ïmffW
JIMMY BROWN ALS WIELRENNER
Geallieerden dachten duikboten baas te zijn
toen sloegen Duitsers toe
En zij konden dat doen, door
onbegrijpelijke kortzichtigheid
Band werkgever-werknemer zal minder
gemakkelijk ie verbreken worden
Van 30 Juli tot 8 Augustus
Hoordhollands hoofdstad in 't teken
van bloemenkoningin Flora
HET GEHEIM VAN DE
GELE NARCISSEN
Nederlandse uitvinding belandde in Duitse handen
Gedurende de tweede wereldoorlog: is er voortdurend een verbeten strijd
gevoerd tussen onderzeeboten en anti-onderzeebootwapenen. In het laatste
stadium van de oorlog leek het er op, dat de geallieerden het pleit gewon
nen hadden: De Duitse U-boten werden teruggenomen en het werd wat
veiliger op de zeeën en oceanen. Doch deze kalmte duurde niet lang. On
verwacht kwamen de Duitsers weer terug: dan hier, dan daar sloegen zU
toe en machteloos moesten de geallieerden toezien, hoe tijdens dit offensief
steeds meer kostbare ravitailleringsschepen in de grond werden geboord.
Gelukkig echter waren de Duitsers door gebrek aan materiaal niet meer
bU machte dit succes volledig uit te buiten. Eerst na de capitulatie van het
Derde Ruk waarby de nog resterende Duitse vlooteenheden, waaronder ook
een aantal duikboten, in handen van de overwinnaars vielen begrepen Ame
rikaanse en Engelse Marine-experts, door welke omstandigheid de Duitse
onderzeeboten het laatste woord hadden in de strijd ter zee.
Door 'n speciale installatie („schnor—
kei" noemden ze het vanwege het
snuivende geluid), konden de Duirse
U-boten gedurende nagenoeg onbe
paalde tijd onder water blijven en
konden zq onder water met een gro
tere snelheid varen dan andere on
derzeeboten. Deze snelheid onder wa-
ter bleek 15 tot 16 mijl te zijn, dus
dikwijls nog groter dan die van bo
venwaterschepen.
In Amerika en Engeland werd veel
over deze uitvinding geschreven. In
deze verhalen, waarin de naam
„Schnorkel" in „Snort" veranderde,
werd onwillekeurig bewondering ge
toond voor de- Duitsers en' algemeen
was men van oordeel, dat zij met
deze uitvinding een tijd van nieuwe
mogelijkheden voor het onderzee
boot-wapenen hadden ingeluid.
Hij ontdekte eigen
uitvinding
Niemand kon zich echter over die
geniale Duitse ingenieur^ meer ver
wonderen dan de man, die ziek en
verzwakt in Januari 1946 te Bata
via aankwam na enkele jaren van
harde krijgsgevangenschap bij de
Japanners, gevolgd door een maan
denlange opsluiting in Bandoeng,
dat door Javaanse extremisten was
omsingeld. Het was de luitenant ter
zee eerste klasse J. J. Wichers. Toen
deze onderzee-boot-offioier, aange
lokt door de verhalen over een buit
gemaakte duikboot, eens in de ha
ven van Tandjong Priok ging kijken
zag hg daar twee onderzeeboten
naast elkaar liggen, een Nederland
se en een Duitse. Verbaasd staarde
hg naar de pgpinstallatie op de Duit
se duikboot en hg vroeg zich af, hoe
z y n uitvinding, die hg eens aan de
Nederlandse marine cadeau had ge
daan, bij de Duitsers terecht geko
men kon zijn en nu allerwege als
een Duitse uitvinding beschouwd kon
worden en hoe het mogelijk was
dat de Nederlandse onderzeeboot
niet met deze vinding was uitge
rust
Snelheid was funest
Zoals bekend heeft een onderzee
boot twee verschillende soorten mo
toren om zich voort te bewegen
electro-motoren voor het varen ondet
water en de sterkere dieselmotoren
waarmee niet onder water gevaren
kan worden, omdat deze motoren
veel lucht nodig hebben en haar ver
brandingsgassen weer kwgt moeten
De electromotoren worden onder wa
ter gevoed door accu's, die spoedig
zön uitgeput. Zij moeten verder ook
regelmatig geventileerd worden, ten
einde het zich vormende „knalgas"
te verwyderen. Bg een snelheid van
drie mijl per uur kan de boot er on
geveer zestig uur onder water op
draaien, doch bij de maximumsnel
heid van acht mijl wordt het ver
bruik zó groot, dat de onderzeeboot
na één uur alweer naar de opper
vlakte moet komen om met behulp
van de dieselmotoren de accu's weet
ta Iaden. Juist in het naar boven ko
men schuilt steeds een dodelijk ge
vaar. Want vliegtuigen en snelle
torpedobootjhgers liggen voortdurenc
op de loer en vernietigen met be
hulp van radar, dat hen met feil
loze zekerheid de weg wgst, iedere
vijandelijke onderzeeboot, die aan de
oppervlakte komt.
Na de eerste wereldoorlog was de
situatie ter zee ongeveer aldus de
snelheid van de bovenwaterschepen
was met sprongen gestegen, terwijl
de kruissnelheid van onderzeeboten
onder water steeds vier myi bleef
(acht mijl maximum, hoogstens één
uur). Voor de langzame onderzee
boot werd het daardoor onmogelijk
het steeds sneller wordende boven
waterschip op te vangen. De toe
stand was zelfs z6 geworden, dat
schepen met een snelheid van meer
dan vijftien mijl niet meer in een
convooi behoefden te varen en op
eigen gelegenheid veilig en ongehin
derd de gevaarlijke zónes konden
passeren. Een middel om uit deze
impasse te geraken werd niet voor
mogelijk gehouden en algemeen was
men in marinekringen van oordeel,
dat de onderzeeboot min of meer
had afgedaan en een gelegenheids
wapen was geworden;
Toch zochten zeer velen naar een
middel. Een jonge officiefr van de
Nederlandse marine, de Luit. ter
Zee J. J. Wichers, toendertijd in In-
dië dienende, kwam tot de conclu
sie, dat de oplossing zou zyn de on
derzeeboten onder water met de
krachtige dieselmotoren voort te
stuwen, waardoor de snelheid onder
water aanzienlgk vergroot zou kun
nen worden.
(Wordt vervolgd)
Het nieuwe ontslagrecht
Opzegtermijn afhankelijk
van aantal dienstjaren
Wederom kan een wetsontwerp
worden toegevoegd aan de lyst van
ontwerpen, die de Tweede Kamer
te behandelen krijgt en die betrek
king hebben op de verbetering der
sociale positie van de arbeider, maar
die tevens de werkgever tegen wille
keur van de arbeider beschermt: het
wetsontwerp, waarby het geven en
nemen van ontslag nader wordt ge
regeld.
Tot dusverre was het zo, dat men
een arbeider kon ontslaan en ook
dat een arbeider zijn ontslag kon ne
men met inachtneming van een zeer
korte opzegtermijn, al was die ar
beider ook jaren aaneen by dezelfde
patroon in dienst geweest.
In dit opzicht was er een aanmer
kelijk verschil tussen hoofd- en hand
arbeiders, daar voor tal van hoofd
arbeiders een opzegtermijn van twee
maanden In acht moest worden ge-
Rechtsgelijkheid
Terecht stelt de Minister zich op
het standpunt, dat dit een ongewens
te toestand is. De band, die er ont
staat als een arbeider jarenlang bij
dezelfde patroon werkt, mag niet £t
bout portant verbroken worden. Hier
wordt evenals bij het ontwerp Onder
nemingsraden van de stelling uitge
gaan, dat er een radicale wijziging
dient te komen in de gedachte, dat
een arbeidsovereenkomst enkel maar
inhoudt een verplichting tot wer
ken van de arbeider en tot betaling
van loon door de werkgever.
Des te langer de dienstbetrekking
duurt, des te nauwer raken arbeider
en patroon in hetzelfde bedrijf aan
elkaar verbonden.
In het wetsontwerp is nu bepaald,
dat voor ieder jaar, dat een arbei
der bij dezelfde patroon werkt, door
de patroon een opzegtermijn in acht
moet worden genomen van één week.
Voor de arbeider geldt een week voor
iedere twee jaar.
Heeft een arbeider dus twaalf jaar
•bij één patroon gewerkt, dan moet
de patroon hem twaalf weken van
te voren ontslag verlenen, terwijl de
arbeider een termijn van 6 weken
in acht moet nemen.
Het maximum aantal weken be
draagt voor de werkgever 26, voor
de arbeider 13. Dit maximum wordt
bereikt na 26 jaar dienst bij een
zelfde patroon.
Onredelijk ontslag
In overleg met de Stichting van
de Arbeid gaat de wetgever er van
uit, dat deze termgnen zelfs nog niet
voldoende zijn en dat ook regelen
moeten worden getroffen om onrede
lijk ontslag te voorkomen. Voor elk
ontslag moet een goede reden aan
wezig zijn, zowel van de kant
van de werkgever als van de werk
nemer.
Is één van beide partgen van oor
deel, dat een ontslag onrechtmatig
is verleend, dan kan de uitspraak
van de rechter te hulp worden ge
roepen.' Bevindt deze de klacht ge
grond, dan kan hy bevelen, dat het
ontslag wordt ingetrokken en een
schadevergoeding wordt vastgesteld.
Er zullen zich echter gevallen kun
nen voordoen, dat de verhouding tus
sen werkgever en werknemer zó
slecht is, dat wederindiensttreding
bijna uitgesloten is. Dan kan een op
lossing gevonden worden in het op
leggen van een schadevergoeding die
door de ene*partij aan de andere
moet worden betaald.
In het algemeen komt het ontwerp
dus hier op neer, dat het voor belde
14. En het duurde een paar mi
nuten voordat hij zich voorzichtig
naar beneden durfde laten zakken. Op
de begane grond aangekomen, zette
hij de fiets op zijn wielen en verwach
te niet anders of het ding zou uit
eigen beweging weer aan de haal gaan
Er gebeurde echter niets, zodat Jimmy
het ding vol argwaan begon te in
specteren, ongehinderd, want de eigen
lijke eigenaar was treurig huilend het
verre veld ingelopen.
Jimmy begon al spoedig de fiets als
zijn rechtmatig eigendom te beschou
wen, maar hij kon het toch niet over
zijn hart verkrijgen er op te étappen.
Dat vond_ie toch wel een beetje al
te gevaarlijk. Maar juist toen hij zijn
ergste angst stond te overwinnen,
kwam er een heel stel wielrenners
aan. Zij reden bijkans nog harder dan
de pechvogel van daareven en roe
pend dat Jimmy uit de weg moest
gaan, stormden zij op hem af.
partijen lastiger wordt om van be
trekking of van arbeider te veran
deren. Het valt niet te ontkennen,
dat door dit ontwerp, als het een
maal wet is geworden, een zekere
verstarring in het bedrijfsleven zal
optreden. Wellicht zullen er soms ge
vallen zijn aan te tonen, waar het
nieuwe ontslagrecht hinderlijk is.
Over het algemeen geloven we
echter, dat het voor de rustige ont
wikkeling van de verhoudingen tus
sen arbeider en ondernemer van het
grootste belang is, dat deze regeling
er komt. Rechtszekerheid en be
staanszekerheid zijn noodzakelijke
voorwaarden om tot goede samen
werking te komen
Twee belangrijke dingen zgn bo
vendien nog in het wetsontwerp ge
regeld, te weten: het ontslag bij
ziekte en by verbiyf in militaire
dienst.
Ten aanzien van ziekte wordt be
paald, d atsno dalt..kingnagunodn,e
den verleend als de ziekte een jaar
geduurd heeft. Ontslag van meerder
jarige personen, die in militaire
dienst zyn, kan niet plaats vinden.
Is de betrokken arbeider nog min
derjarig, maar heeft hy één jaar
vóór hy in dienst ging by een en
dezelfde patroon gewerkt, dan kan
hy ook niet ontslagen worden. Na-
tuuriyk zyn er nog meer zaken in
het wetsontwerp geregeld, maar deze
belangrijkste meenden wij reeds nu
ter kennis van onze lezers te moe
ten brengen.
-iSe Belgische regering is nogal op
touristen gesteld. Ze heeft nu ten
minste een bepaling gemaakt waar
by de vreemdelingen 2 franc per li
ter benzine terugontvangen, die ze
in België verbruiken. Voor de Bel
gische automobilisten om woest te
worden.
Soekarno, de President van de Reubliek heeft een bezoek gebracht aan Su,
mafra. By aankomst te Sibolga werd Soekarno op enthousiaste wijze ont
val gen-
Programma, dai vacaniiegangers (ook bij slecht
weer I) veel afwisseling biedi
Voor het eerst sedert de traditio
nele Haarlemse bloemenfeesten voert
men voor de Bloemenweek 1948 een
Intensieve propaganda In het bui
ten land, vooral in de Benelux-lan-
den, om buitenlanders te bewegen
gedurende deze feestweek van 30
Juli tot 8 Augustus een bezoek aan
de Spaarnestad te brengen. In Haar
lem wordt gezorgd, dat de reisbu-
reaux en touringcar-ondernemingen
m het buitenland by tydige waar
schuwing een volledige vreemdelin
genservice kunnen verwachten, zo
dat zy het organiseren van trips
naar Haarlem nog des te aantrek
kelijker zullen vinden.
Intussen is thans het voorlopige
programma van de bloemenweek ge
publiceerd. Zoals ieder jaar zal ook
thans een week lang Flora, de bloe
menkoningin, over Haarlem rege
ren en met haar aanwezigheid de
feesteiyke hoogtepunten opluisteren.
Zaterdagmiddag 31 Juli doet zy haar
intrede in de stad, waarna zy op het
stadhuis gekroond zal worden door
burgemeester Cremers.
De kern van de Haarlemse feest
week wordt gevormd door de op
voering van het openluchtspel „Frans
Hals", in de Kloveniersdoelen, ge
schreven door de Haarlemmer dr.
Schröder en ten tonele te brengen
door Haarlemse amateurs, onder lei
ding van Louis Saalborn. Deze op
voeringen- worden iedere avond van
de feestweek gegeven.
Op Zaterdag 31 Juli komen Bas-
ken een volksdans-demonstratie uit
voeren op de Grote Markt. De Ko-
ninkiyke Militaire -Kapel verleent
medewerking door een concert en
een taptoe op dezelfde dag. Maan
dag daaraanvolgend komen Zwitsers
hun volksdansen vertonen. Een ga
melan-orkest speelt by kaarslicht in
Ontstellende ziektecijfers
in België
Voor de oorlog bedroeg het aantal
t.b.c.-patiënten in België ongeveer
60.000 en er kwamen jaariyks 6000
sterfgevallen vóór. Tgdens de oorlog
liep het cgfer der t.b.c.-patiënten snel
op en in 1943 bedroeg hun aantal
niet minder dan 131.000. Het sterfte-
cgfer was in 1942, toen het aantal be
handelden 106.752 bedroeg, 28 pro
cent. in 1943 byna 34 procent. De of
ficiële cijfers van de aangegeven ge
vallen van geslachtsziekten voor Bel
gië luiden als volgt: 1941: 330, 1942:
1784; 1943: 2498; 1944: 1949; 1945:
3598; 1946; 3826; 1947: 3230.
In het industriecentrum te Luik is
één derde van het aantal aan syphilis
Igdende arbeiders uit het buitenland
afkomstig.
de historische zaal van het Frans-
Halsmuseum.
In de loop van de week komen
Hollandse volksdansen aan de beurt.
De H.O.V. geeft bgzondere concerten,
er worden koor- en carillon-concer
ten gegeven in verschillende kerken^
er zal een groot bloemencorso wor
den gegeven en het geheel wordt be
sloten met een vuurwerk op het IJs-
clubterrein aan de Kleverlaan. Ge
durende de feestweek zyn er in het
Frans Halsmuseum dertig uit Duits
land teruggevoerde schilderstukken
van Hollandse meesters te zien,
waaronder het beroemde schutter-
stuk van Hals uit 1663. Een Luna
park is de gehele feestweek in func
tie, en in de bioscopen worden spe
ciale voorstellingen tegen populaire
prijzen gegeven.
VRIJDAG 23 JULI 1948
Hilversum I ?01 m. 7.00 en 8.00
Nieuws; 7.30 en 8.15 Gram. muziek;
7.45 Morgengebed; 9.05 Pianomuziek;
9,35 Schoolradio; 10.20 Muziek houdt
fit; 11.00 Voor de zieken; 11.35 Als de
ziele luistert; 12.00 Pianorecital; 12.33
en 13.20 Het orkest zonder naam;
13.00 Nieuws; 14.00 La damnation de
Faust van Berlioz; 15.15 Bekende or
kestwerken; 16.20 Melodieën uit de
oude films; 17.00 Na schooltijd; 17.15
Pianospel; 18.00 Vaudeville -orkest;
18.30 Ned. Strijdkrachten; 19.00 Nieuw»
19.15 Uit de discotheek; 20.00 Nieuws;
20.12 Residentie-orkest; 22.00 „De prin»
kreeg een verjaarscadeau", een radio
verzinsel; 22.45 Avondgebed; 23.00
Nieuws;
Hilversum H 415 m. 7.00 en 8.00
Nieuws; 7.15 en 8.15 Gram. muziek;
8,50 Voor de huisvrouw; 9.00 Gram.
platen; 9.35 Werken van Ravel; 10.00
Morgenwijding; 10.30 Voor de vrouw;
10.45 Mozart en Beethoven concert;
11.15 Voordracht; 11.30 Licht orkest
concert; 12.38 Orgelspel; 13.00 Nieuw»
13.15 The Avrolians; 14.00 Kookpraat
je; 14.20 De Kwintetspelers; 15.00 On#
volk in zijn dichters; 15.20 Middagcon
cert; 16.00 The Ramblers; 16.30 Voor
de jeugd; «17.00 Johan Jong, orgel;
17.20 Wij en de muziek; 18.00 Nieuws;
18.15 Accordeonorkest Jan Vogel: 18.40
Kwartet Jan Corduwener; 19.00 Denk
om de bocht; 19.30 VPRO-cursus;
20.00 Nieuws; 20.05 Muziekprogrammaj
20.30 Taak en toekomst van het vrij.
zinnig protestantisme; 21.00 Men
vraagt en wij draaien; 21.30 Schuldig
of onschuldig; 22.00 Buitenlands week.
overzicht; 22.15 Swing and Siweet;
23.00 Nieuws;
FEUILLETON
Spannend verhaal van
EDGAR WALLACE -
33).
HOOFDSTUK XIV
De huiszoeking by Milburgh
Mr. Milburgh bewoonde een huisje in een der fabricks-
straten van Camden Town. Deze straat bestond voor het
grootste gedeelte uit blinde muren, waarin hier en daar
een grote poort, waardoor men nu en dan een blik kon
werpen op kale fabrieken en berookte schoorsteenpijpen.
Mr. Milburgh's huis was het enige herenhuis in de straat
wanneer men tenminste de verblijven der huisbewaarders
en opzichters niet meetelde, en allen, die de aardige be
zitting zagen, waren het er over eens, dat Mr. Milburgh
een goede huisheer had.
Het huis was een alleenstaand landhuis, omgeven door
een halve morgen grond, een gebouw met een verdieping
dat een oppervlakte in beslag nam, die anders wellicht
gebruikt zou zijn voor fabriekuitbreiding. Beide fabrie
ken. ter rechter, en ter linkerzijde, hadden een prachtig
bod gedaan voor de grond, maar Mr. Milburghs huisaeer
was niet over te halen geweest. Er waren mensen, die
mompelden, dat de huisheer van Mr. Milburgh, Mr. Mil
burgh zelf was. Maar hoe zou dat mogelijk zijn? Mr.
Milburghs salaris bedroeg iets minder dan 400 per jaar
en 't landhuis met omgeving was minstens 4000 waard.
Cauvey Cottage, zoals het huis heette, was iets van
de weg afgelegen achter een grasveld, waarin geen en
kele bloem stond, dit grasperk werd tegen binnendrin
gers beschermd door hoog hekwerk, dat Mr. Milburghs
huisheer met grote onkosten had laten zetten. Om bij het
huis te komen moest men door een ijzeren poort en over
een met stenen geplaveid pad naar de deur van he't huis
gaan.
In de avond toen Tarling van Scotland Yard het slacht
offer was van een moordaanslag ontsloot Mr. Milburgh
de poort en ging binnen, waarna hij het dubbele slot van
de poort achter zich sloot. Hij was alleen en, zoals hij ge
woonlijk deed floot hij een droef refrein, dat geen begin
of einde had. Hij liep langzaam over het stenen voetpad,
ontsloot de deur van zijn landhuis en bleef enkele ogen
blikken op de stoep staan om te kijken naar de toene
mende nachtelijke duisternis, voor hij de deur sloot en
grendelde en het electrische licht aanknipte.
Hij stond in een kleine hal, eenvoudig maar netjes
gemeubileerd. De enige weelde bestond uit de etsen van
Zohn die aan de muur hingen Mr. Milburghs bleef staan
om deze te bekijken. Hij hing zijff jas en hoed op, deed
zijn overschoenen uit, want het was nat op straat en liep
door een, deur, naar zijn woonkamer. Ook hier heerste
eenvoud in decoratie en meubilering. De meubilering
was degelijk en het vloerkleed onder zijn voeten dik en
weelderig. Hij drukte op een knopje en een electrische
radiator gloeide aan in de haard. Toen ging hij zitten
aan de grote tafel, het meest in het oog vallende meubel
stuk in de kamer. Zij was letterlijk geheel bedekt met
ordelijke stapeltjes papier, waarvan de meeste door
elastiekjes werden bijeengehouden. Hij deed geen enkele
poging om ze op te nemen, of te lezen, maar zat knorrig
te kijken naar zijn vloeirol, geheel in gedachten verdiept
en afgetrokken. Plotseling stond hg met een licht gegrin
nik op liep de kamer door en ontsloot een zeer alledaag
se kast waarvan het bovenstuk dienst deed als buffet.
Hij nam een twaalftal boekjes uit de kast en droeg ze
naar de tafel. Ze waren allemaal eender en er stond een
jaartal op. Het leken en waren ook werkelijk dagboeken
maar het waren geen dagboeken van Mr Milburgh. Op
zekere dag kwam hij bg toeval in Thornton Lyne's kamer
in het Magazijn en had deze boeken zien liggen op een
stalen plank van Lyne's eigen brandkast. De kamer van
de eigenaar had uitzicht over het gehele sousterrein van
het Magazijn en op dat ogenblik kon Mr. Milburgh
Thornton Lyne zien, zodat deze hem onder geen enkele
voorwaarde kon verrassen, waarom deze er een deel uit
genomen en met meer dan gewone belangstelling het
vrij openhartige en uitgebreide dagboek, dat Thornton
Lyne hield, gelezen had.
Bij die gelegenheid had hij slechts enkele bladzijden
gelezen, maar later zag hij kans om de gehele Verzame
ling van dat jaar te doorbladeren en deed hierdoor een
menigte inlichtingen op, die hem van groot nut voor de
toekomst hadden kunnen zijn, wanneer Thornton Lyne
niet door onbekende moordenaarshanden aan een ontij
dig einde was gekomen.
Óp de dag waarop Thornton Lyne's lijk met een dames
nachthemd om de wond in zijn borst gewikkeld, in Hyde
park was gevonden, had Mr. Milburgh om redenen, die
hij raadzaam vond en geholpen door een valse sleutel op
Lynes brandkast deze dagboeken overgebracht naar een
veiliger plaats. Ze behelsden veel, wat Mr Milburgh on
aangenaam was, vooral het lopende dagboek, want
Thornton Lyne had niet alleen zijn ondervindingen opge
tekend, maar ook dageijkse gebeurtenissen, zijn gedach
ten, poëtische en andere en had zeer nauwkeurig en in
eerrovende bewoordingen zijn verdenking tegen zijn on
dergeschikte genoteerd.
Het dagboek verschafte Mr, Milbu-'g:: een massa zeer
interessante lectuur en hg keerde nu terug tot de blad
zijde waar hij gisteravond was opgehouden en vervolgde
zijn studie. De bladzijde was gemakkelijk te vinden,
want hij had tussen de bladen een dunne enveloppe ge
legd van vreemd maaksel, waarin zekere stukjes papier
en toen hy zijn geïmproviseerde bladwijzer er uithaalde,
scheen hij plotseling ergens aan te denken en voelde
zorgvuldig in zijn zak. Hij ontdekte het voorwerp dat hij
zocht niet en met een glimlach legde hij de enveloppe
voorzichtig op de tafel en begon bij het punt, waar hij
zijn studie had onderbroken.
(Wordt vervolgd)