IkmaafJei' 5E JAARGANG N°. 1263 N.HOLLANDSE PERS 19^5 ZATERDAG 19 JUNI 1948 Woningnood Bijna alles pleit tegen Tante Bertha Tegen politie-man Visser werd 20 jaar geëist Morgen geld - sanering in W. - Duitsland Uitg. voor de Stichting De Vrije Alkmaar, der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaal 30 cent per week) b« vooruitbetaling. Advertenties 14 ct. p. m.m., familieberichten 18 cent. Verdere tarieven op aanvrage. Verantw. redacteur: J. v. Zoonen - Bureau: Ridderstraat hoek Oudegracht-Tel. K 2200 - 3967 Het onderhoud dat wij vorige week hadden met de heer Porte en waarin de klacht naar voren kwam, dat het bedrijfsleven verstarde, mede ten ge volge van de woningnood, heeft bij ons sterker dan tot dusver de vraag naar voren doen komen: Hoe komen we in de snelst mogelijke tijd van de_ 2e ellende af. Volgens de jongste verklaringen van minister In het Veld zal de ergste nood over tien jaar geleden zijn, maar er zijn tal van gevallen, die nu reeds jaren wachten en voor wie het bui tengewoon ellendig is, om nogmaals tien jaar te moeten wachten. Want ze kunnen ook bij de laatsten zijn. Inmiddels worden de problemen voor de jonge mensen die willen gaan trouwen en zich zelf gaan vestigen, van die aard, dat er bijna geen uit zicht meer is. Er zijn ons gevallen be kend van mensén, die reeds jaren wachten, van mensen, die uit arre moe_ de maar bij vader en moeder inge trokken zijn, hoewel daar eigenlijk geen ruimte meer was en iedere ge zinsuitbreiding funest is. Een uitbreiding die toch in een pas gehuwd gezin volkomen normaal is. Wij weten van mensen, die in schuren of op zolders een woongelegenheid hebben geschapen. En als we dan om ons heen zien wat er gebouwd wordt, dan wordt hét ons angstig om het hart. Het is nog zo weinig. Dit is geen verwijt aan de nieuw op getreden minister, die wij kennen als een harde werker. Wederopbouw zal toemoeten met het mateiaal dat er op het ogenblik voorhanden is en reke ning moeten houden met het aantal bouwarbeiders. Voor de nieuwbouw zal dus in de eerste tijd geen aanzien- lijke versnelling intreden. Wanneer we nu echter om ons heen zien, vragen we ons toch af: Zijn er geen andere mogelijkheden? Mogelijk, heden, die het Ministerie van Weder, opbouw ook reeds aan de hand heeft gedaan, in de vorm van de woningvor dering. Wij weten wel, dat wij hier een teer punt aanraken. De moeilijkheden die aan vordering verbonden zijn, we weten het uit ervaring zijn bijna niet op te lossen. De vorderingscommissies weten er van mee te praten. Kan hier echter met een vrijwillige beroep op tal van mensen niet iets worden bereikt. In vele huizen wonen soms slechts een paar mensen, terwijl er ruimte is voor meerderen. En hoe dikwijls komt het niet voor, dat in een flink huis slechts één man of één vrouw woont, terwijl het huis ge schikt is voor bewoning door een ge zin Waarom dan niet gevorderd? Daar zijn verschillende redenen voor. Dik wijls komt het voor, dat een huis, al is het ook ruim en al wordt het maar bewoond door één persoon toch niet voor vordering in aanmerking komt, omdat het laten inwonen van een ge zin onoverkomelijke moeilijkheden op levert. Wij betreuren het echter, dat juist de sterke arm nodig is, r-n verschil lende gevallen tot oplossing te bren gen. Want dan wordt dikwijls een op lossing verkregen, die niet bevredi gend is. Wij zouden dan ook een beroep wil len doen op de mensen die het aan gaat om door overleg bij te dragen tot de oplossing van de woningnood. Ze ker, de vrijheid is een kostelijk bezit, dat men niet gaarne prijs geeft. Maal ais we zien, dat in bepaalde gemeen ten in tien huizen tien personen wo nen, terwijl soms in één huis twintig mensen zijn gehuisvest, dan wordt het ons wee om het hart. Want dat wil zeggen, dat die tien personen, die elk voor zich een huis hebben, zich niet voldoende bewust zijn, dat zij voor een aanzienlijk deel de sleutel tot een oplossing in de hand hebben. Vordering in deze gevallen is on getwijfeld hard. Maar door een vrij willige samenwerking kan veel be reikt worden. v 2 H.M. DE KONINGIN GEDENKT IJ.N.A.C. De „UNAC" (United Nations Ap- peal for Children) ontving van H.M. de Koningin een gift. Ook de bond „Vavantiebezigheid voor schoolkin deren" heeft een gift van H.M. voor het komende zomerwerk ontvangen. Verraad, diefstal, chantage of onvoorzichtig illegaal werk? Onder grote belangstelling is in Rotterdam "behandeld de zaak tegen de 51-jarige mevr. B. M. van der H.K, bekend als „tante Bertha". die tijdens de bezetting de zaak der illegaliteit voorgaf te dienen en na de oorlog zich wijdde aan de behartiging der belangen van de „Canadese Bruidjes". De kleine grijze vrouw, die zonder enige verwarring te tonen het ver- loop van het getuigenverhoor volgde, wordt beschuldigd van Joden- verraad. Zij zou zich f 17.000.—, die haar man aan de Joodse Nederlan der Jac. Smalhout schuldig was, toegeëigend hebben, nadat zij deze in handen .van de Duitsers had gespeeld. Verder zou zij een grote partij tcxtielgoederen van de later eveneens in Duitse gevangenschap om gekomen Naarden ten eigen bate hebben aangewend. Tenslotte zou zij in Augustus 1942 de echtparen Smalhout en Kramer, die naar Zwitser land wilden uitwijken, in contact hebben gebracht met een zekere de Vries, waarvan zjj wist dat hij onbetrouwbaar was. .Vraagt U mij alles wat weerbericht WISSELEND BEWOLKT Wisselend bewolkt met plaatselijk buien, hier en daar onweer. Zuid- Westelijke wind .aan de kust nu en dan krachtig, in het binnenland ma. hg en tijdens buien af en toe vrij krachtig. Weinig verandering in tem peratuur. Geraffineerd verraad? Eerste getuige was mevr de Wed. Schellevis uit Den Haag, enige over levende van zes personen, die door bemiddeling van een zekere Vermeu len (alias van As) naar Engeland wil den uitwijken. Zij en haar man, het echtpaar van Praaga, de heren Joa- chim v. Praaga en Lwy, zouden door van As voor f 48.000.— naar Engeland worden gebracht Mevr. Schellevis moest f 32.000.— gaan betalen en ver dachte zelf nam het geld in ontvangst. Op een kwade dag gingen de zes per sonen naar Den Haag, waar een zeke. re de Wit hen verder zou brengen zij vermoedden naar de kust in 'n luxe auto „Men moest niet verwon derd zijn, als men onderweg in een Duitse weermachtauto moest over stappen", was hun verteld. Inderdaad geschiedde dit. Bij het overstappen was ook de Vries aanwezig. Tot hun grote ontsteltenis reed de Duitse auto in Scheveningen regelrecht naar de gevangenis waar Gestapo-agenten hen met getrokken revolvers ontvingen Bij 't verhoor van mevr Schellevis door de Duitsers bleken deze volkomen op de hoogte te zijn van de voorgeschiede nis Chantage? Getuige L. van Praaga hSd vlak na de bevrijding een klacht ingediend te. gen „tante Bertha". Op 29 Mei 1945 kwamen twee agenten hem per wagen halen om hem naar het Haagse Veer te brengen, naar hij dacht naar aan leiding van zijn aanklacht. Het kwam echter enigszins anders uit In volle vaart ging het naar de Mecklenburg- laan. naar het huis van „tante Ber tha". „Met opgeheven armen moest ik daar tegèn de muur gaan staan", ver klaarde getuige. „In een kantoortje waren aanwezig tante Bertha. de twee agenten, genaamd Oldenampsen en Bataille en de chauffeur. Zij dwongen mij een verklaring te tekenen, waar in stond, dat ik de familie van der H had beledigd en dat ik hen leed had veroorzaakt door het rondstrooien van praatjes, dat tante Bertha f 32.000.— had opgestreken van Joden, die zij later aan de Duitsers had over geleverd. Tevens moest ik beloven dat ik alles zou doen, wat de familie van der H mij zou voorschrijven". Een verklaring van Oldenampsen zegt voorts, dat zij. die tante Bertha bij de illegaliteit kenden, zeer veront waardigd waren geweest over de te gen haar ingediende aanklacht. De bedrijfsleider van Jac. Smalhout, de heer Duyker uit Amsterdam, ver telde dat Smalhout in contact stond met van der H, met wie hij zaken deed. Smalhout moest onderduiken en van der H bracht hem in contact met het ,.groep-tien"-lid Snoek (alias de Vrieè) De Vries zou hen naar een huis in Kralingen brengen. Later zou den zij dan op transport gesteld wor den naar Zwitserland. Op weg naar dit huis géén der getuigen kon ver tellen waar het gelegen was werd Dc Vries, die het c#:lpaar begeleidde, plotseling teruggeroepen én bijna op hetzelfde moment werden Smalhout en zijn vrouw door de politie gegrepen „Tante Bertha" wordt dan g"hoord. „Dacht U bij het mislukken van het transport-Praaga niet aar verraad?", vroeg de pesident. Dit was slechts vaag bij verdachte opgekomen. „Maar", roept de president uit, „dit is het belangrijkste van de zaak. Toen U van het lot van de groep-Praaga vernam, had U toch moeten denken dat er ergens iets fout moest zijn ge gaan Later heeft U tegen de familie Smalhout nog durven beweren: deze organisatie is voor honderd procent safe. En toen ging U notabene weer met de Vries in zee". Tante Bertha zegt wel het echt paar Silverberg, dat eveneens in die tijd naar Zwitserland wilde uitwijken te hebben kunnen waarschuwen, maar de familie Smalhout was reeds weg, toen zij op de hoogte kwam van de rol van de Vries. „Tante Bertha" heeft intussen haar zelfbeheersing verloren en zij snikt: U wilt. Alles wat ik heb gedaan, deed ik met goede bedoelingen voor de ille galiteit en de mensheid. Hét leven van mijn zeven kinderen heb ik er voor over gehad en nu zit ik al vijf tien maanden onschuldig in de gevan genis" Talloze raadsels Een vroegere buurman, Wallast, die ook na de bevrijding het echtpaar van der H nog in de Mecklenbuiglaan had bezocht, vertelde van de gewel dige luxe die zich in dit huis ophoop te. „Tante Bertha" had zich tegen hem zeer anti-Joods uitgelaten. Na de arrestatie van Tante Bertha was hij meermalen bewerkt om zijn getuigenis te veranderen. Een accountant legde verklaringen af over de financiële toestand, waar in de zaak van de echtgenoot van „tante Bertha" verkeerde. In "38 en '39 werkte van der H met aanzienlij ke verliezen, doel» in 42 keerde het tij, want het jaar '42—'43 leverde een winst van f 4500 op, het jaar '43'44 een winst van f 14000, waarna de ja ren '44'45 en '45'46 wederom ver liezen van ongeveer f 5000 brachtén. Het huis in de Mecklenburglaan was voor f 34.000 gekocht; de verbquwings kosten bedroegen «ruim f 18.000. „Tante Bertha" had de accountant f t eens gevraagd op een adres aan de Schiedamseweg "te informeren naar de familie Smalhout. Hij was echter het nummer vergeten, maar dacht dat hij bij een zekere Snoek moest zijn. Toen de president, zeer geinteresseerd, ver der in deze kwestie wilde doordrin gen, krabbelde getuige terug en wist hij niet zeker meer, of het Snoek was of een andere naam. Ook de hee^Torcué had informaties ingewonnen op de Schiedamseweg Hij noemde de naam De Vries, doch ver warde zich eveneens in zijn verkla ringen. Of hij inderdaad bij de Vries was gekomen om informaties over Smalhout in te winnen kwam niet vast te staan. Tien jaar geëisi De advocaat-fiscaal, mr, J. Donker, achtte de ten laste gelegde feiten be wezen en eiste in zijn fel requisitoir 10 jaar gevangenisstraf. Nog geen Joods-Arabische vredesconferentie Volgens diplomatieke waarnemers te Londen zou graaf Folke Bernadotte, de bemiddelaar van de V.N. in de Pa lestijnse kwestie, eventuele plannen voor het beleggen van een conferen tie van volledig representatieve dele gaties van Israël en de Arabische sta ten althans tijdelijk hebben laten va ren. Men neemt aan, dat de Arabische weigering om met vertegenwoordigers Van Israël op gelijke voet bijeen te komen de aanleiding is geweest tot het besluit van Bernadotte zijn be sprekingen op Rhodes te beginnen aL leen met de hulp van Arabische en Israëlitische „deskundigen". Men ver wacht tengevolge hiervan een vertra ging van de pogingen van Bernadotte tot het bereiken van een regeling, daar de „deskundigen" zich steeds met hun respectieve regeringen zullen moeten verstaan. VELSENS ILLEGALITEIT BANT DE COMMUNISTEN UIT De afd. Velsen van de Bond van Illegale Werkers, heeft bij stern- besloten de communisten uit afdeling te verwijderen. Heftig verontwaardigd verlieten deze, nadat die uitslag van de stemming was me degedeeld, de vergadering. Zij dienden het Duitse „gezag" Te weinig bewijzen tegen Noorman (Van onze Amsterdamse correspondent) AMSTERDAM, 18 Juni. In een dubbele zitting van het Bijzonder Ge rechtshof werden vandaag de zaken behandeld van de Velsense opper wachtmeester en de onderluitenant der politie Visser en Noorman, die tij dens de bezetting het leeuwendeel van hun „werkzaamheden" verrichtten in N.-Holland. Wanneer men deze col lega's hoorde, kreeg men de indruk, dat Visser een man was, die zich door alles en iedereen wel zeer gemakke lijk liet beïnvloeden, maar dat Noor man zich gedroeg als een onverlaat, die geen kans ongebruikt, liet om bij de vijand in 'n goed blaadje te komen. Onder aanvoering van Harrebomee Samen met Cor Langen dijk, die in tussen veroordeeld is tot de dood, en onder 'aanvoering van de reeds ge- executeerde Harrebomee, hield Visser strooptochten door ons land, tochten die zich zelfs uitstrekte», tot Brabant. In Limmen viel hij in '43 een huis binnen waar zich vier Joden verbor gen hielden. Het gehele gezin werd opgepakt, de zoon is nimmer uit Da- chau teruggekomen. Iets dergelijks presteerde hij in Dirkshorn. Dat zijn slechts twee voorbeelden uit zijn „voorbeeldige" loopbaan zij zouden met vele andere aan te vullen zijn, ge tuige het feit, dat hij vijftig personen arresteerde, waarvan er zes omgeko men zijn. Te zijner verontschuldiging werd aangevoerd, dat hij nimmer een zijner arrestanten heeft mishandeld, hetgeen in verhevigde mate gedaan werd door Nooman. Verdachte wees daar dan ook telkens op, w 'op de President op merkte, dat hij ook nooit getracht had zich aan een opdracht te onttrekken De President noemde verdachte een „man zonder ruggegraat", die zich voortdurend liet intimideren door zijn ondergeschikte Langendijk. De Procureur-fiscaal hield na een zitting van ruim vier uur een harts tochtelijk requisitoir, en verklaarde, dat hij met de medewerkers van de beruchte „Kamer 21", waar zowel Vis ser als Noprman toe behoorden geen consideratie zou hebben: hij zou van allen slechts de zwaarste straffen eisen. Tegen Visser werd een eis van twintig jaar met aftrek van voorarrest uitgesproken. Het vonnis valt over veertien dagen. Noorman een beul Nog geen uur daarna werd Noor man voorgeleid: een klein mannetje met een sadistisch uiterlijk, vastbeslo ten zijn huid zo duur mogelijk te ver kopen. In het begin van de zaak wist hij zich dan ook danig te weren, maar langzamerhand zakte zijn verdediging af, en kwam oj> een peil zoals men dat voor de tuchtrechter gewoon is: „ik weet het niet" en „dat herinner ik me niet meer goed". Zijn voornaamste be zigheid tijdens de oorlog schijnt het afranselen van zijn arrestanten ge weest te zijn. Dr. Hagtingius, een der hoofdgetuigen in het proces, verklaar de dat Noorman „met kennelijk en_ thousiasme bezield" te werk ging. Met dat enthousiasme overviel hij samen met Visser de familie Van Til te Lim men en de familie Groenhart te Dirks horn, zond hij een vierjarig Joods jongentje door naar Westerbork, waar het stierf, en verduisterde hij een som gelds. Het enige goede dat tegen hem aangevoerd kon worden, was, dat hij een enkele keer een kennis, die in moeilijkheden was, hielp. Na een getuige-verhoor van vier uren werd de zaak verdaagd tot de volgende week. Wij hebben de indruk, dat men hem, ondanks het feit, dat zyn onvaderlandslievende activiteit er duimen dik bovenop ligt, niet de zwaarste straf zal kunnen geven: daar voor is er te veel vaag gebleveh, en is er te weinig bewezen. Een Dakota van de Sowjet. Roe meense luchtvaartmaatschappij is pp een wilde vlucht uit Boekarest te Salzburg geland. Op' de piloot na wei- gerren de 19 passagiers en de beman ning naar Roemenië terug te keren. Australië wil alle verplaatste personen tot een getal van 20.000 per jaar gedurende een aantal jaren op nemen in plaats van het huidige aan tal van 12.000. Zij moeten echter min stens één jaar werkzaam blijven in de plaats, die hun Wordt aangewezen. Vrijdagmiddag had in de Pieterskerk e Leiden de erepromotie piaats an Veldmaarschalk J. C. Smuls ,tot doctor honoris causa in de Rechten aan de Rijks-Universiteit te Leiden. De nieuwe ere-doctor met H.K.H. Prin ses Juliana en Prins Bernhard tijdens het spelen van het eerste couplet van „Die Stem van Suid-Afrika" Russen leggen als antwoord internationaal verkeer stil S.E.D. roept Duitse volk op tot „strijd teqen verdelers" Generaal Sir Brian Robertson, de Britse militaire gouverneur van Duits land, heeft Maarschalk Sokolovsky, de Sovjet-Russische opperbevelheb ber, gisteravond medegedeeld, dat de valnta-herziening a.s. Zondag in de Westelijke zones van Duitslandzal worden ingevoerd. In een brief aan Sokolovsky verklaart Robertson, dat de Britse sector van Berlijn niet bij deze herziening zal worden betrok ken. Te Berlijn is offieleel medegedeeld, dat de Sovjet-Russen als tegenmaat regel het interzonaal verkeer geheel hebben stilgelegd. De mededeling werd uitgezonden door radio-Berljjn en radio-Leipzig en alle andere radiostations van de Sovjet- Russische zone. Niet alleen het treinverkeer werd geheel gestopt, ook het wegverkeer HelmstadtBerlijn is stilgelegd. Voet gangers mogen evenmin passeren. De Socialistische Eenheidspartij heeft een felle proclamatie het licht doen zien, waarin het Duitse volk wordt aangespoord de strijd aan te binden tegen de „verdelgers van Dui'ts land". Proclamatie van Sokolofsky Ook maarschalk Wassily Sokolofsky, de Russische commandant in Duits land, heeft een proclamatie uitgevaar digd. Hij verklaarde, dat de geldza. nering wordt uitgevoerd tegen de be langen en wensen van het Duitse volk en tegen de besluiten van Potsdam in „De Amerikaanse, Franse en Britse monopolisten in de Westelijke zones Amerikaanse straalvliegtuigen naar Duitsland Functionarissen van de Amerikaanse luchtmacht hebben verklaard, dat aan het aantal gevechtsvliegtuigen in Eu ropa een eenheid straalvliegtuigen zal worden toegevoegd. Deze eenheid, die in Panama is gestationneerd, zal naar Duitsland overgebracht worden. In Duitsland bevindt zich thans maar één groep van ongeveer 75 Thunderbolts. De V.S. zullen door de overbrenging van de eenheid straalvliegtuigen voor het eerst over een georganiseerde een heid moderne jagers met straalaan drijving in Europa beschikken. C.v.G.D. vraagt onderhandelingen voort te zetten De Commissie voor Goede Dien sten heeft in een brief gevraagd of het dc Nederlandse delegatie thans mogelijk is op alle punten de onder handelingen voort te zetten, aldus werd in een communiqué aangekon digd. De brief van de Commissie refe reerde aan de brief van de Neder landse delegatie, waarbij even voor de vergadering van de ayenda-com- missie van Woensdag werd medege deeld, dat de Nederlandse delegatie meende, dat het beter was voorlopig de onderhandelingen af te breken. Het communiqué van de Commissie herhaalt, dat zij sedertdien catego risch tegensprak, dat zij iets te maken had met de publicatie van de Austna- lisch-Amerikaanse voorstellen. Typiste maakte een fout Doordat een typiste in - plaats van bet woord „Zug verkehr" (treinverkeer) tik te: „Flugverkehr" (luchtve. keer) zjjn aanvankelijk tele grammen de wereld inge gaan, dat het luchtverkeer met Berlijn door de Sov jets stopgezet zou zijn. De fout werd echter snel ont dekt en gecorrigeerd. worden in hun politiek van verdeling van Duitsland gesteund döOr de gro te Duitse kapitalisten en Junkers. die het fascisme aan de macht geholpen hebben en de tweede wereldoorlog voorbereiden", aldus Sokolofsky. die de volgende verordening van het Sov jet-bestuur afkondigde: Geld, in de Westelijke zones van Duitsland uit gegeven, zal niet mogen circuleren in de Sovjet-Russische zone en in Berlijn. Het invoeren van nieuw en oud geld van W-Duitsland in de Russische zone zal beschouwd worden als eco„ nomische sabotage en als zodanig ge straft worden. Janousek kreeg 18 jaar De Tsjecho-Slowaakse generaal van de luchtmacht Karei Janousek is door het Hoge Militaire Gerechtshof te Praag ter dood veroordeeld „wegens poging tot het verlaten van Tsjecho, Slowakije", aldus Reuter. Het Hof heeft het vonnis echter ver zacht tot 18 jaar gevangenisstraf. Keuringsdienst richt zich tot veehouders De keuringsdienst voor Vee en Vlee» heeft zich in een uitgebreide circulai re tot de veehouders in de Kring Bar- singerhorn gericht. In deze circulaire wordt een uiteenzetting gegeven van de gang van zaken, zoals deze normaal plaats vindt. Ons werd verzocht deze circulaire onverkort op te nemen, waaraan wij uiteraard gaarne gevolg zullen geven. In ons blad van Maandag a.s. zal de uiteenzetting opgenomen worden. Israël bereid rechtstreek» te onderhandelen De Joodse zender meldde gister, ochtend, dat de premier van Israël in de nationale raad heeft meege deeld, dat de Joodse staat bereid Is zelfstandig met alle Arabische staten vredesonderhandelingen te beginnen. De vijftig „wachters", die de VN naar Palestina zal zendeh, waren in minder dan 7 uur aangeworven. De groep zal bestaan uit 28 wa h» ters van Lake Success, 16 leden van het secretariaat der V N. allen Ame rikanen, 3 Fransen, 1 Deen, 1 Noor ea 1 -Zweed. Gisteren werden deze jon* gelieden.die gemiddeld 25 jaar oud ifjn. medisch onderzocht. Hun dienst in Palestina zal vermoe delijk 2 tot 3 maanden duren. AMERIKAANS HUIS VAN AFGEVAARDIGDEN AANVAARDT MILITAIRE DIENSTPLICHT Het Huis van Afgevaardigden der V.S. heeft een wet aanvaard, dia voor ziet In een vorm van militaire dienel plicht na 1 Februari 't

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1