zal aldaar een
film over zijn regering worden ge
maakt.
Keeper Keizer Vrijdag
voor
Ruim I 40 000 aan ponden
gesmokkeld I
Gerrit Keizer, de bekende doelver-
dediger van de nationale kampioens-
ploeg Ajax, zal Vrijdag a.s. wegens
deviezensmokkel terecht staan voor de
Amsterdamse economische politierech
ter. Gistermorgen verscneen hij reeds
als getuige tegen zijn medeverr ach te
Barend Piller, evenals Keizer d ossier
in groenten en fruit te Amsterdam, zo
dat een tip van de sluier over deze
zaak reeds werd opgelicLt.
Zo bleek dat Keizer, die een filiaal
in Engeland bezit, regelmatig uitvoer
vergunningen voor groenten kreeg toe
gewezen, Van zijn vele zakenreizen
naar Engeland maakte hjj misbruik
door ponden sterling naar Nederland
te smokkelen. Reeds werd een bedrag
van f 43.000.aan ponden genoemd,
dat hij op illegale wijze ons land had
binnengesmokkeld. Tweeduizend pond
stelde hij zijn vriend Piller in handen,
die ze voor hem tegen de zwarte koers
van ongeveer f 15.— verdocht
Ve laat berouw
Ter rechtzitting wierp Piller de
schuld op Keizer en omgekeerd, zodat
de rechter er nauwelij*» .neer wijs uit
kon worden. Piller werd tenslotte ver
oordeeld tot onmiddellijke inhechte
nisneming en een boete van f 4D0. suos
2 maanden. Hij barstte in tranen uit.
Amerikaanse expeditie gaat
in diep water vissen
Deze zomer zullen de geheimen van
het leven in het Noordetijk deel van
de Atlantische Oceaan op een diepte
van 2500 meter worden onderzocht
door een wetenschappelijke expeditie,
die voor de eerste maal ep grote schaal
het diepzeeonderzoek ter hand neemt.
Deze expeditie begint met haar on
derzoek In de maand Juni en werkt
orider auspiciën van het rousecm voor
natuurlijke historie te Chicago. dat in
deze samenwerkt met het biologisch
staion van Bermuda.
Om de diepten van de oceaan te
onderzoeken zullen sleepnetten wor
den gebruikt. De. Dugald B'lown, di
recteur van het station van Bermuda.
Verklaarde dat het onmogelijk zou zijn
de dieren en vissen, die uii grote diep
ten naar boven werden gebracht in
leven te houden, hoewel ze zo snel
mogelijk zouden worden overgebracht,
in tanks met hoge druk. Toch hoopt
men sommige delen, zotus het hart in
leven te kunnen houden teneinde 1e
werking te bestuderen onder de zelfde
omstandigheden als dit op de grote
diepten het geval is.
STERK VERHAAL
Het verhaal is sterk. Be
heb het echter voor mijn
eigen ogen zien gebeuren.
Aan de kant van de sloot
stonden twee vissers.
Een van hen had ongelo
felijk geluk. Twee mooie
snoeken lagen reeds in het
net. De ander daarentegen
kon geen stootje krijgen.
Af en toe wierp hij woe
dende blikken op zijn maat,
die er toch ook niets aan
£on doen. Plotseling gaf de
maat weer een schreeuw.
„HU zit er weer op". Een
vissersterm, die aanduid dat
de snoek weer bijt.
Gespannen ziet hij toe,
terwijl de ander komt aan
strompelen. Het gezicht van
woede vertrokken Dan geeft
hij zijn maat een duwtje.
Met een schreeuw laat deze
zijn hengel vallen en tui
melt in het water.
Terwijl de ander schreeu
wend de vlucht neemt en
de gelukkige visser in het
water staat te bulderen,
gaat de snoek er met de
hengel van door.
Honderd meter verder» blijft
de misdadigeer staan en
roept benauwd:
„Ik kon het niet h-.'^en
hoor!"
Canadese proleet kreeg
de twaalfde schok
De „Manchester Guardian" maakt
melding van een voorspeller in Van-
couvcr, die verzekerd had, dat er ia
1948 géén aardbevingen van enige be
tekenis zouden plaats hebben Blijk
baar, zo zegt het blad, heeft hij ver
keerd in de sterren gelezen, daar hij
de elf hevige aardschokken, die de
Philippijnen Zondag j.L hebben ge
teisterd, niet voorzien heeft. De
„Guardian" geeft de raad om te han
delen in overeenstemming met de
spreuk: „Voorspel nooit, als je het
niet zeker weet".
Voor de profeet in Vancouver moet
overigens de twaalfde en grootste
schok het feit zijn geweest, dat zijn
voorspelling niet uitkwam.
Reuter meldt uit Parijs, dat deFranse
socialistische parlementsfractie beslo
ten heeft tegen het regeringswetsont
werp voor de vrije goudmarkt te
stemmen.
Ook de commissie voor de financiën
van de Franse assemblee heeft, naar
in de wandelgangen van het Paleis
Bourbon verluidde, met zeventien te
gen vijftien stemmen het gehele wets
ontwerp strekkende tot wijziging van
de valutaregeling verworpen.
De Franse Nationale Vergadering is
Dinsdagavond bijeengekomen om het
wetsontwerp te bespreken, doch zij
moest onmiddellijk tot 22 uur worden
verdaagd, daar het kabinet haar
spoedzitting betreffende de socialis
tische oppositie tegen het wetsont
werp nog niet beëindigd had.
Schuman waarschuwt.
De Franse Premier, Robert Schu
man, heeft later in de Nationale Ver
gadering meegedeeld, dat de regering
niet zou kunnen aanblijven, wanneer
de Nationale Vergadering tegen het
wetsontwerp betreffende de instel-
WORDEN HEILIGE PLAATSEN
IN PALESTINA ONTZIEN?
Volgens geruchten, die te Jeruza
lem de ronde doen, zijn Joden en Ara
bieren overeengekomen het vuren te
staken in de oude stad van Jeruzalem
waar zich verschillende plaatsen be
vinden ,die voor Christenen, Joden en
Mohammedanen heilig zijn.
Het was gister in de oude stad de
rustigste dag sinds de VN 59 dagen ge
leden het besluit tot verdeling van Fa-
lestina namen.
ling van een vrije markt in goud zon
stemmen.
Deze waarschuwing werd gegeven
na een kabinetsvergadering van bijna
drie uur, waarin de oppositie van de
socialisten, zonder wier stemmen de
regering geen meerderheid krijgt, is
besproken.
Een motie van de regering om het
wetsontwerp als dringend te behan
delen werd met 373 tegen 184 stem
men aangenomen. Alleen de commu
nisten stemden tegen.
Het debat werd tot hedenmiddag
5 uur verdaagd. Waarnemers kregen
de indruk, dat de oppositie van de
socialisten reeds in betekenis afnam.
TWEE KINDEREN IN HUIZEN AAN
VERSTIKKINGSDOOD ONTSNAPT.
Dank zij het snel ingrijpen van de
moeder, zijn twee jonge kinderen in
Huizen aan de verstikkingsdood ont
snapt. Mevrouw B., wonende aan de
Botterstraat te Huizen, was in de
bijkeuken van haar woning melk aan
het koken. Zy bemerkte plotseling
dat de druk op het gas minder werd,
ging naar de keuken en trof daar
haar twee kinderen bewusteloos op
de grond aan. Zij bracht de kleinen
onmiddellijk in 1e Wsse lncht en
draaide de hoofdkraan van het gas,
die de oudste hummel drie Jatr -
open had gedraaid, dicht. Het Jongste
kind kwam spoedig bij, doch de oud
ste bleef nog geruime ttyd buiten
bewustzijn
Jean Loi ?s BarrauK val de
rol vervvjlen -»an ïïenrl Dunant. In
een tiim over deze stichter vwn h*1
IiiteinaUonale Rod-j Krt»!0.