Ikmaatiki'
Offer
5£ JAARGANG N° 1343
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
WOENSDAG 29 SEPT. 1948
England-Spiel blijft nog in nevelen gehuld
„Frankrijk wil een dienaar der
mensheid zijn"
„Vijf landen" coördineren hun
defensie
Uitg. voor de Stichting De Vrfle
der. Abonnementsprijs 3.45 per kwartaal,
1.15 per maand bü vooruitbetaling.
Advertenties 14 et. p. m.m., familieberichten
18 cent. Verdere tarieven op aanvrage.
Verantw. redacteur. J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. R 2200 3971
Tweede tafereel van het Poos-Slagter-drama
Een tragi-komisch verhaal over een
zeezieke schipper....
Koningin Wilhelmina
greep in!
De laatste brug in de grote verkeersweg UtrechtDen Bosch, die in de
oorlog vernield werd, nadert haar voltooiing. Het is de brug over de Lek
bij Vianen. Aan het einde van dit jaar hoopt men de brug voor het verkeer
te bunnen openstellen.
Schuman en Spaak spraken voor de Assemblee
De tragi-komische noot ontbrak niet
op de tweede dag van het proces te
gen de ex_politiemannen en S.D..
handlangers Poos en Slagter.
Af en toe moest de president van
het Haags Bijz. Gerechtshof met ha-
mergeklop een einde maken aan het
gelach in de zaal, wanneer de ver.
dachten in hun Uver om het Hof te
doen geloven dat zij steeds fatsoen
lijke mensen en correcte ambtenaren
waren, het al te dol maakten
Maar er werd niet gelachen, toen
nieuwe details van het England.Spiel
bekend werden gemaakt door een der
„gedropten". En deze details zijn van
dien aard, dat de vraag: wat ge
beurde er ginds aan de overkant? nog
klemmender geworden is.
„De jongens-Storm
Bij de behandeling van de ten laste
legging, het in de val lokken en in
handen van de S. D. spelen van ec
twaalftal Engelandvaarders in Jan.
1942, vertelde een der twee overle
venden, de getuige Brabander, hoe
hij met „de jongens Storm" in con.
tact kwam, die over een logger be
schikten.
De „jongens Storm" waren de man
nen tér wille maar nauwelijks wa
ren zij aan boord, of een luik ging
open en dertig zwaar gewapende
Duitsers wierpen zich op de verraste
groep.
Poos en Slagter hadden het kar
weitje „keurig opgeknapt"
Eenzelfde triest verhaal vertelde de
sergeant van de LS.K„ Reyntjes. Op
20 Mei '43 zou hij met nog 6 ande
ren, van IJmuiden in een logger naar
Engeland vertrekken. Zij begaven zich
aan boord en werden vriendelijk ver
welkomd door twee mannen in schip
perstruien. Daarna kwamen de Duit
sers er aan te pas.
Poos en Slagter gaven toe, dat zij
ook bij deze arrestatie aanwezig wa
ren, maar ontkenden, dat zij de rol
van verwelkomende schippers hadden
gespeeld,
„Ik was zo zeeziek, dat ik niets kon
doen", verklaarde Slagter. Een luid
gelach volgde op deze woorden. De
president begreep niet waarom zij
eerst een verklaring hadden afgelegd,
die geheel klopte met die van getui
ge Reyntjes en nu ontkenden. Boven
dien kon hij zich niet voorstellen dat
Slagter op een prachtige lentedag in
een rustige binnenhaven zeeziek ge
worden zou zijn. „Waarom heeft u dan
schipperstruien aangetrokken?" vroeg
hij de verdachten. Zij verklaarden.
dat het gebeurd was om hun kleding
te sparen.
De kloppende hamer van de presi.
N-ttPNHBCH'jHi
KOELER.
Wisselend bewolkt. Matige, in hét
Noorden van het land tijdelijk krach
tige Zuid_Westelijke wind. Koeler.
dent maakte een einde aan het ge
lach.
Welke rol speelde
Goedhart?
Volgens een verklaring van de
SD-er Bartels, die in de middagzit
ting ter sprake komt, heeft E. J. Goed
hart („Pieter 't Hoen" van „Het Pa
rool") na diens arrestatie vrijwillig
en zonder dwang veej verklaard en
ook namen genoemd. Hij zou hebben
verteld, wie de „koplelding" van
„Het Parool" uitmaakte en de arre
staties van Lans, Gertenbach, Tello
en enige van hun medewerkers zou
den daarop gevolgd zijn. Poos voegde
ter zitting hier nog aan tob, dat de
heer Goedhart hem vrijwillig een ge
tekende schets van de drukkerij van
Gertenbach in Zandvoort had mee
gegeven, opdat de Duitsers daar niet
behoefden te zoeken. Ook de heer
Lans zou na zijn arrestatie „doorge
slagen" zijn en de naam van druk
kerij en drukkers van „De Vrijheid"
in Den Haag hebben genoemd, die
kort daarop door Poos en Slagter wer
den gearresteerd.
Was er een Engels
„tegen - spel"
SCHREIEDER GETUIG1
Met aandacht volgde de zaal het
relaas van Schreieder, die daarna ten
tonele kwam. Als altijd was hij zeer
beslist in zijn verklaringen. Poos en
Slagter waren voor hem „betrouw
bare Nederlanders", de enige Nedèrl.
politiemannen, die voor hun „ver
diensten" de „Deutsche Verdienstme.
daille" ontvingen. Van 1943 af pro
beerden zij bij de Duitse politie weg
te komen maar hij had hen niet
laten gaan omdat zij vele geheimen
van het ..England-Spiel" kenden.
Een ontvangen en begrepen
waarschuwing
Het England-Spiel....
In grote stilte en vol aandacht luis
terde het publiek naar het verhaal
van de res. eerste luitenant H. Lau-
wers die op verzoek van de president
zeer uitvoerig vertelde over zijn lot
gevallen in Nederland van zyn drop
ping bij Ommen op 7 November 1941
tot zijn arrestatie op 6 Maart 1992.
Luit. Lauwers had opdracht berichten
naar Engeland te zenden en moest
zifh naar een aangegeven adres m
Den Haag begeven Hij werd gearre
steerd en tien dagen na zijn arresta
tie had Oberst Heraiann Giskes hem
gevraagd voor de Duitsers naar En
geland te seinen. Hij had dit gedaan
Zeven personen zouden om het le
ven gekomen zijn, toen een Catalina.
vliegboot van de Austr. luchtmacht
tegen een bergtop vloog.
Alle kranten efl persbureaux in
Rome staken 'als protest tegen het
verschijnen van een liberaal orgaan,
dat geleid wordt door een niet-erkend
journalist!
Merkwaardig was de schriftelijke
verklaring van de heer Hazelhoff
Roelfzema. Bij zijn aankomst in 1941
in Engeland moest deze, volgens de
verklaring constateren, dat-de Neder
landse regering in Engeland niétop
de hoogte was van het bestaan van een
verzetsbeweging in Nederland en dat
er geen contacten -<? ;t het bezette Ne
derland bestonden. Hij had zich toen
in verbinding gesteld met de Engelse
geheime dienst en had van koningin
Wilhelmina, die zeer veront
waardigd geweest zou zijn
over deze situatie, opdracht gekregen
contact met de verzetsbeweging in
Nederland te leggen en H. M. voort
durend van de resultaten op de hoog
te te houden.
om Engeland op de hoogte te brengen
van zijn toestand.
Op zeer opvallende wijze seinde
bij naar Engeland, gebruik makende
van de mogelijkheden, die de „secu-
rity check" bood, om in zijn tele
gram te waarschuwen. Luit. Lauwers
verklaarde er volledig voor in te
staan, dat door zijn manier van seinen
Engeland ^waarschuwd moest. zijn.
Eftgeland had de waarschuwing ook
begrepen, verklaarde luit. Lauwers.
Dit bleek uit het niet verschijnen
van een agent. Deze is later om on
begrijpelijke redenen toch nog gezon
den.
Proc-fiscaal: „Er was dus een En
gels tegenspel?" Luit. Lauwers haal
de glimlachend zijn schouders op en
bleef het antwoord op deze vraag
schuldig.
Pres.: „Laten we er ons maar niet
verder in verdiepen."
„Zeer eigenaardig" noemde luit.
Lauwers de boodschap uit Engeland.
Dat de nieuwe marconist er was
toen een Duitser aan het seinen
in het gebruik van de „security check
moest ingewijd worden. Het was een
stelregel, zo zei hij, dat er nooit ge
sproken werd over het bestaan van
security check.
Ook Schreieder liet zich niet po
sitief uit over het bestaan van een
Engels tegenspel. „Het is mogelijk"
zegt hij, ,dat dit bestond. „We hebben
het onderzocht, maar er geen bewij
zen voor gevonden."
Vandaag wordt de zitting weer
voortgezet.
Prof. Lieftinck in
Washington
Minister Lieftinck, die aan het
hoofd staat van de Nederlandse de
legatie voor de jaarvergadering van
het Int. Monetaire Fonds en de We
reldbank, die momenteel in Washing
ton gehouden wordt, zal, naar hij ver
klaarde, „waarschijnlijk ook bespre
kingen andere financiële autori
teiten" voeren. Een hunner is in elk
geval Hoffman, leider van de E.C.A.
Wat Lieftinck precies met hem be
preekt, zeide hij niet. Maar waar
schijnlijk staan er ook leningen van
de Wereldbank voor bepaalde pro
jecten in Nederland op het program
ma.
Zestig N.H. burgemeesters
in de hoofdstad
Een 60_tal leden van de vereniging
van burgemeesters in Noord_Holland
bracht gisteren 'n bezoek aan A'dam.
's Ochtends kwamen de burgemees
ters bijeen in de raadzaal ten stad-
huize. In de namiddag werd een be
zoek gebracht «aan het Rijksmuseum,
wa^r o.a. de pinacotheek-tentoonstel
ling werd bezocht.
Later was het gezelschap de gast
van de erevoorzitter van de vereni
ging, mr. Arn. J. d' Ailly, die hen
in zijn ambtswoning aan de Heren
gracht ontving.
Om ongeveer 18.00 uur vertrok het
gezelschap naar de luchthaven Schip
hol, begeleid c'.oor Amsterdamse mo
torpolitie. In het nieuwe restaurant
aldaar werd de maaltijd gebruikt.
Wij voelen niets voor
onderwerping zegt Spaak
De belangrijkste redevoeringen, die
gisteren in de Assemblee van de Ver.
Naties werden gehouden, waren die
van Schuman (Fr.) cn Spaak (België).
De rede ,van Schuman was van een
zeer beheerste toon. Spaak gaf een
fel antwoord op de rede van Wys-
jinsky.
„Frankrijk blijft zichzelf''
Volgens Robert S-human, minister
van Buitenlandse Zaken van Frank
rijk, is het voornaamste vraagstuk,
waar de V.N. zich voor gesteld zien,
Duitsland. „Geen regeringsvorm, die
met de democratische grondbeginse
len verenigbaar is, zal aan Duitsland
ontzegd worden, doch men zal nood-
i zakelijkerwijs op federatieve basis
.moeten beginnen, hetgeen met het be_
vgfnsel van een verenigd Duitsland
geenszins onverenigbaar is."
Schuman ontkende, dat de Londen,
se zcsmogcndheden-overeenkomst een
verdeling van Duitsland of uitschake
ling van de Sovjet_autoriteiten be
oogde.
De atoom_energie is „een zaak van
leven en dood voor de wereld". Fran':
rijk acht atoom-controle van funda
menteel belang. Wat de ontwapening
betreft „vertrouwen ^moet weer aan
Meer textielpunten bij
huwelijk
Zij, die op of na 1 October a.s. een
aanvraag om textielpunten indienen
in verband met huwelijk, zullen 150
punten ontvangen. Vóór 1 October in
gediende aanvragen worden nog vol
gens de oude richtlijn behandeld. De
textielpositie laat niet toe aan boven
bedoelde maatregel terugwerkende
kracht te verlenen.
in scheervlucht
„De doder" van Vught, de 25_j.
bewaker Douwe Bleeker uit Bolsward
kreeg 20 jaar R W.I. voor zijn onmen.
selijke daden.
Kruiden^rs uit 10 landen zijn thans
in congres te Amsterdam bijeen.
Bij een brand in een dansgelegen
heid te Osuchow bij Warschau zijn
22 personen om het leven gekomen
en 30 ernstig gewond.
ue dpi. korporaals en soldaten, die
een studie aan een universiteit willen
aanvangen of voortzetten, kunnen
groot verlof krijgen, als zij op 10 Oct.
a s. tenminste 24 maanden in werke
lijke dienst zijn geweest.
Amsterdam versterkt het Instituu I
voor Perswetenschatp een subsidie
van f 20.000.
Er zijn enkele gevangnisstraffen
(van 8 maanden) geëist tegen per
sonen. die een valse aangifte hebben
ingediend bij de Schade_enquête-com
missie. Men schat het aantal onjuiste
of valse aangifte op 10.000!
O
RECHTSHERSTEL VOOR SANDERS
GEVRAAGD.
In de Tweede Kamer heeft de heer
Goedhart (P. v. d. A.) gisteren de
kwestie.Sanders ter sprake gebracht.
Spr. merkte op, dat de Kamer nog
niets bereikt heeft omtrent het rap
port, Wijnveldt inzake het onderzoek
naar het Bureau Nationale Veiligheid.
De heer Sanders is in opspraak ge
bracht en spr. achtte enig openlijk
eerherstel nodig.
De minister vond het onvruchtbaar
thans nader in te gaan op de kwestie,
Sanders.
de dag treden bij de internationale
betrekkingen".
Schuman besloot zijn rede met de
volgende woorden: „Frankrijk, dat zijn
vrienden met betrekking tot enkele
kanten van zijn binnenlandse politiek
soms verbijstert door zijn wispelturige
onstandvastigheid, blijft in feite trouw
aan zijn menselijke tradities, aan zijn
ideaal van broederschap, zowel bin
nen als buiten zijn grenzen. Frank
rijk streeft er naar een goed dienaar
van een verzoende en vreedzame
mensheid te zijn en voor altijd te wor
den."
Een ander vaatje
Spaak tapte uit een geheel ander
vaatje. Hij zeide, dat „Europa reeds
genoeg heeft van Hitlerdom en fas
cisme en zich thans niet behoeft te
onderwerpen aan enig totalitair re
giem".
„Wij zijn het, die bereid zijn ons
te onderwerpen aan het onderzoek en
het oordeel van andere landen. Het
zijn niet wij, die zich achter een ijze
ren gordijn wensen op te 6luiten door
te weigeren samen te werken".
De Sovjet-Unie heeft volgens Spaak
een volledig gebrek aan begrip voor
de Westerse wereld getoond. Wysjins-
ky's rede was hiervan het, welspre
kende bewijs en zij eiste een ant
woord. Indien de rede propaganda ten
doel had hadden de Westelijke mo
gendheden het recht tegen.propagan-
dat alles verloren was. Men moest be
gemeend was, toonde zij een grote
onwetendheid aangaande de Westerse
denkbeelden en- wensen.
De Belgische premier verklaarde
tenslotte, dat zijn rede niet betekende
da alles verloren was. Men moes be
ginnen met e®n compromis te sluiten.
Sovjet-voorstel wordt behandeld.
Het Sovjetvoorstei over de ontwa
pening met een derde zal op de agen
da der Algemene Vergadering wor
den geplaatst. Zonder veel discussies
werd hiertoe besloten.
Industrie tegen
wetsontwerp
Bedrijfsorganisatie
De Nederlandse industrie heeft zich
tegen het wetsontwerp op de bedrijfs
organisatie verklaard.
In Den Haag kwamen gisteren ver
tegenwoordigers van alle takken van
de Nederlandse industrie bijeen en
een der .captains", ir. F. J. Philips,
heeft in een scherp-omlynd betoog
het voorgenomen „ingrijpen der over
heid" aangevallen.
Spr. we?s er op, dat de industrie
„in het belang van de nationale wel
vaart een vrijwillige en goede samen
werking met haar werknemers en
hun organisaties moet nastreven". In
de in het wetsontwerp omschreven
lichamen, de sociaal-economische
raad, de product- en bedrijfschappen,
zag spreker semi-overheidsinstelïin-
gen, waarin de ondernemer vrijwel
niets heeft in te brengen, „waardoor
de beoogde lichamen moeilijk met be
drijfsorganisaties kunnen worden be
titeld". Een werkelijke inkrimping
van het regeringsapparaat zal z.i. door
de verwezenlijking van het wetsont
werp dan ook niet bereikt worden.
De vergadering nam een motie aan
waarin tot uiting gebracht wordt, dat
het wetsontwerp in de huidige vorm
voor de industrie onaanvaardbaar is.
Deze motie is onder de aandacht
van de Tweede Kamer gebracht
Deze week hebben tal van scholie
ren gecollecteerd ten bate van de
T.b.c.-bestrijding. Ze hebben zich op
lofwaardige wijze van hun taak ge
kweten. We hebben de moeite ge
nomen om enkele van hen eens een
poosje gade te slaan en wat we er
van gezien hebben, stemde ons tot
grote voldoening. De hardnekkigheid
waarmee de meisjes en jongens en
kele uren volhielden was bewonde
renswaardig.
Belangrijker echter dan de onver
droten ijver waar te nemen, was het
om te letten op de reacties van het
publiek. Wat offeren er slechts weinig
mensen met blijmoedigheid! En als
er geofferd wordt, wordt het offer
niet gebracht omdat de gever over
tuigd is van de noodzakelijkheid.
De aangeklampte vraagt dikwijls
niet eens naar het doel. Hoogstens
wordt gekeken of het meisje een aar
dig snuitje heeft of een goed model
letje. Kijkt ze dan nog een beetje on
deugend uit haar ogen, dan wordt er
vooral door heren die reeds een ge
vorderde leeftijd hebben bereikt, ge
geven.
Een offer kunnen we dit niet noe
men. Eerder een beloning voor een
vriendelijke blik van een jong meis
je. Wanneer aan dezelfde persoon 'n
collectebus voorgehouden wordt door
een jongen man, of een vrouw op
hogere leeftijd, dan heeft hij zelfs
geen tijd om de verklaring aan te
horen en blijft de beurs hermetisch
gesloten.
Een tocht van een u»»r in de nabij
heid van enkele collectanten of col-
lectrices is uitermate leerzaam. Want
het is niet alleen het mannelijk ge
slacht dat zich van een kant laat
zien, die niet al te gunstig is. Hetzelf
de geldt voor de dames. Er zijn bij
beiden uitzonderingen. Men komt ze
tegen, die me; een bepaalde blijmoe
digheid offeren. Men kan ze van te
voren er wel uitpikken. ÜVlaar over
het algemeen is de bereidheid tot het
offer niet bijster groot. We hebben
ons evenwel afgevraagd of men de
oorzaak tot de geringe bereidheid wel
uitsluitend kan wijten aan het publiek
en we hebben daartoe aan enkele
collectanten positief de vraag gesteld
o. wij Hollanders niet goedgeefs zijn.
En gelukkig bleek dat over het al
gemeen nog al mee te vallen. Er was
echter iets anders. De voorbereiding
var de collectes. Die liet veel te wen
sen over. Want men boekte het mees
te succes bij de mensen, die reeds
bij voorbaat wisten, waar het om ging.
Daar was geen lange verklaring no
dig. Daar had men begrip voor het
doel en was men tot een offer dade
lijk bereid. Tenminste in het grootste
aantal gevallen.
Wellicht dat hier voor de organisa
toren een wenk kan worden gegeven.
Maakt Uw collecten meer bekend.
Wij .zijn er van overtuigd, dat de
pers, vooral indien het gaat voor 'n
zo groots doel als de t.b.c.-bestrijding
met vreugde wil medewerken. Wij
zijn er ook van overtuigd, dat de op
brengst der collecte er beter door
wordt en de jeugd het werk met nog
groter animo verricht.
v. Z.
Permanente organisatie met „commando - kern"
wordt ingesteld
De secretaris.generaal van de permanente commissie van de West-Euro-
pese Unie heeft een communiqué uitgegeven' naar aanleiding van de be
sprekingen, die de ministers van Defensie van de vijf mogendhed m, die
het VéVdrag van Brussel ondertekend hebben, Maandag en Dinsdag in
Parijs hebben gehouden.
In dit communiqué wordt verklaard:
„De ministers werden het eens over een gemeenschapelijke dei.en«ie„
poliliek, die het afzonderlijke werk van hun eigen politieke staven zou
beheersen. Deze politiek heeft ten .idoel de veiligheid van de vijf mogend
heden als geheel te verzekeren in het kader van het Verdrag van Brus
sel en van het Charter d">r Ver Naties.
De ministers besloten om een permanente organisatie in het leven te
roepen onder leiding van de ministers die verantwoordelijk zijn voor de
defensie, welke organisatie genoemde politiek doeltreffend kan maken
en die zich bezig kan houden met problemen die de productie en het
verkrijgen van materiaal betreffen. In deze organisatie zal tevens de kern
van een land-\ lucht— en zeemachtcommando met een permanente mili
taire voorzitter opgenomen worden. Zy zal de tactische en technische pro
blemen van de verdediging van West-Europa bestuderen."-
