r
Onder de Schijnwerper
C
Ikmaaidei
3
De heer Gerbrandy c.s. had bezwaren
tegen rede van de Koningin
N HOLLANDSE
PERS 1945
Beducht voor Prestige-verlies
voor monarchie''
Britse troepen slaags met Arabieren
Praag wenst vriendschap
ook met West-Europa
Bende vervalsers
in arrest
Ons dagblad
in Indonesië
Krijgt dr. Arnold zijn zin?
4e Jaargang No. 1151
Donderdag 5 Februari 1948
Uitgave voor de gelUknamige Stichting.
Wnd. hoofdred. A. Eriks, Westerweg 338
Alkmaar, tel. 3300. Redactie en administra
tie: Ridderstraat hoek Oudegracht. Tel. 3067
Velden wit om
te oogsten
Het ziet er met de kool van de Lan-
gedijk niet best uit.. De afzet is mini
maal, de voorraad is groot en wanneer
er geen wintertje komt de kans
daarop schijnt groot waardoor
de voorjaarsgroenten worden tegenge
houden, dan moet men zich afvragen,
wat het einde zal zijn. De toestand is
zeer zorgelijk.
Onder zulke omstandigheden is het
aantal ontevredenen natuurlijk legio.
Een van de manieren, waarop ze hun
hart luchten, is het schrijven van in
gezonden stukken aan de courant en
we' zullen er in de eerstkomende da
gen daarvan dan ook enkele opnemen.
Vanzelfsprekend wordt daarbij druk
naar de schuldigengezocht en wie
zc- zich daarover verwonderen de
regering wordt een ferme portie van
de schuld in de schoenen geschoven
Dat er op een wel wat onverant
woordelijke wijze hoogst eenzijdig gele
kool is verbouwd, daarbij wordt niet
lang stilgestaan. Dat is eigen schuld
en daarover stapt een mens nu een
maal liefst stilzwijgend heen.
Dat de winter buitengewoon zacht
is geweest en dat dit de afzet van de
wintergroenten in hoge mate heeft be
lemmerd, weet iedereen. Maar het
weer is iets onreëels, het heeft geen
zin daaraan verwijten te richten en
dus zoekt men verder naar boosdoe
ners.
En dan komt men op de regering,
die niet heeft gezorgd voor export.
Dit gaat natuurlijk niet helemaal op,
want er mocht bijvoorbeeld wel kool
naar Frankrijk. Daar echter is de win
ter ook zacht en het publiek taalt even
weinig naar kool als het Nederlandse
zelf.
Maar er i£ nog Duitsland, onze grote
afnemer van weleer. Daar heerst hon
ger. het Duitse volk zou onze groente
met gejuich begroeten. Waarom kan,
de boel daar niet heen? Hier raken
we een der grote problemen van Ne
derland uit deze tijd. We hebben het
al herhaaldelijk gezegd: zonder het
Duitse achterland, dat ons natuurlijk
afzetgebied is, is geen bloeiende Ne
derlandse landbouw mogelijk. Wan
neer we niet ten onder willen gaan,
mneten we daar weer worden toege
laten.
We zijn er van overtuigd, dat onze
regering dit ook heel goed weet. Men
moet niet denken, dat onze ministers
van landbouw niet weten waar het op
staat. Ook is het onjuist te veronder
stel lr i, dat onze onderhandelaren over
groenteaangelegenheden, die voor een
goed deel uit de groentewereld voort
komen, ondeskundig zouden zijn.
Ze kunnen eenvoudig niet. Tussen
onze overvloed en de Duitse schaarste
is door de grote geallieerden een twee
de ijzeren scherm opgetrokken, dat
niets doorlaat.
Maar er komt tekening in de zaak:
de Benelux. Engeland en Frankrijk
soebatten om onze gunst. Laten de or
ganisaties van onze tuinders begrijpen
dat hun ogenblik nu is gekomen. La
ten ze de regering onder druk zetten:
geen overeenkomsten zonder zekerheid
van afzet in Duitsland!
De regering zal hen dit niet kwalijk
nemen. Integendeel! Ze heeft deze
druk nodig. Ze moet tegen de gealli
eerde onderhandelaren kunnen zeggen:
zonder die afzet zijn onze dagen als
bewindslieden geteld!
Zo ooit, dan is het nü tijd voor onze
tuinders perscampagnes op touw te
zetten met als doel: de opening van
Duitsland. Het is nü tijd om vergade
ringen te beleggen, waar in alle toon
aarden hetzelfde thema wordt her
haald.
Geen overeenkomst zonder afzet naar
Duitsland. Laat dat het devies zijn!
Maar het moet worden uitge
schreeuwd! Honderd maal duizend
maal en nog vaker.
De velden staan wit om te oogsten.
Zullen onze tuinders het begrijpen?
A. F/RTT<S
weerbericht
IETS MEER ZON.
Wisselende bewolking met lange
opklaringen. Ongeveer dezelfde tem
peratuur als gisteren. Geleidelijk ver
der afnemende wind uit Westelijke
richtingen.
OPLOSSING VOOR FRANKRIJKS
GELDPROBLEEM
De Franse regering heeft besloten,
dat zij, die sicchls (■■én of twee bil
jetten van v:j?du::zc-nd francs bezit
ten. dit geld gewisseld kunnen krij
gen en wel van Vrijdag af.
Gunstige reactie in
Amerika en Engeland
Aan onze minister-president heb
ben prof. P. S. Gerbrandy, de heer C.
Weiter en generaal Winkelman na
mens het comité „Handhaving Rijks
eenheid" op 2 Febr. j.I. een telegram
gestuurd om te laten weten, dat zü
van het voornemen van H.M. de Ko
ningin een radio-rede over Indonesië
uit te spreken, „met bezorgdheid" ken
nis hadden gènomen. Een dergelijke
rede met politieke strekking is niet
alleen ongebruikelijk; er zijn consti
tutionele gevaren aan verbonden, al
dus is hun mening.
Het gevaar
„Dit is een overweging die in het
algemeen geldt, maar die in het bij
zonder van kracht is ten aanzien van
de verhouding Nederland-Nederlands
Indië", zo stond in het telegram.
„Het grote gevaar bestaat daarbij
dat Hare Majesteit zich op de een of
andere wijze zal uitlaten ten gunste
van het tot dusverre gevoerde beleid
dat naar de inzichten van de grote
meerderheid des volks, rampzalige
gevolgen moet hebben voor ons land,
ons volk, voor de volkeren van Indië
en voor de monarchie".
Indien de rede „vereenzelvigd" zou
kunnen worden mot de regeringspoli-
tiek, zou dit „in hoge mate bedenke
lijk zijn voor het prestige der monar
chie", vooral in het buitenland.
Andere bezorgdheid in
Ver, Staten
Het heeft er echter de schijn van,
dat de reacties van het buitenland op
H.M.'s rede algemeen gunstig zullen
zijn. Vrijwel zeker heel wat gunstiger
dan de reacties op prof. Gerbrandy's
radio—commentaar in het "binnenland
b.v. Een zegsman van het Amerikaan
se departement van Buitenlandse Za
ken verklaarde, dat de rede. ten de-
partemente gunstig ontvangen is, als
een „belangrijke, vooruitziende ver
klaring van het beleid en de bedoe
lingen der Nederlanders".
De „New York Times" is nog zeer
sceptisch t.a.v. de werkelijke bedoe
lingen der Nederlanders, gezien de
politionele actie „waaraan door het
ingrijpen van de Veiligheidsraad een
halt werd toegeroepen" en de politiek
..om als leden der interimregering lie
den te erkennen, die voorgeven verte
genwoordigers te zijn van gebieden,
waarvan de Republiek de souvereini-
tëit opeist".
Het blad hoopt, dat de rede van de
Koningin een nieuwe basis zal leg
gen van wederzijds vertrouwen en
„elke eenzijdige gewelddaad bij voor
baat de pas zal afsnijden".
Uitstekende indruk^in Londen
Te Londen heeft de radio-réde een
uitstekende indruk gemaakt. Hoewel
de bevoegde instanties zich er toe be
perken uitdrukking te geven aan hun
tevredenheid, is men daar in het al
gemeen de mening toegedaan, dat een
zo plechtig gedane verklaring thans
reden geeft te vertrouwen, dat de
wapenstilstandsovereenkomst uiteinde
lijk zal worden omgezet in een defi
nitief en duurzaam verdrag.
ZUINIG MET HUISHOUDZEEP
Huisvrouwen dienen er rekening mee
te houden, dat de laatste bonaanwij
zing voor huishoudzeep 14 dagen is
vervroegd.
De volgende bon komt op het nor
male tijdstip, zodat men deze keer 8
i.p.v. 6 weken toe moet komen.
De bonaanwijzing voor zachte zeep
komt op 11 Maart, een week vroeger
dan normaal.
Bonnenlijsi zie pag. 4
KEUZEBON BROOD GEBAK
TWEE WEKEN GELDIG.
De bonnen voor gebak zullen voort
aan in plaats van vier twee weken
geldig zijn.
Verdrag van Londen met Arabische
Liga in de maak?
Ten Noorden van het Meer van Ga-
lilea hebben Britse valschermjagers
drie uur lang gevochten tegen een
grofe Arabische strijdmacht, welke
over de Syrische grens Palestina zou
zijn binnengekomen. Zeshonderd Ara
bische vrijwilligers hebben zich in
sterke stellingen genesteld. Zij hebben
de beschikking over veertien stukken
geschut.
De Arabische Liga heeft volgens 't
te Bagdad verschijnende blad „Al rai
al am" een voorstel tot het sluiten van
een overeenkomst van Engeland ont
vangen, welke de verdragen met Irak,
Egypte, Transjordanië de nog te slui
ten verdragen met Saoedi-Arabië en
Jemen zou moeten vervangen. Vol
gens de New-Yorkse correspondent
van Egyptisch blad zou het Ame
rikaanse ministerie van Buitenlandse
Zaken de Britse plannen voor een
„regionaal verdedigingssysteem" van 't
Nabije Oosten onder Britse auspiciën
gaan ondersteunen. „Indien Egypte er
in toestemt, basis te worden voor de
Amerikaanse vloot, zal de Amerikaan
se regering er voor ijveren, dat Lybië
onder controle van de VN onder be
heer van Egypte zal worden gesteld.'
aldus de correspondent, die er aan
toevoegt, dat de Ver. Staten vlootbases
zowel in Egypte als Palestina wen
sen.
Ongevaarlijke wapens?
Alexander, de Britse minister van
Defensie, heeft in het Lagerhuis ver
klaard ,dat Engeland geen vergunning
zou geven voor de export van wapenen
naar enig deel van het Nabije Oosten,
BENELUX IS DE GROOTSTE KLANT
VAN TSJECHO-SLOWAKIJE
Tsjecho-Slowakije heeft in Praag
een centraal punt voor de grote
verkeerskanalen, welke Europa
van Noord naar Zuid en van West
paar Oost doorkruisen.
Ook in economisch opzicht wil
Tsjecho-Slowakije zich naar alle
zijden richten. Het land heeft de
eerlijke bedoeling, om met alle
landen vriendschappelijke be
trekkingen en handelsrelaties te
onderhouden," aldus dr. K. Fink,
directeur-generaal van de Praag
se jaarbeurs, in een onderhoud
met een A.N.P.-verslaggever.
De grootste leverancier voor Tsje
cho-Slowakije is op het ogenblik En
geland, gevolgd door de Ver. Staten,
Zwitserland, Zweden en de Sovjet-
Unie; Nederland neemt de zesde
plaats in.
Zwitserland, de grootste afnemer,
onmiddellijk gevolgd door Neder
land, Engeland, België en Zweden.
Door die exportcijfers naar Neder
land en België, vormt de Benelux in
feite de grootste „klant" van Tsjecho-
Slowakije.
Twee jaarbeurzen
Dr. Fink weer erop, dat Tsecho-Slo-
wakije met ons land al zeer lang goe
de relaties heeft onderhouden. Voor
1948 is er een handelsverdrag tussen
beide landen gesloten, waarbij voor
een bedrag van 280 millioen gulden
goederen zullen worden in- en uitge
voerd. Zo zullen uit Tsjecho-Slowa
kije machines en industrieële uitrus
tingen, textiel (een deel voor Indo
nesië), glaswerken, staal, papier, hout
en meubelen, auto's enz. komen. Uit
ons land zijn er b.v. tin, rubber, verf
stoffen enz. te verwachten.
Nederland heeft voorts een belang
rijk aandèel in de transportdiensten.
In Praag zullen dit jaar weer twee
jaarbeurzen worden gehouden; de
voorjaarsbeurs van 12 tot 21 Maart
en de najaarsbeurs van 12 tot 19 Sep
tember. Op de voorjaarsbeurs zal er
een speciale Benelux-dag zijn. Deze
vriendschapsdag tussen de landen der
Benelux en Tsjecho-Slowakije kan er
toe bijdragen het gezamenlijke con
tact en de banden van vriendschap
en goede verstandhouding te verstevi
gen.
Fritz Kuhn ontsnapt
Fritz Kuhn, de leider van de voor
oorlogse Amerikaanse Nazi-organisa
tie, de „Duits-Amerikaanse Bond" is
uit het interneringskamp Dachau,
waar hij sinds Juli van het vorige
jaar gevangen werd gehouden, ont
vlucht. Alle bewoners van het kamp
zijn door de Amerikanen verhoord,
de Duitse politie speurt naarstig.
„behalve voor de leveranties .opgeno
men in bestaande verdragen". „De re
gering heeft geen reden te veronder
stellen, dat dit materiaal in Palestina
zal worden gebruikt", aldus Alexan
der.
BOTERBON 188 KWAM NIET
MEER AAN DE BEURT
De ene ontdekte vervalsing brengt
vaak de andere aan het licht. Nauwe
lijks was nog een valse bankbiljetten
affaire in Amsterdam er de Haarlem
mermeer opgehelderd, of als nasleep
van'deze kwam een andere vervalsing
op de proppen.
16 de Bosboom Toussaintstraat deed
men een inval bij een 50-jarige kunst-
schilder-lithograaf K. welke een com
plete drukinstallatie voor"valse distri
butiebonnen opleverde. Juist was bo
terbon 188 aan de beurt. K. en een
Pool, die men reeds geruime tijd
zocht, verdacht van handel in verdo
vende middelen werden gearresteerd.
In totaal zijn thans zes man gear
resteerd.
EX-KONING MICHAEL TROUWT
IN MEI
Het huwelijk tussen ex-koning Mi-
ehael van Roemenië en prinses Anna
de Bourbon-Parma zal hoogstwaar
schijnlijk plaats vinden te Kopenhagen
in de maand Mei.
Prins Olaf van Denemarken, neef
van wijlen koning Christiaan, is in
het huwelijk getreden met mej. Annie
Puggaard Möller. Door dit morgana
tisch huwelijk heeft hij afstand ge
daan van z'n successierechten.
in scheervlucht
De militaire geheime Hindoe-orga
nisatie RSS naar schatting telt zü
enkele honderdduizenden léden is in
geheel India verboden. Driehonderd
leden zijn te Bombay gearresteerd.
Op 13 Februari a.s. zal de Vrouwen
wereldsgebedsdag weer worden ge
houden. Uitgaande van een comité
in de USA is de oproep tot gebed o.m.
voor vrede en broederschap aan de
Christelijke organisaties in alle lan
den toegezonden. Mayhew, Brits ge
delegeerde in de economische en so
ciale raad der VN, heeft de Sovjet-
Unie o.m. verweten, de kleine lan
den in Oost-Europa 'economisch uit
te buiten. Aroetionian, de Sovjet-af
gevaardigde noemde dit een „afschu
welijke leugen". De Amerikaanse
regering maakt zich bezorgd over de
behandeling van het plan-Marshall
door het Congres. Men vreest eindeloze
besprekingen over details en de be
handeling is reeds aanzienlek over
tijd. In India's regeringskringen is
men verwonderd, dat van de Sovjet-
Unie nog geen condoleantie ontvan
gen is met de dood van Gandhi.
Men heeft aan de Amerik. Oostkust
zwakke radio-signalen ontvangen die
de naam „Star Tiger" van het sinds
Vrijdag met 31 personen vermiste Brit
se Tudor-vliegtuig zouden kunnen
vormen.
Lord Derby, Brits oud-minister van
in Frankrijk, is gistermorgen vroeg in
zijn woning bij Prescott op 82-jarige
leeftijd overleden.
Langs de straat
PRACTIJK EN THEORIE
De leraar is bezig om de
rijpere jeugd via een avond
cursus wat meer kennis bij
te brengen.
Aan één van de cursisten
wordt op een bepaald mo
ment een vraag gesteld:
„Wat betekent eigenlijk
Lunchroom?"
Na enig nadenken komt het
antwoord: „Dat verkoopt
Dekker."
De wenkbrauwen des le
raars worden verwonderd
opgetrokken. Hij heeft het
antwoord niet door. Deswe
ge verlangt hij opheldering,
die grif gegeven wordt.
Dekker is de plaatselijke
melkboer die, waarschijnlijk
in lang vervlogen tijden (we
kunnen ons zoiets nu ten
minste niet voorstellen!)
flesjes slagroom verkocht,
die bij de koffie zo'n heer
lijke tractatie waren.
Een nieuw uit te geven
verklarend woordenboek zal
dus in het vervolg van het
woord „lunchroom" meer
uitgebreid moeten spreken.
Want het antwoord kan
moeilijk onjuist genoemd
worden.
Gaan Belgische artsen
in staking
De Belgische artsen hebben volgens
de minister /an Financiën, zich op
grote schaal aan belasting ontduiking
schuldig gemaakt.
Twee en veertig procent van hen
heeft tegenover de fiscus verklaard,
minder dan fr. 50 JOOO 's jaars te ver
dienen, een iókomen dat overeenkomt
met dat van een arbeider.
Om de heren doktoren deze practij-
ken onmogelijk te maken, werd be
sloten een speciaal kwitantieboekje
van regeringswege voor te schrijven.
De artsen protesteren hiertegen: 5200
van de 5439 zouden bereid zijn, in sta
king te gaan indien deze „aanslag" op
het beroepsgeheim niet ongedaan ge
maakt wordt!
Talrijke militairen in Indonesië ont-
vangen reeds min of meer regelmatig
onze krant doordat hun familie ons
opdracht gaf voor verzending zorg te
dragen. Uit vele brieven bléek ons,
dat dit zeer op prijs gesteld werd,
doch al werd door ons alles gedaan
d. verzending als luchtpost zo goed
koop mogelijk te houden, voor de
schenk(st)ers was een abonnement
voor overzee een kostbare ?- •-We-
denis.
Een samenwerking tussen KLM, re
gering en de dagbladen heeft echter
een in dit opzicht verheugend resul
taat opgeleverd, waardoor de verzen
ding aanmerkelijk goedkoper wordt
eneen regelmatige ontvan st ge
waarborgd is! De regering neemt nu
n.1. 2/3 deel van de verzendkosten
(f 132.per jaar!) voor haar reke
ning!
Thans kan voor f 14 p r kwar
taal (f 11.— verzendkosten en f 3
voor het abonnement) Uw familielid
of verloofde elke dag ons blad per
luchtpost toegezonden krijgen. Maar
Ja, maar! Aangezien we slechts een
gering aantal abonnementen voor de
ze gunstige regeli"" in aanmerking
mogen isomei spoed - -dza-
kelijk. We kur.nr. de hurliee abon
nementen gingen vóór nog slechts
een 10-tal inschrijvingen aannemen.
Tot en met Maandag hebt U hiertoe
de gelegenheid! Bij vooruitbetaling is
dan tot 1 April f 9.35 verschuldigd en
wie het eerst komt, wie het eerst
maalt!
Alle nadere inlichtingen verstrek-
ken we U gaarne op ons kantoor!
DE DIRECTIE.
Hij at „vork met
knopen"
De Hilversumse recherche heeft met
de arrestatie van twee Hilversum
mers een serie inbraken opgelost.
Eén van hen trachtte zich. na zijn
arrestatie in zijn cel aan zijn s'raf
te onttrekken, door enige knopen van
zijn vest, alsmede een vork, welke
hij tevoren in tweeën brak in te
slikken.
Hij moest daarop naar een zieken
huis worden overgebracht voor het
ondergaan van een maagonera^e.
De proteststakingen in Duitsland
breidden zich uit als een olievlek. Het
ene ogenblik was er sprake van an
derhalf millioen stakers; even later
bleek dat drie millioen arbeiders het
werk voor 24 uur hadden neergelegd.
De Amerikaanse gouverneur Lucius
Clay die even tevoren nog had laten
verklaren, dat de stakingen niet tegen
het geallieerd bestuur van Bizonia,
maar tégen de Duitse autoriteiten wa
ren gericht, werd bij zijn aankomst
te Stuttgart niet hartelijk verwelkomd:
750.000 man legden ogenblikkelijk het
werk neer. General Clay, die kwam
om de maandelijkse zitting van de
ministerraad der staten toe te spre
ken, belegde een persconferentie. Hij
trachtte olie op de golven te gooien
door de journalisten de verzekering
te geven er van overtuigd te zyn dat
de meerderheid van het Duitse volk
„de soort regering verlangt, die ook
de Amerikanen wensen, een soepele en
niet starre regering". De Amerikanen
zouden een federale regering voor
Duitsland „met vreugde begroeten"
en de generaal zeide te hopen dat de
zuivering voorden niet zeer groot
maar wel invloedrijk deel der Duitsers
een der .grootste stenen des aanstoots
op 1 Juni a.s. voltooid zal zyn.
Deze toon is een geheel andere dan
die welke nog voor kort in Anglo-
Amerikaanse bestuurskringen te be
luisteren viel. Aan een gewapend op
treden tegen stakenden denkt men
niet meer ontevredenheid is zo mas
saal, ^dat men het voor verstandiger
hield het over een andere boeg te
gooien.
De Anglo-Amerikanen worden zo on
der de tegenslagen die zij te incas
seren krygen, gevoelig voor de Duitse
eisen ten aanzien van de voedselim-
port. Men hoort niet meer, dat de
rantsoenen hoog genoeg zijn en dat
men ook niet van plan is, ze te ver
hogen; evenmin, dat uitsluitend en
alleen het gebrek aan solidariteit on
der de Duitsers en het slappe op
treden der Duitse autoriteiten oorzaak
is van het voedseltekort. Integendeel:
Clay's Britse collega generaal Robert-
son heeft de afdeling voor voc «el-
voorziening van het Duitse be'ti
Frankfort voorgesteld, speciale i
mis&es te benoemen die de aanbiedin
gen van levensmiddelen uit het bui
tenland kunnen onderzoeken.
Dr. Arnold, minister-president van
Noordryn-Westfalen, die er onver
moeid op blijft hameren, dat de le
vensmiddelenimport vooral uit Ne
derland naar het Ruhrgebied terstond
moet worden hervat, schijnt zijn zin
te zullen krygen. Reeds is door dr. von
Maltzan, leider van de buitenlandse
handel, aan de geallieerden een plan
voorgelegd voor het onmiddellijk aan
gaan van importcontracten met Ne
derland, Denemarken, Zweden. Italië
en Turkije, voor de invoer van vis.
visconserven, groenten in blik en
Zuidvruchten, in ruil o.m. voor speel
goed, leder, ijzerwaren en textiel.
Het plan zal hoogstwaarschijnlijk
worden aangenomen. Ten eerste is het
Duitse volk woedend, dat .al van voed-
sëlaanbiedingen uit het buitenland in
de laatste weken werden geweigerd
door de geallieerden en dat de aan
Buitenlands Overzicht
mijnwerkers toegestane deviezenbonus
werd besteed voor de aankoop van
dure Amerikaanse „care"-pakketten.
Ten tweede staan de Engelsen en
Amerikanen niet alleen onder Duitse
druk.
In Luxemburg zouden de Benelux-
landen besloten hebben, kenbaar te
maken dat zij niet voor een aansluiting
bij het Verdrag van Duinkerken (eer
ste stap voor hen naar de verwerke-
lyking van een „Westerse Unie") voe
len, indien zij niet de garantie krijgen
dat voortaan méér "met hun belangen
inzake Duitsland rekening zal worden
gehouden. En deze belangen lopen mo
menteel parallel met die van het
Duitse volk. Tegen deze s-troom zul
len de bezetters van het Venten niet
langer op willen roeier..
AP,
