Ikmaaidei'
N.-HOLLANDSE
PERS 19^5
Tegen Theo v. Gijzen werd 12 jaar geëist
5E JAARGANG N° 1291
DONDERDAG 22 JULI 1948
Schreieder beschuldigt Rauter en
Rauter beschuldigt Christiansen
Uit?.. voor de Stichting: De Vrtfe Alkmaar-
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaal
t 1.15 per maand bfl vooruitbetaling.
Advïï"' «'fes 14 ct. p. m.m., familieberichten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
Verantw, redacteur. J. t. Zoonen BureauRidderstraat hoek OudegrachtTel. K 2200-3971
Somber beeld
Ons kwam een uitgave in handen
afkomstig van het Rode Kruis, hande
lende over de vermisten tijdens de
jongste wereldoorlog. Vermisten, die
niet gevallen zijn in de strijd, maar
jonge en oudere Nederlanders die
door de Duitsers zijn weggehaald,
.wellicht omdat hun afkomst niet
Arisch was, wellicht omda't ze werk
voor de Duitsers moesten verrichten,
wellicht ook omdat ze durfden spreken
toen het gebod zwijgen was.
Langzaam bladeren we het blad
door, kijken even bij deze foto, dan bij
die, lezen de onderschriften en hiel
den een ogenblik stil als een bijzon
dere datum onze aandacht trok.
Geboren 1927, weggevoerd 1943.
Zestien jaar oud, weggevoerd, om
dat hij zich verzette tegen de laars
die op onze nek rustte. Tot as ver
teerd. Weggevoerd alsof hij nooit be
staan had.
En nog steeds wachten zijn naaste
verwanten in kwellende onzekerheid
die welhaast tot zekerheid is gewor-
- den. Maar je kunt toch nooit weten
Lange rijen uit Nederland, uit alle
landen van Europa, die gebleven zijn
in de Duitse martelkampen.
Herinneringen dringen zich naar vo
ren aan de namen, die reeds weer
vergeten dreigen te worden. Neuen.
gamme, Auschwitz, Sachsenhausen.
Dachau, Bergen Belsen, Ravensbrück
Buchenwald, Dora, Theresiënstad en
welke al niet meer.
Martetfbmpen, aan welker bestaan
slechts een einde kan worden ge
maakt door de gezamenlijke krachts
inspanning van de talloze naties, die
om welke reden ook afkerig waren
van het Nationaal—Socialisme.
Drie jaren zijn voorbijgegaan, se
dert de vernietigingsoorlog over het
Oude Weelddeel woedde Drie jaren
waarvan we de eerste tijd in de ver
onderstelling leefden, dat de idealen
van het Atlantic Charter: „Vrijwa
ring van vrees en van gebrek" door
de geallieerde overwinnaars zouden
worden verwezenlijkt.
XXX
De namen der Duitse concentratie -
kampen verbleken. De grondslagen
van het Atlantic Charter draiger
vergeten te worden. We leven im
mers zo snel? Wie kan zich nog be
kommeren om wat er enkefe jaren
geleden gebeurde? Wie bekommert
zich nog om leuzen of idealen? Heb
ben we na de vorige wereldoorlog
niet de ieus horen aanheffen: „Nooit
meer oorlog?" We denken er niet
meer aan We halen er de sch -udcrs
over op We. hebben immers ai weer
een oorlog gehad en we beschouwen
het immers als de gewoonste zaak
vaii de wereld, dat de derde weidt
voorbereid?
Nooit meer oorlog? Vrijdom van
vrees? Vrijdom van gebrek?
Wie lacht daar? Vrijdom van vrees
terwijl overal de brandstof nog ligt
opgestapeld en er slechts een vonk
nodig is, om de atoomoorlog te
ontketenen? Het is een somber beeld
dat ons van alle kanten tegengrijnst.
En toch zullen we met alle kracht
moeten vasthouden aan de leuzen, die
ondanks alle uiterlijk cynisme leven
in de .harten van millioenen.
Nooit meer oorlog, vrijwaring van
vrees! Het klinkt als de roep van een
onpractiseh idealist
En toch zal het werkelijkheid moe
ten worden. In het belang van u zelf
en in het belang van uw kinderen!
Slagen we daar niet in. dan kunnen
we ons troosten met de gedachte, dat
ook voor hen wellicht in de niet al te
verre toekomst een BergenBelsen is
weggelegd
Deze consequentie zal de mensheid
onder ogen moeten zien. v. Z.
VIJFTIEN PERSONEN
VAN MOLEN GEVALLEN
Gistermiddag is een zwiohtstelling
van een korenmolen te Ruinerwold
bezweken, leen een groep van 24
Friese molenaars zich hierop bevond
Ongeveer vijftien personen, onder wie
een Belgsich meisje, dat :.ich bij hel
gezelschap had gevoegd, stortten van
zeven tot'acht. meter hoogte naar be
neden. Sommigen werden bovendien
getroffen door broks'ukken van de
zwichtstelling Vier pers men zijn
ernstig gewone naar het Diaconessen
ziekenhuis t'e Menpel vervoerd. Vier
andere personen konden later naa-
hüs terugkeren. Zij hadden lichte
wonden.
SEN^ZQHNBKH'M,
WISSELEND BEWOLKT
Wisselende bewolking met slechts
enkele verspreide buien. Geleidelijk af
nemende wind tussen West en Zuid
West. Voornamelijk in het binnenland
iets koeler dan gisteren.
De kroongetuige, Joop Out, in gevangenis verhoord
Deze handhaafde bezwarende getuigenis
Amsterdam, Woensdag Als 's morgens om kwart over tien de presi
dent van het Bijzonder Gerechtshof de parketwacht gelast, de verdachte
binnen te leiden, buigen vijf en twintig belangstellenden op de publieke
tribune zich voorover, om beter te kunnen zien, wie de zittingszaal betreedt
Het is inderdaad de man, voor wie zij hier gekomen zijn, het is de vroe
gere eigenaar van het „Wapen van Heemskerk" te Alkmaar, de 57—jarige
Theo van Gijzen. Hij moet zich hier verantwoorden wegens zijn slechte
houding i.d. bezettingsjaren, voor alle feiten, die in de lange aanklacht zijn
opgenomen, zoals het optreden als Wehrmachtsinkoper, het aangeven van
een voorraad zwarte goederen bij drie Winkeliers in Alkmaar, het werken
voor het Devisenschutzkommando en 'fc verraad van Joodse onderduikers
en van hun bezittingen aan goud en juwelen vooral. Of Theo van Gijzen
al die gemene dingen op zijn geweten heeft?
Bijna ieder punt van de tenlastelegging werd door hem zonder meer ont
kend, zijn verklaringen tijdens het lange verhoor waren geheel in tegen
spraak met de meeste beschuldigingen en acht getuigen konden ook niet
veel licht werpen op de donkerste p laasten van deze affaire.
Deze rechtszitting kon daarom ook
niet tot een einde worden gebracht,
voordat de belangrijkste getuige, de
voormalige SD-man Out, die eertijds
de bezwarendste getuigenis had af
gelegd, was verhoord.
's Middags om drie uur vond dit
verhoor door het Hof, in aanwezig
heid van de verdachte, diens verde
diger, dr. C. Berkhouwer en de pers
in het Huis van Bewaring aan de
Amstelveenseweg plaats.
De eertijds zo berechte Joop Out,
die daar ernstig ziek in de gevangenis
ligt, bevestigde het grootste gedeel
te van de aanklacht tegen van Gijzen
en tegen deze werd dan ook aan het
einde van de lange zittingsdaghet
was omstreeks vijf uur door de
procureur fiscaal, mr. Keune, twaalf
jaar gevangenisstraf met aftrek en
ontzetting uit de rechten voor het le
ven geëist.
De uitspraak volgt over veertien
dagen.
Van Gijzen ontkent,
ontkent
Het „Wapen van Heemskerk" werd
in de oorlog voor het publiek, ten
behoeve van de Duitsers gesloten en
de president van het Bijzonder Ge
rechtshof, mr. M. H. de Boer, laat
Theo van Gijzen hier eens vertellen
hoe hij er nu toe kwam, voor de Duit
se Weermacht grote partijen textiel,
levensmiddelen en dranken te gaan
leveren.
Dranken en textiel? Theo van Gij
zen maakt een afwerend gebaar.
„Voor een cantine van de Kriegs—
marine heb ik enkele malen kleine
dingen geleverd, geen drank, wel
schoensmeer en tandenborstels".
President: „Schoensmeer en tanden
borstels lagen toch niet op Uw weg?"
Van G.: ,,'t Was allemaal ruilhan
del wat ik deed"
Tenslotte geeft hij toe, Weermachts
inkoper te zijn geweest, ook van
dranken en goederen, die voor het
Nederlandse volk zo goed als niet te
krijgen waren. Joop Out was een be
ruchte figuur in Amsterdam, hij
werkte nauw samen met de Sicher
heitspolizei, hij kwam nogal eens in
het „Wapen van Heemskerk" en van
Gijzen bezocht hem soms in Amster
dam,doch, „alleen voor de zaken,
die ik als inkoper met hem deed",
aldus van Gijzen en hij voegde er aan
toe: „Ik heb nooit geweten, dat Out
bij de SD was".
Zware straffen voor firmanten
Rath en Doodeheefver
Reeds Woensdag is uitspraak gedaan
in de zaak tegen de firmanten van de
fa. Rath en Doodeheefver, die er van
beschuldigd werden de deviezenbepa-
lingen voor een groot bedrag te heb
ben ontdoken.
F. Chr. Doodeheefver werd veroor
deeld tot 5 maanden en een geldboete
van f 100.000, subs 6 maanden en ver
beurdverklaring van twee vorderingen
van resp. f 182.000 en f 31.000;
H. P. Doodeheefver 4 maanden en
f 40.000 subs 4 maanden;
J. Chr. Doodeheefver 3 maanden en
20.000 subs 2 maanden;
P. J. Doodeheefver 5 maanden en
c 50.000 subs. 5 maanden.
Tegen de vier gebroeders vaardigde
Mr. Meihuizen bovendien conform de
eis een bevel tot onmiddellijke gevan
genneming uit Zij werden gevierjn
geboeid weggeleid.
De verdedigers hadden er de nadruk
op gelegd, dat men geen enkele po
ging had gedaan in de boeken te
knoeien, en van opzet du$ geen spra
ke geweest kan zijn.
De broodrantsoenering zal in Enge
land met ingang van Zondag 25 Juli
worden afgeschaft.
President (ongelovig)„Wilt U dat
volhouden?"
Van G.: „Ik kende hem niet, later
werd ik voor hem gewaarschuwd".
Dit was dan het aanloopje tot het
eerste punt van de tenlastelegging, de
beschuldiging, als zou van Gijzen in
Januari 1944 aan Günther Klein, een
lid van de Duitse politie hebben me
degedeeld, dat hij een dame kende,
die illegale blaadjes .verspreidde.
Van Gijzen hangt een. verward
verhaal op en de president vraagt:
„U hebt toch wel een normaal ver
stand? Door deze nonsensverhalên
maakt U al Uw andere verklaringen
ook ongeloofwaardig".
Van G.: „Ik weet van niets, edel
achtbare!"
Omstreeks Mei 1944 moet de ver
dachte aan Out hebben verteld, dat
de rijwielhandelaar Overeem, Joodse
goederen in zijn bezit had en van
Joods geld een huis had gekocht.
Van G.: „Dit vehaal deed in Alk
maar de ronde. Ik heb het niet tegen
Out gezegd".
„Ik weet van niqjts, ik heb het niet
gezegd, dat moet dan van andere zijde
zy'n medegedeeld", deze woorden
heeft Theo van Gijzen dikwijls her
haald tijdens de rechtszitting, bij de
meeste beschuldigingen begon hij
weer opnieuw. Een zijner kellners,
de heer Lagas, wag tijdens de be
zetting betrapt met enige illegale
(Zie vervolg pag 2, kol 1)
Tour de France
Lambrecht won rit
tegen het uurwerk
Het klassement voor de 17e etappe
MulhouseStraatsburg (120 km. tegen
het uurwerk) luidt:
1. Lambrecht (intern) 2 uur 55 min 17
sec (41.076 km. per uur); 2 Klabinsky
(intern) 2.55.55; 3 Lapebie 2.56.47; 4.
Pasqüini (Italië A) 2.58.53; 5. Ockers
(België A) 2.59.36; 6. Schotte (België
A.) 3.00.12; 7. Camellini (intern) 3.00.26
8. Bobet (Fr.) 3.00.34; 9. Kirchen (Ned
Lnx) 3.00.43; 12. De Ruyter (Ned.)
3.02.12; 22. De Hoog (Ned.) 3.05.28; 28.
Barteli (Italië A) 3.07.13; 33 Janssen
(Ned. Lux ploeg) 3.07.57
Na deze etappe is het alg. klassement:
1 Bartali 118 uur 20 min 52 sec; 2 Lape
bie 118.45.42; 3 Schotte 118.46.11; 4 Bo
bet 118.49.53; 5. Kirchen 118.59.24; 6.
Teisseire 118.59.24; 7. Lambrecht
119.06.50; 37. Janssen 121.39.55; 43.
De Ruyter 122.07.35; 45. De Hoog
123.24.07.
Zeilboot in aanraking met
electriciteitsnet
Dinsdagmiddag is op de Reeu'wijkse
plassen een zeilboot, bevaren door drie
Engelse vacantiegangers, met de bo
vengrondse leiding van het electrici
teitsnet in aanraking gekomen. De
gevolgen waren noodlottig. Eén van
de zeilers hield zich vast aan de mast
kwam onder stroom te staan en sloeg
over boord. Zijn vriend, die onmid
dellijk trachtte hem van de verdrin
kingsdood te redden, kwam eveneens
onder stroom. Hij kon de 220 volt
spanning niet verdragen, zodat na
enig» tijd de dood intrad. Zijn kame—
raad^visc zich uit het natte element
te bevrijden.
Als - tragische bijzonderheid zij nog
vermeld, dat d® Engelsen het verblijf
aan de Reeuwijkse plassen ~og met 'n
dag hadden verlengd om er te kunnen
zeilen. Het slachtoffer laat een vrouw
en twee kinderen achter.
De vroegere Wehrmachtsbefehlsha ber Christiansen, die deze dagen te
recht staat voor het Bijzonder Gerechts hof te Arnhem tassen, zijn bewakers.
Mitchell-bommenwerper van
M.L.D. verongelukt
Zes Ned. miliiairen gedood
De Mitchellbommenwerper B 25
van de Marine Luchtvaart Dienst is
Woensdagmorgen op de Oostkust van
Schotland tegen een heuvel gevlogen
en verongelukt. De gehele bemanning
bestaande uit zes personen, is daar
bij om het leven gekomen.
Het ongeluk, dat vermoedelijk te
wijten is aan slecht zicht bij het aan
vliegen van de kust, gebeurde even
ten N. van het vliegveld Vordoun.
Het toestel was van het vliegveld Val
kenburg vertrokken met bestemming
Lossiemouth om onderdelen over te
schip „Karei Doormam".
De namen van de slachtoffers zijn:
vlieger tweede klasse D. H. Gentis uit
's Gravenhage; zeewaarnemer tweede
klasse F. Grimmon uit Amsterdam;
sergeantvlieger J. van Donkelaar uit
Heemstede; sergeantvliegtuigtelegra
fist H. A. Bolleurs uit Dordrecht; ser
geant—vliegtuigtelegrafist C. L. Swens
uit 's Gravenhage en de korporaal
vliegtuigmaker M. N. A. Brouwer uit
Amsterdam.
Emmy Goering wordt
gezuiverd
Frau Emmy Goering, weduwe van
veldmaarschalk Goering, heeft voor
een zuiveringsrechtbank verklaard, dat
zij haar echtgenoot liefhad en zou
liefhebben tot haar dood. Zij ver
klaarde, dat zij ninimer verzocht had
om lid te mogen worden van de Nazi
partij. Na haar huwelijk was haar
echter medegedeeld, dat Hitier haar
een lidmaatschapskaart van de partij
had toegekend.
Zij kon zich niet meer goed houden
toen een getuige verklaarde, dat zij 'n
Joodse vrouwelijke arts van de gas
kamer van Auschwitz had gered.
De publieke tribune werd later
ontruimd, toen voor Emmy Goering
sympathiedemonstraties w rden ge
houden.
Een baby van 2 maanden te Leo
poldsville (Belgische Congo) moest
noodzakelijk direct geopereerd worden
Dat kon in Leopoldsville niet, doch
de KLM bracht hulp. De kleine Ja
ques Gondea werd met zijn moeder
binnen 14 uur in Brussel gebracht,
waarvoor de „Prinses Marijke" een
extra landing uitvoerde.
Het Nederlandse meisje Jans Haltz op
een hondententoonstelling in één der
voorstéden van Londen sloot vriend
schap met één der prijswinnaars.
JOE LOUIS BLIJFT BIJ ZIJN
BESLUIT
De geruchten dat Joe Louis in
September toch weer de handschoenen
zou aantrekken om zijn titel tegen
Gus Lesnevitch te verdedigen, zijn
door de wereldkampioen zelf met
kracht tegengesproken.
Louis' vriend en oudmanager John
Roxborough verklaarde echter, dat hij
zijn pogingen om Joe weer in de ring
te krijgen zou blijven herhalen.
Tussen Pisa en Livorno vloog meer
dan 40 ton springstof in de lucht ten
gevolge van zelfontsteking van enkele
vliegtuigbommen. In een straal van
3 km. is er geen dak meer op een
huis te vinden, totale schade ruim 100
millioen lire, geen slachtoffers.
Bij de Franse kust stortte een
vliegtuig in zee. Van de 13 inzitten
den werden er vijf van boord gehaald
de overige acht schijnen op een vlot
rond te drijven.
Joodse balans
Volgens het hoofd van de Israëlisch®
staf hebben de Arabische strijdkracht
ten tijdens de tweede periode van de
strijd in Palestina 5.000 man verlorene
ongeveer 20 procent van de Arabisch®
strijdmacht in Palestina. In de perld
de van 9 tot 18 Juli veroverde de
Israëlische strijdkrachten 1.082 km2
gebied, dat volgens het verdelingsplan
aan de Arabieren was toegewezen.
Israël verloor 331 km2 land, dat aan de
Joodse staat was toegewezen.
De Arabieren verloren 14 gróte plaat
sen sedert het einde van het* Britee
mandaat, de Joden 14 nederzettingen,
waarvan één in de Joodse staat, één
in Jeruzalem en 12 in de Arabische ge
bieden. De Joden hadden 331 AraW
sche dorpen veroverd, waarvan 1®
tijdens de tweede krijgsperiode.
Zfl, die welen zwijgen
Na een bespreking van twee en
een half uur verlieten gistermiddag
de fractieleiders van KVP, P.v.d.A»
CHU en WD het kabinet van dr.
Beel, die hen tot aan de deur bege
leidde.
Geen der heren wenste zich over
verloop van de samenkomst uit te
.a.en. Prof. Romme zeide tot de jour
nalisten: „U kunt vragen wat u wilt,
antwoorden doe ik toch niet".
Mr .Oud wuifde iedere vraag weg
met de woorden: „Voor vragen Is nog
geen ruimte".
De fractieleiders begaven zich naar
het Binnenhof, waarschijnlijk om
verder overleg met hun fracties te
plegen.
In Arnhem staal een oude man terecht
En Chrisiiansen geefi OKW de schuld!
Het proces Rauter is (voorlopig) achter de rug, nu vraagt het tweede grote
proces tegen een Duitse bevelhebber de aandacht. In Arnhem is gistermor
gen de behandeling van de zaak tegen de „General der Flieger" Christian
sen begonnen, in 1940 het prototype van een dikke, opgeblazen generaal, nu
een armoedige oude, gerimpelde man, die gekleed in een armzalig col
bertje zich te verantwoorden heeft voor zijn daden (in generaalsuniform)
tegen de bevolking van ons land.
Rauter, Schreieder, Lages getuigden
deze eerste d®& waarop menr eerst na
ging de gebeurtenissen voor, tijdens en
na één der executies in ons land, die
te Goirle, waar vijf gijzelaars na een
aanslag \op een spoorlijn werden neer
geknald, o.w. Graaf van Limburg Sti
rum en Jhr. Schimmelpenninck van
der Oye.
Volgens Rauter was er eerst sprake
geweest van het neerschieten van 20
of 25 gijzelaars. Rauter was daartegen
hij had Christiansen gezegd, dat éérst
de daders opgespoord moesten worden
Die daders werden echter niet gevon
den, hoewel naderhand Schreieder
(die in deze zaak met hulp van Van
der Waals gewerkt heeft) verklaarde,
dat hij één van hen, een communist,
op 't sP°°r was. Rauter bleef bij zijn
verklaring, dat hij vóór en na de te
rechtstelling zich verzet heeft tegen
de gebeurtenissen. Volgens hem waren
het O.K.W. èn Christiansen verant
woordelijk.
Schreieder echter beschuldigde Rau
ter min of meer: hij had na een tele
foongesprek tegen hem (Schr.) gezegd,
dat de exeeutie tóch zou doorgaan,
zelfs al was men één der daders op
't spoor.
„Es isl eine unwahrhett"
Christiansen, aanvankelijk niet ge
neigd veel te zeggen, verdedigde zich
met een beroep op een bevel van het
OKW, ontkende aangedrongen te heD
ben op terechtstelling van 20 gijze
laars en verklaarde tenslotte met har
de stem, d®t Rauter gelogen heeft met
de bewering, dat hij (Christiansen)
verantwoordelijk was. „Es ist eine
Unwahrheit, was Rauter sagt", kwam
er met bewogen stem achteraan. Hij
heeft (volgens zijn zeggen) o.m. de
generaals Göring, Keitel en Schuedt
om hulp gevraagd en gesmeekt de
executie af te gelasten. OKW en Seys
Inquart waren verantwoordelijk. Hij
moest enkel laten fusileren en dat deed
hij onvrijwillig.
Dan schetst hij zijn positie in Ne
derland. Volgens hem was de verhou
ding met de Ned. legerautoriteiten
goed, de verhouding tussen de Duitse
legers en de Nederlanders eveneens,
kameraadschappelijk zelfs, verklaarde
hij onder hilariteit. Moet men hem
geloven: werkelijk, dan was hij niet
bepaal^ een machtig generaal
Op 30 Jan. 1943 werde enkele
Duitse soldaten en een Sanitater neer
geschoten. Tien Ned. krijgsgevangenen,
werden als represaillemaatregel twee
dagen later, op 1 Febr., vermoord. Nu
vededigde Rauter Christiansen harts
tochtelijk, vijzend o.a. op het recht
om represaillemaatregelen m nemen.
Britten en Amerikr.nen kennen gelijk
luidende bepalingen. Willy Lages
bleek bijna alles te zijn vergeten. Deze
sadistisch aangelegde SD chef meende
dat het een zaak van de Wehrmacht
was. Ook Christiansen herinnerde zich
niet alles meer: hij werd vrijwel over*
al buiten gelaten; z'n staf bedisselde
dergelijke maatregelen
Er wordt nog gestaakt in
mijn Oranje Nassau II
Gistermorgen zijn ongeveer 200 mijn
werkers in de mijn Oranje^ïassa5! H
afgedaald. Onder hen bevonden zich
ongeveer 70 gedetineerden, dezen
hebben ook de voorgaande dagen niet
gestaakt. De normale bemtting van
de ochtenddienst bedraagt 450 rnan.
In de mijn Wilhelmioa. waar Dinsdag
overdag slechts veerüen personer het
werk hadden neergale/-l is Dinsdag
avond en gistermorgen niet gestaakf.
In de mijn Oranje Nahsau II zijn
gistermiddag 90 van de 300 arbeiders
aan het werk gegaan.
ANDRE MARIE
KABINETSFORMATEUR IN
FRANKRIJK
De Franse president, Vincent Auriol
heeft de radicale minister van justitie
In de regering van Robert Schuman
Andre Marie verzocht een nieuw ka
binet te vormen.
Marie heeft de opdracht aanvaard.
Door het Ministerie van Volks
huisvesting zijn enkele nieuwe rege
len vastgesteld betreffende de bouw
van woningen ingevolge de finan
cieringsregeling 1947.
Oorspronkelijk was het zo, dat het
Rijk steun verleende voor woningen
tot een ruimte van 500 m 3 en even
eens voor bij die woningen behorende
bedrijfsgebouwen. Met ingang van
heden wordt bepaald, dat woiflhg ea
bedrijfsruimte de 500 m 3 niet te
boven mag gaan.
