Ikmaafiler N, HOLLANDSE PERS 19<t5 WOENSDAG 20 OCT. 1948 Koningskwestie vandaag nader tot een oplossing? Ramp trof Engelse marine Practisch staat van beleg rond Franse stad Saint Etienne Schiedam en Vlaardingen waren vele uren van stroom verstoken 5* JAARGANG N° 1361 Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaardo. Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar Abonnementen ƒ0.30 per week 1.23 per maand ƒ3.65 p. kwart, btf vooruitbetaling Advertenties 14 ct. per mm., familieberich ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting, Verantw. redacteur J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht Tel. K 2200 8971' België in spanning: Communisten in sleutelpositie bij stemming over plebisciet Vandaag zal zeer vermoedelijk dekwestie rond Koning Leopold van België een stap nader tot de oplossing worden gebracht, want gister middag zijn de eerste debatten over een CVP-voorstel tot het houden van een volksstemming over de terugkeer van de koning in de Senaat begonnen. Tot de nok waren de publieke tribunes gevuld: elke ruimte in de zaal was met belangstellend en volgepropt, toen de kathoieke senator Pholien het woord nam en er allereerst aan herinnerde, dat België sinds drie jaar in een toestand leeft, die in strijd is met de grondwet. Hij was de eerste van 15 CVP-, twee onafhankelijk katho lieke-, vier socialistische en twee liberale sprekers, die zullen debate ren over het wetsvoorstel. De CVP-sprekers bestreden fel een voorstel van liberale zijde om een commissie van 65 personen samen te stellen voor een onaerzoek naar de gedragingen van koning Leopold. Zij zien de oplossing uitsluitend in een volksstemming, welke de onschend baarheid van de koning respecteert. Dan immers wo-dt over het gedrag van de vorst niet gediscussieerd. De socialisten handhaafden hun standpunt onverbiddeliik .Een volks stemming", zo zeide b.v. de beer van de Remoortel, ..zou ondoelmatig zijn en afbreuk doen aan de eenheid van het volk". Bovendien wees men van socialistische ziide op het gevaar, dat de stemming al naar gelang van de provincies zeer verschillend zou kun nen uitvallen. Zo zou de koning hij eventuele terugkeer niet alleen de ko ning van een bepaalde partij, doch tevens van een bepaald gebied en van een bepaalde categorie Belgen worden. „De koning moet zich een voudig terugtrekken ten behoeve van Prins Boudewi.in": dat bleef het on veranderlijke standpunt van de so cialisten. DAG VAN SPANNING Algemeen wcrdt verwacht, dat men hedenmidda over het katholieke voorstel zat kunnen stemmen. Hed? morgen worden de gisteravond afge- b"oken deb»"en e~*"cf voo-ttte-pt. D1 Doek over Backer „Sdiplf «Ier burgemeesters" tien krijg* raar Tien jaar met aftrek en ontzetting uit de burgelijke en politieke rechten voor de tijd van 15 jaar: zo luidde het vonnis over de ex-NSB-commis- saris der prov. Noord Holland, mr. A J. Backer. „Verdachte heeft" al dus de sententie „de Duitse zaak in Nederland in alle opzichten welbe wust in ruime mate gediend en hier door verraad gepleegd aan de Neder landse zaak" Onderd"ikende burgemeesters en ge meente-ambtenaren zijn als gevolg van Backers optreden, die het systeem van bedreiging en terreur tegenover deze categorie bevorderde, alsmede door ziin geregelde opgave der muta ties van het personeel der gemeenten aa n de Beauffragte en ook wol aan de SD rechtstreeks bloot gesteld pan ver volging en vrijheidsberoving. Als ver zachtende omstandigheid gold het ter zitting betoonde eerliik berouw. Om ziin hoge verantwoordelijkheid voor de „bestuurlijke euveldaden" achtte het Hof een strenge straf op ziin plaats. Veertien dagen geleden werd 18 jaar geëist Twee wereldrecords voor Bob Bonte! Onze beste schoolslagzwemmer Bob Bonte heeft gisteravond in Amster dam twee wereldrecords verbeterd. Op de 400 meter schoolslag bracht hij het wereldrecord op 5 min. 402 sec. (oud record 5 min 43 8 sec. ten name van de Duitser Arthur Heina) en op de 500 meter kwam hij tot 7 min. 10.6 sec (oud wereldrecord 7 min. 13 sec. eveneens van Heina). AFNEMEND BUIIG In de kuststreken: wisselende be wolking met voornamelijk gedurende de voormiddag nog hier en daar Lui en. Meest matige wind tussen Noord- West en West. Weinig verandering in temperatuur. communisten zuilen vermoedelijk tij dens de debatten geheel buiten schot blijven en men verwacht, dat alle leden van de Senaat op één socia list na hun stem vandaag zullen uitbrengen. Van de dagen na de oorlog wordt deze dag voor de Belgen hoogst waarschijnlijk de meest belangrij ke. Er is een serieuze kans, dat de stemmen zullen staken: de ka tholieken immers beschikken over 83 zetels, de andere partijen (so cialisten, liberlen en communis ten) over 8^ Daarbij bestaat de mogelijkheid, dat de communisten zich van stemming zullen onthou den Grootscheepse hulp van V.S. aan China? Volgens AFP staat het Witte Huis pp het punt toestemming te verlenen tot het verzenden naar China van oorlogs materiaal voor een bedrag van tien tallen millioenen dollars, in verband met „de ernstige toestand, waarin zich de Chinese regering bevindt door de steeds toenemende druk van de com munistische troepen". Bevestigd werd, dat aan generaal Mac Arthur verzocht is voorraden oorlogsmateriaal, waarover hij be schikt, naar China te zenden. De ge neraal heeft echter geantwoord, dat hij, hoewel hij „zich bewust is van de rampzalige gevolgen wanneer de communisten in China de overwin ning mochten behalen, onmogelijk ook maar een enkel machinegeweer kan missen gezien de internationale toe stand en de taak waarmede de troepen zouden belast worden ingeval van in ternationale verwikkelingen". SIGARETTEN ZIJN BONVRIJ IN SOVJET-ZONE VAN BERLIJN Volgens het Duitse Nieuwsbureau ADN (Sovjet-zone) werden gister in de Sovjet-sector sigaretten, vervaar digd uit Oosterse tabakken, aan de markt gebracht en zonder bon ver kocht. „Iedere hoeveelheid zal aan de klanten verkocht worden tegen 80 pfennig per sigaret", aldus ADN en hierdoor zal een zware slag toege bracht worden aan de zwarte markt. TB Ooic dreigend gevaar in 'f Noorden Stakende mijnwerkers in Frankrijk hebben gistermiddag een tegenaan val gedaan op militairen en politie, die tevoren de ingang van een mijn bij Saint Etienne hadden bezet: 20 leden van de speciale veiligheids politie en ongeveer evenveel stakers werden gewond. Acht stakers wer den gearresteerd. Zij wierpen met stenen en stukken ijzer, militairen en politie gebruikten de kolf van het gewepp in een schermutseling van bijna een uur. Saint Etienne verkeert practisch in staat van beleg. Men schat dat zich bijna 10.000 man militairen en veilig heidspolitie in dit gebied bevinden. Totaal 9 of 10 mijningangen bevin den zich nog in handen der stakers. In het Oostelijk deel van het land ziin vele mijnwerkers weer aan het Marshall bezocht ook de Paus De Paus heeft gister de Amerikaan se minister van buitenlandse zaken, George Marshall, ontvangen. In ver band met dit bezoek vraagt het com munistische orgaan „Unita" zich af of Marshall om bemiddeling van het Vaticaan is gaan verzoeken. Het blad herinnert daarbij aan artikelen, die enkele dagen geleden in de „Obser- vptore Romano" zijn verschenen, en waarin het een voorstel tot bemidde ling door het Vaticaan meent te zien. Marshall was vergezeld van zijn echtgenote. Mevrouw Marshall woon de het onderhoud bij, dat ongeveer een half uur heeft geduurd. In Vati caanse kringen werd verklaard, dat de Paus met Marshall kwesties heeft besproken, die „de vrede en de mens heid aanbelangen". Bij het verlaten van de pauselijke residentie is Mar shall naar Anzio gegaan naar de graven van zijn zoon en schoon zoon, die tijdens de operaties na de geallieerde ontscheping in Januari 1944 sneuvelden. Loonsverhoging op komsi Een gulden per week of een cent per uur? In een vergadering van het Chr. Nationaal Vakverbond is gister de loon- en prijspolitiek besproken, waar bij de 2e voorzitter de heer W Strij- bis, onthulde dat de raad van vakcen trales (omvattende de Chr., Kath. en Algem. bonden) heeft voorgesteld te genover de prijsverhogingen een al gemene tijdelijke loontoeslag van f 1.- per week voor de arbeiders boven 23 jaar te zetten. Een voorstel van de regering zou inhouden een loonsverhoging van één cent per uur plus een verhoging van de kinderbijslag. Gister zou hierover nader onderhandeld worden. werk gegaan. Er heerst grote onge rustheid in het Noorden, waar het communistisch mijnwerkersverbond gedreigd heeft de veiligheidsploegen terug te trekken. Dit zou groot gevaar voor overstromingen met zich mee brengen waardoor de mijnen maanden lang niet gebruikt zouden kunnen worden. In het Noordelijke steenkool bekken werkt nog ongeveer 15 pet. der mijnwerkers. GOED NIEUWS VOOR BLINDEN Verleden week werd te Washington onder 591 uitvin dingen een electrisch appa raat gepatenteerd, dat blin den in staat stelt gedrukte stukken te lezen. Dit apparaat, „Otophone" geheten, brengt een toon voort, waarvan de hoogte va rieert hij het heen en weer gaan van een lichtstreep over het gedrukte stuk. 28 matrozen en een adelborst ver dronken te Portland (Engeland) toen een sloep, die hen van verlof terug naar het vliegtuigmoederschip „Illus trious" bracht, in een hevige storm omsloeg Een overzicht van de haven van Portland in de ochtend na het ongeluk: de „Illustrious" (rechts) voor anker met links de pier, waarop de reddingboot uit Y/eymouth 3 der over levenden aan wal zette. De plaats, waar de sloep kapseisde, wordt aange duid door een zwarte vlek links van de „Illustrious". KREEG JOE LOUIS HEIMWEE? Joe Louis heeft verklaard, dat zijn besluit thans vast staat: hij is „defini tief van plan zijn zwaargewicht-titel te verdedigen. Dit zal in. Juni van het volgend jaar gebeuren, in een open luchtwedstrijd tegen een nog onbe kend slachtoffer. In scheervlucht Drie weken achtereen is de 71- jarige schaapherder Van Dijk uit Eer beek te voet met een kudde van 100 schapen door Gelderland getrokken naar het vliegveld Twenthe. Daar zullen de wandelende wolfabrieken de grond vaster gaan maken: zij kunnen dat beter dan de zwaarste wals. De Daily Express kan het natuur lijk mis hebben, maar het blad schrijft tóch maar, dat een 100-tal zorgvuldig geselecteerde Spaanse officieren bevel zou hebben .ontvangen om naar de Ver. Staten te vertrekken. Franco zou deze 100 man willen laten opleiden in de moderne gevechtstechniek op basis van een met de V.S. te sluiten accoord Tweede verslag commissie-Cleveringa openbaar Klachten over gezant in Zwitserland hadden weinig grond Regering weigerde gevangenen los te kopen De minister van Buitenlandse Za ken heeft thans machtiging ver leend tot openbaarmaking van het tweede verslag, uitgebracht door de commissie-Cleveringa, welke in Augustus 1946 is ingesteld met het doel een onderzoek in te stel len naar de houding van Neder landse diplomaten en consulaire ambtenaren tegenover personen, die tijdens de bezetting uit Neder land naar het onzijdige en gealli eerde buitenland zij: uitgeweken. Het eerste rapport der commissie, dat in December van het vorige jaar verscheen, betrof de huidige ambas- sareur te Brussel, baron van Harinx- ma thoe Slooten. Dit tweede verslag heeft betrek king op Zwitserland. In het zeer uitvoerige document komt onze gezant de heer Bosch van woners van West-Schiedam, .Vlaar- dingen en een gedeelte van Hoek van Holland eindelijk weer licht ma ken. Transformator ontplofte: éen dode Door onbekende oorzaak is gister morgen de beveiliging van de hoog spanningsolieschakelaar van één dér vier transformatoren in het station Vijfsluiten aan de Vlaar dingsedijk, vlak bij de werf Wil- ton-Feyenoord, ontploft. Rondspat tende vonken staken de grote hoe veelheid olie in brand. Het bedie ningspersoneel sloeg op de vlucht, doch één hunner, de 25 jarige mon teur J. d'Hotel, werd door het vuur achterhaald. Twee zijner kamera den trachtten hem te redden, doch konden tegen de vuurzee niet op tornen. De eerste blussingspogingen wer den met zand ondernomen: later gre pen de brandweren van Schiedam, Rotterdam, Vlaardingen en Wilton met schuimblussers en water in. Een deej van het transformatorhuis is uitgebrand en het gehele gebouw is ontzet door de geweldige hitte van de brandende olie. Door de brand kwamen woningen en bedrijven van West-Schiedam en Vlaardingen zonder stroom. De wer ven langs de Waterweg vielen stil, evenals het spoorwegverkeer op Hoek van Holland. Dit laatste werd spoedig hersteld. Drie van de vier transformatoren bleken nog te gebruiken. Omstreeks acht uur gisteravond konden de in- Iedere Maandag en Donderdagavond komen een aantal Bristolse mannen de huishoud- en kooklessen volgen, die de demonstratrice van de gemeentelij ke gasfabriek Miss Joan Langley geeft Deze eerste kookcursus voor man nen in Engeland, waar men alles kan leren (van aardappelenschillen tot het bereiden van een maaltijd van 4 gan gen) trekt nogal wat belangstelling. Twee zakenlieden uit Bristol bekij ken wantrouwig het resultaat van hun gemeenschappelijke braadpogingen Rosenthal, er heel wat beter af dan dat met baron van Harinxma thoe Slooten het geval si geweest De klachten van Nederlanders in Zwitserland over zijn optreden waren niet zo scherp en de meeste kwamen bovendien uit een milieu, waarop wel wat viel aan te merken. Het rap port vestigt hierop (met tegenzin) het eerst de aandacht, o.m. door een ver klaring van een getuige Somer, zelf uitgewekene, die op een gegevefi ogen blik geintemeerd was te Nyon, waar hij veel Nederlanders aantrof. „Alle maal jongelui", naar hij zegt. Zij wa ren „over het algemeen veeleisend. Velen waren uit de band gespron gen". De klachten, die de getuige later in Londen kreeg en onderzocht, waren voor 90 pCt terug te voeren tot het gedrag van de jongelui zelf. Wanneer men deze en dergelijke uitlatingen hoort, wordt men voor zichtig in het afgaan op verklaringen uit een aldus geschetste groep, zegt de commissie. Bovendien hebben de klachten zelf, n:ar uit het rapport blijkt, niet zo veel om het lijf. Er wordt gesproken van „gebrek aan belangstelling" en „onhartelijkheid" ten opzichte van in Zwitserland aangekomen vrijgelate nen uit de Duitse concentratiekam pen Theresienstadt en Bergen-Belsen Maar de commissie acht de activiteit die de gezant ontwikkelde, naar uit brieven, telegrammen en verklarin gen van andere getuigen vast kwam te staan, alleszins voldoende. De ge zant stootte echter nogal eens zijn neus I Op 10 Febr. 1945, onder de indruk van de redding van gevangenen uit Theresiënstadt, bericht de gezant „streng vertrouwelijk" aan zijn rege ring in Londen, dat er meer in die richting te bereiken viel met behulp van geld. Een groot deel was al uit Amerika toegezegd, maar „de Neder landse regering moet zorgen voor garantie van een millioen Zwitserse franken tegen 12 Febr.". De gezant vraagt om dringend antwoord en om de beatrchting van „uiterste spoed". Grote aantallen Nederlanders zouden kunnen worden gered", zo bepleit hij zijn zaak. De gezant heeft de regering ech ter niet kunnen vermurwen. Op 13 Febr. komt er een telegram, waarin het heet: „De Nederlandse regering kan en wil zich met chantage niet inlaten, hoe groot haar sympathie voor betrokken Nederlanders ook is. Han del met de vijand kan zij, die zulks aan ieder verboden heeft, zelf niet bedrijven". Heil Hitier? Als ge het opschrift van dit artikel leest, waarde lezer, behoeft ge niet te schrikken. Ket is nog niet zo ver, dat deze groet in ere hersteld is. In som mige gevallen kan het zelfs gevaarlijk zijn om de gehate uitroep te gebruiken Dat ondervond dezer dagen een Am sterdammer, die zijn geestigheid met een bebloede kop moest betalen. En toch: Hitler moge dood zijn, er zijn, ook in ons land, nog mensen te vinden, die hem niét kunnen vergeten Die nog dromen van de toestand, zo als we die hebben gekend en waaraan ieder normaal denkend mens met hui vering en schaamte terugdenkt. We kregen deze ween een brief toe gestuurd. Anoniem. En de brief ein digde met„Heil Hitler". Deze brief is een symbool. De lie den, die zich tijdens de oorlog niet ontzagen hand- en spandiensten te verrichten voor de Duitsers, beginnen zich weer te voelen. Ze zijn hun angst van Dolel Dinsdag te boven gekomen. Het is met „bijltjesdag" nog al los gelopen. Ze hebben een tijd lang op gesloten gezeten in kampen en zijn weer in de maatschappij opgeno men. Ze hebben niets geleerd. Ze zijn ook niets vergeten. Gelukkig niet allen. Maar een zeer groot gedeelte mokt nog steed: over de ned^-i^ag en hokt bij elkaar, zonder een enkele poging te doen weer in ons volksle ven te worden opgenomen. Symbolisch is in deze ook een op roep van de geestelijkheid, welke wij een dezer dagen lazen en waarbij 'n beroep werd gedaan op ons volk om de politieke delinquenten weer in ons midden op te nemen. We geloven, dat ons volk in dat op zicht geen verwijt treft. Integendeel. Wij hebben bewondering voor de zelf beheersing, die ons volk aan de dag heeft gelegd (en nog legt) tegenover hen, die mee hebben geholpen zulk een nameloos leed over ons te bren gen. Aan de ene kant dus de groep die fout is geweest, aan de andere kant het streven om ze „in te halen". Men versta on~ goed. Wij hebben er geen bezwaar tegen, dat deze mensen in ons midden zijn. We willen zelfs met hen samenwerken. Maar niet op de motieven, die thans bij beide groe pen voorzitten. Motieven, die in het anonieme briefje tot uitdrukking werden gebracht, door te zeggen „straks hebben jullie enze mensen weer nodig om tegen Rusland en het communisme te vech ten" Motieven die aan de andere kant niet genoemd worden, maar toch ge wicht in de schaal zullen we-pen. Namen springen naar voren, Scher veningen, Oranjehotel. Hollandse Schouwburg, Weteringschans, Amers foort, Vught, Westerbork. Toch was die bezetting nog zó erg niet, meent de anonieme schrijver. Twee honderd duizend Nederlanders *gedood ter meerdere glorie van de grootheid van het Derde Rijk? Wat doet het er toe. Deze schrijver heeft in de oorlog geen last gehad en hij heeft de bevrijding overleefd! Heil Hitler? Neen, hel-Hit- ler v.Z.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

De Vrije Alkmaarder | 1948 | | pagina 1