Ikmaaider
N.-HOLLANDSE
PERS 19^5
Benesj afgetreden als president
van Tsjecho-Slowakije
Besluiten zesmogendhedenconferentie in Parijs
vijandig ontvangen
5e Jaargang No. 1253
Dinsdag 8 Juni 1948
Uitgave voor de gelijknamige 8tich,:ng.
Verantw. redacteur J. v. Zoonen. Redactie
en administratie: Ridderstraat hoek Oude-
gracht. Tel 3967.
Geleide economie
De uitdrukking „geleide economie"
heeft bij velen in ons land een slechte
naam. Een naam ,die wellicht ten on^
rechte voortkomt uit het feit, dat
vele mensen de tegenwoordige over
heidsbemoeiingen op alle mogelijke
terreinen aanzien voor geleide econo
mie. Hier wordt een grote fout 8e-
maakt.
Want alle maatregelen, die uit oor
logsomstandigheden zijn voortgeko
men, hebben in wezen met geleide
economie weinig te maken. Het waren
in hoofdzaak maatregelen om de be
staande schaarste aan bepaalde goe
deren te bestrijden en om de aanwe
zige voorraden eerlijk mogelijk te
verdelen. Schaarste en distributie, ge
paard gaande met geweldige ambte
lijke bemoeiingen zijn nu eenmaal bij
de massa steeds inpopulair, hoewel
zonder deze maatregelen er veel gro
ter wantoestanden zouden zijn ont
staan dan nu Waar we nu mee te
maken hebben is „schaarste-economie"
Geleide economie is echter iets an
ders.
Deze bepaalt zich niet alleen tot tij
den van schaarste, maar moet regel
matig worden toegepast. Geleide eco
nomie betekent het vaststellen van
plannen. Het uitstippelen van lijnen,
langs welke de productie moet wor
den geleid", het zoeken van kanalen
weer, waarlangs die productie straks
naar de consumenten kan worden af
gevoerd.
Wij vragen ons in gemoede af, wel
ke bezwaren men tegen deze gang
van zaken kan hebben. Moet het dan
juist zo zijn, dat de productie maar in
het wilde weg plaats vindt? Het is
immers een onmogelijkheid. Het zou
tot de meest dwaze toestanden voe
ren, als er geen enkele plan werd op
gesteld, geen enkele leiding werd ge
geven.
Rotterdam is verwoest. Hoe denkt
men nu, dat die wederopbouw van
Rotterdam in zijn werk zal gaan? Dat
particulieren zonder enig plan, zon
der enig overleg maar kunnen raak
bouwen, zonder dat er een plan is?
Denkt men, dat er een behoorlijke
Btaa zou ontstaan, /onder dat er lei
ding zou zijn bij de herbouw van het
verwoeste gedeelte?
Wellicht dat zoiets in de Middeleeu
wen nog ging; thans is er geen spra
ke meer van, dat men bij de bouw
van een stad beunhazerij zou kunnen
gebruiken.
"Naar alle waarschijnlijkheid is zelfs
de meest verstokte tegenstander van
geleide economie het daar mee eens
Nog moeilijker echter dan het bou
wen van een stad 's de voorziening
van het mensdom met wpt het nodig
heeft. Dat hebben dé achter ons lig
gende jaren bewezen. Overvloed aan
de ene kant, hongersnood aan de an
dere. Hier heerste de grootst mogelij,
ke chaos. Als er één terrein is, waar
op „planning" moet zijn, dan is het
wel op het terrein der voortbrenging.
Het zou willicht heel leuk zijn als
er nu eens vele fabrikanten het in
hun hoofd kregen om fabrieken voor
ballonnetjes op te richten, waardoor
we allen met 'n ballonnetje in de hand
op straat zouden kunnen gaan. Eco
nomisch verantwoord zou het niet
zijn.
In tijden van oorlog, als de produc
tie van oorlogsmateriaal zo hoog mo
gelijk moet worden opgevoerd, wordt
in die branche de economie wel ter
dege geleid. Dat eist het belang van
het vaderland!
Maar evenzeer is het belang van het
hele volk en het land er bij betrok
ken als in vredestijd op het gebied
der productie geen dolle dingen wor
den gedaan.
Zo goed als er leiding in het gezin
moet zijn, moet er leiding in het be
drijf zijn. Zo goed als er leiding in het
bedrijf moet zijn, op straffe van on
dergang van hét bedrijf, moet er lei
ding in het bedrijfsleven zijn.
Op straffe van ondergang van dat
bedrijfsleven! De wereld is zodanig
gecompliceerd geworden, dat gebrek
aan leiding naar anarchie leidt, al zal
het nog wel enige tiïd duren voor de
ze gedachte gemeengoed van de massa
is geworden.
v Z
Millioenen
verslindende aiomen
De Amerikaanse commis
sie voor de atoomenergie
heeft besloten een machine
voor atoomonderzoek te bou_
wen, die een voltage heeft
van 12 millioen en 2 millioen
dollar kost. Zij werkt vol
gens hét „electrostatische
versnellingssysteem" en zal
naar verwachting de groot
ste en krachtigste machine
van dit type worden.
Zal Gotlwald hem nog deze week opvolgen?
NADAT REEDS DE GEHELE DAG GERUCHTEN IN OMLOOP WAREN
GEWEEST. DAT PRESIDENT BENESJ ZIJN ONTSLAG HAD INGEDIEND
DEELDE HET TSJECHO-SLOWAAKSE NIEUWSBUREAU CETERA OM-
STREEKS 3 UUR GISTERMIDDAG OFFICIEEL MEDE, DAT BENESJ
WAS AFGETREDEN.
Totdat een nieuwe president geko
zen is zullen dc presidentiële vol
machten bij het kabinet berusten, dat
deze week nog de nieuw gekozen al
gemene vergadering bijeen zal roepen
met als eerste taak de verkiezing van
een nieuwe president, die het ontslag
van het kabinet zal aanvaarden en de
vorming van een nieuw kabinet zal
goed keuren.
Het schijnt erop te duiden, aldus
Reuter, dat de ontslagaanbieding van
Benesj betekent, dat hij de nieuwe
grondwet niet heeft getekend.
Tot nu toe is géén der nieuwe con
stitutionele wetten in werking getre
den.
Men verwacht, dat op een kabinets
zitting van Dinsdag of eerder premier
Gottwald gemachtigd zal worden de
ontslagbrief te tekenen zoals de grond
wet dat vereist. Waarschijnlijk zal de
gezondheidstoestand van de president
als reden van zijn ontslag opgegeven
worden.
Vele geruchten
Van de vele geruchten omtrent de
plannen van Benesj is wel het be
trouwbaarste, zo vervolgt Reuter, dat
de president in afzondering in zijn
zomertehuis te Sezimoyo Usti zal blij_
ven om te herstellen en zijn memoires
te voltooien.
Schreieder wordi niei
vervolgd
Naar het ANP verneemt heeft het
Bijzonder Gerechtshof ie 's-Graven-
hagc de vooral door het *-g. „England
Spiel" bekende „Kriminal-Direktor"
Jozeph Schreieder buiten vervolging
gesteld.
Omtrent de motivering wordt ge-
zttgd: het „England-Spiel' was, voor
wat de betrokken Duitse ambtenaren
betreft, een knap stuk contra-spion»
nage werk. Van door .Schreieder ge
pleegde oorlogsmisdrijven is niets ge.
bleken.
Israël bereid probleem
immigratie uit de
weg te helpen
Aan de V.N. is medegedeeld; dat
Israël er in toestemt de immigranten
van weerbare leeftijd, die Palestina
gedurende voorgenomen bestand van
vier weken zullen binnenkomen, af te
zonderen.
In een brief aan Trygve Lie is mede.
deling: gedaan van de punten van een
overeenkomst, welke tussen Graaf
Bernadottè en Mosje Sjertok, de mi
nister van buitenlandse zaken van Is
raël, tot stand zou zijn gekomen.
De overeenkomst heeft tot doel een
immigratie-verbod voor personen van
weerbare leeftijd gedurende het be
stand te vermijden en uit te sluiten,
dat de immigranten gedurende het
bestand gemobiliseerd of militair geoe.
fend worden.
Goede huisvesting voor onze
athleten in Engeland
Het A.N.P. verneemt thans, dat de
Nederlandse deelnemers aan de Olym.
pische spelen te Uxbridge gelegerd
zullen worden en de Nederlandse deel
neemsters te Northwood, dat een 5 a
6 k.m. van Uxbridge en ongeveer een_
zelfde afstand van Wembley gelegen
is. De Nederlandse Olympische atta
ché luit.-kolonel L. J. A. Schoonen-
berg heeft, een bezoek aan Uxbridge
gebracht. Hij is opgetogen over de le
gering.
De deelnemers bewonen met vieren
een kamer er zijn douchegelegenheden
een kuipbad en alle mogelijke andere
comfort-
WARMER
Minder bewolking en droog weer,
met hogere temperaturen dan giste
ren. Matige wind uit Zuidelijke rich
tingen.
Benesj is gereed gekomen" tot Mün.
chen en zal nu de geschiedenis van
de republiek schrijven van 1943, de
ondertekening van het verdrag met
de Sowjet-Unie," tot heden.
In politieke kringen acht men het
„vrijwel zeker", dat Gottwald presi
dent zal worden, Zapotocky, vakver-
enigingsleider en thans vice-premler,
zou dan premier worden en Fierlinger
(sociaal-democraat), minister voor in.
dustrie, vice-premier.
„Tanfe Bertha" een vrouw
mei een zwart verleden
Geld was voor haar meer
waard dan mensenlevens
In Maart van het vorige jaar werd
te Rotterdam de in de illegaliteit als
„Tante Bertha" bekend staande me
vrouw B. M. van der HofKooyman,
die sinds 1946 de functie van presiden
te van de bond „Holland-Canada" be.
kleedde, gearresteerd.
Waarom zij werd gearresteerd, werd
toen niet vemeld. Op 18 Juni a.s. komt
haar zaak voor de Rotterdamse ka
mer van het Haagse Bijzondere Ge
rechtshof voor. Uit de tenlastelegging
blijkt, dat zij van wordt beschul
digd zich f 17.000, die zij en haar echt
genoot aan de heer Sac Smalhout
schuldig waren ,te hebben toegeëigend
nadat zij-hem in handen van de Duit^
sers had gespeeld!
Dit bedrag had de Jood Smalhout
reeds voor de oorlog in de zaak van
Van der Hof gestoken. Voorts zou zij
over een grote partij textielgoederen
die door de heer Barend Naarden
eveneens een Jood, die later in Duitse
gevangenschap om het leven kwam,
aan het echtpaar Van der Hof ter be
waring was toevertrouwd, ten eigen
bate hebben beschikt.
De één gewaarschuwd de
ander maar niet.
Bovendien wordt haar ten laste ge
legd, dat zij in Augustus 1942 de Jood
se echtparen Smalhout en. Kammer,
die naar Zwitserland wensten uit te
wijken, in contact heeft gebracht i-iet
een zekere Snoek, die onder de naam
De Vries voor de Duitsers werkte,
waardoor zij hen aan vrijheidsbero
ving blootstelde. Het was haar be
kend, dat deze De Vries een rol had
gespeeld in een vroeger Jodentrans-
port (groep van Praaga), dat hij
rechtstreeks in handen van de Duit
sers had gevoerd. Na nog eens uit
drukkelijk voor deze man te zijn ge
waarschuwd, heeft zij aldus de dag
vaarding de familie Silberberg, die
eveneens door haar toedoen naar het
buitenland wilden vluchten, gewaar
schuwd, maar de families Smalhout en
Kammer toch met hem in contact ge
bracht. Deze familie Smalhout was
dezelfde, aan wie „tante Bertha"
17.000 gulden schuldig was.
Benesj afscheid
„Ik dank de vergadering
voor haar vertrouwen. Ik
dank,het volk voor zijn ver
trouwen en toegenegenheid,
welke immer een gróte steun
voor mij hebben betekend en
welke ik geprobeerd heb niet
te beschamen. Ik wens mijn
dierbare medeburgers, hun
verantwoordelijke vertegen
woordigers en hun regering
toe, dat de republiek ge
spaard moge blijve van alle
rampen, en dat allen mogen
leven en werken in ver
draagzaamheid, liefde —en
vergevingsgezindheid. Late
men de anderen vrijheid gun
nen en zelf de vrijheid ge
nieten. Ik vertrouw op de
goede, genius van ons volk
en op een schone toekomst
voor onze republiek"
In de aanhef van deze
brief aan Gottwald zegt Dr.
Benesj, dat hy reeds op 4
Mei besloten had af te tre
den en dat dit besproken
was in verband met de pro
blemen van de gehele poli
tieke situatie. Het aftre-
dingsbesluit hield mede ver
band met een medisch ad
vies.
Dr. van Mook nodigde
Haiia uit
Van officiële zijde te Batavia is me.
degedeeld, dat dr. van Mook de re
publikeinse, drs. Moh. Hatta, heeft
uitgenodigd voor het houden van be
sprekingen.
Aneta's speciale correspondent te Ka.
lioerang meldt, drs. Hatta in een pers
conferentie verklaard heeft, dat het
Republikeinse antwoord op de Neder,
landse regeringsmededeling „binnen
enkele dagen" zal worden overhan
digd. Hatta verklaarde de Nederland
se mededelingen niet als ultimatum
te beschouwen.
.Jasper" gezuiverd
15 jaar geen journalist
De journalist F. P. Groot, beter be
kend als Jasper van het Westfriese
cabaretduo Jasper en Marijke ,en in
de oorlog *>.:a. hoofdredacteur van „De
Landstand", is door de Commissie
voor de Perszuivering, voor vijftien
jaar ontzet uit het recht werkzaam te
zijn in een journalistieke functie.
Drie jaar heeft hij er intussen al op
zitten: de straf ging in op 5 Mei 1945.
RASSEN.AFZONDERING IN
AMERIKAANS LEGER BLIJFT
De Senaat der Ver. Staten heeft met
67 tegen 7 stemmen een voorstel ver
worpen, dat de afschaffing van de
rassen-afzondering in het Amerikaan_
se leger beoogde.
Zondagmiddag heeft Veldmaarschalk Montgomery te Portsmuiu..
denkteken onthuld ter herinnering aan de mannen, die deelgenomen
hebben aan de invasie van Normandië vier jaar geleden.
Ongeregeldheden in
Hongaars dorp
Volgens Radio Boedapest zijn 28
inwoners van een Hongaars dorp ge
arresteerd na een pro-katholieke de
monstratie, waarbij een menigte van
vijfhonderd mensen het gemeentehuis
bestormd Zou hebben. Eén politieman
zou zijn gedood en verder zouden nog
twee personen ernstig gewond zijn.
De ongeregeldheden ontstonden
volgens het radiobericht nadat de
paétoor gewaarschuwd had, dat onder
wijzers die voor de nationalisatie van
de kerkelijke scholen zouden stem
men, geëxcommuniceerd zouden wor
den.
Toen de gemeenteraad de dag daar
op bijeen kwam, zou de pastoor be
vel gegeven hebben de kerkklokken te
luiden om de mensen bijeen te roepen
Twee politiemannen verschenen ter
plaatse,, waarop één van hen .werd
doodgeschoten.
Onder de gearresteerden bevindt zich
ook de pastoor.
REGERING WAARSCHUWT
De Hongaarse regering heeft gewaar
schuwd dat „strenge maatregelen'
zullen worden getroffen om een einde
te maken aan demonstraties tegen de
nationalisatie van katholieke scholen.
Dit besluit is genomen na de dood van
de politieagent bij een demonstratie
te Pocspetri; 28 personen, die beschul
digd worden van ophitsing van de
katholieke bevolking tot moord, zul
len voor een speciale rechtbank in
kort gedjpg binnen 72 uur na af
loop van het politie onderzoek be
recht worden. De pers, die achter de
coalitie-regering staat, beschuldigt de
Hongaarse primaat, Kardinaal MiuJ-
zsenthy, openlijk van ophitsing der
katholieken tegen het democratisch
regiem.
Stap voor stap
voorwaarts
De Amerikaanse marine
werkt aan een bestuurbaar
projectiel, dat vijandelijke
vliegtuigen o peen afstand
van 11 km. kan neerhalen.
Het is een van een propeller
voorzien raket dat draadloos
van een moederschip af kan
worden bestuurd en tegen
1950 gereed zal zün voor ge
bruik docr «Ie marin^.
Samenwerking Westen-Rusland spoedig
verbroken
Een patrouille van 4-7-R.I. op weg.
In het moerassige land in de buurt
van Kajoe-Agoeng op Zuid-Sumatra
gaat het nogal eens door de blubber.
Korporaal Ben v. d. Heuvel uit Woer.
den en Gerrit van Cuyk uit Helmond
stappen er manmoedig in!
De besluiten van de Zesmogendhe
denconferentie te Londen over Duits,
land zijn in Europa met zeer gemeng
de gevoelens ontvangen.
Volgens Reuter ligt in de vfiaudige
ontvangst te Parijs van het plan voor
een West-Duitse constituerende verga
dering en een internationale controle
van het Ruhrgebied een dodelijke be.
dreiging voor de Franse regering ver
scholen.
Georges Bidault, zal zeer veel moei
te 'hebben om de aanbevelingen van
de Londense conferentie ,die waar
schijnlijk Vrijdag door het parlement
zullen worden besproken, geratifi_
oeerd te krijgen. Franse afgevaardig
den, die de regering gewoonlijk steu
nen, typeerden de voorgestelde poli
tiek voor West-Duitseland als een po
litiek, „die iemand de haren ie berge
doet rijzen".
De Franse regering staat bloot aan
aanvallen van links en rechts, omdat
zowel communisten als Gaullisten het
plan van de conferentie van Londen
veroordelen. Men gelooft zelfs, dat ge
matigde leiders als Paul Reynaud en
enkelen van de invloedrijkste leden
van Bidaults eigen partij de MRP niet
weten of zij zich voor of tegen ratifi
catie zullen uitspreken. De oppositie
spruit voornamelijk voort uit het feit
dat men de Franse belangen en die
van Duitsland's Westelijke naburen
onvoldoende beschermt acht. Het plan
van de Londense conferentie betekent
volgens critici, dat Frankrijk en de
Benelux altijd door de VB., Engeland
en de Duitse vertegenwoordigers kun
nen worden overstemd.
Wat de Franse leiders nog meer een
doorn in het oog is, is het gevoel, dat
Duitsland uiteindelijk de positie van
bemiddelaar tussen de continentale
geallieerden en de Angelsaksische ge.
allieerden zal innemen en een beslis
sende stem zal hebben bü de bepa
ling van dc toekomst van het Ruhrge
bied.
Felle Russische reactie?
Volgens Reuter melden „Duitse poli
tieke kringen, in nauw contact met
het militaire Sovjet-bestuur", dat de
Sovjetbevelhebber in Duitsland, Maar
schalk Sokolofsky, en zijn voornaam
ste adviseurs naar aanleiding van het
Londense communiqué tot de slotsom
zijn gekomen, dat ,.de besluiten van
Londen alle vroegere overeenkomsten
aangaande Duitsland te niet henben
gedaan, zodat Samenwerking tussen de
vier mogendheden onmogelijk is"
Men verklaart verder, dat een in
krachtige termen vervatte weigering
om de betrokken besluiten te erken
nen in de komende vierentwintig uur
hetzij te Moskou of te Londen zou
worden bekend gemaakt.
Socialisten winnen in
Luxemburg
Naar uit tot nu toe bekend gewor
den cijfers kan worden opgemaakt,
zullen bij de verkiezingen in twee
der vier kiesdistricten van het Groot
hertogdom Luxemburg de socialisten
een drietal zetels winnen ten nade
le van de Christelijk. Sociale partij en
de Vaderlandse groepering.
F-reddie Frith won T.T.-r&ces
op Man
Negentig renners verschenen Maan
dag op het eiland Man aan de start
voor de T.T.-race in de 350 c.c. klasse
juniores over 7 rónden, totaal afstand
264 m. Winnaar werd de Brit Freddie
Frith op Velocette met een tijd van
3 uur 14 minuten 33.6 seconde, gerei.
snelheid 81.59 mijl per uur. Frith lag
voortdurend aan de kop, behalve ge
durende de vierde ronde toen hij stop_
te om benzine in te nemen.
Tweede werd P. Foster (G.B.) op
Velocette in 3 u_ur 19 minuten 12.6
seconde, derde A. Bell (GB.) op Nor
ton in 3 u'fr 20 minuten 50.4 seconde.
Bernadotte:
•Komende 24 of 36 uur
beslissend"
De komende 24 of 36 uur zal de
wereld weten of de gevechten in Pa
lestina al of niet worden, gestaakt, ao
heeft Graaf Bernadotte bjj aankomst
te Cairo verklaard. Hjj had zün laat*
ste voorstellen aan Arabische en
Joodse leiders te Beiroet, Haifa en
Amman voorgelegd. Beide partijen
zouden echter eerst heden scbriftelük
de volledige bijzonderheden ontvan
gen.
Paardenslaqers
protesteren
„Wij protesteren met klem
tegen de wijze waarop het
bedrijfsschap vee en vlees in
samenwerking met de be
drijfsgroep slagerij tegen de
belangen van het publiek
©ptredt en het de paarden-
slagers nodeloos moeilijk
maakt", aldus de voorzitter
van de Nederlandse Bond
van Paardenslagers, de heer
J. Jongejan, op een in Kras-
napolsky te Amsterdam ge
houden vergadering van het
landelijk bestuur zijner or
ganisatie.
De bond van paardenslagers
beschouwt de nieuwe rant
soenverlaging van paarden-
vleeg (reed* vorig Jaar wer
den de rantsoenen verlaagd,
waarop een succesvolle actie
der paardenslagers volgde)
als een nieuwe aanslag op
hun positie. Zij zün van me.
ning dat deze rantsoenverla.
ging is ingevoerd om fc»t pu
bliek aan ui sporee het
kopen van het minder gewil
de bevroren schapenvlees.