Ifemaattiei'
5E JAARGANG N° 1357
VRIJDAG 15 OCT. 1948
N. HOLLANDSE
PERS 1945
„Tegenstand der communisten is
gebroken"
Van Mook treedt af
Bevin wil solide bouwen
Overtredingen van het bestand
zijn „chronisch"
Spelen met vuur
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier,
Abonnementen ƒ0.30 per week j
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per mm., familieberich
ten 18 ct Bij contract aanzienlijke
Verantw. redacteur» J. v. Zoonen Bureau, Ridderitraat koek Oudegracht Tel. R 2200 397I4
Siahtir verklaarde:
Opnieuw moorden in de Republiek
Soetan Sjahrir, die Dinsdag uit
Djogja te Batavia arriveerde, heeft
verklaard, dat de toestand in Djogja
e omgeving rustig is. De organisa
torische tegenstand van de commu
nistische partij en van het democra
tisch volksfront is door de republi
keinse regering gebroken, aldus
Sjahrir.
Hij noemde de berichten van de
Nederlandse dienst legercontacten
over de toestand in de republiek gro.
tendeels onjuist. Vele feiten waren
volgens hem opzettelijk overdreven.
Voorts deelde hjj mede, dat van Ne
derlandse zijde tot dusver geen voor
stellen aan de republiek waren ge
daan.
Suggesties
In ïe Woensdag gehouden „routi.
ne-vergadering" van de Commissie
van Goede Diensten werd besloten
aan beide partijen suggesties t« doen
om maatregelen te treffen, die een
gcede handhaving van het bestand
zouden bevorderen. De suggesties zuj
len schriftelijk, aan beide partijen ter
kennis worden gebracht.
Volgens Antara heeft Hadji Agoed
Srlim, de republikeinse minister van
Buitenlandse Zaken verklaard ,dat de
Nederlanderelke poging van de
Commissie van Goede Diensten tot
Oplossing van het conflict tussen Ne
derland en de Republiek torpederen.
Zoals wjj reeds Woensdag meldden
heeft dr. Van Mook het voornemen
te kennen gegeven om zijn ontslag
als luitenant-gouverneur aan te vra
gen.
Het ANP vernam hieromtrent na-
der, dat de officiële ontslagaanvrage
In Den Haag nog niet werd .ontvan
gen. Wel mag men aannemen, dat
dr. Van Mook dit ontslag inderdaad
zal aanvrager met Ingang van 1 Nov.
In Batavia werd van gezaghebben
de zijde bevestigd, dat dr. Van Mook
met ingang van genoemde datum
ontslag heeft aangevraagd.
Wenselijk
Het oegenwoordige Nederlandse
kabinet heeft /an zijn totstandko
ming af het standpunt ingenomen,
dat een verandering in de persoon
▼an de vertegenwoordiger der KrooD
in Indonesië wenselijk was voor d»
verwezenlijking van de Nederlandse
politiek met betrekking tot het Indo
nesische probleem, zo meent men 'n
gezaghebbende kringen in Batavia
Overtuigd van de noodzaak van
volledig evenwicht en harmonie in
de betrekkingen tussen de regerin
gen van Nederland en Indonesië
besloot dr. Van Mook tot het indie
nen van zijn ontslag.
Intussen doen in Batavia de ge.
nichten de ronde, dat verschillend»
hoge ambtenaren van de Neder
landse regering in Indonesië thans
eveneens de dienst zullen verlaten
Sjahrir heeft verklaard, niet ver
rast te zijn over deze gang van zaken
„Gebleken is, dat dr. Van Mook
niet kon instemmen met de uitvoe.
ring van een politiek, waarvan h;j
ov-r:uigd is, dat zij niet goed is"
aldus Sjahrir.
WISSELEND BEWOLKT
Wisselende bewolking met enkele
plaatselijke buien. Matige, in de kust
st'eken tijdelijk krachtige wind tus
sen Zuid en West. Iets kouder.
Setyadjit vermoord?
Uit Batavia komen berichten, dat
Setyadjit, de voormalige vice-premier
in het kabinet Sjarifoeddin tijdens
zuiveringsoperaties van het Republi
keinse leger zijn gedood. Men ver
meldt nog niet, waar deze actie is
geschied.
Ook wordt bekend gemaakt, dat dr.
Moewardi, de leider van de Gerakan
Rakjat Revolusioner in de omgeving
van Solo zon zyn vermoord. Volgens
verklaringen van uit het Republi
keinse binnenland gearriveerde per
sonen, zou dit soort moorden, voor
namelijk tussen Islamieten en com
munisten, al geruime tijd aan de
gang zijn.
STAAT VAN BELEG
Op -6 October is in de residentie
Tapanoeli, in liet republikeinse ge
bied van Sumatra, de start van be.
leg afgekondigd, aangezien in het
Noorden van deze resfdentie elk ogen
blik een aanval door opstandelingen
kan worden verwacht.
De dienst legercontacten meldt, dat
de branden op de olieterreinen ten
Noorden van Tjepoe voortduren.
Bestrijding communistische
actie
De civiele en militaire autoriteiten
in Oost-Java hebben besloten, aan
alle georganiseerde communistische
activiteit in hun gebied een eindete
maken door de hoofdleiders op te
vatten. Het is n.1. meer en meer ge
bleken, dat de communisten beproe
ven, door intimidatie en door fluister
campagnes de bevolking angstig te
maken en onrust te verwekken.
O
„De oplossing voor de vraag of we
100 jaar vrede zullen hebben is op
gesloten in het probleem van de In
dische oceaan, het Midden-Oosten, Pa
kistan, India en Ceylon. Engeland
heeft opgehouden een imperialistisch
ras te zijn. We overheersen niemand",
zo sprak de Britse minister van Bui
tenlandse zaken, Ernest Bevin tijdens
een lunch van de Nationale Unie van
fabriekseigenaren.
„ALS ZIJ POGEN..."
Over de samenwerking mef de
Sowjet-Unie zeide hij: „Als we niet
tot een overeenkomst kunnen komen
met onze buren, laat ze dan tenmin
ste aan hun kant van de muur blijven.
Ik ben geen voorstander van een
ingrijpen, maar als zij ons pogen te
hinderen, moeten wij het niet erg vin
den ons te verdedigen.
NIET ONDER BRITSE
OVERHEERSING.
Bevin wil:
„Solide bouwen, tezamen met Bel
gië, Nederland, Luxemburg, Frank
rijk en waarschijnlijk andere landen,
met het grote Midden-oosten, Paki
stan, India, Zuidafrika en Zuid-oost-
azië, alle onder Britse overheersing,
maar door het stellen van alle ele
menten en constitutionele overwegin
gen op een wijde en begrijpelijke ba
sis waarop Engeland zich heeft ont
wikkeld."
Sub-commissie voor
ontwapening begonnen
De sub commissie voor ontwape
ning Is Donderdag met haar werk
zaamheden begonnen.
Kolonel W. R. Hodgson (Australië)
it tot voorzitter gekozen. Men besloot
in het openbaar te vergaderen.
De Sow jet-af ge vaardigde Jacob
Malik bestreed een Belgisch voor
stel de atoomwapens en de ontwape
ning afzonderlijk te behandelen. Hij
drong er op aan, dat het Sowjet-
voorstel het eerst zou worden bespro
ken, en wel in zijn geheel.
Na anderhalf uur van argumente
ren over de werkwijze besloot de
sub-commissie Vrijdag te beginnen
met de bespreking van de Sowjet-
resolutie betreffende vermindering
der bewapening van de „grote vijf'
met een derde en verbod van atoom
wapens.
HOFFMAN IN LONDEN
-Doeltreffen
Nog niet zo lang geleden
werd het Potomac-Edisonge-
bouwte Hagerstown in de
Amerikaanse staat Mary-
land uitgerust met een spe
ciale camera om dieven te
fotograferen als zij het ge
bouw zouden binnendringen
Gisteren hebben dieven er
ingebrokenen de came
ra meegenomen.
Ter bespreking van de uitwerking van het .Jdarshall-plan op Engeland
en haar koloniën is de administrateur van het hulpplan, Paul Hpffman, uit
Parijs naar Londen gekomen, waar hij door minister Bevin werd ontvan-
geor. Mr. Hoffman (rechts) voor het ministerie van Buitenlandse Zaken
samen met Mr. Harriman.
Succes voor gezagvoerder
van Ulsen
De Convair Liner, het nieuwe twee
motorige vliegtuig, waarvan er on
langs twee aan de KLM zyn afgele
verd, heeft 'gisteravond een zeer snel
le vlucht van Londen naar Amster
dam gemaakt. De machine, die be
stuurd werd door gezagvoerder A.
van Ulsen uit Bergen en die 26 pas
sagiers aan boord had, legde de af
stand van de Engelse hoofdstad naar
Schiphol af in 1 uur en 4 minuten
De normale reisduur op deze route
te tot op heden 1 uuren 40 minuten.
Voor de afstand van stad tot stad had
de machine, die voor het eerst in Eu_
ropa voor een lijn vlucht werd ge
bruikt, slechts 48 minuten nodig. De
Convair Liner zal pas officiéél op de
Europese KLMroute's worden in ge
bruik genomen, zodra ook de andere
10 bestelde toestellen in ons land zul
len zijn aangekomen.
DODELIJK ONGEVAL.
In de ondergrondse werken van de
mijn Oranje Nassau werd Woensdag
avond tengevolge van 't springen van
een luchtleiding een arbeider gedood.
C.T.G. congres
Tijdnes het congres van de CGT in
Parys heeft Louis Saillant, de alge
mene secretaris van het Wereldvak
verbond een overzicht gegeven van
de toestand dezer organisatie en van
haar positie tegenover de internatio
nale vraagstukken.
„In Frankrijk en in andere kapitalis
tische landen, verkeert de democra
tie in gevaar en daardoor openbaren
zich geweldige sociale beroeringen
in de wereld", aldus Saillant
In het bijzonder heeft hy gespro-
kt - over de beroeringen die zich in
deb Verenigde Staten „dit bolwerk
van het kapitalisme" hebben voorge
daan.
Het CGT_congres heeft een motie
aanvaard, waarin verklaard wordt.
dat „de Franse economische politiek
staat onder de dwang van de Ameri
kaanse trusts" en dat de prijsverla
gingsmaatregelen van de Franse re
gering „komedie" zijn.
In de motie wordt verder aange_
drongen op het vaststellen van mi
nimumlonen door de regering, doch
van de werkelijke lonen in collectief
overleg op basis van een glijdende
schaal.
Bunche over Palestina
Wanneer officieel verslag over
Bernadotte's dood?
Onder voorzitterschap van War
ren Austin kwam de. Veiligheids
raad gistermiddag bijeen om het
verslag van de bemiddelaar der
Verenigde Naties in Palestina en
de schendingen van het bestand te
bespreken.
De waarnemende bemiddelaar,
Ralph Bunche, heeft verklaard, dat
de overtredingen van het bestand
van beide zijden thans „chronisch"
zijn.
Ralph Bunche heeft in deze verga
dering ook de omstandigheden uit
eengezet, waaronder de aanslag op
Graaf Bernadotte is gepleegd.
Nuttig
„Het schijnt my bijzonder nuttig, dat
de Verenigde Naties beschikken over
een officieel verslag, inzake de vor
deringen van het onderzoek met be
trekking tot de dood van Graaf Ber
nadotte, de maatregelen om de schul
digen te arresteren en de mogelijke
individueel verantwoordelijke perso
nen, die het plegen van de misdaad
in de hand hebben gewerkt", aldus
Bunche.
De waarnemend bemiddelaar heeft
te dien opzichte in de laatste tijd geen
enkel bericht ontvangen.
De Syrische afgevaardigde ver
klaarde, dat de Arabieren de dood van
Bernadotte betreuren, „niettegenstaan
de zijn soms oppervlakkige ziens
wijze".
CONTROLE.
De leider van de Joodse delegatie,
Eban, verklaarde, dat zijn regering
zal trachten samen te werken met de
Veiligheidsraad en de bemiddelaar,
opdat de vrede in Palestina zou ge
handhaafd worden. Hij eiste echter,
dat de controle van de V. N. over
de Arabische staten strenger zou zijn
Plicht
Volgens een Chinees-Britse re
solutie moet de Veiligheidsraad
beslissen, dat de betrokken rege
ringen en autoriteiten o.a de plicht
hebben, waarnemers en andere
ambtenaren van de V. N. vrije toe
gang te verlenen tot alle plaatsen
waar zij door hun ambt geroepen
worden, met inbegrip van de vlieg
velden, de havens, de strategische
punten en zones.
Op een datum, die wegens de
bespreking van de Berlijnse kwes
tie nog moeilijk is vast te stellen,
zullen de debatten over Palestina
worden voortgezet.
DE BRAND BIJ BLAUFRIES.
Omtrent de oorzaak van de brand
in het koelhuis Amerika van Blauw
hoeden en Vriezeveem te Amsterdam
doen nog steeds talrijke gissingen de
ronde. Het onderzoek is nog niet ge
sloten.
Franco moordt verder
Naar de Times meldt, is Woensdag
te Barcelona het grootste openbare
politieke proces van de laatste jaren
in Spanje geopend. 82 leden van de
verzetsbeweging verschenen voor de
rechtbank om zich te verantwoorden
wegens „moord, terrorisme, sabotage
en diefstal mét geweldpleging". De
organisatie werd gesticht door oud
leden van de Franse verzetsbeweging
„Maquis". Het merendeel der be
klaagden is communist of socialist-
Er zijn ook enkele gematigde repu
blikeinse-democraten onder hen.
Het proces, dat verschillende keren
werd uitgesteld, heeft grote belang
stelling in het buitenland gewekt en
een groot aantal verzoeken om cle
mentie en tussenkomst werd tot de
Spaanse autoriteiten en buitenlandse
consulaten gericht. Verwacht wordt,
dat tegen 15 der beklaagden de dood
straf zal worden geeist.
Tegenspraak
In de economische commissie van
de Verenigde Naties heeft de gedele
geerde van Wit-Rusland verklzfcrd,
dat de lof van dr. Pikijn voor het
plan-Marshall (de rede van dr. Patijn
publiceerden wij gisteren) de ware
gevoelens van het Nederlandse volk
niet weerspiegelde.
doodstraf voor Poos en
Slagter
Het bijzondere gerechtshof te 's Gra-
venhage veroordeelde Donderdag
Leo Eoos en Maarten Slagter, twee
voormalige Haagse politie-ambtena-
ren, conform de eis, tot de doodstraf.
Door hun toedoen verloren tiental
len Nederlandse verzetslieden in
Duitse concentratiekampen of voor 'n
vuurpeloton het leven.
Stakingen in Italië
Officieel wordt gemeld, dat een ge
middelde van 55 tot 65 procent van
het millioen Italiaanse burgerlijke
ambtenaren van het werk zijn wegge
bleven uit protest tegen de weigering
van de regering om een onmiddellij
ke verhoging van de lonen toe te staan
Op het Ministerie van Koopvaardij
was de staking volledig.
Op het Ministerie van Arbeid staak
te ongeveer 80 procent der ambtena
ren. Men voegde er officieel aan toe,
dat de poging van het algemeen vak
verbond om de regeringsdepartemen
ten te verlammep slechts „beperkt suc
ces" had gehad Het aantal stakers op
het Ministerie van Landbouw zou zijn
gedaald tot 20 procent en op het bu
reau van de eerste minister waren
geen afwezigen, evenals op het mi
nisterie van Binnenlandse Zaken.
De toestand in Frankrijk
De 8 dagen oude staking van taxi-
chaffeurs te Parijs voor een grotere
benzine- en bandentoewijzing, is na
het tekenen van een overeenkomst ge
ëindigd.
In het Oostelijke deel van het spoor
wegsysteem, dat het meest door de
nlaatselijke stakingen was aangetast,
is het werk ook weer begonnen. Alle
treinen liepen weer. Er waren geen
nieuwe ontwikkelingen in de staking
van de 145000 mijnwerkers, die zijn
elfde dag ingaat en Frankrijk reeds
1595 000 ton steenkool heeft gekost.
De strijd in China
De woordvoerder van het Ministerie
van landsverdediging heeft vandaag
bevestigd, dat de Noordelijke legers,
die Tai Joean insloten, de nationalis
tische stellingen op een tiental kilo
meters ten Zuid-Oosten van de hoofd
stad der provincie Sjansi hadden aan
gevallen.
Vervolgens heeft de woordvoerder
toegegeven, dat de .communistische
troepen" na de bezetting van Tsji Nan,
West Liaoning hebben aangevallen, de
lijnen Peking—Moekden en Peking—
Soei Joean hebben afgesneden en Kei
Soei, Kalga, Tatoeng cn Tai Joean
bedreigen. Ook zijn zij Zuid-Sjensi
binnengedrongen, hebben verscheide
ne lijnen aangevallen en grootscheep
se aanvallen gedaan.
De mensheid is als een kind. De
roede van het gat, de slagen verge
ten. Het heeft er tenminste veel van.
Bezien we alleen maar het geval—
Franco. Direct na de oorlog was er
een uitermate verbitterde stemming
tegen deze dictator, die een verre van
fraaie rol gespeeld heeft en die het
alleen aan 'n gelukkige of ongelukki
ge samenloop van omstandigheden te
danken heeft gehad, dat hij niet het
zelfde lot heeft ondergaan als Hitte*
en Mussolini.
Dat Spanje niet aan de oorlog heeft
deelgenomen is immers alleen maar
te danken aan het feit, dat Spanje
nog te uitgeput en zijn bevolking nog
te onbetrouwbaar was om in een oor
log te worden gezonden.
Na de oorlog is er een sterk stre
ven geweest, om Franco door middel
van een isolement weg te krijgen
Het is niet gelukt. En nu zijn we zo
ver, dat een deel der mensheid, die
toch ook gestreden heeft tegen het
fascisme, Franco graag gehandhaafd
wil zien alleen uit angst voor het
communisme. En de caudillo zelf
biedt zijn diensten aan en verkon
digt, dat een millioen Spanjaarden
bereid is om te vechten tot de laatste
ademtocht.
We hebben het geluid meer ge
hoord. Ook Mussolini sprak altijd in
geestdrift over zoveel millioen bajo
netten. Of de Italianen werkelijk zo
geestdriftig waren als de Duce zelf.
wagen we te betwijfelen.
Belangrijker dan het aanbod van
dc Spaanse tyran is de vraag
houding er tegenover wordt aau*e-
nomen. We weten, dat er ook Ul,
de Nederlanders mensen worden ge
vonden, die hem als het kleinste
kwaad beschouwen. In een van de in
Noord-Holland verschijnende bladen
lazen we vorige week, dat hij niet
bemind was, maar dat hij niet ge
mist kon worden. Ten minste, daar
kwam het op neer.
Het is juist tegen deze mentaliteit;
da; we stelling willen nemen. Men
moet niet geloven, dat men het com
munisme kan bestrijden, door #an te
gaan pappen met een andere dicta
tuur. Wie dat gelooft, komt bedro
gen uit. Dat niet alleen. Hij speelt
met vuur en loopt grote kans, da. hij
zijn vingers brandt. Dictatuur is een
te ernstige zaak en we hebben er te
fel tegen gestreden, dan dat we er
mee zouden gaan*flirten.
Laat men goed beseffen, dat ae fas
cistische dictatuur wel een nederlaag
heeft geleden, maar dat de fascisti
sche geest nog niet dood is. Men zie
slechts naar het proces Graziani. Men
peile maar eens de stemming -7-r
tal van Duitsers. Men bederke. 111
Frankrijk De Gaulle zijn kan5 -u
wacht.
Men kan niet de duivel uitbannen
met Bëelzebub. Men kan niet het
wantrouwen van Rusland overwin
nen, door zich te verschansen acteer
de Pyreneeën. Daarom beueuren we
het, dat Franco weer pesona grata
wordt. Wij hopen dat de democra
tie in ons land zo hecht verankerd
is, dat voorzichtigheid wordt betracht
met de keuze van zijn partner».
Juist in het belang e - der»*«e
ku .nen wij hem misse.
v. Z.
onze kleine tovenaar
