maaidei
Sjarifoeddin door eigen
handlangers vermoord?
5E JAARGANG N° 1359
MAANDAG 18 OCT. 1948
N HOLLANDSE
PERS 19hS
Voedselpositie in West-Europa
wordt iets ruimer
Nederland telt meer dan 200.000
oorlogsslachtoffers
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder",
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 et per man., familieberich_
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verautw. redacteur. J. Zoenen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 297
Hij nam actief deel aan de
communistische opstand
Naar betrouwbare Republikeinse
zegslieden aan Antara mededeel
den, zou Sjarifoeddin door zijn
eigen handlangers zijn vermoord.
Sjarifoeddin was, na de val van
Madioen, met Moeso en Setjadjit
naar het berggebied van de Wilis,
ten zuiden van Madioen gevlucht
Deze zelfde zegslieden bevestig
den, dat Setyadjit eveneens werd
vermoord en tevens, dat vele lei
ders van de Partai Kommunis In
donesia en van het voormalige
linkse front, thans trachten in
Djokja te komen, teneinde daar
door de Republikeinse regering te
worden gearresteerd. Zij zouden
zich veiliger in gevangenschap te
Djokja gevoelen, dan van de ene
plaats naar de andere te vluchten
Opschudding
Amir Sjarifoeddin, die de leeftijd
bereikte van '41 jaar, was van beroep
advocaat enf" journalist. Voor de oor
log studeerde hij. enige tij^ in Ne
derland en toen hij, eenmaal in In
donesië teruggekeerd, actief ging
deelnemen aan de strijd van de na
tionalistische beweging, werd hij
met een aantal mede-strijders f}e-
vangen genomen.
Tijdens de Japanse bezetting ver
keerde hij ook in gevangenschap en
hij werd zelfs ter dood veroordeeld.
Het vonnis werd echter nimmer ten
uitvoer gelegd.
Na de bevrijding van de Japanse
overweldigers bekleedde hij vele
functies in de Republikeinse regering
en hij volgde Sjahrir later op als
minister_president. Het verwekte
nogal enige opschudding, toen .hij,
tijdens het bewind van premier Mo-
hamed Hatta en vóór de communis,
tische opstand in de Republiek, open
baarde, communist te zijn.
Sjarifoeddin w.s laastelijk belast met
het defensie-secretariaat in het com
munistische Politbureau in de Re
publiek.
Rechter?
Zaterdag berichtte radio
Djokja, dat indert.d de moorden op
enige leiders en Republikeinse
ambtenaren te Madioen werden uit
gevoerd bij besluit van Sjarifoeddin.
Een volksleider, die door radio Djok
ja niet nader werd aangeduid, had
verklaard, dat Sjarifoeddin geduren
de de weken, dat de opstandelingen
te Madioen de macht in handen na
men a3s rechter was opgetreden.
Hij voegde eraan toe, dat, toen de
opstandelingen de stad moesten ver
laten, het ook Sjarifoeddin was ge
weest, die het bevel uitvaardigde, de
gevangenis te Madioen, waarin bijna
duizend pevronen zaten, met trek-
bomvnen te vernielen. Dit werd ech
ter door de binnentrekkende TNI-
troepen voorkomen.
Sjarifoeddin zou ook opdracht hebben
gegeven, de „tactiek der verschroeide
aarde" toe te passen.
Koortsachtig
De jeugdige violist Sirio
Piovesan heeft in het „In
ternationale Bartok-muziek-
concours" te Boedapest de
eerste prijs gewonnen. Deze
bestond uit een waardevolle
antieke viool en ongeveer
2500 gulden.
Piovesan, die een sonate
van Bach en het vioolcon
cert van Bartok vertolkte,
had 39 graden koorts, als ge
volg van griep en voorts een
verbrande linkerhand. Zijn
dokter had hem het optreden
verboden.
Marshall in Griekenland
Zondag heeft minister Marshall 'n
onderhoud van 50 minuten gevperd
met Stephanopoelos, de Griekse
waarnemende minister van Buiten-
lande Zaken. Ook bracht hij een be
zoek aan minister-president Sofoelis."
Na een lunch met koning Paul ver
gezelde Marshall de koning naar een
bijeenkomst van het kabinet en zat
hij later een conferentie van minis
ters der strijdkrachten en legerfunc-
tionarissen voor.
Volgens waarnemers, aldus Reuter
onderzoekt Marshall „de klaarblijke
lijke tegenstelling tussen het optimis
me van de Griekse regering over de
situatie en het recente memorandum
d'er regering, waarin verzocht wordt
om een onmiddellijke uitbreiding van
de Amerikaanse hulp aan Grieken
land".
Kiesmannen in
Frankrijk gekozen
De aanwijzing door 500 000 gemeen
te raadsleden van de kiesgerechtigden
in Frankrijk, iie op 7 November de
nieuwe leden van de raad der Repu
bliek zuilen aanstellen is Zondag ge
schied. Deze verkiezingen zijn niet erg
spectaculair, daar het kiezerscorps
uiterst beperkt is. Eerst wanneer de
uitslagen van de 37983 gemeenten van
het eigenlijke Frankrijk en van de
vier overzese departementen zullen be
kend zijn, zal men zich een idee kun
nen vormen over de politieke beteke
nis dezer verkiezingen, waar er bijna
zoveel gekozenen zijn als kiezers.
Te Parijs waar de magistratuur R.P.F.
(de Gaulle) is. verrast de uitslag geens
zi De RPF staat aan de kop met
3C7 gekozenen en 144 van rechtswege
aangestelde vertegenwoordigers. Er
zijn daar 153 communisten gekozen
Wat de grote steden betreft staan
de communisten aan de kop te Tou-
louse en Montpellier, terwijl te Mar-
seille de RPF het met 69 afgevaardig
den wint van de communisten, die er
66 hebben.
V
Franc en gulden
In de Franse staatscourant zijn gis
teren de nieuwe wisselkoersen van de
franc bekend gemaakt. Voor het pond
Sterling is de koers 1.055 francs en
voor de gulden 98.50 francs.
COMPLOT TEGEN FRANCO?
Uit betrouwbare bron te Madrid
word vernomen, dat de polit'e op het
spoor is van een samenzwering in de
provincie Sa Lamanca tegen het le
ven van Franco, naar verluidt, door
communisten geraamd.
Program voor de Marshall-hulp
De organisatie voor Europese eco
nomische samenwerking heeft 'n
rapport overhandigd aan de rei
zende ambassadeur van het plan
Marshall, Hoffman. Het rapport
bevat het program voor de Mar
shall-hulp en zelfhulp over het
tijdvak van Juli 1948 tot Juni '49.
Volgens dit rapport wordt de voed
eelpositie in West» Europa iets
ruimer, doch zal het verbruik nog
verscheidene jaren beneden het
peil van voor de oorlog blijven.
Men neemt zich o.a. voor, Europa's
afhankelijkheid van dollarimpor
ten te verminderen. Een eerste
stap, aldus het rapport, naar her
winning van economische onaf
hankelijkheid.
Productie opvoeren
De Europese productie van basis
goederen als steenkolen, vokes,
electriciteit, staal, hout, papier en
koopvaardijschepen zal moeten wor
den verhoogd en schaarse goederen
moeten zoveel mogelijk in het be
lang van het Europese herstel wor
den gebruikt. Ondanks-de 4.875.000.000
dollar aan hulp, die door het Ame
rikaanse congres is goedgekeurd, zal
er voor alle 18 betrokken landen een
dollartekort zijn van totaal 220.000.000
dollar, dat moet worden gedekt uit
de buitenlandse activa der landen.
BROODVERBRUIK
Het broodverbruik in Europa zal 10
procent beneden het peil van voor de
oorlog liggen. Het vleesverbruik zal
niet groter zijn dan het vorige jaar
(dat is 35 procent beneden het voor
oorlogse peil). Vetten en oliën; 15
procent hoger dan vorig jaar, maar
20 procent minder dan voor de oor
log. De textielpositie zal ongeveer
gelijk blijven. AU ten het verbruik
van tabak zal, naar men verwacht,
tot boven het voor-oorlogse peil stij
gen.
Onze toewijzing
Nederland zal van de 4.875 millioen
dollars der hulpverlening 496 mil
lioen worden toegewezen (met inbe
grip van 84 voor Indonesië)
België en Luxemburg krijgen 250
millioen dollar.
r vredesopbouw"N
Hevige gevechten in
Palestina
Volgens een Israëlitisch commu
niqué is er in de nacht van Zater
dag op Zondag en Zondagmorgen
vroeg in de woestijn Negef hevig
f gevochten.
Manschappen van Israël vielen
Egyptische artillerie-stellingen aan
en op verschillende plaatsen wer
den de verbindingen der vijand
verbroken. Vliegtuigen van Israël
bombardeerden enige steden.
Volgens een woordvoerder van de
Arabische Liga hebben de Joden Za
terdag onafgebroken in Jeruzalem ge
vuurd en getracht de Arabische fron
ten te doorbreken.
Van beide zijden wordt gedreigd met
gas- en geheime wapens. Naar be
richt-wordt. gaat ook de strijd aan het
Zuidelijk front voort. De waarne
mende Egyptische minister van Bui
tenlandse zaken verklaarde later op
de dag, dat de gevechten in Pale
stina weer zijn geëindigd. De Joden
zouden volgens hem „zware verlie
zen" hebben geleden.
Volgens een bericht van VNrzijde Is
er ,met een Arabisch machinegeweer
op de VN-waarnemer Millet gescho
ten. Er werd niemand gedeerd.
Op initiatief tan de Nederlandse beweging tot Bevordering van Interna
tionale beweging en Internationale veiligheid werd Vrijdag en Zaterdag
een nationaal congres rehouden onder de naam „Vredesopbouw", in de
Weeskamer (grafelijke zalen) op hét Binnenhof te den Haag.
Dit congres was gewijd aan de bestudering van do wegen, die kun
nen leiden tot de opbouw van een werkelijke volkengemeencchap op de-
mocratisch-federalistische grondslag ter gevordèring van de Internationale
Vrede en Internationale veiligheid.
Tijdens de openingsrede van Jhr. G. M. Verspeyck. Van links naar rechts:
Ds. J B Th Hugenholtz; Ds G J de Voogd; H Ch G J v d Mandere; F S
Noordhoff; Jhr. G M Verspeyck en Ds. O T Hylkema.
Conferentie ministers
van financiën
In Parijs begon gistermorgen de
conferentie van de ministers van fi
nanciën der vijf landen, die het pact
van Brussel ondertekend hebben. De
Nederlandse delegatie werd geleiid
door de minister van financiën, Lief-
tinck.
VRAAGSTUKKEN EN
VOORSTELLEN
Na de bijeenkomst werd een com
muniqué uitgegeven, waarin o.a. Werd
gezegd, dat de ministers de vraag
stukken, die Voortvloeiden luit de
jongste bijeenkomst van de ministers
van defensie der vijf landen voorlo
pig in ogenschouw hebben genomen
en voorstellen hebben gedaan be
treffende de werkwijze. Deze voor
stellen zullen aan de consultatieve
raad worden voorgelegd.
In gezaghebbende kringen wordt ver
nomen, dat de ministers de mogelijk
heid overwogen hebben van een be
groting voor de uitgaven van de staf
van het vijfmogentdhedencommando
en het opstellen van opleidings sche
ma's, die men ten uitvoer zou bren
gen, voordat over de volledige de
fensieplannen overeenstemming is
bereikt.
Naar verluidt werden de ministers
het er over eens, dat de vijf landen
buiten de organisatie voor Europese
samenwerking geen poging zouden
moeten doen, deze vraagstukken af
zonderlijk te bestuderen.
Statistisch bulletin
REG^N EN WIND
Aanvankelijk zwaar bewolkt met
regen, later brekende bewolking en
enkele buien. Matige tot krachtige
in de kust: reken tijdelijk harde
wind, hoofdzakelijk tussen Zuid eh
Zuidwest. Tegen de avond iets kou
der dan gisteren.
Het totaal aantal oorlogsslacht
offers in Nederland, gedurende de
oorlog 19401045 is, blijkens het
statistisch-bulletin van het cen
traal bureau voor de statistiek,
210.000. In de jaren 19401945 zijn
747.000 personen overleden.
Van de oorlogsverliezen ten ge
tale van 210.000 zijn ongeveer
67.000 in de Nederlandse statis
tiek verantwoord als „overleden"
Ongeveer 143 000 zijn ambtshalve,
of als vertrokken naar het bui
tenland, afgevoerd van de bevol
kingsregisters.
Bij deze 143.000 personen be
vinden zich: ongeveer 104.000 Jo
den, die direct bij de deportatie
naar Duitsland van de bevolkings
registers zijn afgevoerd en in
Duitsland zijn ongekomen en on
geveer 39.000 overledenen, die bij
de reconstructie van de bevolkings
registers na de bevrijding niet in
Nederland werden aangetroffen en
wier afvoering vermoedelijk over
lijden de Nederlandse autoriteiten
bereikte.
De Koninklijke Landmacht ver
loor in de genoemde jaren 3900
man, met inbegrip van de op 1700
man geraamde verliezen der bin
nenlandse strijdkrachten. Konin
klijke Marine: 2600 man, met in
begrip van officieren en man
schappen van het Nederlandse
per^neel der Koninklijke Marine.
„LOMPE POGING"
De centrale raad van vakbonden der
Sovjet-Unie beschuldigt de Franse
regering van „een jompe poging om
de wereldopinie te misleiden", door
Sovjet-afgevaardigden te weigeren
het congres der CGT te Parijs bij te
wonen.
WILLEM BAREND S VERTROKKEN
Zaterdagmorgen is de Willem Ba-
rendsz voor de derde expeditie naar
de antarctische gebieden uit Amster
dam vertrokken,
DE VOEDSELSITUATIE TE
BERLIJN
Volgens Karl Maron, leider der so
cialistische eenheidsfractie ip de Ber
lijnse gemeenteraad, steunt de ver
groting der voedsel rantsoenen in de
westelijke sectoren van Berlijn op
de illegale invoer van voedsel uit de
Sevjet-zone. Volgens Maron wordt
dagelijks ongeveer 1-000 ton voedsel
door zwarthandelaren uit de Sovjet
zone Berlijn binnengesmokkeld.
Tevens kondigde hij „ernstige
maatregelen" van de politie in de
Sovjet-zone aan tegen „de voedsel-
hamsteraa.rs in West Berlijn, die de
voedselsituatie in de Sovjet-zone be
dreigen".
OPGEHANGEN
De Japanse oorlogsmisdadiger Kume
Takezo heeft zich in de strafgevan
genis te Soerabaja opgehangen.
DODELIJK ONGEVAL
Vrijdagmorgen is een 17-jarige ar
beider op de fabriek staalwerken de
Maas, tengevolge van een misstap van
een generator 10 meter diep gevallen
Hij werd met een schedelbreuk opge
nomen en overleed in de nacht van
Vrijdag op Zaterdag.
DE SPAANSE KWESTIE
José Arce, de Argentijnse vertegen
woordiger bij de V.N heeft op een
persconferentie verklaard, dat Argen
tinië zich met klem zou verzetten te
gen het Poolse voorstel om dge Spaan
se kwestie opnieuw voor de algemene
vergadering te brengen. Hij zeide dat
de landen van Zuid-Amerika, Venzu-
ela en Guatemala uitgezonderd, steeds
meer de zijde van Franco kozen.
Op de vraag of hij meende, dat de
Sowj et-Unie uit de V.N. zou treden,
antwoordde Arce: „Neen, want met
verstandige mannen zoals Wysjinsky
en Gromyko kan Sowjet-Rusland de
VN. zeer nuttig gebruiken".
MINISTER STIKKER IN PARIJS
„De aanvaarding van de Inter-Euro-
pese zal een beslissende stap vormen
naar gezonder beginselen in de Euro
pese hhndel", aldus minister Stikker
tijdens de besprekingder ministers
van de aan het Europees hertselpro-
gram deelnemende landen.
ONTSLAG ABDOEL KADIR?
De secretaris van Staat voor Alge
mene zaken, raden Abdoel Kadir
heeft gemeend ontheffing uit zijn
functie te moeten verzoeken, nu dr.
Van Mook besloten heeft, heen te
gaan, aldus het „Bataviaans Nieuws
blad".
DE TOESTAND IN MALAKKA
De Britse strijdkrachten in Malakka
hebben Zaterdag twee grote aanvallen
op de communisten ingezet. In Pa
hang hebben Spitfires en Beaufighters
van de R-A.F tot dusver grootste
luchtaanval gedaan. De Britse vlieg
tuigen zouden talrijke communistische
kampen vernietigd hebben.
In Perak hebben de landstrijdkrach
ten de streek van Soengai Sipoet ge
zuiverd. Deze streek wordt als het
voornaamste centïum van de opstand
in Malakka beschouwd.
BESCHULDIGINGEN
-In een verklaring van de Veilig-
heidscommissie der Republikeinse de
legatie worden de Nederlanders ervan
beschuldigd, dat zi£ de Republikeinse
pogingen om de veiligheid te herstel
len, dwarsbomen en dat zij de be
standsovereenkomst schenden door
communistische opstandelingen te be
schermen. Deze zouden de demarcatie
lijn kunnen overschrijden.
MARSHALL-STUDIECOMMISSIE
Teneinde een overzicht te krijgen
van de behoefte aan landbouwma
chines in de Marhall-landen, maakt
een studiecommissie een reis door Eu
ropa. In de afgelopen week heeft deze
commissie Nederland bezocht"!
BESPREKING IN FRANKFORT
Men gelooft, dat de drie militaire
gouverneurs van de Westelijke mo
gendheden, die Zateidag in Frankfort
hebben vergaderd over de proble
men van een trizonale fusie, het eens
zijn geworden over fusie van de or
ganisatie voor buitenlandse handel
van de Brits-Amerikaanse zone met
die der Franse zone.
V erwachting
Eindelijk is de kogel door de kerk,
Dr. van Mook heelt zyn ontslag ge*
vraagd en het zal hem naar alle waar
schijnlijkheid wel verleend worden.
Reeds enkele maanden geleden heet*
te het, dat de gezon|dheidstoeetan<|
van dr. Van Mook van die aard was^
dat hij ontslag wenste te nemen. Da
naïeveling was toen nog geneigd om
hem te beklagen. Het mag immers alt
vaststaand worden aangenomen, dat
dr. Van Mook ontzagelijk veel werk
heeft verricht in Indonesië en als ie*
mand dan overwerkt is, is men ge
neigd medelijden te hebben.
Wie achter de schermen keek, geloofc.
de reeds toen niets van de ziekte.
Achteraf blijkt nu wel, dat er andera
motieven waren die dr. Van Mook
tot het nemen van ontslag bewogea
hebben.
Op het moment dat wij dit schrij
ven, is de toestand nog te verward
om een definitief oordeel uit te spre*
ken. Misschien zal er ook wel niet da
gewenste opheldering komen. Het li
in de Indonesische kwestie wel eens
meer voorgekomen, dat er weinig
werd gezegd, terwijl indien er nog
iets werd doorgegeven, het van zo
danige aard was, dat de doorsnee
burger er niet uit kon komen.
Wanneer wij dan ook boven dit ar
tikel „verwachting" plaatsen, i- het
omdat de situatie ons herinnert aan
een weersvoorspelling, waarbij de ba
rometer op veranderlijk staat.
Er kan goed weer komen, maar er
gens op de oceaan zweeft nog een
diepe depressie zodat een storm ook
niet uitgesloten moet worden geacht.
Is het aftreden van dr. Van Mook
te wijten aan een politiek spel. waar
over reeds tijdens de kabinetsforma
tie geruchten gingen? Geruchten, die
verluidden, dat de KVP de eis stelde
dat dr. Beel de vervanger van dr.
Van Mook zou worden.
Wij stellen voorop, dat wij zekere be
zwaren hebben tegen de door dr.
Van Mook gevolgde politiek, die
stroever""en onbuigzamer werd, naar„
mate de Nederlandse legermacht in
Indonesië groeide en toch begroe
ten we zijn heengaan niet met on
verdeelde vreugde^ In de eerste
plaats omdat hij in ieder geval In
donesië door en door kent en in de
tweede plaats omdat we er niet van
verzekerd zijn, dat de KVP in de
persoon van dr. Beel een opvolger
zal leveren, die een progressiever
koers inslaat dan tot dusverre ge*
beurde. Volgens sommige berichten
zou dr. Van Mook heengegaan zijn,
omdat er bij de Nederlandse rege
ring een streven was om het gezag
van Batavia meer te trotseren dan
tot dusver. Uit kan een vooruitgang
betekenen. Gerust zijn wij er ech
ter niet op.
Daarvoor is de conservatieve vleu
gel in de KVP, die ook de oorzaak
is geweest van het vormen van een
z.g. programkabinet ,ons nog te sterk
Betekent het heengaan van dr. Van
Mook. dat een conservatievere koers
zal worden ingeslagen, dan luidt on
ze verwachting, dat er slecht weer op
komst is-
Dat de regering spoedig volledig ope
ning van zaken geeft, opdat de po
litieke hemel opklare.
v.Z.
onze kleine tovenaar