Nylon...
Op 26 April 1941 ging oude „Slamat'
bij Griekse kust ten onder
Haring vissen is deviezen vissen!
lllllllllllilllll
6
Er Is een nieuwe Slamat''
En slechts 10 van de 600 schepelingen
brachten er het leven af
L)e Kon. Rotterdamse Lloyd heeft,
om de in de oorlog gehavende vloot
op peil te brengen, behalve verschil
lende aankopen in het buitenland aan
een drietal Nederlandse werven opdr
acht gegeven voor het bouwen van
vijf nieuwe vracht-passagiersschepen
van elk 12000 ton draagvermogen,
met accommodatie voor 35 passagiers.
Al deze schepen zullen reeds in de
loop van dit jaar en het volgend jaar
in de vaart komen. Het zijn de groot
ste vrachtpassagiersschepen, die tot d
usver na de oorlog bij Nederlandse
werven op stapel werden gezet.
1 Mei j.1. liep de eerste van hen, de
„Slamat", van stapel op de werf van
de Rotterdamse Droogdokmij.
Een van de nieuwe reuzen van de Rotterdamse
Lloyd in aanbouw
Deze „Slamat" draagt de naam van
een der schepen uit de vooroorlogse
Lloydvloot, dat tijdens de oorlog vrij
wel met man en muis ten onder ging.
De bemanning van het schip bestond
toen uit 78 Nederlanders, een Noor,
tien Australiërs, 24 Chinezen en 85
Goanezen (Portugese Voor-Indiërs).
Tijdeng de ramp waren bovendien
ruim 400 man Britse troepen aan
boord. Vier van» de Nederlanders
brachten er het leven af. Van de ove
rige leden der bemanning werden al
leen zes Goanezen gered, zodat van
de gehele bemanning slechts tien over
levenden zijn.
De reis, die zo tragisch verliep en
ondernomen was om in Griekenland
strijdende eenheden van bet Britse le
ger terug te nemen, ving op 23 April
1941 te Suez aan. In de avond van de
26e April, bij de Griekse kust, werd
het convooi, waarin het schip voer,
uit de lucht aangevallen. De „Slamat"'
kreeg een treffer, maar een begin van
brand aan boord kon met succes wor
den bestreden. Na aankomst in de
Baai van Nauplia weden nog in de
nacht de Britse troepen ingescheept.
.1 Morgens om vier uur werd het an
ker gelicht en stoomde het convooi
de baai weer uit. Drie uur later de
dag was nauwelijks aangebroken
werd het convooi opnieuw uit de lucht
aangevallen. Deze aanval werd de
Slamat" noodlottig. Een bom trof het
•^hip vlak voor de eerste schoorsteen.
Onmiddellijk brak bran9 uit, maar te
gen het snel verspreidende vuur bleek
Daarbij vonden weer andere geredden
van de „Slamat" de dood.
Slechts drie Nederlandse geredden,
de tweede stuurman, een matroos en
de adjunct-restaurateur behoorden tot
de overlevenden van dit nieuwe drama
Zij slaagden erin een ^er te water ge
worpen sloepen te bereiken en na
meer dan een etmaal geroeid te heb
ben landden zij op'het Griekse eiland
Milo, vanwaar zij per zeilboot naar
Kreta overstaken, om van daar naar
Port Said teruggebracht te worden.
Bedelgrossier
De 23-jarige Berlijner Heinrich Czer-
winski is door de politie aangehouden
wegens bedelarij per brief. In drie
maanden tijd had deze jongeman meer
dan 800 brieven naar Amerika en an
dere landen gezonden met het verzoek
hem een levensmiddelenpakket toe te
zenden. Hij ontving er gemiddeld één
per dag
Czerwinski beschikte over 'n kaart
systeem, waarin de namen van dui
zenden mogelijke schenkers voorkwa
men en v.aarbij de kansen op een gift
in percentages waren aangegeven.
Voor deze uitbuiting van de buiten
landse liefdadigheid hield hij er een
secretaresse op na. die tien uur per
dag werkte.
De brieven, die hij bij elkaar fan
taseerde, waren zodanig gesteld, dat
zij ieders hart vertederden
Telkenjare is het begin van de haringvisserij een gebeurtenis van bete
kenis. Lange tijd tevoren zien de bU het visserijbedrijf betrokkenen uit naar
het tijdstip, waarop de maatjesharing van de nieuwe teelt zijn intrede weer
zal doen, aldus drs. D. J. van Dijk, directeur van het Bedrijfschap voor
Visserijproducten, in een dezer dagen gehouden radiocauserie.
niets te beginnen. Toen het schip niet
meer te houden bleek, besloot de ge
zagvoerder, kapitein Tj. Luidinga, be
vel te geven het schip te verlaten, De
ontscheping vond plaats onder voort
durend vuur van de laag vliegende
vijandelijke toestellen.
Nog meer slachtoffers
De andere schepen van het convooi
waren doorgevaren, evenals de escor
terende oorlogsbodems, op een Britse
torpedojager na, die in de buurt bleef
en pogingen deed de opvarenden te
redden. Een groot dee* der opvaren
den van de „Slamat" kon het aan
boord nemen.
Later werd ook de jager door een
bom getroffen. De romp werd open
gescheurd en binnen twee min. ver
dween het schip in de diepte. Aan
slechts drie Nederlandse opvarenden
en 20 Britse soldaten gelukte het zich
voorlopig op een vlot in veiligheid te
stellen. De anderen, die niet door de
torpedojager waren opgepikt en nog
in boten of op vlotten ronddreven,
waren ook aan voortdurende vlieger
aanvallen blootgesteld, waarbij doden
en gewonden werden gemaakt. Zij
werden gered door de later toegesnel
de Britse destroyers „Wryne'ck" en
„Diamond". Het eerste schip nam alle
ronddrijvende opvarenden op, terwijl
de „Diamond" met een torpedo de ge
heel in brand staande „Slamat" naar
de kelder zond. De Duitse vliegtuigen
achtervolgden echter ook de „Wry-
neck" ,die eveneens ten onder ging.
Per hoofd at Nederland
in 1947 acht kilo haring
De haringdrijfnetvisseTij, welke voor
namelijk wordt beoefend door de sche
pen afkomstig uit Scheveninger.,
Vlaardingen en Katwijk, zal op 18 Mei
a.s. beginnen. Bij deze gelegenheid zal
een vlootrevue voor Scheveningen
worden georganiseerd van de schepen,
welke op die datum voor de haring
vangst met drijfnetten zullen uitvaren.
Ruim 200 loggers zullen aan de teelt
19481949, welke duurt van c.a. half
Mei tot midden Januari, deelnemen.
Dit betekent, dat een groot en waarde
vol productie-apparaat van circa
f 50.000.000.met ingang van 18 Mei
weer een bijdrage zal gaan leveren
aan de voeding van het Nederlandse
volk en ook aan de Nederlandse ex
port. Immers, de aangevoerde haring
is niet alleen bestemd voor binnen
lands verbruik, Een groot gedeelte
wordt door uitvoer in waardevolle de
viezen omgezet. De voor export voor
name gebieden zijn: België, Tsjecho-
Slowakije, Rusland, Italië, doch voorts
wordt over de gehele wereld geëx
porteerd.
Nog zonder Duitsland
Daarentegen is Duitsland, dat >n
vroeger jaren wel het belangrijkste
afzetgebied was voor gezouten en ver
se haring, nog niet opnieuw voor het
Nederlandse product ontsloten kunnen
worden. Indien hierin een keer zou
komen, dan zouden de betrokken Ne
derlandse bedrijven met meer vertrou
wen aan de a.s. haringteelt kunnen
deelnemen. De export, welke in 1947
aan 'gezouten haring ruim 29.000.000
kg netto bedroeg en aan verse haring
ca. 7.000.000 kg, zou dan kunnen toe
nemen, waardoor het Nederlandse ha
ringvisserijbedrijf, dat in genoemd jaar
voor ruim f 20.000.000 aan deviezen,
binnenbracht, een deviezenbron van
nog groter waarde zou kunnen gaan
betekenen.
Aan het begin van het a.s. haring
seizoen zou onwillekeurig de vraag
kunnen rijzen hoe groot de productie,
d.w.z. de aanvoer van haring, zal zijn.
Deze zal uiteraard grotendeels afhan
gen van klimatologische en biologische
omstandigheden, terwijl ook de capa
citeit van het productie-apparaat een
voorname rol zal spelen.
De aanvoer in 1947
In 1947 werden in totaal aangevoerd
ongeveer 938.000 kantjes verse haring,
waarbij een kantje wordt gerekend op
94 kg., terwijl aan verse haring ruim
40.000.000 kg werd aangevoerd. Een
groot gedeelte hiervan werd in Neder
land geconsumeerd. Van die 938.000
kantjes waren 238.000 kantjes maatjes
haring, dat is haring, welke bijna uit
sluitend bestemd is voor de Neder-
(Zie vervolg pag. 7. kol. 3)
Mannen, die voor ons zoute zeebanket zorgen
PINKSTER-REVUE
3
Het ideaal van iedere vrouw:
■.Neen mevrouw, van nylon maakt men
niet alleen kousen. En nog veel minder
Is het waar, dat nylonkousen van glas
zouden zijn"
Geboorte van de „plastics"
DE GESCHIEDENIS van nylon is
alweer een tiental jaren oud en zeer
zeker hadden de onderzoekers, die
aandeze kunststoffen begonnen te
werken, niet de bedoeling een bij-
'zonder soort kousen te gaan fabri
ceren.
iedereen kent het celluloid, het ba-
kelitfth. De vrouw denkt aan haar
poppen, waarmee ze speelde in de da
gen, dat ze nog niet van nylonkousen
droomde; de man denkt aan zijn ba
keliethen asbakje, of aan de gezel
lige ouderwetse luidspreker bü de ra
dio.
Snel hebben dergelijke kunststof
fen-de markt veroverd, en wel in zo
grote hoeveelheden, dat men begon
uit te zien naar nieuwe procédé's, om
in de.steeds stijgende behoefte te kun
nen voorzien.
Men slaagde er nu in plastische
stoffen te maken, die onze „kunst
harsen" zouden moeten vervangen.
Deze „plastics" kon men uitwalsen
tot dunne platen. Welnu, dan moest
het ook mogelijk zyn deze platen tot
draden te verwerken. Dit is de ge-
gaarne dat ene gemis vergaten. Ge
loof echter niet, dat het zo gemak
kelijk was, om ze te vereeuwigen. Op
korstjes brood reageerden ze met een
nijdig geblaas. Als we de wallekant
naderden, kwamen ze met opgezette
.veren aanstuiven, dreigden de wal
v/eer op te komr", kortom deden al
het mogelijke om ons aan het ver
stand te brengen, dat we slechts in
dringers waren.
Ook hier echter doet rust wonde
ren. Zo beheerst mogelijk haalden we
het toestel voor de dag, deden enkele
minuten o? we de zwanen niet za
gen. Verwijderden ze zich, dan slen
terden we het land eens in, keken
naar <le lucht, draaiden ettelijke ci-
garetten en inderdaad, de vogels
raakten aan de wonderlijke vertoning
op de wal gevend. Het wijfje begon
voedsel te zoeken, terwijl het manne
tje waakzaam toekeek. Onze opna
men gelukten uitstekend, behalve de
laatste. Want helaas, w«. moeten het
vermelden, we hebben hem overhaast
moeten smeren. We wilden het te
mooi doen. We kwamen te dicht bij
de slootkant. En terwijl we bezig wa
ren een plaat in te schuiven, hoorden
we plotseling het bekende nijdige ge
blaas vlak bij ons en kwam het man
netje heftig klapwiekend aanstuiven.
Het is jammer, dat W2 van onze over
haaste vlucht geen opname konden
maken.
Uitermate voldaan aanvaardden we
de terugtocht. We hadden copie en
foto's te over en bovendien waren we
reeds zes uur onafgebroken in de
weer geweest. Zo naderden we het
dorp, dwars door de weiden, aan de
achterkant.
De vruchttuinen leken een zee van
bloesem. Sommige bomen prijkten in
een smetteloos wit kleed, terwijl an
deren een prachtig rode tint hadden.
Overal was de schoonheid met volle
teugen te genieten. We konden niet
nalaten tot besluit van onze tocht er
enkele opnamen van te maken.
Toen haastten we ons naar de don
kere kamer, weer we een uur later
met een tevreden uitdrukking op ons
gelaat uit kwamen.
We waren niet voor niets op pad
geweest!
WELLICHT denkt U bij 't woord
„nylon" alleen maar aan kousen,
omdat die nu eenmaal het belang
rijkste voor U zijn, en U vindt dat
de productie daarvan zou moeten
worden opgevoerd ten koste van
die andere „onbetekenende" pro
ducten, zoals nylon-parachutes,
-trekkabels en -meubelbekleding,
allemaal dingen, waarom U nog
niet zó hard verlegen bent.
Maar... w/?et U wel wat nylon
eigenlijk is? Waarom geven wij
zo de voorkeur aan nylonkousen
boven die, uit natuurlijke textiel-
stoffen geweven?
■WBHHHNHHI
boorte van nylon.
Haar grondstoffen hebben niets ge-
\meen met glas, met de natuurlijke
vezels zoals zijde, katoen, linnen of
met de kunstvezels, zoals kunstzijde.
Was men voor de kunstzijde nog aan
gewezen op de ceistof, het cellulose
van het hout, voor de nieuwe synthe
tische vezel heeft men genoeg aan
het stikstof en de zuurstof uit de
lucht, de waterstof van het water en
de koolstof van de steenkool.
Natuurlijk is de werkelijkheid niet
zo eenvoudig. Tussen deze elemen
taire grondstoffen en de nylonkous
ligt een lange, moeilijke weg, waar
van de hindernissen pas door jaren
lang onderzoek uit de weg geruimd
konden worden.
Bij verwarming wordt het nylon
weefsel plastisch, en men maakt hier
van gebruik bij de vervaardiging van
nylonkousen. Het weefsel van nylon
draden wordt in warme vormenge-
bracht,«die er het model van het been
aan geven.
Een genot is, dat de kousen zo ge
makkelijk te wassen zijn. Ze zijn vlug
bevochtigd, maar houden het vocht
niet vast. Stof en vuil hechten er niet
op vast en... in een paar minuten
zijn ze weer droog.
Ontelbare mogelijkheden
DE VELE goede eigenschappen ma
ken van nylon een zeer begeerd pro
duct. Haar hardheid stelt ons in staat
tandenborstels veel langej te gebrui
ken. Penselen, bezems, vissnoer, vis
netten en kabeltouwen van nylon ge
maakt zijn sterker dan de tot. nog
tob uit natuurlijke vezels verkregen
producten.
Als eenmaal de nylon ingeburgerd
is,.zullen we veel minder met slijtage
te kampen hebben: met succes maakt
men er hakken en neuzen van schoe
nen, meubelbekleding, kinderkleding
en naaigaren van. In Engeland heeft
men er zelfs pruiken van gemaakt,
maar dit is voor ons een artikel, dat
we nu niet bepaald dagelijks nodig
hebben
Om een wollen trui of een pullover
te vervangen bleek nylon echter niet
geschikt. De vezel is glad en stijf en
sluit zodoende het lichaam onvoldoen
de af. Maar de talrijke andere mo
gelijkheden van deze en andere kunst
stoffen zijn al genoeg om in de toe
komst een revolutie te veroorzaken
in de fabricage van vele onzer ge
bruiksvoorwerpen.
KRIJGT U met Pinksteren gasten
Een pracht gelegenheid om de maal
tijd extra gezellig te maken. Niet
door dure spijzen te geven, maar door
een keurig gedekte tafel, een paar
bloemetjes en feestelijk opgemaakte
gerechten. En Uw tafelzilver blinkt
natuurlijk na de voorjaarsschoonmaak
dus U kunt er mee voor de dag ko
men.
U geeft bijvoorbeeld eerst toast
met: garnalenragout: 300 gr. garna
len, 4 dl. bouillon, 35 gr. boter, 35 gr.
bloem, peper, zout en gekookte melk.
De garnalen vlug wassen en laten
uitlekken. Van boter, bloem en bouil
lon een saus maken. De saus afma
ken met peper, zout en melk. De gar
nalen voorzichtig in de saus verwar
men. Desgewenst wat fijngehakte pe
terselie toevoegen.
Naar verkiezing geeft U vermicelli
soep, ossestaartsoep of groentensoep.
Deze wordt in de keuken opgeschept
en dan rondgediend.
Probeert U bij de hoofdschotel eens
runderrolletjes: 4 magere dunne run
derlapjes, 4 lapjes kalfsnet, 100 gr.
gehakt, 100 gr. boter, oud brood, zout
peper en nootmuskaat.
De lapjes schrappen, zouten en be
strooien met peper. Het brood week
maken in water, zoveel mogelijk uit
drukken, de kruiden toevoegen en het
gehakt er door mengen. Het aange
mengde gehakt over de lapjes ver
delen. De lapjes met het gehakt er
in oprollen, omgeven door kalfsnet,
de rolletjes met een draad vastbin
den en in de boter bruin bakken en
gaar stove-, 1 uur. Tenslotte de
draadjes verwijderen.
Pinkstertoetje: Het dessert dient
U voor de afwisseling op in cham
pagneglazen. In de glazen doet U
eerst een laagje stevige vruchten-
compóte, gemaakt van geweekte ker
sen, frambozen of andere vruchten,
waarvan het sap gebonden is. Daar
op schenkt U citroenvla, en het ge
heel wordt versierd met stijfgeslagen
eiwit of een schuimpje.
De tafelversiering is het mooist als
ze bestaat uit kleine, lage bouquetjes
of over de tafel verdeelde bosjes bloe
men en groene takjes.
VAN „PLASTICS" kan ongeveer alles vervaardigd worden. Een plastic-
viool bespeelt de vrouw op de foto: muziekintrumenten van deze door
zichtige materialen moeten uitmunten door hun bijzondere fraaie klank.
Een ideale draad
MAAR... nylon is niet het enige re
sultaat van deze onderzoekingen. We
kennen naast nylon nog het perion,
het velon, het permalon, enz. Het
principe van al deze kunststoffen is
hetzelfde: ze zijn alle hoogpolymere
stoffen, d.w.z. stoffen, waarvan de
kleinste deeltjes, de moleculen, op
bijzondere hechte wijze aan elkaar
gekoppeld zitten.
De draad verkrijgt men, door de
gesmolten stof door filters van klei
ne gaatjes te persen en daarbij 300%
uit te rekken. De eigenschappen van
die aldus verkregen draad en haar
weefsels zijn zeer merkwaardig. Zij
ia moeilijk brandbaar, erg taai en oolj
weer hard als staal. De weefsels
plooien en kreuken niet, en zijn zo
elastisóh, dat ze 6 tot 8% vergroot
kunnen worden zonder dat blijvende
vervorming optreedt.
ANWB - wegwijzers
worden verlicht!
Naar wij vernemen, bestaat 't plan,
de bekende ANWB-wegwijzers zoda
nig te verlichten, dat zij ook by avond
en nacht voor de weggebruikers ge
makkelijk te raadplegen zijn.
De borden zullen voorzien worden
van een speciale armatuur met een na-
triumlamp. Deze armatuur is zó ge
construeerd, dat het gele licht van de
natriumlamp een rmde kegel over 't
gehele bord vorm, en een kleine licht
kring rond de pa /eroorzaakt, waar
door deze scherp ïfsteekt tegen de
donkere omgeving. De grote lett rs
zullen op een id van ruim i^'O
meter duidelijk# '- aar zijn en de
kleine letters en »ijr-irs op een afstand
van 30 tot 50 m«. r.
De ANWB had reeds jarenlang naar
een goede oplossing van dit probleem
gezocht. De oplossing, die Philips ge
vonden heeft, is nu door de autorite
ten 'en de ANWB goedgekeurd. De
moeilijkheid zit alleen in de levering
en de bekostiging van de armaturen.
Er staan in Nederland ongeveer 4500
ANWB-wegwijzers, zodat met »deze
verlichting een aanzienlijk bedrag is
gemoeid. De ANWB kan dit niet zelf
bekostigen en daarom heeft deze bond
samenwerking gezocht met de ver
schillende gemeentelijke electriciteits-
bedrijven.
NEDERLANDS BLOEMEN
NAAR FATIMA
Evenals het vorige jaar, hebben Ne
derlandse katholieken bloemen naar
Fatima in Portugal 'gezonden met een
KLM toestel van de lijn naar Lissa
bon. Op de Fatima-dag, 12 Mei, gier
de dit Nederlandse geschenk het
hoofdaltaar der Baziilek van 1
