langs de straat
Jan Masaryk pleegt zelfmoord door
sprong uit raam van zijn departement
N HOLLANDSE
PERS 1945
Officiële verklaring werd te Praag
urenlang opgehouden
Militaire hulp zal zich niet tot
overzeese gebiedsdelen uitstrekken
Diep tragisch: democraat in hart
en nieren ging heen
4e Jaargang No 1184
Donderdag 11 Maart 1948
Uitgave voor de gelijknamige Stichting.
Wnd. boofdred. A. Erika, Westerweg 838.
Alkmaar, tel. 3300. Redactie en administra
tie; Ridderstraat boek Oudegracht Tel. 3967
LEVEN VAN
HARDE STRIJD
Jan Masaryk was de zoon van Tho
mas Masaryk, de grondleggen van de
Tsjecho Slowaakse republiek en een
grote vriend en medewerker van Be-
nesj. Sedert 1940, eerst in ballingschap
en vervolgens na de bevrijding in ei
gen land, bekleedde hij de functie van
Minister van Buitenlandse Zaken.
Voor de oorlog was hij gezant te
Londen en één van de meest geziene
leden van het Corps Diplomatique
Hij behoorde niet tot een politieke
partij.
Jan Masaryk werd in 1886 te We
nen geboren en ontving zijn opvoe
ding in Praag en New York. Bij de op
richting van de Tsjecho-Slowaakse
republiek trad hij in diplomatieke
dienst.
Hij trad af als gezant te Londen na
dt overeenkomst van München in 1938
Sedert 1925 had hij de functie van ge-
zan* bekleed Na zifn aftreden maak
te hij een rondreis door de Verenig
de Staten, waar hij lezir.gen hield. Tn
1939 keerde hij in En .eland terug
waar hij na de overweldiging van
Tsjecho-Slowakije door Hitier voor
zijn land bleef werken.
Tijdens zijn verblijf in New.York,
li. zijn jaren, verdiende hij zijn
levensonderhoud eerst als arbeider in
een ijzerfabriek, daarna als pianist in
«en bioscoop en tenslotte als djrecteur
van de ..Crane Ironwork Compagny"
Bij het uitbreken van de eerste wereld
oorlog keerde hij naar zijn land terug
waar hij ternauwernood ontkwam aan
een doodvonnis wegens ..politieke on
betrouwbaarheid".
b 1920 en 1921 was hij privè-secre-
taris van president Benesj. Hij huwde
in 2924 met Frances C: me dochter van
de Amerikaanse gezant te Peking.
Zaterdag Masarijk's
begrafenis
De begrafenis van Masaryk is door
de regering gesteld op Zaterdagmid
dag. Hij zal een staatsbegrafenis met
volledige militaire eer krijgen.
Dr. Zenkl, voormalig voorz. van de
partij van nationale socialisten, is af
getreden als afgevaardigde van het
Tsjecho-Slowaaks parlement. Ook
mevr Horakova, afgevaardigde van
de communistische parcij en welbe
kend in kringen van de internationale
vrouwenbeweging, heeft baar zetel ter
beschikking gesteld. Zy is het tiende
parlementslid dat aftreedt.
Fapauek wenste V.N.-onderzoek.
Jan Papanek, permanente Tsjecho-
Slowaakse vertegenwoordiger bij de
V.N., heeft de huidige regering in zijn
land afgekeurd en de Veiligheids
raad verzocht, een onderzoek naar het
communistisch optreden in te stellen.
Trygve Lie, de secr.-generaal der V.
N„ heeft besloten dit verzoek niet op
de agenda te plaatsen, daar Papanek's
schrijven slechts kon worden be
schouwd als een mededeling uit niet-
gouvernemenfele bron.
in scheervlucht
In de geallieerde bestuursraad te
Berlijn hebben de Britse en Ameri
kaanse bevelhebbers zich op zeer
scherpe wijze tegen wat zij noemden
„de pogingen tot communistische over
woekering van Duitsland" gekeerd.
De Londense vakverenigingsconferen
tie heeft besloten een adviescommissie
van tien leden samen te stellen met
als taak de belangstelling voor het
Europese herstelprogram gaande te
houden. De heer Kupers vertegen
woordigt in deze commissie de Bene-
lux-landen. „Het Britse volk zal
geen nieuwe verplichtingen in Pales
tina dulden na onze bittere ervarin
gen", aldus Creech Jones in het Britse
Lagerhuis, dat zich met grote meerder
heid achter de regeringspolitiek t.a.v.
Palestina stelde.
weerbericht
ZONNIG EN DROOG
Droog en zonnig weer, met bijna
•veral zwakke wind. Temperatuur te
gen de middag stijgend.
Jan Masaryk, dé Tsjecho-Slowaakse minister van Buitenlandse Zaken,
heeft een eind gemaakt aan zijn leven. Volgens een officiële verklaring
sprong hy in de vroege morgen van gister uit het raam van zyn kamer
in het departement van Buitenlandse Zaken en vond daarbij de dood.
Vroegere beridhten, welke te Londen ontvangen werden, spreken echter
ook over zelfmoord door vergiftiging.
Was Masaryk ziek?
In de officiële mededeling van het
bureau van de minister-president
werd verklaard, dat Masaryk ten ge
volge, van een ziekte, die met sla
peloosheid gepaard ging, door zelf
moord een eind heeft gemaakt aan
een leven, dat aan vaderland en volk
was gewijd.
„De gehele dag Voor zyn tragische
dood toonde Masarijk geen enkel teken
van neerslachtigheid en hij was in te
gendeel vol levendigheid en gaf blijk
van zijn gebruikelijke optimisme", al
dus de verklaring. „Het is mogenlijk
dat hij in een vlaag van nerveuze
stoornis besloot een eind aan zijn le
ven te maken".
In een verklaring, die door Ceteka
werd gepubliceerd, wordt gemeld, d^t
een onderzoek wordt ingesteld naar
verdere details.
Praag^was onbereikbaar
Onmiddellijk nadat Masarijk zich het
leven had benomen, werden alle ver
bindingen van Praag met het buiten
land verbroken. Eerst toen het bericht
officieel wereldkundig was gemaakt,
werden de verbindingen weer her
steld.
Praag hoorde het bericht van Masa-
rijks dood eerst om 12.30 uur (Ned.
tijd), toen het bericht door radio
Praag werd uitgezonden. De nationale
radio-omroep heeft haar programma
veranderd en speelde onafgebroken
treurmuziek.
Reeds omstreeks 10 uur waren ech
ter de eerste berichten naar Londen
doorgesijpeld.
Gottwald betuigde
zijn deelneming
Klement Gottwald, de comrrtunisti-
sche premier van Tsjecho-Slowakije
heeft een telegram, waarin hij zijn
deelneming betuigt, gezonden aan dr.
Alice Masaryk, de zuster van dr. Jan
Masaryk. „Jan Masaryk". aldus het
telegram, „behoorde tot de leidende
werkers in onze Tsjecho-Slowaakse
strijd tegen het Duitsland van Hitier
en tot de eerste opbouwers van onze
nieuwe vrije staat. Moge het een troost
voor u zijn op dit droeve ogenblik,
dat het Tsjechische en Slowaakse volk
nooit de verdiensten van Jan Masaryk
zal vergeten".
Parlementszitting geopend
Gottwald heeft de eerste zitting van
het parlement geopend met een rede
waarin hy verklaarde dat de „Fe-
bruari-storm" eén einde maakte aan de
schijn alsof de republiek op twee stoe
len zat. Er zal een nieuw ontwerp
voor de grondwet worden opgesteld.
Volgens Reuter werd de premier aan
het einde van zijn rede door alle par
lementsleden staande toegejuicht Een
massa rode en witte bloemen bedekte
de lege zetel van Masaryk.
Officiële verklaring
Nosek, dé communistische minister
van Binnenlandse Zaken, heeft in het
parlement verklaard, dat Masaryk
zich ongeveer om 6 uur in de ochtend
uit het raam van zijn kamer geworpen
had. Zijn lijk werd een half uur later
gevonden.
Een groot aantal sigarettenpeukjes
in zijn kamer wees erop, volgens No
sek, dat Masaryk gedurende de nacht
niet geslapen had.
Hij moet de nacht hebben doorge
bracht met het lezen van brieven en
telegrammen van zijn vrienden in En
geland en de V.S., die hem zijn toe
treding tot de nieuwe regering-Gott-
wald verweten.
Tegen 6 uur in de ochtend begaf
Masaryk zich naar zijn badkamer en
sprong door het raam op het binnen
plein van het paleis.
- De Pollywoodse filmster Noreen
Wash draagt een bril, waardoor men
slechts van de binnenzijde kan kij
ken. Dit beschermt haar tegen het fel
le zonnelicht en tegen onbescheiden
blikken.
Diepe verslagenheid
De tragische dood van Masarjjk
schynt de regering in verwarring te
hebben gebracht, aldus meldt Reuters
correspondent uit Praag.
Praag maakte na het bekend worden
van het nieuws een indruk van diepe
verslagenheid. Mensen verzamelden
zich in groepjes en fluisterden elkaar
het nieuws toe. De regering heeft be
volen. dat van alle openbare gebou
wen de vlag halfstok moet waaien.
NOORSE COMMUNISTEN TREDEN
UIT DE PARTIJ
Uit vele steden en districten in Noor
wegen komen berichten binnen, dat
min of meer vooraanstaande^ leden
van de communistische partij uit de
partij treden naar aanleiding van de
jongste gebeurtenissen in Tsjecho-Slo
wakije en de houding, die de Noorse
communistische leiders daartegen
over innemen.
Nederlandse sleepboot
in gevaar
De Nederlandse sleepboot „Stentor"
heeft S.O.S.-seinen uitgezonden; het
schip drijft 45 mijl ten Westen van de
Deense kust stuurloos in een hevige
storm. Het ifkeft de kustvaarder
„Roerdomp" op sleeptouw en was op
weg vsn Noorwegen naar Rotterdam.
Deense sleepboten en andere op de
Noordzee varende schepen snellen ter
hulp. De „Stentor" is eigendom van
de bekende fa. Weismuller te Rotter
dam en heeft een bemanning van 10
koppen; op de kustvaarder bevinden
zich ook nog 2 mannen.
Vliegramp bij Chicago
Woensdagavond is by Chicago een
Skymaster van de lijn Chicago-Miami
by het opstijgen van 200 m. hoogte
neergestort. Een uur later brandde 't
wrak nog steeds. Op zyn minst zijn
dertien personen omgekomen, doden
en gewonden liggen wijd en zyd ver
spreid. Men vreest dat er nog meer
slachtoffers zijn.
Meer eieren,
ook na Pasen
De eierenproductie rechtvaardigt de
verwachting, dat in de maanden April
Mei en Juni aan alle leeftijdsgroepen
regelmatig eieren verstrekt kunnen
worden. Onder voorbehoud van on
voorziene omstandigheden zal te be
ginnen met 1 April a.s. iedere veer
tien dagen een bon voor twee eieren
worden aangewezen.
Euwe verloor ten derde
male
Smyslov-Botwinnik
werd remise
De afgebroken partij EuweSmys-
lov werd reeds na de door Smyslev
in couvert afgegeven zet, door onze
Irndgenoot opgegeven.
Smyslov en Botwinnik speelden re-
mlSe door herhaling van zetten. Een
kranige prestatie van de Benjamin!
De stand luidt thans: 1 Botwinnik
2.5 pt; 2 Keres 2 pt; 3 Smyslov 2 pt;
4 Reshevsky 1,5 pt; 5 Euwe 0 pt
Donderdagavond spelen Reshevsky
Euwe en KeresBotwinnik.
Dat „wórdt" wat!
Heden reeds einde van Brusselse conferentie
„Een zuiver. Europees
verdrag"
De heer van Langenhove, het hoofd
van de delegatie der Benelux-groepe-
ring op de Brusselse conferentie sprak
voor de aanvang der plenaire zitting
van Woensdag categorisch tegen, dat
eventuele militaire hulp zich op grond
van het pact ook zal uitstrekken tot
de overzeese gebiedsdelen.
Gevraagd, of in het kader van de
overeenkomst wel de economische
hulpverlening zich zo ver «al uitstrek
ken, antwoordde de heer Van Lan
genhove, dat hij dit niet kon bevesti
gen.
Onderiekening volgende
week verwacht
Kt waren nog 3 of 4 punten, waar-
♦«yrrtuent de delegaties zich met hun
respectieve regeringen moesten ver
staan. Daartoe zal de zitting van he
den eerst om 16 uur een aanvang
nemen.
Naar een Nederlandse zegsman te
genover journalisten verklaarde,
wordt verwacht, dat, fiöewel nog veel
Reacties in Engeland
Zijn naam was symbool
van vrijheid
In diplomatieke kringen te Londen
is men van oordeel, dat de zelfmoord
van Masarijk de camouflage van de
nieuwe regering te Praag verwijderd
heeft.
Het aanblijven van Masaryk, dat
aanvankelijk gedekt werd door een
regering waarin alle partijen zitting
hadden, had te Londen, waar men
hem als gezant kende, verbazing ge
wekt.
Verklaring van Attlee
De Britse premier, Clement Attlee,
memHij zorgde voor hongerige
meeuwen
Sinds einde Februari werd
te Nijmegen vermist de 80-
jarige J. Bakker, die regel
matig verbleef in een der
volkslogementen naby de
Waal. Men heeft nu zijn lijk
in de rivier gevonden. De
oude man, die de goede ge
woonte had de hongerige
meeuwen langs de Nijmeeg
se kade te voeden, moet
daarbij in een onbewaakt
ogenblik te water zijn ge
raakt en verdronken.
NEGER DOODGESLAGEN
Te Mobile (Alabama)" is een neger
die een blanke aansprak met „Bubdy"
(broeder) en hem uitnodigde naar zijn
huis te komen om over president Tru-
man's program voor de burgelijke
rechten te spreken, door de blanke
doodgeslagen.
De Tilburgse distributie-ambtenaar
M. hield stamkaarten in van overlede
nen, gemobiliseerden en naar het bui
tenland vertrekkenden. Hij vervalste
ze en gebruikte ze zelf. Thans heeft
hij gelegenheid zijn zonden rustig te
overpeinzen.
heeft een verklaring uitgegeven, waar
in hij zegt, dat de dood van Masaryk
een grote schok voor hem is. „Hij had
de vrijheid lief en kon het wellicht
niet verdragen om te leven in de ver
stikkende atmosfeer van het totali-
tairisme. toen alles waarnaar hy had
gestreefd onverbiddelijk werd vernie
tigd", aldus Attlee.
In hét Britse Lagerhuis hebben Er-
nest Bevin, de minister van Buiten
landse Zaken, en Winston Churchill
de nagedachtenis van Masaryk geëerd.
De Britse minister van Koloniën,
Arfhur Creech Jones, verklaarde te
genover Reuter, dat hij Masarijks
dood zeer tragisch vond. „Masarijk
was tot in zijn hart een strijdvaardig
democraat. De rol, die hij de laatste
weken had gespeeld, had ons zeer be
droefd".
Jhr. Michiels van Verduynen, de Ned.
ambassadeur in Londen, zeide diep
getroffen te zyn door het nieuws van
Masarijks dood. Hij had de Tsjechi
sche staatsman bijna dertig jaar lang
zeer intiem gekend.
„Zijn dood zal overal de diepste
indruk maken en vooral in zijn vader
land, waar zijn naaff het symbool van
de vrijheid is", aldus de Nederlandse
ambassadeur.
Rotterdamse E.V.C. keert
zich tegen C.P.N.
Het kader van de Rotterdamse EVC
heeft in een resolutie geprotesteerd
tegen „het drijven van de communis
tische partij binnen de EVC", waar
door „de organisatorische zelfstandig
heid van de EVC in groot gevaar ver-
keert". De resolutie verklaart, geen
enkele inmenging van welke politieke
partij ook, in de organen der EVC te
Rotterdam te zullen dulden, over een
event. bestuurswijziging alleen de le
den te laten beslissen en volmacht te
verlenen aan het plaatselijk bestuur
tot het nemen van die maatregelen,
welke het nodig acht. Van de 55 aan
wezige bestuurders stemden 47 voor
en 8 tegen de resolutie.
administratieve arbeid verricht moet
worden, de werkzaamheden heden vol
tooid zouden zijn.
Omtrent de plaats waar het verdrag
getekend zal worden, is nog geen be
slissing genomen.. Waarschijnlijk zal
dit evenwel Brusel zyn. Als vermoe
delijk tijdstip voor de ondertekening
werd het midden van de volgende
week genoemd.
Het betreft hier, volgens deze zegs
man, een zuiver Europees verdrag. In
de opgestelde tekst worden de voor
waarden omschreven waaraan de lan
den, die zich tij de Westerse Unie
willen aansluiten, zullen moeten vol
doen.
Schip kapseisde tijdens
te waterlating
Arbeider verdronken
Gistermorgen is te Martenshoek na
bij Hoogezand een 450 ton metende
kustvaarder tijdens de te waterlating
halfweg op de helling blijven steken
en in het water van het Winschoter-
diep gekanteld. Eén der arbeiders, de
26-jarige Jan Landman, raakte onder
het schip en verdronk. Enkele andere
personen werden gewond.
Volgens een verklaring van de di
rectie van de scheepswerf is het in
Nederland nog nimmer voorgekomen,-
dat een schip van dergelijke afmetin
gen bij de tewaterlating is veronge
lukt. Dit zou in de laatste tientallen
jaren voor zover bekend slechts een
maal in Engeland gebeurd zijn.
Deskundigen breken zich op het
ogenblik hét hoofd hoe het vaartuig,
dat een onoverkomelijke obstakel
voor de scheepvaart vormt, verwij
derd kan worden.
Men vermoedt dat een gedeelte van
de werf voor het bergingswerk zal
moeten worden uitgegraven..
NIET OP REIS
Mijn buurman had een af
spraak gemaakt. Hy zou met
een andere buurman die in
het gelukkige bezit van een
auto is, meerijden naar Alk
maar. Werk had hij niet, dus
niets had er hinder van.
Als hij zal vertrekken
staat zijn echtgenote voor t
raam. De auto komt aanrij
den. Buurvrouw begint
hartstochtelijk te wenken.
Wie zal uitmaken wat de
bedoeling is geweest? De ei
genaar van de auto vat het
echter op als een teken, dat
buurman niet mee kan gaan
en geeft gas!
Dan verschijnt plotseling
het vertoornde gelaat van
de buurman in de deur. Hij
schreeuwt nog; tevergeefs
Het gesprek tussen de heel
boze man en de glimlachen
de vrouw onttrekt zich jam
mer genoeg aan onze waar
nemingen. Een kwartier la
ter is hij echter behulpzaam
in de huishouding en dat
genoeg: de zege is volkomen
geweest!
Bouwen op eigen
kracht
Een kiem berichtje, dat dezer dagen
in de bladen verscheen, is de moeite
waard om even bij stil te staan.
„De koelhuisboter, die voor de af
gelopen winter was opgeslagen i«
„ruimschoots voldoende geweest. In
„verband met de te verwachten toe
nemende aanvoer van verse boter, ie
„thans 2000 ton uitgevoerd naar En
geland en 1000 ton naar België".
Aangezien onlangs nog een voorraad
van 6000 ton voorradigwas, mag men
aannemen er- is inmiddels ook in
Nederland van verbruikt dat het
restant weinig- last meer zal opleveren
We leven nog in een periode van
voedselschaarste en het zal wel voor
een goed deel deze zijn geweest, die
ons door de moeilijkheden heeft heen-
geholpen. Vet is overal nog een ge
vraagd artikel. Omtrent de prijs vin
den we niets vermeld. Het zou ons
echter verwonderen, wanneer deze
zeer hoog is geweest, want de kwali
teit liet te wensen. We hebben mon
sters van deze koelhuisboter gezien,
die uitgesproken slecht waren.
Deze boterhi«torie nu heeft twee
aspecten.
In de eerste plaats, zou men zich de
vraag kunnen stellen of het goed is
geweest van de regering een zo grote
hoeveelheid op te slaan.
We menen hierop ee» bevestigend
antwoord te moeten geven. Niemand
kon voorzien, dat we een zo zachte
winter zouden krijgen als we inder
daad hebben gehad. Deze bracht met
zich mee, dat de nielkgift groter was
aan normaal, vonra' -Jat allerlei
vo'edermiddelen teg<- 'age prijs te
koop waren. Had de r ring dit alles
van te voren geweten. ze zou stellig
een geringere voorraad hebben aan
gelegd. Ze had echter tot plicht ook
gedekt te zijn, wanneer de winter
extra streng was uitgevallen. Indien
ons volk plotseling voor een tekort
zou zijn geplaatst, dat te vermijden
was geweest, zou er aanleiding zijn
geweest tot gerechtvaardigde critiek.
•Daarnaast en dat is de keerzijde
van de medaille is er de kwaliteit.
Het is moeilijk hiervoor iemand
aansprakelijk te stellen We v en,
dat de Nederlandse producent er -
steeds op uit is te werken op goede
kwaliteit Daaraan worden kosten
noch zorgen gespaard. We weten ech
ter ook. dat onze boter zich niet bij
zonder leent voor opslag in koe!pak
huizen Het is een helaas niet te loo
chenen feit, dat boter van andere her
komst daarvoor meer geschikt is.
We vrezen, dat onze koelhuisboter
geen propaganda is geweest voor ons
product en daarmee zijn we. op een
gevaarlijk terrein. Wanneer men be
denkt, dat enerzijds de exploitatie
kosten bij een deel van onze veehou
derij zo hoog zijn, dat niet lonend kan
worden gewerkt voor de Internatio
nale botermarkt, dat anderzijds de re
putatie van dit product zou kunnen
zyn geschaad, dan wordt het tijd, dat
men zich begint af te vragen of men
op de goede weg is.
We geloven, dat onze boerenstand
de ogen niet voor deze dingen mag
sluiten. Zo iets zou struisvogelpolitiek
zijn. De bijna ongelofelijk klinkende
woorden, die wel eens worden ge
hoord, dat „onze melk te goed is om
tot boter te worden verwerkt", mogen
niet geheel waar zijn, ze houden een
waarschuwing in.
Onze boerenstand ligt ons nader aan
het hart dan de margarine-fabricage.
Dit echter neemt niet weg, dat we
moeten vaststellen, dat de kwaliteit
van de margarine in de loop der ja
ren steeds is verbeterd en dat we zo
ver heen zijn, dat aan goede marga
rine de voorkeur is te geven boven
slechte boter.
Er dreigen gevaren!
Ruim een halve eeuw geleden be
gonnen onze veeboeren hun lot in
eigen handen te nemen door de op
richting van coöperaties. Het was
vooral de gedachte van het „Help U
zelf!",-die daarin zo aantrekkelijk is.
Laten de veehouders van heden niet
denken, dat ze er zyn. Laten ze de
'handen uit de mouwen blijven steken,
niet blind voor eigen tekortkomingen-
Laten ze in hun bedrijf de verbete
ringen en veranderingen doorvoeren,
die nodig zijn om het concurrerend en
sterk te maken.
Ons volk en zijzelf zullen daarmee
gediend zijn.
Omdat ons volk er mee gebaat is,
zullen ze van overheidswege kunnen
rekenen op grote hulp.
Omdat het echter in de allereerste
plaats hun eigen belang is, zal het
voornamelijk op henzelf aankomen'.
De boer bouwt het best op eigen
kracht.
A. ERIKA