N.J.H.C. had na bevrijding slechts
vijf jeugdherbergen over...
Dit jaar hei net over ons land bijna
weer op vooroorlogs peil
DE ELFSTEDENTOCHT VAN JIMMY BROWN
„Het was maar een doodgewone
dropping"
Nu de vacanfies naderen
bl enkele r.jx». hebben we
ons er toe bepaald één en ander te
vertellen over de mogelijkheden, die
onze duinstreek en omgeving bieden
aan hen, die er hnn vacantie willen
doorbrengen. De mensen, die daar
heen trekken z\jn echter, de kampeer-
ders daargelaten, meestal de meer be
zadigd en, de mensen, die evenals uw
reporter, de jaren den onderscheids
beginnen te naderen, of wellicht reeds
achter de rag hebben. In dit artikel
willen we het hebben over de moge
lijkheden die de jeugd van Nederiaud
heeft om een prettige vacantie door
te brengen.
Naarmate de jeugd eerder dan een
vflftig jaar terug zelfstandig begint
te worden, wordt het vraagstuk hoe
de jeugd de vacantie zal doorbrengen
actueler.
Vroeger was het nog denkbaar, dat
een jonge dochter of jonge man zijn
vacantie met vader of moeder ging
doorbrengen. Tegenwoordig komt zo
iets nog maar sporadisch voor. 'Hoog
stens een dagje, maar dan is het al
héél wat
De jeugd wil onder eikaar in een
prettige, ongebonden omgeving de va
cantie doorbrengen. Dat is begrijpe
lijk en verklaarbaar en over het alge
meen is er geen bezwaar tegen, mits
aan enkele eisen wordt voldaan.
De tehuizen of de kampen, waarin de
vacantie wordt doorgebracht moeten
aan bepaalde eisen voldoen. Ze moe
ten goedkoop zya, opdat het gehele
Nederlandse volk er aan kan mee
doen. Ze moeten betrouwbaar zijn en
het toezicht alleszins voldoende.
Welnu, Nederland bezit verschillende
instellingen en stichtingen, die zich
de verwerkelijking van deze idealen
ten doel stellen.
We willen ons bepalen tot een van
deze instellingen, die in de loop der
jaren op dit gebied reeds ontzaglijk
veel werk heeft gepresteerd. We be
doelen de Nederlandse Jeugdherberg
Centrale.
Eigenlijk moet ge een tocht langs
de verschillende jeugdherbergen zelf
hebben meegemaakt om er een vol
komen objectief oordeel over te kun
nen vormen. Ge moet zelf de geest
hebben gevoeld, die er in vele deze
jeugdherbergen heerst, om te begrij
pen, welk een aantrekkingskracht
deze inrichtingen op de jeugd hebben.
Wfl vertrouwen echter» dat we ook
zonder dat er in zullen slagen U van
de belangrijkheid dezer instellingen
te overtuigen.
Goed en goedkoop
Voor de oorlog was het reeds zo.
dat tal van jongeren graag vacantie
wilden doorbrengen in andere stre
ken, maar beslissend waren, de kos
ten. Het leven in hotels was nu een
maal voor tal van kinderen, vooral
uit de arbeidende klasse, te duur. Eo-
vendien was de sfeer in hotels voor
de jeugd niet altijd prettig, diltwgls
niet bevorderlijk.
In andere landen, met name L
land, Oostenrijk, Zwitserland had men
dit reeds ingezien en werden de e.-r-
■te jeugdherbergen of natuurvrien
denhuizen gesticht. Het succes was
bijzonder groot. En in Nederland, dat
toen volgde, is het succes niet kleiner
EEUILLEION
Avontuur in Venezue'a
Naar het Engels
door
JOHNSTUDLEY
41.
Na een kwartier zo te hebben
voortgekropen. bereikte hij wat vroe
ger het uitefnde van de tunnel moest
zijn geweest. Het was een openir><r in
het plaveisel, die leek op een valluik
in een dak of in het dek van t-. i
schip. De drempel was van steen en
nog volkomen gaaf en ook de boven
ste treden van de trap, die naar be
neden voerde, waren nog intact. M^ar
Iets verder naar beneden beletten 2
grote platte stenen dc doorgang. V.
waren aan de onderkant vastgezet in
een diepe laag cement en met Ijzeren
banden aan elkaar m aan de muur
beveR* '-d. Roddy floot Peter om bij
geweest, jje jeugdherbergen bleken
in een behoefte te voorzien. Ze beza
ten een formidabele aantrekkings
kracht, ondanks het conservatieve
Nederlandse volkskarakter, dat ze
eerst met wat wantrouwen bejegen
de.
Het jaar, aan het uitbreken van de
oorlog voorafgaande, gaf dan ook
reeds een aantal jeugdherbergen in
ons land te zien van vijf en zestig,
terwijl er twee honderd duizend over
nachtingen plaats vonden!
In de luttele jaren van haar be
staan had de Nederlandse Jeugdher
berg Centrale zich een plaats in ons
volksbestaan veroverd.
Ge moet er de jeugd maar eens
over horen praten.
Helaas echter konden de Duitsers,
waar we enkele jaren mee opge
scheept zaten, hun schennende hand
ook niet van de vacantie-oorden voor
de Nederlandse jeugd afhouden, ter
wijl andere door het oorlogsgeweld
werden verwoest.
Van de 65, die er voor de oorlog
waren, konden er vorig jaar nog
maar 37 gebruikt worden. En in die
87 jeugdherbergen overnachtten
tweehonderd en vijftig duizend jon
gens en meisjes.
Uitbreiding
Gelukkig kan de Ned. Jeugdher
berg Centrale thans weer uitbreiding
aan haar werk geven. Naar alle
waarschijnlijkheid zullen er tien tot
twaalf jeugdherbergen opnieuw wor
den opengesteld.
In, Schoorl, op Ameland, in Ooster-
mee, in Roterdam, bg Loosduinen en
Beusichem en op nog meer plaatsen
komen ze. Van hoe groot belang dit
is wordt duidelijk als men weet, dat
het doel der jeugdherbergen niet is
om een verblijfplaats voor de vacan-
tlegangers te worden, maar alleen
pleisterplaats zal moeten zijn btj
eventuele zwerftochten door Neder
land.
Hoe dichter het net van jeugdher
bergen
aangenamer het wordt voor de trek
kers, die dan niet meer zulke lange
afstanden op een dag hebben af te
leggen.
Zo is deze Ijverige stichting, die
recht heeft op de belangstelling van
het hele volk, onvermoeid in de weer
om te trachten het net weer op het
vooroorlogs peil te brengen. Na de be
v jjdlng 5 jeugdherbergen ln bruik
bare staat, vorig jaar 37, dit jaar
moeten het er 50 worden. En het
zullen er vijftig worden!
Laten we het hopen. Want niets Is
boter om het volk tot elkaar te bren
gen en te democratiseren, dan een
veertiendaagse tocht langs Neder
lands Jeugdherbergen.
Naast het brengen van gelegenhe
den om op goedkope en prettige wyze
de vacantie door te brengen, verricht
de Nederlandse Jeugdherberg Cen
trale dus ook nog een nuttig cultu
reel werk.
91, Toen had Jimmy volop zijn be
komst van de vertroetelingen der E.-
H.BjO.-ers. Hg schopte het voetbadje
omver, schudde de brave E.H.B.O.-
mannen als lastige honden van zich
af en ging op zoek naar Sietske. Bui
ten stond half Leeuwarden nog te
wachten op de andere rijders en Jim
my mengde zich onder het publiek.
Hg begon op zijn beurt reikhalzend
uit te kijken, niet echter naar Jelle
Pipjes en diens kornuiten, doch naar
het meisje, dat hem door haar goede
zorgen tot deze topprestatie had ge
dreven. Als een goeie lobbes stond htf
daar, wachtend met de anderen. Tot
hy héél ln de verte iets meende te
ontdekken... een klein meisjesfiguur
tje
De Vrijheid naderi
Een rode lamp seinde
onraad"
Ons district had haar eerste af-
werpterreln opgegeven. Het was
goedgekeurd^ en er zouden wapens
komen. De siagzin was: „Wanneer
kwam de grote Francais aan". Reeds
waren we er enige nachten op uit
geweest, doch zonder resultaat. De
weersomstandigheden schenen de af
gooi te belemmeren.
Het was kou lgden; het regende
pijpstelen, zodat wg in de ochtend
uren met een stemming van 40 gra
den onder nul op huis aan trokken.
's Middags werd de radio (een on
derduiker vim een kennis, die hem
zelf niet in huis dorst te houden) uit
de schuilplaats te voorschijn gehaald
en luisterden wg of de slagzin door
kwam.
Ja. daar had je hem: „Wanneer
kwam de grote Francais aan?"
Direct moesten de jongens gewaar
schuwd. Enige van ons luisterden,
die op hun beurt de anderen waar
schuwden. Om 8 uur verzamelen op
het afgesproken punt Dit moest bij
tijds geschieden, want op de hoge
brug stonden Duitse wachtposten en
het was 8 uur kinder bedtijd. („Sper-
Het was dus zaak om voor die tijd
over het kanaal te zjjn.
Ik zou die avond met W., S. op
halen, om bij deze naar de herhaling
van de slagzin te luisteren, welke in
de uitzending van kwart over acht
weer moest vorokomen. Gebeurde
dit niet dan moesten we die nacht
op het verzamelpunt bivakkeren. We
sliepen dan in de hooiberg, want dan
waren wij er zeker van, dat de wa
pens niet kwamen. Maar ja hoor, de
slagzin kwam door met de medede
ling: „De deelnemers worden ver
zocht op tgd op het bal te verschij
nen". Het begon &1 goed. S. had ver
geten een deel van onze verdedigings
wapens daag3 te voren over het ka-
GCOPCMDf -
3 £UGDUC£>D££GC N
hem Ce komen en samen staaruen ze
ontmoedigd naar die ondoordringbare
massa ijzer, cement en steen.
We zouden net zo goed kunnen
probex-en door de rots van Gibraltar
heen te breken! zei Peter verbluft.
Denk n niet direct aan de moei
lijkheden, die we moeten overwinnen,
smeekte Roddy. Denk er liever aan
da. er aan de andere kant een oude
man langzaam ligt dood te gaan. Ik
geef toe, dat het een heel karwei zal
zgn; we zullen er maanden over moe
ten doen. Maar wat mensenhanden
hebben gemaakt, kan ook weer door
mensenhanden vernietigd worden.
Ik hou er ook van het leven van
de zonnige kant te bekaken, ant
woordde Peter nuchter, maar ik kan
toch niet nalaten je er op attent' te
maken, dat het andere eind van die
tunnel van jou in een gevangenis
uitkomt Dat je ln een bank inbreekt,
kan ik me voorstellen, maar het lgkt
er veel op of je gratis logies zoekt
al je het in de gevangenis zelf doet!
Maar het diner onder het licht der
sterren op hun eigen omr.euplaats
droeg er veel toe bjj ora Peter een
minder sombere kgk op de stand van
zaken te geven en tegen middernacht
was hg zo zeker van hun succes, dat
hij verklaarde dat het tgd werd om
generaal Rojas in hun vertrouwen te
nemen.
Voor een man in zyn toestand, be
toogde hij, Is hoop Alles; hoop is ge
zondheid en leven. Htj moet weten
dat zgn boodschap de buitenwereld
bereikt heeft, dat er iemand voor hem
aan het werk is. Hy is net als een
bedolven mijnwerker en om er de
moed hem in te houden moeten
we zorgen, dat hg de balslagen van
zijn redders hoort.
Keurig gezegd! prees Roddy. Maar
Hij gaf de gevangenbewaarder, die
by hem was, een wenk om de deur
van de cel te openen en nodigde de
Amerikanen met een gebaar uit bin
nen te gaan. Terwijl ze dat deden,
staken ze allebei snel en ongemerkt
hun rechterhand in de buitenzak van
hun jas en. toen hun handen weer te
De Vrykeid. Drie jaren lang
hebben vvy haar weer, onze
vrjjheid. Hebben wjj haar goed
gebruikt? Laten vvjj ons bezin
nen op die dagen, toen na ja
ren die één lange nachtmerrie
waren, de vryheid eindelijk
naderde. Laten wtf nog
maals die hunkering trachten
te beleven, die ons toen, ln de
zwarte ellende die het Duitse
fascisme over ons bracht, dag
aan dag op de been hield.
Dit eenvoudige verhaal (uit
„De Zwerver" overgenomen)
van een eenvoudige Hollander
brengt ons die merkwaardige,
„laatste loodjes" nog eens voor
de geest.
naai te vervoeren, zodat wy die nog
over het kanaal moesten zien te krij
gen. We gingen het land door, het
was uitkeken, moffen met meisjes
op de kanaaldijk! S. ging er op uit
om da boot van de overhaal op te
pikken. W. en ik kwamen op de Ka
naaldijk aangekropen, W. met een
buks, en ik met een oud jachtgeweer
ln aanslag. Ja, hoor, riemgeptas, daar
had je S. Gauw de boot in; 't ging
goed. De meisjes waren zeker buiten
gewoon lief op dat moment want
last hadden we van de moffen niet
Even uitkeken aan de overkant. Al
les veilig. .Toen het dorp M. in naar
verzamelpunt, waar de hele ploeg
axïftond te kankeren, waar we ble
ven. De Comandant. was in politieuni-
form na spertijd de hoge brug over
gekomen en had al verteld, dat de
slagzin weer was doorgekomen. Deze
keer was er geen politie aanwezig
als voorhoede, zeker verhinderd. De
Commandant ging dus maar vooruit.
We stapten op en gingen rammelend
op slechte fietsen met massieve ban
den, het merendeel met halfgevukie
magen, gewapend met allerlei soor
ten vuurwapens, maar met goede
moed, naar A.
De voorrgder seinde met een rode
lamp „onraad". We doken de berm
kant in. Iemand naderde, lopend en
aan de andere kant naderde een
boot. Was het een mof? Dan ere zg
zijn nagedachtenis. Ik hoorde iemand
klappertanden. Angst? Neen, ik ge
loofde het niet. 's Zou wel zoiets als
plankenkoorts geweest zgn. We had
den er een bij, die die avond voor het
eerst een illegale stap deed. Daar was
hg, neen, niet schieten jongens. Het
was een schipper, die aan de loop
band een schuit voorttrok. Hij liep
zeker diep in gedachten, want hij
merkte ons niet op. De andere boot,
een Duitse mijnenveger, naderde ook.
Liggen bleven jongens, want als ze
een zoeklicht op je zetten ben je de
sigaar, riep er een. Even later stap
ten we weer op, en bereikten zonder
verdere hindernissen A.
Daar onze ploeg destijds het best
bewapend was, kregen we het höofd-
veld. Even later kwamen de districts
commandant van B.. plaatsvervan
gend districts-comandant B., en onze
veldcommandant v. RL De lampen
werden uitgezet. De posten alle nog
gecontroleerd nu maar wachten,
wachten.
Ja, een vliegtuig naderde. Een mof,
niet seinen, kaffers. Wachten, weer
een vliegtuig. Het naderde onze rich
ting. Ze seinden, verrek, uit die lam
pen, weer een mof. Gelukkig zit-ie
boven zeker te slapen. Wachten,
wachten. De stemming zakte weer.
Hier en daar klonk nog wel eens een
mop, maar ze werden al minder. De
bakken werden sarcastischer en gol
den meer „de man met het rode
snorretje" (de betiteling van de vlie
genier van het toestel, dat komen
moet) Nog enige vliegtuigen vliegen
over, zeker geallieerden voor een be
zoek aan Mofrika.
We lieten de moed zakken, maar
hoor! Geluid, een vliegtuig. Al draai
end naderde het ons terrein. We za
gen het, een groot transportvliegtuig.
Het vloog over het terrein. „Seinen,
seinen, aan de lampen, mannen".
Goed zo jongens, laat je licht maar
zien. Het vliegtuig seinde terug, maar
ging door. Wat nu? We begonnen te
razen, maar hoor, het kwam terug.
Hij moest zeker verkennen of hij goed
was. Hij naderde, hoog. Plots witte
wolkje gelijk bij een motor. Ze ont
plooiden, het waren parachutes. Hoe
ra, we dansten en schreeuwden, ver
gaten dat we in het vijandelijk gebied
waren en elk ogenblik moffenpa-
trouilles konden naderen.
Ja, wapens, actie, meer verzet. We
voelden, dat de vrijheid naderde. We
mochten meedoen. Daar de eerste
tastbare en voor ons zichtbare be
wijzen dat ze met ons meeleefden en
op ons rekenden.
Het vliegtuig ging door. Hoe graag,
hadden we „die vent met het rode
snorretje" een poot willen geven.
Maar opletten jongen. De wind
dreef de parachutes te ver weg. Zoe
ken, ja daar wat wits. Een grote ko
ker uit elkaar gevallen. We aaiden
de moderne wapens, die overal ver
spreid lagen. Dat kostte veel tgd, de
commandanten sjouwden even hard
mee. Een bus was ontploft. Zoele en,
rapen, de praam in, weg met die
boeL We moesten voortmaken. Hé,
wat lag daar half in de sloot, en op
de kant in diggelen? Jongens, hier
eten, mout, stujes verpulverde choco
lade. We aten allerlei voor ons vreem
de hapjes. Eén van de jongens meen
de een rol meelspijs te eten, Jo, laat
eens zien, vraagt van B. Hevig ge
lach, het was springstof. De patiënt
stond te spuwen als een bezopen ka
ter. Het begon te schemeren, we moes
ten voortmaken. Feestelijk klonk het
„tot kijk, jongens".
We fietsen hard, het werd lichter,
waardoor het gevaar groter was. Het
viel niet mee, met die slechte fietsen
en hongerige magen, maar we dach
ten er niet om. De ploeg was stil.
Zouden ze allen voelen, wat ik voel
de? ,»De vrijheid naderde".
Zou het nog vele offers kosten?
Zou het nog lang duren? We lieten
onze mengelmoes van wapens by het
verza me lp un t en reden om beurt naar
huis, tevreden, en vastberaden vol te
houden tot de vryheid of de dood.
Wij moesten zo dikwijls, vooral in
het begin hopen tegen hope in. De
vrijheid was zo ver en daarom, laat
ons allen meewerken aan een maat
schappij waar gerechtigheid heerst,
opdat de offers van onze makkers, en
van de vele gevallenen niet tever
geefs mogen zijn.
DE JAGER.
20.000 prijzen
Luisterwedstrijd
Stichting 1940- 45 morgenavond
Dc Stichting 1940—1945 voert een
indrukwekkende campagne. Naast de
gewone inzameling die in de loop van
deze maand over het gehele land zal
worden gehouden, wordt een grote
actie gevoerj in verschillende bedrij
ven om een uur loon af te staan.
Een lichtend voorbeeld geven hier
de staatsmijnen waar op de 40.00j
arbeiders een niet vergeefs beroep
werd gedaan.
Ook op andere manieren wordt ge
poogd om de nodige fondsen bijeen
te brengen.
Ook d© radioluisteraars kunnen op
voor hen tevens nog aangename wijze
een steentje bijdragen tot het welsla
gen van de actie.
Op Woensdag 5 Mei wordt n.L over
beide zenders eer. radio-' tist er wed
strijd uitgezonden, getiteld:
„Geluiden alt de bezetingsiijd".
De uitzending vindt plaats over Hil
versum II om 22 uur. Er zijn niet
minder dan 20.000 prijzen beschikbaar.
Dus luisteraars, zet Uw beste been
tje voor!
WOENSDAG MEI 194?
Hilversum 1 301 m. 7.00 en 8.00
Nieuws; 7.30 en 8.15 Lichte morgen,
klanken; 8.50 Voor de huisvrouw; 9.00
Operette-programma; 9.30 Strijkkwar
tet; 10.00 Morgenwijding; 10.20 Kook-
praatje; 10.30 voor de vrouw; 11.00 Po
pulair non-stop 12.00 The Ramblers;
12.38 De Trobadours: 13 00 Nieuws;
1320 Gevarieerd programma; 14.00 Ge
sproken portretten; 14.15 Meester-trio;
14.45 De scheepsjongens van Bonte
koe; 15.05 Lichte plaatjes; 15.15 De
Roodborstjes; 1520 Voor de zieker;
16.0024.00 Nationaal progr; 17 00
Voor de rijpere jeugd; 17.20 Om~oop,
kamerorkest; 18.00 Nieuws; 18 15 Vau-
deville-strijkorkes": 8 45 Toespraak
door dr. Beel; 19.00 Toespraak tot de
Nederlandse jongeren; 1920 Radio-
feestkrant; 19.30 Alma Musica; 20.00
nieuws; 21.00 Prijsvraag der Stichting
'40_'45; 21.15 The Romancers; 21.45
Radio-fetfjtkrant; 22.00 E->n program
ma van door de Duitsers verboden
muziek; 22.45 Nieuws; 23.00 Mariniers
kapel.23.30 De Zilvervloot.
Hilversum II 415 m 7.C0 en 8,00
Nieuws; 7.15 Reveille; 7.45 Een woord
voor de dag; 8.15 Vocaal kwartet; 820
Feestklanken: 9.00 Voor de zieken;
925 Morgenconcert; 1030 Morgen,
dienst; 11.15 „Mara", een spel in var
zen; 12.00 Metropole-orkest; 12.33 Ned
Herv. kerkdienst; 13,00 Nieuws; 13.15
Mandolinata; 14.00 Symphonisch pro
gramma; 14.30 Plantenpraatje; 15 e0
Holanda-sextet; 15.30 Jan v. Weelden,
orgel; 16.00—20.05 Zie Hilversum I;
20.05 Verboden muziek; 20.50 Radio-
feestkrant; 21.05 Feestconcert; 22.00
Prijsvraag der stichting '40-'45; 22.15
De Romancers; 22.45 Nieuws; 23.00
Marinierskapel23.30 Nederlands®
muziek.
voorschgn kwamen, hadden ze beiden
onder hun pink een klein stukje rijst
papier verborgen dat ze uit een boek
met sigarettenpapier gescheurd had
den. Op elk papiertje stonden met
potlood de cijfers 544 en het woord
je „Hoop". De vorige avond hadden
Peter en Roddy die papiertjes klaar
gemaakt in de hoop, dat, terwijl een
de aandacht van hun gids zou aflei
den, de andere zijn berichtje aan Ro-
jas zou kunnen geven. Roddy had er
op gestaan rijstpapier te gebruiken
omdat dat zonder schade opgegeten
zou kunnen worden, de veiligste ma
nier, waarop de generaal (of zy zélf
in geval van nood) de bezwarende
documenten zouden kunnen doen ver-
dwjjnen.
Toen zy de cel binnenkwamen za
gen ze echter dadelijk, dat ze geen
kans zouden hebben om hun medede
ling binnen te smokkelen. Generaal
Rojas zat op ongeveer tien voet af
stand van hen aan tafel en de gevan
genbewaarder, die slechts met tegen
zin had toegestaan, dat de Amerika
nen de cel binnengingen en die vooral
hun tegenwoordigheid in de cel erg
onaangenaam scheen te vinden, ging
dadelijk met een strijdlustig gezicht
naast de generaal op wacht staan en
snauwde:
De bezoekers mogen niet met de
gevangene spreken.
Dat hun bekend, antwoordde Vi-
cente.
Roddy zagen een ruimte van onge
veer twintig by twintig voet, waar
van de muren, de gewelfde zoldering
en de vloer helemaal van steen wa
ren. Er waren geen ramen in, maar
de kaarsen, die er stonden, gaven vol
doende licht en de lantarens van Vi-
conte en de oppasser wierpen haar
sel in alle hoeken. Ze zagen een krib,
een tafel, een stoel en een paar
planken die vol met boeken stonden.
Aan het ene einde van de kerker
was eis reusachtig poortgewelf, dat
echter met ruw uitgehouwen stenen
dichtgemetseld was.
Het was duideiyk dat dit het an
dere einde van de tunnel was. Maar
toen zg zagen hoe onwrikbaar dez®
geblokkeerd was, ontzonk het twee
tal de moed. Generaal Rojas was op
gestaan en beschutte met de hand
zgn ogen tegen het ongewone licht
der lantarens.
Ik heb de vrgheid genomen U te
komen storen, zei Vicente, omdat de
ze twee heren belang stelden in d®
geschiedenis van het fort!
Generaal Rojas boog ernstig en
maakte een gebaar in de richting van
de bewaarder, als om te verklaren,
waarom hy het woord niet tot hem
richtte.
Dit deel van het fort, begon Vi
cente haastig, is heel oud. Het werd
gebouwd ln de zestiende eeuw en de
ze ruimte was, geloof ik oorspronke
lijk de eetzaaL Ze wordt nu gebruikt
voor de belangrijkste politieke gevan
genen.
Er heerste even een verlegen stilt®!
toen verbrak Roddy die met een kor
te smadelijke lach.
(Wordt vervolgd^
