kVkmaaidei DEMONSTRATIE TE AMSTERDAM Kan melkprijs worden verlaagd? N.HOLLANDSE PERS 1945 land van belofte: De positie van de Nederlandse arbeider is zeer goed 4e Jaargang No 1175 Maandag 1 Maari 1948 Uitgave voor de gelijknamige Stichting. Wnd. hoofdred. A. Erlks, Westerweg 336, Alkmaar, tel. 3366. Redactie en administra tie: Ridderstraat hoek Oudegracbt Tel. 3967 DE GEBEURTENISSEN IN TSJECHO-SLOWAKIJE In Oosi-EuropaDe orde van een kerkhof „Wö hebben niet de strijd aangebonden tegen de ene dictatuur om ons ale willoze slaven uit te leveren aan de andere", waren enkele woorden uit een redevoering, die de voorzitter van de Partij van de Arbeid, Koos Vorrink, Zondagmiddag in de stampvolle grote zaal van het Amsterdams Concertgebouw uitsprak op, een inderhaast door de Federatie Amsterdam uitgeschreven protestvergadering tegen de gebeurtenissen in Tsjecho-£Io- wakjje. „In Tsjecho-Slowakye is de zon van de vrijheid tijdelijk ten onder gegaan. De regeringen van de V.S. Engeland en Frankrijk hebben in dui delijke en klare taal gesproken. Wij moeten ons bij dit protest, waarmede gesproken is naar het hart van de op de basis der democratie gebouwde West-Europese beschaving, aansluiten. Ik heb echter het gevoel, dat er meer nodig zal zijn: de weerstand zal moeten worden georganiseerd tegen het brutale Russische imperialisme". Rede Koos* Vorrink Tevoren had de heer Vorrink in vo gelvlucht de Russische invloed op de Oost-Europese landen behandeld: Est land, Letland, Litauen, wier „vrije, - zelfstandige volksbestaan reeds vol slagen is uitgeroeid", Polen „met zijn vervalste verkiezingen", Roemenië, waar de mensen tot het geweten der wereld spreken met de stille bed»' „laat ons niet in vergetelheid sterven in de kerkers van het bolsjewisme". Hongarije, „op welker nachtelijke we gen op dit ogenblik goede socialisten sluipen, die trachten het vege lijf te redden" en Bulgarije, „waar de-galg opdoemt, waaraan Petkof is gehangen" De heer Vorrink trok voorts een vergelijking tussen 1938 „toen in Miinehen Tsjecho-Slowakije werd uit geleverd aan de tirannie en ve^-aad gepleegd werd aan de vrijheid en aan de waarachtige vrede der volkeren" en de gebeurtenissen van thans, nu de derde republiek van Tsjecho-Slowa kije ten onder gaat. <nu ..het terroris me van de Russen zijn klauwen heeft geslagen om de vrijheid van het den ken". HU sprak voorts over de zui veringsmaatregelen. die volgens pers berichten thans in .Tsjecho-Slowakije. worden getroffen en semraerae ie in voering van een rechtspraak, die naar de nieuwe communistische mi nister van justitie heeft verklaard gebaseerd is. op de beginselen, d>e in alle staten van Oost-Europa reeds maatstaf zyn. als de galg die een ein de moet maken aan iedere vorm van vrije meningsuiting. ..De politieke sta bilisatie in Oost-Europa kom* overeen met de rast en de orde van een kerk hof', zo riep hij uit Vorrink besloot zijn rede met een oproep tot solidariteit, waarbij hij met dankbaarheid het plan van Bevin voor een West-Europese federatie, het Marshall-plan en de Benelux memo reerde. Rede an mr. G. J. van Heuven Goedhart. Mr. G. J. van Heuven Goedhart, hoofdredacteur van „Het Parool" en lid van de P.v.d.A„ sprak vervolgens over wat hij de „afgrijselijke tragiek" der gebeurtenissen in Tsjecho-Slowa kije noemde, waar slechts „de bloe dige macht van de terreur heeft geze gevierd".' Hij bracht het tractaat in herinne ring. dat president Benesj in ,1944 met Rusland had afgesloten Daarbij ver klaarde de Sovjet-Unie zich na de oorlog van alle inmenging in de bin nenlandse aangelegenheden van Tsje cho-Slowakije te allen tijde te zullen onthouden. „Wat Benesj na 1945 nog heeft gedaan om het Russische gevaar te keren", vervolgde mr. van Heuven Goedhart, „dat stempelt hem in mijn oog tot een Europeaan van zeergroot formaat en tot een vaderlander, wiens naam tot in lengte van dagen door het Tsjechische volk in ere moet wor den gehouden. Rusland heeftrzicb noch aan de regels van het spel, noch aan de woorden van de overeenkomst ge houden. Wanneer t.z.t Gekénd zal zijn welke woorden Benesj met Stalin heeft gewisseld, dan pas zal de wereld weten hoe volslagen bedriegelijk dë, politiek is geweest, waarmede de Sov jet-Unie en haar satelieten in Tsje cho-Slowakije een einde aan de vrij- heid van dat land hebben gemaakt". In zekere zin achtte mr. van Heuven Goedhart het protest op deze verga dering machteloos. Anderzijds meende hy, dat het van het grootste belang was, wanneer in geheel Nederland soortgelijke protesten zouden opgaan, waarbij tot uitdrukking moet komen, dat men „liever dood dan slaaf" wil zijn. Hij memoreerde woorden, die de sociaal-democraat AÏbarda 12 jaar ge leden heeft gesproken: „Het "lekkerste' eten. in onvrijheid gegeten, blijft ge- vlhgeniskost", en legde er de nadruk op, dat wil men in ons Tand com munistische overheersing voorkomen het volk zelf en het volk alleen dit door geestelijke bewapening in zijn macht heeft. Wij passen cr verder voor! Mr. A. de Roos. wethouder van Am sterdam, sloot de vergadering met 'n kort woord, waarin hij de CPN er voor waarschuwde, dat „zo zij de re gels van het spel niet meer in acht zou nemen dan tot dusver het geval is" geweest", in de hoofdstad stem men zouden opgaan, die de CPN ütf de regering van Amsterdam zouden willen bannen onder het motief: „Wij nassen er verder voor". Als voorbeeld haalde spr. aan het colporteren met communistische pamfletten op de ge meenschappelijke herdenking der Fe- bruari-staking op het Waterlooplein. De Palestijnse heksenketel Britse troepentrein opgeblazen 19 Engelse soldaten zijn om het le ven gekomen tengevolge van het op blazen van de dagelijkse persbneri- oxprestrein van Egypte naar Haifa door verzetslieden. 21 soldaten wei-den 2\yaar en 28 licht gewond. Vermoedelijk werd een electrisch tot ontploffing te brengen mijn gebruikt, daar de trein pas in de lucht vloog, toen de drie militaire wagons, die aan de passagierstrein waren aange haakt. boven de tussen de rails ge plaatste mijn kwamen. De trein kwam tot ontsporing. De aanslag had plaats waar de trein de Joodse stad Reho- both binnen rijdt, ongeveer 32 krti. ten Zuid-Oosten van Tel Aviv. De Joodse illegale verzetsorganisatie ..Stern" heeft aan de Joodse dagbladen* medegedeeld, dat zij verantwoordelijk is voor hef opblazen van de trein, als represaille voor de explosie, welke vo rige week Zondag in de Ben Jehoeda- straat te Jeruzalem plaats vond en vele Joden het leven kostte Volgens een latere bekendmaking zijn 28 Britse soldaten om het leven gekomen, 35 soldaten ernstig en 7 üehfc gewond. Men vermoedt, dat een aantal soldaten nog onder de wrak stukken liggen De slachtoffers zijn allen Britse soldartcn. die van verlof terugkeerden. Collegiaal Orgaan in Indonesië Naar het ANP verneemt is zeer binnenkort de instelling te verwach ten van he{ reeds in de regeringsver klaring van ?3 September j l. aange kondigde Collegiaal Orgaan in Indo- Uit Tsjecho - Slowakije tractoren, zaaitarwe, geen belasting Klement Gottwald. de communis tische premier van Tsjecho-Slowakije heeft Zondag op een bijeenkomst van 100.000 boeren verklaard, dat de ver deling van al het grondbezit in Tsje cho-Slowakije van meer dan 50 HA onmiddellijk zou worden uitgevoerd. Na Gottwald -voerde generaal Lud- vik Svoboda, partijloos minister van Defensie, het woord en verklaarde dat Tsjecho-Slowakije trouw zou blij ven aan de Sovjet-Unie* en zijn an dere bondgenoten. De mthister van Landbouw, Duris. zeide. dat het land op het ogenblik „Produceren op rationele basis" Het systeem Arnhem „Ik werk dag en nacht en in de stad verdienen ze veel meer op mijn prodfleten, dan ik". Deze bittere klacht, die men vele malen op het platteland kan verne men, werd Zaterdagmorgen door ir. W. Stehouwer van het Rijksbureau voor Voedselvoorziening aangehaald, die op de Volkshogeschool „de Zand- hoeve" te Bergen sprak over: „de winstmarge bij de afzet van het, agra rische product". „Produceren op een rationele basis is de enige ^nanier om uit de moeilijk heden te geraken", meende deze in leider en hij wees in het bijzonder op het systeem, dat op de verdeling van melkproducten in Arnhem werd toe gepast. Het systevm Arnhem „Nauw in verband met de winst- - marge, staat de verwerking en de ver deling der producten, die op weinig rat'oqele wijze geschieden", aldus ir. Stehouwer. Hij vestigde de aandacht op de melkbezorging in het westen van het land, waar in vele plaatsen weinig productieve arbeid geschiedt, omdat er'vaak teveel melkslijters zijn. Het aantal hunner, dat in de crisis jaren in grote mate toenam, was er de oorzaak van, dat de gemiddelde omzet voor sommigen slechts 150 li ter per dag bedroeg waarvoor heel. heel hard gewerkt moest worden. Het teveel aan arbeidskrachten n de geringe omzet heeft tot gevolg ge had. dat ce winstmarge toch zeker op 5 cent diende te worden gesteld. Door een rationele omzet een grotere omzet per bezorger zal ze ker 2 cent minder voor een liter melk hoeven te worden betaald en de rege ring zou, aldus ir. Stehouwer, in de steden Amsterdam, Rotterdam en Den Haag zeker een bedrag van zes mü- lioen gulden aan subsidie kunnen be sparen. In Arnhem is men met de maatre gelen voor de melkbezorging reeds verder gegaan, dan elders in ons land. Wel is de stad in wijken verdeeld, doch men heeft om een grotere omzet per venter te kunnen bereiken enige tientallen krachten aan de bezorging onttrokken. Velen waren in loondienst bij onder nemers en de meesten zijn nu te wérk gesteld op plaatsen waar zij meer no dig waren. Hier en daar zal natuurlijk een her scholing van de vrijgekomen arbeids krachten moeten plaats vinden en ook zal aah sommigen een schadevergoe ding moeten worden uitgekeerd. Deze rationalisatie biedt behalve de prijsverlaging van de melk en de uitgewonnen regeringssubsidie het voordeel van materiaalbesparing. Op dit moment heeft deze rationali satie in Arnhem slechts voordelen voor de melkbezorgers, die een gro tere omzet hebben gekregen, terwijl voor de melk nog steeds dezelfde prijs wordt betaald VLIEGVELD BERGEN WORDT NIET HERSTELD BERGEN In ons raadsverslag van de gemeente Bergen is een fout ge slopen. Het vliegveld Bergen zal NIET hersteld worden, zoals wU abusievelijk schreven. slechts 6.000 tractors bezat. Het twee jarenplan voorzag echter in de'pro ductie van 12.000 en het 5-jarenplan voorzag in die van 35.000 tractors Een nieuw belastingstelsel zou 70 pCt van alle landbouwers van belasting vrystellen. Tot slot her^inerde bij de boeren eraan, dat de Sovjet-Unie hen 20.000 wagons zaaitarwe gezonden had, zodat zij met de uitzaai verder konden gaan. AFP meldt uit Bratislawa. dat het al gemeen Vakverbond de gebouwen van het orgaan"*"der Slowaakse De mocratische Party heeft doen bezet ten. - Dinsdag zal de nieuwe minister raad van Tsjecho-Slowakije voor het eerst bijeenkomen. Op deze vêrgade- ring zal een beslissing genomen wor den t.a.v. een aantal wetsontwerpen, die tegemoet komen aan de eisen van de vakverenigingen en de boeren. Deze betreffen nationalisaties en con fiscatie van landgoederen. Volgens de „Pravo Lidu" zal de regering even eens een wetsontwerp betreffende de verdediging van de republiek bespre ken. De Tsjecho-Slowaakse ambassadeur in .Frankrijk heeft Zaterdag een be zoek gebracht aan het Franse ministe rie van Buitenlandse Zaken om een protest in t dienen tegen de ..leu genachtige en provocerende wijze waarop "n deel van de Franse pers de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije heeft gecommentarieerd" Pamfletten in Finland Een onbekende organisatie, waarvan de politie het spoor tracht te vinden, heeft pamfletten verspreid, die tegen de Sovjet-Unie eti tegen maarschalk Stalin gericht zijn. In die pamfletten wordt verklaard, dat de Finnen „nog slechts in naam onafhankelijk" zijn. Er moet aan dit „geheime spel" een eind komen, aldus het pamflet, dat zegt, dat maarschalk Stalin een ge lofte heeft gedaan, volgens welke „de Finnen van het aardoppervlak ver delgd" zullen worden. In Estland is he begonnen, nu is het uw beurt" Reuter meldt verder, dat het ge rucht de ronde deed, dat de rode vlag reeds van het parlement woei. Inder daad bevond zich daar de Sowjet-vlag temidden van de vlaggen der andere naties, die deelnemen aan de wereld kampioenschappen schaatsenrijden. Demonstratief Congres N.V.V. Naar economische medezeggenschap Een kleine vierduizend afgevaardigden van bij het Nederlandse Ver bond van Vakverenigingen aangesloten organisaties waren Zaterdag in de Beatrix- en Irenehal van het jaarbeursgebouw te Utrecht bij eengekomen op het demonstratief-congres van het NW. BEËDIGING MINISTER IN T VELD De nieuwbenoemde minister - van Wedéropbouw en Volkshuisvesting, mr. dr. J. in 't- Veld, zal Maandag- :av^aên Déeaiga STIJGING PETROLEUMPRIJS Het oplopen van de wereldmarkt notering van de aardolieproducten is er oorzaak van. dat de prijs voor licht- petroleum hier te lande, die een jaar na de bevrijding belangrijk kon wor den verlaagd, met ingang van 1 Maart moet worden verhoogd. De ver hoging zal in de 3 zones V/2 2 cent bedragen en de prys zal worden: resp. 16. 16>0 en 17 cent per liter. weerbericht IETS LAGERE TEMPERATUUR óverwegend droog weer met veran derlijke bewolking. Meest zwakke wind tussen Noord en Qost In dte ochtend plaatselijk mist Vooral in het Noorden van het land iets lagere temperatuur dan gisteren. Loop- en prUspolitick AJS eerste spreker hield het NW- toestuurslid A. Vermeulen een be schouwing over de loon- en pr.jspo- litiek. Hij stelde vast. dat de in Oc- tober 1946 bestaande spanningen tus sen lonen en prijzen gedeeltelijk zijn opgeheven door de stijging van het gemiddelde inkomstenpeil als gevolg van toegepaste loonherzieningen en het invoeren van prestatiepremies, de invoering van het consumentencre- aiet. de uitbreiding van de kinderbij slagregeling, de verlaging van de loon belasting en de invoering van de va- cantietoeslag. Het is mogelijk geweest de kosten van het levensonderhoud" op het peil van Octobr-r 1946 te handhaven, door dat de nadelige gevolgen van de stren ge winter 1946 1947 en de droge zo mer 1947 opgevangen zijn door een daling van de "prijzen van eerste le vensmiddelen en verbruiksgoederen. mede tengevolge van de anti-duurte- actie van het NW. De beer Vermeulen heeft bijzon dere waardering voor de minister van Landbouw, die er in geslaagd is de kleine voorraden aan te vullen en 't levenspeil te handhaven. Een verge lijking met het buitenland valt zeer gunstig voor ons uit. De positie van de Nederlandse arbeider is veel en vee! beter dan die in het bui tenland. Naar spr. mening moet de tot heden door het NW gevoerde loon- en prijs politiek worden voortgezet en bij de regering blijven aandringen op prijs verlaging - -J Over het Marshall-plan zeide spr., dat stagnatie in de Amerikaanse hlup- verlening een terugval van het le venspeil tot gevolg zal h'ebben. Wij moeten ons niet storen aan geruchten dat wij -ons zouden binden aan het kapitalisme van Broadway. Moeten wij soms hulp uit het Oosten ver wachten? Zie maar eens naar Tsjecho -Slowakije. Tot de regering zeide spr dat een verlaging van de koopkracht niet door de arbeider zal worden aanvaard. Indien er huurverhoging en prijsverhoging zou komen. dan moet dit gepaard gaan met een even redige loonsverhoging. De arbeider laaf aan zün levenspeil niet tornen Dit congres is ook een appel voor de werkgevers. Spr. heeft de Indruk dat het aantal slecht* werkgevers toeneemt. De slechte werkgevers zijn zij, die wars zijn van burgerbesef en wars van prijsverlaging, ten bate van zichzelf. Flitsen uit. het verleden In de namiddagzitting gaf de 2e voor zitter van het NW. H. Oosterhuis, enige flitsen uit het verleden, zoals hij het noemde en was van oordeel, dat de nagenoeg onbeperl.te beschik kingsmacht over de productiemidde len ïn-het verleden heeft geleid tot "n ongeordende crises. masale werkloos heid en een schrijnend- ongelijkheid van inkomens, waarbij de arbeids kracht tot koopwaar was gestempeld. Spreker stelde vast. dat in de loop der jaren medAeggenschap was ver kregen op het terrein van lonen, ar- beidsvoorwaarden en sociale* wetge ving en dat de werknemer getoond heeft een grote mate van verantwoor delijkheid te willen en te kunnen dra gen. Van de werknemer kan slechts volledige medewerking aan een duur zaam herstel van het economische leven verwacht worden, indien hem via zijn organisatie ook medezeggen schap aangaande het economisch be leid wordt gegeven Derhalve verlangt hij. dat terwille van de sociale gerechtigheid diepgaan de hervormingen van ons soeiaal eco nomisch bestel, door planmatige or dening van het bedrijfsleven, tot stand komen. Het is nodig dat ten spoedig ste een bij de wet geregeld systeem van publiekrechterlijke bedrijfsorga nisatie. waarin vertegenwoordigers van overheid en bedrljfsrenoten sa menwerken, zal worden tot stand ger bracht. Eveneens noodzakelijk is het, dat een afzonderlijke wettelijke re geling voor ondernemingsraden tot stand zal komen waarin de georga niseerde werknemers rechtstreeks langrijke punten van het bestuur der onderneming, een en ander uiteraard binnen de door de product- en be- drijfssc happen vast te stellen bepa lingen. Benelux en Westelijk oact Na afloop der besprekingen, die 4 Zondagmorgen op de Nederlandse am bassade te Brussel zijn gehouden, is het volgende communiqué uitgegeven: ..De eerste ministers de ministers van buitenlandse zaken van Nederland België en Luxemburg zyn hedenmor gen te Brussel bijeengekomen. Zij hebben het gemeenschappelijk stand punt bepaald, dat de drie regeringen tijdens de komende besprekingen met betrekking tot het sluiten van een Westelyk pact zullen innemen." West-Europa voor de West-Europeanen De „consolidatie-politiek", die op het ogenblik door Rusland wordt ge voerd en die meer en meer begon op te vallen, omdat ze zoveel gelijkenis vertoonde met de methoden, welke na 1933 door Duitsland .werden ge volgd, is door de gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakye in een acuut sta dium getreden.. Tsjecho-Slowakije is iets als t' rode streep op een mano meter: blijft 'de druk toenemen, dan kan een explosie volgen. Toen Hitier zijn expansiezucht be gon bot te vieren, kon hij ten aan zien van gebieden als Danzig en Oos tenrijk argumenten laten gelden, die een zekere redelijkheid bezaten. Ten aanzien van Tsjecho-Slowakye gol den die niet meer en toen dit land er in 1938 toch aanging, begon Euro pa te beseffen dat ér sprake was van een direct dreigend gevaar. De opname van gebieden als Polen en verschillende Balkanstaten in de Russische machtssfêer lag op zich zelf minder voor de hand, dan de aanhechting van Danzig en Oosten rijk bij Duitsland. In het eindresul taat van de oorlog had Rusland ech ter een belangrijk aandeel gehad en willicht is het de gedachte geweest d5t een overwinnaar nu eenmaal zekere rechten kan putten uit zijn successen op het slagveld, die heeft gemaakt, dat de wereld zich heeft neergelegd bU de gang van zaken in Oost-Europa. •Evenwel de Russische aspiraties bleken verder te gaan en zo moest thans Tsjecho-Slowakye er aan ge loven. Het zal in het vervolg behoren tot de Russische satelliet-staten. De Sovjet heeft zijn macht rog iets weten uit te breiden. Inmiddels is het de vraag of Rus land hiermee zichzelf en de wereld een dienst heeft bewezen. De tegenstellingen, die toch al groot waren, zijn plotseling zeer verscherp^ Het behoeft niet de minste verwon dering te baren, dat het voorstel van Rusland om Tsjecho-Slowakije, Po len en Joego-Slavië t^Laten deelne men aan de besprekin^wi over West Duitsland op botte w'eigering stuit. Overal in Europa en Amerika rijst Buitenlands Overzicht het verzet. Het sig38»! i® te Praag voorgoed op onveilig gesteld. Inmiddels heeft Stalin het nodig ge oordeeld ook Finland onder druk te zetten. Het verdrag van „vriendschap en wederzijdse bijstand", da* de Finnen wordt opgedrongen en dat in tijden van werkelijke nood natuurlijk niet de minste garanties biedt, heeft de nodige onbehagelijkheid doen ont staan bij de andere buurman: Zweden De Scandinavische landen schijnen van oordeel te zijn geweest, dat ze zich buiten de tegenstelling Amerika -Rusland konden houden. Ze ontwa ken uit een zoete droom en bespeuren jflotseling, dat de werkelijkheid hen midden in de moeilijkheden plaats. Juist omdat ze de consequenties van een keuze niet aandurfden, worden ze er thans dwingend voor geplaatst. Ten aanzien van Tsjecho-Slowakije zien we intussen groot verschil tus sen toen en nu. Toen Hitier er zijn handen naar uit stak, was dit het begin van een uit- breidingspolitiek naar het Oosten. De révolte, die nu heeft plaats gehad, dunkt ons de laatste fase uii de Rus sische uitbreidingspolitiek naar het Westen. De wereld heeft erva -ing gekregen in soortgelijke dingen, zelfs de een voudige burger doorziet het sPe*- Verder gaan zal vermoedelijk alleen mogelyk zijn met de wapenen in de hand. En zover zyn we gelukkig nog niet heen. Het directe resultaat is, dat Rus land meer geïsoleerd staat dan ooit. Het heeft het in eigen hand daarin verandering te brengen: het moet 'n stap terug doen en de greep op de onderdrukte volkeren loslaten. Het. zal daartoe wel niet bereid zijn. Wij dienen echter wel te beseffen, dat zo we in het wereldconflict neu traal willen blijven, we er voor heb ben te zorgen, dat we sterk zijn. Een hecht verenigd West-Europa is nog altijd zeer machtig en men mag er ze ker van zyn, dat Rusland er niet naar zal talen. Moskou weet dit en gromt over alles, wat op aanéénsluiting lijkt. Het wordt tijd, dat de volkeren uit dit deel van de wereld hun on derlinge veten laten varen. Kunnen ze dit, dan zijn ze vrij veilig. Hun de vies moet zijn: „West-Europa voor de W e it-Eur opeanen Het signaal uit Praag zal er zeker toe bijdragen deze. overtuiging veld te doen winnen A. FRIKft

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1