Ikmaatikr
y JAARGANG N° 1351
VRIJDAG 8 OCT. 1948
Worden besprekingen hervat
IHDMHBqfllli
Accoord lussen Spaanse monarchislen
en socialisfen
FRAHSE REGERIHG STELT TR0EPEH
TEGEHOYER STAKIHG
„Toon aan, dal gij ontwapenen wilt''
Backer
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaar-der";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week ƒ1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Vercmtw. redacteur: J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel K 2200 397t
t
met de Republiek?
Nederlandse stap
uitwijzing van
Ondeitnssen groeit de
interim-regering
Te Batavia werd van Republikeinse
xyde gisteren medegedeeld, dat de
Nederlandse autoriteiten Woensdag de
Republikeinse delegatie er op infor
mele wijze van in kennis hebben ge
steld, dat, hangende de besprekingen
over een hervatting van de onderhan
delingen tussen Nederland en de Repu
bliek, geen Republikeinse families uit
het door Nederlanders gecontroleerde
gebied zullen worden uitgeleid.
Een uitzondering wordt gemaakt
voor slechts 32 personen, van wie vast
staat, dat zij „in subversieve hande
lingen" betrokken zijn geweest. Hun
gezinnen mogen echter blijven.
j De thans opgeschorte uitwijzing zou
op 9 October plaats hebben gevonden.
Over een hervatting der onderhande—
lingen zeide de Republ. woordvoerder,
1 dat dit ®iet kan gebeuren voor de
kwestiePegansaan en de uitleiding
der ambtenaren definitief is geregeld
Voorts verklaarde hij, dat de Republiek
bereid zou zijn eventueel deel te ne
men aan de interimregering. De
voorwaarde die Soekarno onlangs
stelde, n.1. dat deze regering verant
woording schuldig moet zijn aan een
op democratische wijze gekozen volks
Yertegenwoordigmg, staat daarbij voor
op. Doch de eis, dat daarvoor eerst
verkiezingen moeten worden gehou
den wil de Republiek thans laten val
len.
F.I.R. van 3 Indonesiërs
Over de grote lijnen van het ont—
I werp voor de interimregering is
tussen de Nederlanders en de niet—
Republikeinse Indonesische afgevaar
digden, thans overeenstemming be
reikt.
De federale interim regering (FIR)
die zal komen, zal bestaan uit drie
Indonesiërs, gekozen door de regerin
gen of bestuurscolleges der deelstaten
De benoeming der leden moet door
de Kroon bekrachtigd worden. Er zou
voorts zijn een Federale raad, waarin
elke deelstaat met één lid zal zijn
vertegenwoordigd. Verder een Fede
rale Volksvertegenwoordiging, waarin
elke deelstaat zal zijn vertegenwoor
digd met tenminste twee en ten hoog
ste tien leden.
De secretarissen van Staat zijn be
last met het bestuur der departemen
voorlopig geen
Republikeinen
Bloedbad in Madioen?
1000 mensen zouden
onthoofd zijn
Radio Djokja bericht, dat tijdens
de tiendaagse opstand te Madioen
meer dan duizend personen door de
communisten zijn onthoofd. Te Doen-
goes zijn zestig personen vermoord,
onder wie vier meisjes.
De Republikeinse minister van voor
lichting Moh. Natsir, heeft verklaard
dat in Madioen en in de andere „be
vrijde gebieder." de toestand weer
normaal is. Hij zeide, dat de rebel
len niet over zee kunnen vluchten,
omdat Patjitan in regeringshanden is
De gevangen genomen opstandelingen
zullen binnenkort berecht worden.
12 JAAR TEGEN LANDWACHT
COMMANDANT GEëlST
Met twee „collega's" stond gisteren
de ook in Noord Holland beruchte
landwachtcommandant Hartman in
Utrecht terecht. Hij maakte zich schul
dig aan tal van arrestaties en leverde
zijn gevangenen aan de SD uit- De
proc. fiscaal eiste 12 jaar tegen hem.
WEINIG VERANDERING
Enkele overdrijvende wolkenban
ken, maar over het algemeen vrij
zonnig en droog weer. Ongeveer de
zelfde temperatuur. Zwakke tot ma
tige wond, hoofdzakelijk tussen Nrd-
Oost en Oost.
ten. Zij vormen tezamen de Raad van
secretarissen van Staaf, die op gezette
tijden vergaders onder voorzitterschap
van een der leden van de F.IR.
Zij kunnen voor de volksvertegen
woordiging de technische zijde van
hun beleid verdedigen. De politieke
verantwoordelijkheid voor de depar
tementen berust bij de F.I.R.
Over het toelaten van buitenlandse
vertegenwoordigers in Indonesië wordt
beslist door de Kroon na de F.I.R. en
de hoge vertegenwoordiger te hebben
gehoord.
Over verschillende punten duurt het
overleg nog voort, om. over de status
van Nieuw Guinea en het vraagstuk
der Fed. Strijdkrachten.
FRANCO's einde in zichi?
„Welwillende
Britse
Eenwoo-dvoeder van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft meegedeeld, dat de Spaanse mo.
narchisten en socialisten in balling
schap een overeenkomst hebben ge
sloten over de toekomstige politiek.
De tekst van dit accoord was Woens
dag aan de Britse gezant te Parijs,
Ashley Clark, overhandigd en thans
te Londen aangekomen. De overeen
komst was getekend door de leider
der socialisten in ballingschap, Inda-
lecio Prieto, en door de monarchisti
sche leider Gil Robles.
Uit Parijs wordt nader vernomen,
dat de socialisten van Prieto erin toe-
gestemr hebben, dat de constitutionele
monarchie in Spanje hersteld wordt-
zodra „het democratisch regiem" dat
van Franco zou vervangen. Hoe men
zich die vervanging voorstelt, zegt het
communiqué niet.
De overeenkomst schrijft o.mr voor:
„Instelling van vrije democratische in
stituten zoals een vrije pers, aanvaar
ding van het plan Marshall en nauwe
samenwerking met de West Europese
Unie. het houden vsn "In
kiezingen of een plebisciet om de
definitieve toekomstige constitutie va-u
te stellen".
In antwoord op een vraag zeide de
woordvoerder van het ..Foreign Offi
ce", dat de overeenkomst de „welwil
lende steun" van de Britse regering
had.
De woordvoerder ontkende opnieuw
dat Marshall een voorstel gedaan zou
Weer cacao en extra
vet
In de bonnenlijst van 21 October as.
zal weer cacao voorkomen: 50 gr. op
A, B en C en 100 gT. op D en E-
kaarten. Bovendien een ;Xtra rantsoen
voedingsvetten (boter, margarine of
vet) n.1. 250 gr. voor de leeftijdsgroe
pen boven de 5 jaar. 125 gr. voor de
overige.
Start van vier plus één
Veel politieman- en, nog meer pu
bliek, de Kon. Mil. Kapel, hoge auto
riteiten als admiraal Ilelfrich en gene
raal Kruis, veel sterren van het to
neel, fotografen, journalisten, filmers,
een radioreporter en die allen
stonden gisteren rondom een jeep met
aanhangwagen op het Plein in Den
Haag. Er volgden hartelijke toespra
ken, er kwamen cadeau's, ëpplaus, het
Wilhelmus en vele wensen voor een
goede reis.
Zo was het vertrek van vier jonge
tonelisten en een tamme kraai, die
startten voor Indonesië om er voor
onze mannen te spelen. Maar Hans
Kaart, Bill v. Dijken, Wim Hart, Jack
Keiling en de kraai rijien een flink
eind: door België, Frankrijk, Spanje,
Noord Afrika, de Sahara en de Congo
naar Zuid Afrika. Ze moeten onder
weg verdienen. Vandaar gaan ze per
boot verder.
steun" van de
regering
hebben fot wijziging van de politiek
ten opzichte van Spanje.
Aan geruchten over steun van de
VS voor Franco was nieuw voedsel
gegeven door de verklaringen van
James Farley, ex-voorz. van de Aip.
democratische partij, die Woensdag j.
1. een onderhoud van 90 minuten had
met de Spaanse dictator. Farley zeide:
„ik sprak persoonlijk de hoop uit, dat
tussen onze twee landen bevredigende
betrekkingen hernieuwd zullen wor
den en hij roemde Franco als een ver
standig man, die „enkele leiders van
de geallieerde strijdkrachtx" waarde
volle aanwijzingen zou kunnen geven
O
JAPANS KABINET NEEMT
ONTSLAG
Het Japanse coalitie kabinet heeft
zijn ontslag ingediend, daar het de
morele verantwoordelijkheid op zich
neemt voor het schandaal bij de Sov-
Denko-meststoffen maatschappij, waar
de in Juli afgetreden vice-premier
Nisjio bij betrokken is. Het ontslag
moet nog bekrachtigd worden door de
bezettingsautoriteiten.
O
VERGIFTIGD DOOR
CROQUETJES
Een drogist uit Amsterdam, zijn
vrouw, hun twee jarig dochtertje en
de baby zijn onwel geworden na het
eten van croquetjes die zij hadden ge
kocht. Het meisje van twee jaar is
inmiddels overleden. Men denkt aan
paratypbus.
O
Tussen Joodse en Egyptische troe
pen zou een hevige strijd woeden in
de Negef.
Prinses Wilhelmina
tot ridder geslagen door baar
dochter Koningin Juliana.
De fotograaf wist gisteren op de
Sonsbeekweide van Arnhem op het
juiste moment af te drukken!
V._J
Hulp rukt aari voor de
veenkoloniën
De regering neemt maatregelen om
de aardappeloogst in de veenkoloniën
die dreigt te mislukken door een te
kort aan arbeidskrachten, te redden
Van vele delen van het land zullen
a beiders aangevoerd worden; van N.
Brabant zijn de eerste groepen al ge
arriveerd in het kamp Zweelo in
Drenthe. In allerijl worden andere
kampen gereedgemaakt. Ook uit onze
contreien zullen waarschijnlijk ar
beiders tijdelijk worden „overge
O
Kinderen in Eindhoven ontdekten
granaten. Zij waren verstandig en
haalden de politie!
Bouw zelf Uw
woning
De eerste „Limburg-wo
ning" is er. Ze staat in Stein
w.rd in 4 weken gebouwd
en is geheel van leemblok-
ken. Ontwerper; dr. ir. Groot
hoff, beheerde- é.zx Staats
mijnen. Ruimt?: gote woon
kamer, 3 slaapkamers, was
hok, berghok en kelder. Be
doeling: de mijn wrekers le
ren, hoe zij zelf hun wo
ning kunnen bouwen
Plechtigheid op
Sonsbeekweide
Op de grote Sonsbeek-weide te Arn
hem heeft H.M. de Koningin gister
morgen een groot aantal onderschei
dingen uitgereikt. Het is een groots
militair schouwspel geworden dat de
duizenden Arnhemmers, die een plaats
je rond de weide konden veroveren,
nog lang in herinnering zal blijven.
De uitreiking van de onderscheiding
in de militaire Willemsorde le klasse
(grootkruis) aan prinses Wilhelmina
der Nederlanden verleende een zeer
bijzonder karakter aan deze gebeurte
nis.
Er waren zeer vele hoge burgelijke
en militaire autoriteiten aanwezig. Er
was een defile van troepen en C. Ba
ron van Boetzelaar las de besluiten
voor, waarin de heldendaden van de
te onderscheiden Nederlanders stonden
vermeld. Over haar moeder zei Ko
ningin Juliana in 'n toespraak: „In tij
den van grote nood wist prinses Wil
helmina der Nederlanden de wil van
het volk fe sterken en door te zetten
op een zodanige wijze, dat het volk
haar de erenaam gaf van de „Moeder
des Vaderlands"
O
De honingoogst van dit jaar is erg
slecht. Moskou heeft Italië is een
nota dringend, gemaand, dat de Ita
liaanse schepen, waar het recht op
heeft, volgens het vredesverdrag, ein
delijk eens moeten komen.
In een speciale bijeenkomst heeft
het Franse kabinet maatregelen voor
bereid, om indien nodig, door middel
van troepen de werkzaamheden in 13
grote en vitale hoogovenbedrijven „te
beveiligen en voortgang te doen vin
den".
Deze bedrijven bevinden zich in het
Noordelijk steenkoolgebied. In zes
van deze bedrijven zou de productie
weer op gang zijn; in de zeven an
dere worden de vuren weer aange
maakt.
Ook onrust bij de
spoorwegen
De vier dagen oude staking van de
320.000 mijnwerkers wordt meer en
meer voelbaar in Noord-Frankrijk. En
kele steden zijn al verstoken van gas
voor licht en kookdoeleinden.
Stakende Franse spoorwegmannen
hebben het station te Chalons Sur
Marne, halfweg ParijsStraatsburg
bezet.
De Parijse spoorwegen deelden of
ficieel mee: „beroering heerst ook op
het station te St. Nazaire in Angers en
een aantal andere stations in het Wes
ten, maar de treinen lopen normaal".
Ook voor de scheepvaart echter
vreest men weer een grote staking.
Men zegt dat de communisten de re
gering willen dwingen af te treden om
plaats te maken voor een nieuwe
„Volksfront^'regering
McNeil tot Wysjinsky:
Hoeveel besteedt Moskou aan
bewapening?
De SovjetRussische ontwapening
resolutie is gisteren door de politieke
commissie van de VN in behandeling
genomen. Wysjinsky verdedigde dit
voorstel tot drastische vermindering
der bewapening van de „Grote Vijf'
met vuur, maar Hector Mc Neii gaf
voor Engeland uitdrukking aan het
wantrouwen tegen de Russische be
doelingen. Hij vroeg Wysjinsky aan
te tonen, dat het de Sovjet Unie ernst
is.
Wysjinsky verklaarde, dat de mo-
genover de „onwil der kapitalistische
het indienen van dit voorstel deel
uitmaakten van de „volhardende poli
tiek" van deze regering in „haar strijd
tegen maatregelen of plannen, die 'u
scheiding tussen de volkeren teweeg
zouden kunnen brengen".
Hij stelde deze „vredespolitiek" te
genover de „onwil der kapitalictische
landen", die o.m. ook bij de ontwape
ningspogingen van vóór de oorlog dui
delijk aan de dag was getreden, o
Wysjinsky noemde de West Euro
pese Unie nogmaal een manifestatie
van de agressieve houding tegenover
de Sovjet Unie en daagde Spaak uit,
te bewijzen dat de S.U. „een aanval
voorbereidde" op België, voor de be
vrijding waarvan Sovjetsoldaten ton
nen bloed hadden vergoten.
"Wij zijn bang voor
de Sovjets"
Hector Ms Neil antwoordde, dat de
voorstellen van Wysjinsky geen ver
trouwen kunnen scheppen. „Wysjinsky
weet tot op de laatste man en de
laatste cent precies, wat Engeland
uitgeeft voor de bewapening. Maar"
en Mc Neil keek hierbij strak naar
Wysjinsky „in 1947'48 bedroeg
het percentage van het nationale in-
Eindelijk is dan toch de langver-
wachte zaak tegen de commissaris in
de provincie Noord-Holland voor ge
weest. De eis is niet mals. Achttien
jaar, als er niets afgaat, zal deze man
aan de samenleving onttrokken wor
den.
We kunnen niet zeggen, dat we me
delijden met hem hebben. Daarvoor
heeft hij te veel schade aan de Neder
landse zaak gedaan. Schade, die niet
is voortgekomen uit handelingen, ver
richt volgens overtuiging, maar die
uitsluitend het gevolg is van de zucht
van een persoon om een rol te spelen
Te zwaarder achten wij dit vergrijp,
daar het is gepleegd door een man
van meer dan gewone gaven. Een
man die nog veel voor de provincie
had kunnen doen
Wat uit dit proces echter wel zeer
duidelijk naar voren is gekomen, is
de drang, waaraan diverse ambtena
ren en Burgemeesters weerstand heb
ben moeten bieden. Ambtenaren op
de griffie en burgemeesters van on
derscheidene gemeenten.
Hoe dikwijls zal het niet voorgeko
men zijn, dat deze gezagsdragers bij
de commissaris op het matje hebben
moeten verschijnen en dikwijls meer
dan eens in levensgevaar hebben ver
keerd, omdat ze niet klakkeloos ft-ens-
ten uit te voeren, wat van nui(Se
zijde werd verordonneerd.
Helaas zijn enkele ourgt n_<. t,
fout geweest, maar het dogt goed te
kunnen constateren, dat verreweg de
meesten weerstand heben geboden. De
een duidelijker dan de ander, maar
als geheel zeker in voldoende mate.
Het staat toch immers als een «-aal
boven water, dat het reeds in norma
le tijd een grote dosis zedelijke moed
vereist, om op te tornen tegen richt
lijnen, die van hogerhand gegeven
worden. Hoeveel te meer klemt dit
niet in een tijd, dat een mensenleven
niet geteld werd.
In een tijd, waarin de democratische
rechten met voeten getreden werden.
Waar ontslag en represailles tegen
vrouw en kinderen schering en inslag
waren.
Er behoorde moed toe om in de
illegaliteit deel te nemen aan de strijd
tegen de overweldiger. Er behoorde
evenveel moed toe ,als men nog op
verantwoordelijke posten geplaatst
was, om de bevelen van Haarlem zo
veel mogelijk te saboteren en niet na
te komen. Dit proces heeft ons er van
doordrongen, dat het verzet niet al
leen schuilde in de illegaliteit.
Het gehgel volk was er van door
drongen. Het bood koppig weerstand,
taai, volhardend. Dat velen onzer bur
gemeesters daarbij een belangrijke rol
hebben gedeeld, ondanks de intimi
derende invloed van Backer is een
reden tot grote tevredenheid. Het
schenkt ons tenminste evenveel vol
doening als de eis van achttien jaren.
v Z.
De 29-jargie W. H. uit Putten, die
haar man op 4 Juni had doodgescho
ten, werd veroordeeld tot 1 jaar met
afrek Zij was slecht behandeld door
haar echtgenoot.
komen van de Sovjet Unie, dat aan
uewapening werd uitgegeven, hoeveel
ja, hoeveel? Mijnheer Wysjin
sky, sla er eens een slag in. Vijf pro
cent? Tien procent?"
Mc Neil vond het officiële cijfer, 17
ook nog allesbehalve betrouwbaar.
En een ander officieel cijfer zegt, dat
Rusland thans 66.1 milliard uitgeeft
voor bewapening tegen 17.5 in 1937
„Mijn land is na deze oorlog tot
het uiterste gegaan mef ontwapening.
Doch nu staan wij tegenover dit cij
fer 66.1 milliard". zeide Mc Neil, in
zijn opwinding struikelend over zijn
woorden.
Op hartstochtelijke toon verklaarde
hij: „De volkeren in vele delen van
de wereld, die de Sovjet Russische
expansie zien, zijn bang geworden,
bang voor de Sovjet Unie.
Wysjinsky weet zeer goed. dat nie
mand van ons een oproep tot ont
wapening zou kunnen weerstaan,
wanneer hij kon aantonen, dat deze
oproep wel gefundeerd was"
Na hem sprak nog Rolin voor België,
maar daarop werd evenals giste-
ren de bespreking over de kwestie
Berlijn in de Veiligheidsraad de
1 vergadering plotseling geschorst, om
dat zich verder geen spreker# had
den aangediend.
ize kleine tovena?r
