femaaiiJei langs de straat r C N HOLLANDSE PERS 1945 Gandhi door jonge Hindoe met vier schoten vermoord „Als een atoombom trof het bericht India volgen een bericht van de Gandhi, vredelievend strijdlustig ;ST ADSNIEIJ V/Sa De wereld rouwt 4e Jaargang No 1150 Zaterdag 31 Januari 1949 Uitgave voor de gelijknamige Stichting. Wnd. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338 Alkmaar, teL 3300. Redactie en administra tie: Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. 3967 Indische Radio-omroep is Gandhi gisteravond omstreeks 17 uur, plaatselijke tijd, door een onbe kende jongeman doodgeschoten De Mahatma werd van dichtbij getroffen door 4 kogels in zijn borst, op het moment, dat hij zich naar de gebedsplaats begaf Gandhi, de vader van de onaf hankelijkheid van India, was 78 jaar - Ds dader een jonge fanatieke Hindoe Gandhi's gewelddadige dood, aldus Reuter, heeft India getroffen „als r re het een atoombom". Het is meer dan een nationale tragedie. „Gandhi doden zou betekenen de ziel van In dia doden", heeft Nehroe nog enige dagen geleden gezegd. Sommigen me nen, dat er een samenzwering tegen Gandhi bestaan heeft. Voordat hü stierf, heeft Gandhi de politic verzocht zjjn moordenaar niet tc streng te behandelen, aldus meldt AFP. Agence France Presse meldt nader, dat de moordenaar van Gandhi, een jonge Hindoe uit de provneie Bombay, ou de plaats van de aanslag gearre steerd is. Reuter meldde voorts, dat een oog- getuige heeft vastgesteld, dat de moor- d' -i- een khaki-uniform droeg. Hij is tussen de 30 en 35 jaar oud. Alles r "urde zo plotseling, dat niemand onmiddellijk begreep wet er gebeurde Ongeveer 500 personen stonden op Gandhi wachlen, en deze zich Van BirJa House naar de kleine hou- t katheder begaf, waarr- hij placht te staan om de mensen toe te s'schon Gandhi leunde op de schou ders van zijn kleindochters en toen hij naderde, ging men opzij om hem door te laten. Na de schoten vertoonde zich bloed r Gan i's witte kleed. Fnjge v- /iel' flauw, terwijl andere "m-'ittcn hem te beschermen. Perso nen uit de menigte overmeesterden de denaar" en helden hem een kor te tiid in bedwang, totdat de politie verscheen P rmi Nehroe werd e<-enn!s ande- Mohandas Karamchand Gandhi, door zijn aanhangers Maha ge noemd, stamde uit een aanzienlijke familie en werd in 1869 als de zoon van een minister te Porbandar (Kathiawar in Voor-Indië) gjboren. van 18881891 studeerde hij te Londen in de rechten, waarna hij advo caat te Bombay werd. Van 18931914 vertoefde Gandhi in Zuid-Afrika waar hij zijn streven voor de vrijheden van de in dat land gevestigde Voor-Indiërs begon. Hier ontwikkelde zich ook zijn opvatting over verzet zonder geweld. Toen in 1914 enkele oorzaken van de ontevredenheid der Indiërs waren weggenomen, beschouwde Gandhi zijn taak in Zuid-Afrika be ëindigd en keerde naar Voor-Indië terug. Hier zette hij zijn actie voort. In 1920 riep hij een algemene actie uit voor „niet-gewelddadlge niet-samenwerking". De Hindoe-bevolking beschouwde hemals een heilige en gaf hem de titel Mahatma („Grote Ziel"). In 1921 was Gandhi op het toppunt van zijn macht. Het Nationaal Congres droeg zijn gehele bevoegdheid aan hem over en machtigde hem zijn eigen opvolger te benoemen. De beweging voor niet-samenwerking had echter een dergelijke on rust in het land verwekt, dat hij in Maart 1922 werd gearresteerd en beschuldigd werd van pogingen de regering omver te werpen Tot 6 jaar gevangenisstraf veroordeeld werd hij in 1924 vrij gelaten na een blindedarmoperatie. In 1930 drong hij aan op „ongehoorzaamheid der burgers", tengevolge waarvan hij weer werd gevangen genomen. Ln 1931 vrijgelaten trad hij in onderhandeling met de onderkoning, hetgeen leidde tot het sluiten van het verdrag van Delhi. In dat jaar was hii ook afgevaardigde op de tweede rondetafelconferentie. In .1934 legde hij zijn voorzitterschap van het Na.tionaal Congres neer. Door voortdu rende periodes van vasten trachtte hij zijn invloed op ^e gebeurtenissen te behouden. Het langst vastte Gandhi in Sentember 1924 (21 dagen). Mei 19.13 (21 dagen) en Augustus 1933 (23 dagen>. Hii trachtte met zijn vasten stakingen bij te leggen, uit de gevangenis ontslagen te worden en deed er namens de „onaanraakbaren" boete mee voor onregelmatigheden tussen Hindoes en Mohammedanen. Gandhi verklaarde eens: „Voor mij zijn deze vasten een middel om het edelste in de natuur van de mens te ontdekken, niet minder in die van de Engelsen dan van de Voor-In diërs". Gandhi stond steeds bi» het aanbreken van de dageraad (vier uur) op en ging om ongeveer 10 uur 's avonds naar bed. In zijn voeding bracht hü slechts weinig verandering: sinaasappelsap, fruit, groenten, geitenmelk, geen vis, vlees of gevogelte. Hij sDeelde een voorname rol in alle besprekingen, die leidden tot het verlenen aan India van de onafhankelijkheid in Augustus 1947. Enkele dagen voordat deze droom van zijn leven vervuld werd. maakte v hii zijn besluit bekend zich uit de politiek terug te trekken Samen met Hoessein Soehrawardv, een vooraanstaand leider der Mohammedanen, vestigde hij zich metterwoon in een van de meest door opstand bezochte gedeelten van Calcutta. In 1947 eerde Nehroe, thans minister-president van het Dominion India, hem op de onafhankelijkheidsdag van India met de volgende woorden: ..Op deze dag gaan onze eerste gedachten uit naar de maker van het gebouw der vrijheid, de vader van ons volk. die de toorts der vrijheid hoog heeft gehouden en een licht heeft doen sehiinen in de duisternis, die ons omringde. Niet alleen wij, doch komende generaties zullen in hun hart het beeld meedragen van deze grote zoon van India schitterend in zijn geloof en kracht en moed en nederigheid". re ministers en de Gouverneur-Gene- do blinden voor de vensters, toen het raai. Graaf Moun'.batten, telefonisch bericht van Gandhrs dood zich ver op de hoogte gesteld. spreidde AB<* wmtrris jji rt»» oude stad sloten Ouds'° Ziekenfonds jubileert Het bok'-nfe Timm •jrmanfwi ken- fonds, één d^r oudste verenigingen in onze stad vierde Vrijdag haar hon derdjarig b -staan. Dit heugelijke feit gin;: gepaard met een feestavond, voorafgegaan door de historische h n- dTdste jaarvergadering in tegenwoor di beid van het voltallige ledentaL In "t Gulden Vlies was liet een ge zellige drukte omdat alle leden dit maal hun dam«s hadden meegenomen n. ar deze wel zeer bijzondere jaar- vrrgadering en dat is een gebeurte nis die uileraard maar eens in de honderd jaar voorkomt. Voorzitter J. H. W. LüijeharmS open- do de fecstveigad'-ring met 'n woord van welkom aan alle leden en in het b zonder aan wethoud-T R. Bakker als vertegenwoordiger van het Ge meentebestuur. In zijn openingsrede zride spreker, dat de vereniging het Tim rmansziekonfonds niet gewoon aos om haar jaarvergaderingen te houden onder het oog van een zo gioot aanlal leden, De vereniging, die v. 1 een ho;.:e leeftijd heeft bereikt me ar daarom nog niet oud geworden is ft het nog nooit beleefd dat een z i'ote vergadering luistert naar het V ngen van de jaarverslagen. S i ker herdacht in dank de nage ef tmis van de oprichters van het T om^rmansziekenfends, de heren, K Volkers. J. Meiz Burkunk, J Rin- g"rs, A. Hoekmeijer, D. Gro n en D. K V.ede en maakte tegelijk van de g genheid „ebruil: om één der ouds e leden, de heer P. Meijer, die tevens b .itrslid is gedurende reeds 27 jaar "te feliciteren, met zijn 89e verjaardag, die juist op deze dag viel. De heer Meijer, die ai 67 jaar lid van het Fonds is, kreeg een fraaie bloemen mand. Pennlugmeester herkozen Bij de bestuursverkiezing wegens het periodieke aftreden van de heer F. H Ringers, werd het aftredende lid bii enkele candidaatstelling herkozen. De rondvraag leverde „op verzoek" niets op. Voorzitter Lütjcharms verzocht om e\ riuele vragen schriftelijk aan he' bestuur te doen toekomen. Ten slotte werd nog het woord gevoerd door wet houder Bakker namens het gemeende b-riuur en door oud-minis'er Dr. Ir. Ringers. Een huldiging Tot slot van het meer officiële ge deelte, alvorens het woord gegeven werd aan het toneelgezelschap, vond er nog een kleine huldiging plaats. Door de voorzitter van de feestcommisrie, de heer Th. Schnu ten. werden de heer Ringers en zijn echtgenote bedacht met resp. een vulpen en een fraaie mand bloe men en de bode. de heer A. J Groen er. mevr. Groen zagen zich bedacht met een portemonnaie en een bloemenmand. Tot ver in de nacht Nadat de band van Ger van Twuy- ver voor het muzikale intermezzo had zorg gedragen kwam het toneel gezelschap van André Carell aan het woord in het blijspel „Gebroeders Kalkoen" van Gerard Nielen. Dit bekende maar altijd weer ge- noegelijke toneelstuk heeft de aan wezigen geruimen tijd be-ig gehoudpn en wij zouden ons zeer sterk moeten vergissen wanneer er iemand was die zich niet ten volle geamuseerd heeft. Nadat in de pauze die pas ii de nacht van Zaterdag werd gehouden enige verversingen waren rondgebracht. Rook-verdwazing Dordrecht is sinds kort in het bezit van twee „ïcck- verenigingen". De ene heet „De jonge Moriaan", de tweede „De kleine trek". Beide verenigingen zijn al druk bezig wedstrijden te houden; een lid van „De kleine trek" presteerde het om drie gram tabak in een pijp 15 minuten aan te hou den. Verdwazing of een navolgenswaardige poging om met het rantsoentje rond te komen? Hevige brand in Parijs Gistermorgen heeft een brand ge- oed in de magazijnen van Bercy te Pari; De gebouwen, die een opper vlakte van 1400 m2 besloegen, zijn geheel verwoest. Men schat de schade op een bedrag van meer dan een milliard francs. Grote hoeveelheden suiker, choco lade, koffie en kledingstukken gingen verloren, er bestaat vermoeden van kwaadwilligheid. DENEMARKEN NEUTRAAL. De Deense eerste minister. Hans Hedtoft, heeft in een radiorede ver klaard, dat Denemarken zich „noch bij een West-, noch bij een Oost-Eu ropees blok zal aansluiten". Terwijl India in diepe rouw gedom peld is mannen en vrouwen ween den op straat komen uit aile delen der wereld reacties op Gandhi's ge welddadige dood. Dr. Beel zeide o.m.: „Ik ben diep geschokt. Zijn leven was steeds gewijd aan het lot zijner me demensen". Z. H. de Paus heeft uit drukking gegeven aan Zijn gevoelens van diepe smart. De Franse Nationale Assemblee heeft een motie aangenomen, waarin zij haar diepgevoelde deelneming betuigt aan regering cn volk in India. Onze radio- omroep nam twee minuten stilte in acht. Pandit Nehroe kondigde met een door emotie verstikte stem aan In- dia's volk de dood van de grote lei der aan. „Ik weet niet, hoe ik 't ver tellen moet", begon hij. ,de vader der natie is niet meer". In geheel India zijn veiligheids maatregelen genomen. In Bombay zijn reeds onlusten uitgebroken tengevol ge van Gandhi's dood; elf personen zouden gedood vijftig gewond zijn. MILITAIR VERBOND ENGEL A N D-AMERIKA De Chicago Herald Tribune weet te berichten, dat de V.S. met Engeland een geheime overeenkomst hebben afgesloten, volgens welke Engeland het leeuwenaandeel in de hulp van het plan-Marshall zou ontvangen, in ruil waarvoor het de V. S. zou steu nen „indien dit land door de Sovjet unie zou worden aangevallen, of in geval de V. S. de oorlog zouden ver klaren." Een woordvoerder van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken ontkende het bestaan van een derge lijke overeenkomst ten stelligste; het Amerikaanse dep. van Buitenlandse Zaken leverde geen commentaar. Shirley Jemple heeH een dochter Shirley Temple, die thans 19 jaar is, heeft te Santa Monico in Californië het leven geschonken aan een dochter. Shirley, eens door de we reld aangebeden als kind ster, huwde in 1945 met John Agar. bleek het dat André Carrell en zijn cabaretgezelschap De Grabbelmand, met medewerking van Truus Schot. Piet Krcon en Henk Schinkel, nog veel meer pijlen op hun boog had den en zo geviel het, dat het al on gemerkt diep in de nacht was gewor den voordat deze wel zeer geslaagde feestavond van Alkmaar's oudste Ziekenfonds teneinde was. Ex-,.koning" van Kroatië overleden De He: log van Aosta. de voorma lige „koning" var Kroatië, is in Bue nos Aires in de leeftijd van 47 jaar overleden. De Hedtog was een neef van wijlen Victor Emanuel van Italië en was bekend onder de naam „Her- Vl SpaTeto" totdat hij zijn ou dere broeder i:. sart 1942 opvilgde als bevelhebber van de Italiaanse troepen in Oost-Afrika. Hij huwde vlak voor de oorlog met prinses Ire ne van Griekenland. Nadat Noord- Joego-S'avië bezet was nam hij de titel „Konlv r van Kroatië" van Mus- solini aan. Een jaar later werd be richt.. dat hen afstand had gedaan. In 1945 werd hem d- -ng van ad miraal ontnomen en vorig jaar kwam hij onder een aangenomen naam in Zuid-Amerika aan. Zware straf voor doelman Keizer De 37-jarige Amsterdamse groenten- grossier en -exporteur G. P. Keizer, beter bekend als doelverdediger vau Ajax, is gistermiddag -egens devie zen-overtreding door de Economische Politierechter te Amsterdam veroor deeld tot een gevangenisstraf voor d? tijd van 6 maanden met aftrek van voorAn est en een geldboete van f 31.500 subs 14 maanden. AMERIKAANS SCHIP AAN DE GROND. Het Amerikaanse s.s. „Washing ton", komende van Antwerpen, is op de Westerschelde ter hoogte vanVlis- singen aan de grond gelopen. Sleep boten voeren uit ter assistentie. weerbericht WIND. MAAR ZACHT. Aanvankelijk tijdelijk stormachtige, later wat afnemende Zuid-Westelijke wind. Meest zwaar bewolkt met en kele buien. Zacht voor de tijd van het jaar. TIP VOOR MANSHÓLT 't Is nog maar kort gele den, dat de brave inwoners van onze goede hoofdstad in plaats van hun ontbijt een prakkie aardappelen van de vorige dag dienden te nutti gen. Toen hadden de bak kers met minister Mansholt herrie over één cent Een brood in deze contrei en kost 23 cent. De kwali teit mag min of meer matig heten en daarom komt het heus wel eens voor. dat m'n vrouw aan een halfje genoeg heeft. Gelukkig is er nu weer een theebon aangewe zen. Dezer dagen moest ze twee halve broden betalen. „Vier en twintig cent astu- blieft". rekende onze bakker gedienstig voor. „Een heel kost 23 cent, twee halfies dus ook", kwam m'n vrouw die tegen 't eind van de maand wel eens meer aan zuinigheidscomplexen lijdt - rekenkundig uit de hoek en dat was een redenatie, waar tegen de bakker bitter wei nig kon inbrengen. Een paar uur later dien de heer des huizes over deze delicate brood-cent-kwestie z'n mening te zeggen Aan gezien een dergelijke pas munt hem toch niet kan redden hield hij zich op de vlakte. Dat is werkelijk het allerbeste, maar vanmorgen heeft hij stiekum geïnfor meerd of de bakker wel 12 in plaats van 1V/Z cent mag vragen voor een half brood. 't Mag. Sindsdien geeft hij voor de intelligentie van de hoofdstedelijke bakkers geen cent meer. In plaats van te gaan staken hadden ze toch met heel wat minder herrie alleméél halfjes kunnen gaan verkopen? H.M. de Koningin voor de microfoon Op 3 Febr. as. te 18.30 our zal I) M. de Koningin over de zender val de Nederlandse Wereldomroep tof d< bondgenoten uit de wereldoorlog he woord richten ovej de verbouwing tus sen Nederland en In'onfs'2. Schuman zegeviert De Franse Nationale Vergadering heeft het wetsontwerp voor de vrije markt In goud en harde valuta's aan vaard met 324 tegen 226 s'"-nni»n. Washington ver vyf ot Moskouse protesten De regering van de Sovj Unie heeft te Washington tweemaal ach tereen geprotesteerd tegen Ameri kaanse militaire bewegingen in de Middellandse Zee. Noord-Afrikaanse vliegvelden worden momenteel door de Amerikanen gebruikt en oorlogs bodems brengen een bezoek aan Ita liaanse havens. ..Gezaghebbende zij- d-i" te Washington liet weten, aldus Reuter, dat de Ver. Staten op 2 Fe- b: uari a.s. protesten oo*weg" van de hand zullen wijzen". in scheet-vlucht Orville Wrigt, de man die met zijn broer Wilbur het eerste vKegtuig bouwde (in 1903 ging het toestel van Se grond.') is vannacht overleden ten gevolge van een hartaanval. Hij was 67 jaar As. Donderdag wordt een voorinleveringsbon voor "500 gr. ba nanen bekend gemaakt Als er bana nen komen, gaat de afwikkeling van de in October aangewezen bon vóór. De Benelux-conferentie in Luxem burg draagt Spaak's tevredenheid weg. Geen sensationele resultaten, maar: „een stap vooruit". Een Ame rikaanse Superfort is verongelukt, toen het op zoek was naar een in Zd.-Frankrijk vermiste Amerikaanse Dakota. Negen van de tien inzitten den werden gedood. Een Brit» Vliegtuig met 21 man aan boord wordt vermist op de route tussen de Azo- ren en Bermuda. Kerkrade is voor nemens, Aken te adopteren. De zer dagen zal de Ni win een groot scheepse actie ten bate van de ge wonde en invalide militairen in Indo nesië beginnen. Drie doeleinden het verschaffen van radio's, instelling van een geschenkendienst en net teiug- brengen in het arbeidsproces. Oostenrijk langs welke weg Toen de Londense conferentie van de Grote Vier uiteenging tot teleur stelling, niet alleen van het Duitse volk, maar van de gehele wereld die naar de werkelijke vrede snakt, bleef er nog één smal lichtstraaltje. De plaatsvervangende ministers zetten hun besprekingen over Oostenrijk voort. Oostenrijk, dat als „model" voor de puzzle - Duitsland werd be schouwd; Oostenrijk, dat de eerste moeilijkheden had opgeleverd en het rste struikelblok was gebleken. Maar weldra verloor men ook deze conferentie uit het oog - gebrek aan luidruchtigheid. Nu is het stilzwijgen plotseling ver- broken door de verklaring over een aanzienlijke vermindering van Mos- kou's eisen. Er werd afgezien van de totale som van 800 millioen dollar; een bedrag van 352, gedeeltelijk m geld, gedeeltelijk in olie - en scheeps waarden. er voor in de plaats gesteld Deze stap bracht opluchting, zowel bij politieke waarnemers uit Engels- Amerikaanse kringen in Wenen als bij de Oostenrijkers zelf. Maar tevens werd critiek. hier en daar zeer felle critiek geuit. Aan de ene kant gelooft en hoopt men, dat het Russisch initiatief een flinke schrede voorwaarts kan zijn op de. weg naar een vredesverdrag. Men ziet nog enige moeilijke punten, maar deze lijken niet onoverkomelijk. In elk geval is voor Oostenrijk zelf nog een toekomst weggelegd (gesteld dat men op deze basis tot een accoord zou komen) als deels industriële, - deels agrarische staat, terwijl de oude eisen van de Sovjet-Unie de welhaast vol ledige ontmanteling van de Oostenrijk se industrie zouden hebben betekend. Dat Karl Gruber. Oostenrijks minis ter van Buitenlandse Zaken - de titel is wijds voor de feitelijke betekenis van zijn rol - met beide handen ieder bestaansminimum, mits het een grote re vrijheid van beweging, mits het de verlossing van de „drie olifanten" zou betekenen, aan zal grijpen, staat wel vast. En met hem het overgrote deel van de bevolking, dat alles liever wenst dan de gasten nog langer in huis te zien. Maar een accoord inzake Oostenrijk zou ook, in beginsel, een accoord over Duitsland mogelijk maken. Waarom dan - bij een naïeve geest zou deze vraag zich op moeten dringe - - aar zelen de Westelijke mogendheden nog? Officiële reacties zijn nog niet aan de orde, maar eensdeels toont men zich matig optimistisch, anderdeels zelfs boos. Een Engels blad schreef b v.. dat. waar de Russen de door de Duit- s- - in beslag genomen ..ctiva opeisen, zij even goed dieven zijn als de Nazi's en dat het een onbeschaamdheid Is deze 200 millioen dollar te vragen, daar alléén Amerika ze fourneren kar. Buitenlands Overzicht Een opmerking met een komisch ac cent en mogelijk een kern van waar heid, maar als men bereid is met een dief te praten en deze belooft uiteindelijk genoegen te zullen nemen met minder dan de helft van de oor spronkelijke som, is er dan nog een re den om plotseling kwaad te worden en „smerige dief' te zeggen? Boven dien is er een Yalta en een Potsdam, die het recht op schade vergoeding van de As en zijn satel lieten regelden - hoewel, dat ligt reeds weer in het grijze verleden. Misschien zijn er twee redenen vr - deze gereserve» de en afwijzen de houding. Ten eerste is het in zaken usance, op geen bod direct met en thousiasme in te gaan. Ten tweede ligt Oostenrijk nogal dicht bij de zich sluitende Balkan - het zou niet onmo gelijk zijn, 'at men liever even wil uitkijken of het niet toch voordeliger is óók van Oostenrijk te houden wat men kan. A.H.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1