JIMMY BROWN ALS WIELRENNER
Eerst heel goed weten,
daarna pas eten
- - •)-" .y"
t Di lf
NIEUWS
IN HET KORT
HET GEHEIM VAN DE
GELE NARCISSEN
G. D. SWANENBURG DE VEYE
Voorzitter der Ned. Mycologische Vereniging):
Wat men moet weten over eetbare
en over vergiftige Paddestoelen
Enige tijd geleden heeft zich in Alkmaar een vergiftigingsgeval met do
delijke afloop na het eten van paddestoelen voorgedaan en thans zijn op
nieuw enkele personen, door dezelfde oorzaak ziek geworden in een der
«iekcnhuizen opgenomen. Zo juist kwam het bericht binnen, dat een
dezer patiënten inmiddels ook reeds overleden is. Niet alleen in deze
buurt, maar ook elders in het land komen dergelijke vergiftigingen voor.
De geestelijke oorzaak van paddestoelenvergiftigingen is doorgaans wee
erlei. Enerzijds zijn ze het gevolg van een fatale vergissing, begaan door
2ien, die menen genoeg van pad-destoelen te weten, om ze te durven
eten, maar zich niet angstvallig ot enkele gemakkelijk herkenbare soor-
en bepalen en nu öf een vergiftige voor een eetbare 'heben aangezien óf
het er in goed vertrouwen maar op gewaagd hebben een hun niet be
kende soort te nuttigen; anderzijds blijkt een even fatale roekeloosheid
in het spel te zijn van volslagen leken op paddestoelengebied, die zon
der kennis van zaken en zonder besef van mogelijke gevaren het pluk-en
„eet-maar-raak systeem hebben gehuldigd.
EEN WAARSCHUWING
Waar er nog steeds personen voor
komen vooral ook onder de meer ont
wikkelden, die tot een dezer groepen
behoren en daardoor onbegrijpelijker
wijze het risico durven nemén op de
ze manier zichzelf en anderen, die op
hun „kennis" vertrouwen in groot le
vensgevaar brengen, moge op déze
plaats nog eens een zeer ernstige
Waarschuwing gericht worden tot
allen, die paddestoelen eten of tan
plan zijn dit te gaan doen.
Het gebruik van paddestoelen als
voedipgs- of genotmiddel is in ons
land veel minder verbreid dan in het
buitenland. Daarvoor zijn een drie
tal oorzaken aan te wijzen. Ten eers e
is de Nederlander met zijn nuchtere
bedachtzame, niet overéénnacht-
ijsgaande aard van huis uit huive
rig voor het eten van dingen, die hij
niet goed kent. Ten tweede is het
Verzamelen en eten van paddestoelen
als voedsel in ons land eigenlijk nooit
noodzakelijk geweest, zoals dat in
Verschillende andere Europese lan
den, ook vroeger al, ten gevolge van
jgrote schaarste aan en duurte van on
misbare levensmiddelen voor uitge
breid 2 groepen der bevolking wel het
geva was en is. Alleen in de oor
logsjaren kon om dezelfde reden ook
hier een toenme gecons ateerd wor
den, maar die was van tijdelijke aard.
Ten derde komen in ons land naar
verhouding tot de oppervlakte slechts
weinig bossen voor en daardoor ook
geen grote massa's paddestoelen, die
hoofdzakelijk bosbewoners zijn. Het
gevolg van een en ander is geweest,
dat, niettegenstaande de periodieke
propaganda, die van verschillende zij
den in verband met de veelal sterk
overdreven voedingswaarde hier
voor gemaakt werd, het eten van
paddestoelen hier te lande nooit veel
opgang heeft gemaak en dit vrijwel
beperkt is gebleven tot de betrekke
lijk weinigen, die een paddesoelen-
gerecht meer uit een oogpunt van
culinair genot dan van voedzaamheid
waarderen.
GIFTIGE SOORTEN.
Er zullen niet veel mensen zijn, wie
het onbekend is, dat onder de padde
stoelen giftige soorten voorkomen.
Hoewel het tegenwoordig gelukkig
een uitzondering is, iemand te ont
moeten die nog steeds de overtuiging
heeft, dat ze allemaal giftig zijn, me
nen toch nog velen, dat zulks met de
meeste er van het geval is en dat ze
zeker het aantal eetbare verre over
treffen. Tot een beter begrip moge
daarom allereerst worden opgemerkt,
dat juist het tegendeel waar is! Van
de naar schatting 12 a 1300 hogere
paddestoelen, die in ons land gevon
den zijn (de talloze lagere, d.w.z. op
een lagere trap van ontwikkeling
staande soorten, tot de slijmzwammen
de roest- en brandzwammen, de schim
mels en de bacteriën behorende, niet
meegeteld) is, ruim gerekend, een
20-tal giftig, terwijl van de overige,
die dus geen van alle giftig zijn, zeker
een 60 k 70 sooren gegeten en af
hankelijk van de uiteenlopende me
ning der gebruikers als meer of
minder smakelijk beschouwd kunnen
wonden.
Van de giftige paddestoelen zijn er
slechts 2, waarvan het eten voor de
mens werkelijk levensgevaarlijk is en
bijna» altijd de dood tne gevolge heeft!
Eén daarvan, de vroege, witte knol-
zwam, komt in ons land zeer zelden
voor en kan daarom slechts bij hoge
uitzondering aansprakelijk gesteld wor
den. De andere, de terecht beruche
en gevreesde groene knolzwam
(„Amanita Phalloides" is haar weten
schappelijke naam) is althans plaat
selijk een vrij algemene verschijning
en vrijwel steeds de oorzaak van do
delijk verlopende vergiftigingen. Merk
waardigerwijze komt deze soort, die
uitsluitend in de buurt van eiken
groeit, dit jaar in het gehele land in
opvallend groot aantal voor, zelfs op
plaatsen, waar ze zich tot nog toe
niet of zeer zelden vertoonde. Boven
dien alweer merkwaardig èn ge
vaarlijk vaak in sterk van het ty
pische bronsgroen afwijkende kleur
(n.1. geelachtig of wit), wat het her
kennen voor degenen, die haar niet
goed kennen er niet gemakkelijker op
maakt en de kans op vrewisseling tnet
de veel gezochte, eetbare champignons
belangrijk doet toenemen!
Er is natuurlijk reden om aan te
nemen, dat het zo veelvuldig voor
komen van genoemde paddestoel en
de misleidende kleur van vele exem
plaren het aantal vergiftigingsgeval-
len, dat in ons land gelukkig steeds
uiterst gering was, dit jaar op onrust
barende wijze heeft doen stijgen,
De overige giftige soorten kunnen
na inwendig gebruik ook wel meer of
minder zware vergiftigingsverschijn
selen veroorzaken, maar direct le
vensgevaar bestaat daarbij toch niet en
bij goede behandeling treedt dan ook
bijna altijd na kortere of langere tijd
volledig herstel op.
SU*1®* Mg
'4
T?
"I--i,
Huldebetuiging aan Koningin Juliana. H.M. koningin Juliana, Z.K.HL Prins Bernharfl Mt de drie oudste
prinse-.jcs hebben Zaterdagmiddag an het balcon van het Paleis Noordeinde ruim een uur lang een stoet
Hagenaars mee vlammen, vaandels, bloemen en muziek aan zich zien voorbijtrekken.
Terwijl de Jaaiste groep voorbijtrok, vormde zich een groep in het wit geklede da. seresjes. d'ö beurte
lings een zonnebloem aan de voet van het toen welhaast voltooide mozaïek van bloemen neerlegden.
62. Jimmy had een paar maal om- grijnzen en langs de rijen toeschou- te vinden. Die wezen de mensen hem
gekeken, maar toen hij in de verste wers, die zich overal langs de weg vanzelf. Hij behoefde maar langs d*
verte geen glimp van zijn tegenstan_ verdrongen, daverde hij verder. Het haag kijkers te spurten,
ders kon ontdekken, begon hij te was niet moeilijk voor hem de .veg
GEEN VERGISSINGEN.
Voor degenen, die paddestoelen ver
zamelen om ze te eten (of te laten
e en) is een eerste vereiste, dat zij
de weinige gifige soorten (enkele
hiervan zijn in ons land zeer zeld
zaam en spelen dus vrijwel geen rol)
en zeer in het bijzonder de groene
knolzwam (niet alleen het type, maar
ook de kleurvariëteiten) zo goed ken
nen, dat zij deze te allen tijde van
eetbare, mogelijk er op gelijkende
paddestoelen kunnen onderscheiden.
Zy dienen er verder van overtuigd
te zijn, daj er geen enkel hulpmiddel
bestaat, waardoor het mogelijk is, de
eetbare en giftige soorten als zodanig
uit elkaar te houden? Zij moeten ook
vooral weten, dat vele paddestoelen
In vorm en kleur zeer wisselend zijn,
dat déze kenmerken dus zeker niet
voldoende hou-vast bieden, om alleen
daardoor verschillende soorten met
zekerheid te herkennen, en er om
denken, dat andere, wél belangrijke
kenmerken op de meest uiteenlopende
plaatsen van de paddestoel, b.v. aan
het ondereinde van de s eel, te vinden
zijn. In het hort dienen zü dus, om
voor gevaarlijke vergissingen met
noodlottig gevolgen bespaard te blij
ven, goed op de hogote te zijn van £3
typische en constante kenmerken, die
Iedere giftige soort heeft en er zich
rekenschap van te geven, dat alleen
de kennis hiervan en verder ook niets
anders de nodige zekerheid geeft.
ANDERE OORZAKEN.
Behalve op het door onkunde of on
achtzaamheid verwisselen van eetbare
en giftige paddestoelen als de meest
voorkomende oorzaak van ernstige
vergiftingenn, moet nog even gewezen
worden op enkele andere oorzaken
daarvan en waaraan dikwijls niet
voldoende aandacht wordt geschonken.
In de eerste plaats zijn er mensen,
die een overgevoeligheid bezitten te
lgen bepaalde stoffen en die na ge
bruik daarvan ernstig ziek kunnen
worden. Iedereen zal wel eens over
dergelijke gevallen van overgevoelig
heid, b.v, voor vis, eieren, vruchten,
e.d. gehoord hebben en zo zijn er per
sonen, die ook na het nuttigen van
eetbare paddestoelen vergiftigingsver
schijnselen kunnen vertonnen. In de
tweede plaats moet men er aan den
ken, dat de meeste paddestoelen, ook
de eetbare, aan een zeer spoedig be
derf onderhevig zijn, wanneer men ze
eenmaal toebereid heeft, waardoor ze,
in die toestand te lang bewaard, na
het eten zéér ernstige vergiftigingen
ten gevolge kunnen hebben. In de
derde plaats zij men er bij het ver
zamelen op bedacht, alleen exempla
ren mee te nemen, die er fris en on
beschadigd uitzien, geen onaangename
geur hebben, stevig aanvoelen en bij
doorbreken niet door maden of ander
kruipend gedierte aangetast blijken.
Alles wat niet aan deze eisen voldoet
late men staan, want het gebruik van
eebare paddestoelen van mindere kwa
lltelt kan door een misschien nog nau
welijks waarneembaar begin van
rotting of in leder geval door de grote
kans op snel bederven, eveneens zeer
nadelige gevolgen voor de gezondheid
hebben.
Samenvattend kan dus gezegd wor
den, dat het eten van paddestoelen
alleen ongestraft kan gebeuren door
hen, die niet als een vreemdeling op
dit terrein ronddwalen, maar tenmin
ste met de belangrijkste kenmerken en
eigenschappen van althans de meest
voorkomende gifige soorten en met de
mogelijkheid van verwisseling met
eetbare bekend zijn; die verder bij
het verzamelen niet automatisch en op
goed geluk te werk gaan, maar hun
ogen en eventueel hun neus goed de
kost geven en die verder ter dege re
kening houden met de mogelijke ge
varen, welke aan het gebruik van on-
Aan ons Bureau, Oudegracht
hoek Ridderstraat, kan men
voor de étalageruiten enkele
afbeeldingen der gemakke
lijk te verwisselen eetbare en
giftige paddestoelen zien. Wij
raden U allen in Uw eigen
belang aan, spoedig een
kijkje te komen nemen!
oordeelkundig geplukte en bewaarde
paddes oelen verbonden zijn. Ten
overvloede moeten zij er ook nog even
aan denken, dat paddestoelen, ook de
eetbare, een hoog vezelge'halte heb
ben (vooral de steel!), dat ze daar
door vrij moeilijk verteerbaar zijn ea
bij gevoelige personen onaangename
ingewandsstoornissen kunnen veroor
zaken.
Wie paddestoelen wil eten en ook
maar enigszins twijfelt, of een be
paalde soort daarvoor wel geschikt la,
gebruike deze vooral niet of laat z®
even bij ondergetekende, Nassauplein
5 te Alkmaar, die zich daarvoor steeds
gaarne beschikbaar stelt, ter beoorde
ling zien. Men kan werkelijk niet voor
zichtig genoeg zijn!
Tenslotte moge men nog de vol
gende regels uit een gedichtje over
paddestoelen, destijds door Clingo
Doorenbos geschreven, ter harte ne
men:
Zelfs als ze vergif zijn
Noem ik ze niet slecht:
Vergiftig te wezen
Dat is hun goed recht;
Hun roeping is niet
Om ter keuken te gaan!
Bewonder, bekijk ze,
Blijf af en laat staan!!
G. D. Swanenburg de Veya
Voorz. der Ned. Mycologische
Vereniging.
GEMOEDELIJKHEID.
Ik sta op het trottoir by V. en D.,
terwijl een echte ouderwetse jaebtwa
gen aan komt rijden. Paard er voor,
er in twee heuse Westfriese stelletjes,
zoals je er een veertig jaar geleden
talloze zag in Alkmaar. Mensen van
zo om en de bij de vyf en zestig-
Naast me op het trottoir staat een
boerenrentenier, die in het gezelschap
in de wagen plotseling kennissen ziet.
Hy trotseert alle gevaren, geeft een
schreeuw, steekt z\jn hand op en rent
naar de wagen toe- De begroeting is
ontzagiyk hartelijk. Ettelijke „heu's"
en „allemachtig ben jullie dat," ver
vullen de lucht.
Paard en wagen staan midden in de
Ridderstraat. Een opstopping is onver-
mydclijk en ontstaat dan ook vlot.
Driftig claxonneren de auto's. Fiet
sers kyken nijdig achterom, schel
dend. Ik kijk angstig of er nog geen
geüniformeerde macht komt opdagen,
want lk geniet mateloos in deze men
sen, die geen haast kennen en die nog
in alle gemoedeiykheid een minuut
of tien staan te praten op een druk
verkeerspunt. Wat moet een gastdag
daar gezellig zy'n.
Eindelijk schijnt het toch tot hen door
te dringen, dat er iets aan de hand is,
Want plotseling komt het afscheid.
Overhaast vanwege een dreigende uit
roep van een chauffeur van 'n vracht
wagen. „Nou, dag hoor. De groete".
0
Wij hadden altijd gedacht, dat vrede
betekende een periode, waarin de
mensheid rustig leefde Het blijkt ach
teraf dat we het mis hebben gehad.
De Amerikanen schijnen het beter
te weten.
Volgens hen is 'n tijdperk van vre.
de een tijd, waarin niet de heilige
plicht bestaat, de officiële leugen te
moeten geloven.
De oorlogsberichtgeving komt in een
slecht daglicht te staan door deze uit
spraak.
Er zijn ook Amerikanen die een
andere uitleg aan het woord vrede
geven.
Volgens hen is de vrede de tijd
waarin de mensen werken om de kos
ten van de afgelopen oorlog te be
talen en al weer reserves kweken out
een nieuwe oorlog te voeren.
Een somber vooruitzicht.
Professor Piccard, die op weg is
naar de gif van Guinea, om aldaar
diep-zee onderzoekingen te doen, is
aan boord van zijn schip geslipt waar
door hij zijn pols ernstig verstuikt
heeft.
Een lid van de bemanning van het
Australische oorlogsschip „Kanimbla"
is aan de gevolgen der verwondingen,
opgelopen bij de vechtpartij, die Don
derdagavond te Genua ontstond, over
leden. Een officier en twee manschap
pen zijn„aanzienlijk" gewond.
Kardinaal van Roey heeft aan
Belgische kerken opdracht gegeven,
dat „tot nader order, gezien de over
heersende noenigheid tussen de lan
den „voor de vrede gebeden moe»
worden"
Donderdagmorgen is in de gen
darmeriekazerne te Brussel het dood
vonnis voltrokken van de 55-jarige
Prosper Dezitter, een Belg, die tij
dens de bezetting voor de Duitse con-
tra-spionnage werkte. Dezitter is ver-
anwoordelijk voor de arrestatie van
1500 Belgen, waarvan een derde ge
deelte werd gedood of omkwam ia
concentratiekampen.
FEUILLETON
Spannend verhaal van
idgarwallace -
„Waarom stelde je de politie hier niet mee in kennis".
,;Omdat ik bang was", erkende Mr. Milburgh, „ik was
doodsbang Het is een vreselijke bekentenis, maar ik ben
een lafaard".
„Was er niemand in de kamer?" drong Tarllng aan.
„Niemand, voor zover ik zien kon. Ik zeg u, dat het
faam openstond. U zegt, dat er ijzeren staven voor staan
dat is waar, maar een heel mager persoon zou tussen
deze staven door kunnen. Een vrouw
„Onmogelijk", zei Tarling kortaf. „De staven zijn zeer
nauwkeurig gemeten en niets, wat groter is dan een
konijn, kan er door. En je hebt geen idee, wie 't lichaam
Wegdroeg?"
„Niet het minste", antwoordde Milburg'h flink.
Tarling opende zijn mond om iets te zeggen, toen een
fcelefoonbel rinkelde en hij nam het instrument van de
Ijafei waarop het stond.
Het was een vreemde stem, die hem opriep, een
schorre, harde stem. als van iemand, die niet gewend
is om te telefoneren.
„Heet je Tarling?" schreeuwde de stem.
„Dat is mijn naam", zei Tarling.
„Zij is een vriendin van je, is het niet?" vroeg de
stem. Vervolgens een gelach. Een koude rilling liep langs
Tarlings rug; want, ofschoon hij de man nimmer had
ontmoet, zei zijn instinct hem, dat hij sprak met Sam
Stay.
„Je zult haar morgen vinden", gilde de stem, „wat er
van haar over is. De vrouw, die hem verraaddewat
er van haar over is
Een klik en de hoorn was opgehangen.
Als een dolle draaide Tarling aan de telefoon.
„Welk kantoor was dit?" vroeg hij en de telefoon
juffrouw gaf hem even daarna de inlichting, dat het
Hampstead was.
HOOFDSTUK XXXVI
Het kerkhof van Highgate.
Odette Rider zat achterover geleund in de hoek van
de zacht voortglijdende taxicab. Haar ogen waren ge
sloten, want de onvermijdelijke reactie was gekomen.
Opwinding en angst hadden haar kracht gegeven om
met een flinke pas, die de directrice verwonderde, naar
de auto te lopen, maar nu, in de duisternis en de een
zaamheid, voelde zij een geestelijke en lichamelijke de
pressie, die haar de wil en de kracht benam om zich
verder in te spannen.
De auto spoedde zich door oneindig lange straten
in welke richting wist zij niet en bekommerde er zich
ook niet om. Bovendien wist ze zelfs niet, waar de kli
niek gelegen was. Al wat ze er van wist, was dat het
best aan de buitenzijde van Londen kon zijn. Eens, toen
de auto, van Cavendish Square komend, Bond Street
overstak, zag zij, dat mensen omkeken naar de auto en
een politieagent wees en riep iets. Maar ze was te akelig,
om haar hoofd ermee te vermoeien. Half onbewust be
wonderde zij de handigheid van de chauffeur, die instaat
scheen te zijn, om zich een weg te banen, door en langs
iedere storing in het verkeer; en eerst toen zij merkte, dat
de cab een landweg overstak, kreeg zij een vermoeden
dat er iets niet in orde was. Maar toen werd haar twijfel
nog bedwongen door 't herkennen van zekere bakens die
haar zeiden dat zij op de weg naar Hertford was.
„Natuurlijk", dacht zy. „Ze hebben mij eerder nodig in
Hertford dan in Londen en zij stelde zich weer gerust.
Plotseling hield de cab stil, reed achterwaarts een zij
laantje in en keerde terug in de richting, vanwaar zij
waren gekomen. Toen hij de auto in de goede richting
had gebracht, zette Sam Stay de motor stop, stapte uit
en opende het portie*.
„Kom eruit!" zei hij op scherpe toon.
„Waarom wat begon het verschrikte meisje,
maar voor zy verder kon spreken, dook de man in de
auto, greep haar bij de pols en trok haar zo heftig er
uit, dat zij viel.
„Je kent mij niet, hè?" Met deze woorden duwde hy
zijn gezicht vlak voor het hare en greep haar zo woest
bij de schouders, dat ze het had kunnen uitschreeuwen
van pyn. Zy lag op haar knieën en worstelde om over*
eind te komen en keek de kleine man verwonderd aan.
„Ik ken je", hijgde zy. „Jij bent de man, die probeerde
om in mijn flat te komen".
Hij grinnikte.
„En ik ken jou!" lachte hy schorJij bent de duivel
die hem verleid heeft! De beste man in de wereldhy
is in de kleine kelder op het kerkhof van Highgate. Da
deur is net 'n kerkdeur. En daar zul je ook zijn van*
nacht vervloekt schepsel! Daar, diep weg, ga ik je bren
gen. Diep, diep, diep, en ik laat je daar met hem alleen,
omdat hij je hebben wilder
Hij greep haar bij beide polsen, terwijl hij haar steeds
aanstaarde, en er was \ts zo wolfachtigs, zo onmenselijks
in die starende ogen van de krankzinnige, dat haar mond
droog werd en geen geluid kon geven, toen zij trachtt®
te schreeuwen. Toen viel ze voorover en hij greep haar
onder de armen en trok haar overeind!
„Flauwvallen, hè? Je wilt flauwvallen, juffertje", lach
te hij. „Wens je niet, dat je nooit meer bijkomt, hè Ilc
wil wedden, dat je het doen zoudt, wanneer je wist
wanneer je wist!"
Hij liet haar neerzinken op het gras langs de weg, natn
een bagageriem voor uit de auto en bond haar handen»
Toen nam hij de shawl op, die zij gegdragen had en
bond die voor haar mond. j
