JIMMY BROWN ALS WIELRENNER
een wonderlijk filmwerk
fT
'JL
FANTASIA"
HET BEWAREN VAN
VOEDSELVOORRADEN
VOOR- LENS
Het magnetisch kompas
een Chinese uitvinding
Jean Vaubaron bewijst
zijn onschuld
De vrijmoedigheid van Disney
(Van onze filmredacteur)
De film „Fantasia" van het tekenfilmgenie Walt Disney is indertijd
met gemengde gevoelens door de zeer gecultiveerde critiek van de lan
delijke dagbladen ontvangen. Even fel als deze film,, die geinspireerd
is op muziek van Bach, Tshaikowsky, Dukas, Strawinsky, Beethoven,
Moussorgsky én Schubert o.a., werd veroordeeld, werd hij aangeprezen
Het voor-en tegen is nooit helemaal verstomd
Het staat vast ,dat wy hier met een ze£f curieus werk te doen heb
ben, waarover vele nuttige opmerkingen te maken zijn.
Te moeilijker is het oordelen van deze film, omdat in de historie iets
dergelijks niet is voorgekomen. Feit is het, dat Walt Disney een ra
zend knap tekenaar is. aan wiens schokkend g-_nie niet zo maa: v^or-
bij gegaan mag worden. Zijn tekenu-gen zijn inderdaad van een fan_
tasierijkheid die zl;n weerga in en ze wereld niet vindt.
Disney heert zich dus gefmnfreev
op de grote klassieke muziek. Bij
de Notenkrakersuite van Tshaikows-
ky laat de „tekenfilmer" Disney zijn
fantasie de vrije loop. Hij voert ons
mee naar een sprookjesland, waarin
eitjes met doorzichtige vleugels het
licht van de wereld ontsteken op de
bloemen, waar een paddestoel zich ei
genwijs betoont, als ware hij een
mens; en een vallend herfstblad her
water beroert en de droefenis van
deze aarde verbeelt. In deze geest be
Men heeft de vraag gesteld, of Dis
ney de muziek geillustr erd heeft, of
dat hij zelfstandig los—dus—van—het
—visuele beeld zijn „Fantasia" heeft
geschapen, en daarbij de muziek een'
functie heeft gegeven in de film.
Ja, noch neen
O.i. is deze vraag met ja, noch met
nee te beantwoorden. Disney heef'
ongetwijfeld beelden verwc-kt, die
z i gr bii mi
xen naar muziek heeft gezien. Toen
lijkt het ons, dat wij hem tekort do-M
als we veronderstellen ,dat hij met
i_e b -doelingen van ie
componisten met zijn illustraties heeft
trachten te verbeelden. Wij schatte?
Luoiiw - ongetwijfeld een grote zelf
stand'?® t^e bü z"n I
hij er trouwens de man naar om de
ondergeschikte functie van illustrator
van ee" muziekwerk te accepteren
Erg Amerikaans
Hoe het ook zij: „Fantasia" was het
resultaat ,ei_ Amerixaans, met wei
nig eerbied voor de tradities, die wij
Europeanen hooghouden. Het is n.l.
zo, dat wij il:'d mystiekeeerbied
haast voor het grote kunstwerk heb
ben. Disney heeft zich daarvan los_
gemaakt en vrijmoedig, ja zelfs bru
taal de klassieke meesters heeft ge-
b De u,rlen hebben immers de
96. Op dat ogenblik kwamen in
een zyspanmofor aangereden inspec
teur Viebel van de verkeerspolitie en
re agent IJskil. Zij keken met grote
ogen naar Jlmmy met dat vreemde
vrachtje op zyn rug en daarna zagen pluis! Een aap op een racefiets met
zij elkaar veelbetekenend aan. „Om- een heer in een netje op z'n rug.
draaien, IJsbrand", zei de inspecteur Daar moeten wij meer van weten!"
tot de agent IJskil, die van voren
IJsbrand heette. „Daar is iets niet
De „Pastorale" van Beethoven
Grotere aandacht voor practische
toepassing der koeltechniek vereist
Nederland zal grotere belangstel
ling moeten hebben voor de prac
tische mogelijkheden, welke de
koeltechniek voor het bewaren
van spoedig aan bederf onderhe
vige voedsel biedt, teneinde niet
achterop te raken. Tot deze slot
som kwam de Nederlandse rijks-
tuinbouwconsulent, belast met koel
aangelegenheden, Ir. T. van Hiele
die met dr. C. J. K. van de Broek
en ir. Ferguson aan de te Kopen-
ha ge gehouden conferentie over de
betekenis van de koeltechniek
ju apprenfci Sorcier"
van i>ukas
halve wereld. Wat dat octreft heeft
hij succes gehad. Zijn J^ntrria' is
aanleiding geworden tot bewogen dis.
cussies over de gehele wereld. En
duizenden zagen deze wonderlijke
tekenfilm in zijn provocerende kleu
ren.
Al met al een werk, dat geen men?
zich mag laten ontgaan, al is het al
leen maar om eens nader de jovia
liteit van de Amerikanen ten opzichte
van alles en ook van wat ons zeer
heilig is te aanschouwen. Een film,
die evenals radio uitzendingen mu.
ziekpaedagogisehe kwaliteiten ver
toont. Wij zouden haast zeggen, on
danks Disney
de vergadering van de Bond van
Plattelandsvrouwen, die onlangs
in Alkmaar werd gehouden pleitte een
der afdelingen in ernst voor het ver
plicht stellen van een diploma Huis
houdschool, alvorens de vrouwen in
1 het huwelijk zouden mogen treden
Er werd aldus geredeneerd, dat een
boer binnenkort ook zo wat gediplo
meerd moet zijn en dat het toch
maar niet aangaat, dat die kantoor
juffies zonder een zweem van het
huishouden te kennen de mannen tot
verderf zijn. Dat vinden we nu nog
eens een gezond standpunt. Het be
wijst, dat er nog vrouwen zijn, die de
mannen een warm hart toedragen en
het beste met hen voor hebben. De
mannen zullen in hun stomme ver
liefdheid toch niet kijken naar kennis
van het huishouden. Een knap fi
guurtje en een lief gezichtje, daar
doen ze alles voor.
SIGAREN
Ik ben in een naargeestige stemming.
Mijn laatste shag is verdwenen en 't
duurt nog een week voor er nieuwe
bonnen worden aangewezen. Als de
nood op zijn hoogst is, is de redding
e«hter nabij. De redding, die ditmaal
komt uit de mond van een mijner ken
nissen, die me een adres aan de hand
doet, waar je sigaren kunt krijgen,
ook al besteed je er geen bonnen.
Hoopvol trek ik er op af.
Hij blijkt inderdaad waar te zijn. De
winkelier staat me welwillend te
woord en het blijkt inderdaad waar
te zijn. Ik raak in het gelukkige bezit
v*.n vijf sigaren. Er is echter een
maartje bij gekomen. De echte sigaren
waren op dat moment uitverkocht en
dus moest ik me tevreden stellen
met sigaren van uitsluitend Hollandse
tabak.
Wat deerde het mij? Als ik maar ro
ken kon. Teruggekomen stak ik een
sigaar op, na hem eerst zorgvuldig te
hebben bekeken. De aanblik was hoop
vol. Het zag er werkelijk niet gek
uit. Het scheen me zelfs toe; dat ze
een ietsje gepoederd waren. Toen
kwam de desillusie. Naarmate ik lan
ger rookte werd de smaak in mijn
n.ond naarder en begon de sigaar me
tegen te staan. Laat ik u in het geheim
verklappen, dat ik na verloop van
tien minuten finaal uitgerookt was.
Voorlopig heb ik er tabak van.
Niet alleen dat het roken me tegen
staat Er is meer. Om maar eens iets
te noemen, de berichten over de stJJ-
c i.de prijzen en het gereken of we
er nu met een gulden wel of niet uit
zullen komen. Het zal hem er mis
schien aan liggen, dat onze lens be
slagen is, maar de hele affaire U voÖr
ons niet erg duidelijk.
Want wat kun je nu met een gulden
doen. Om u e waarheid te zeggen
had ik een gulden neergelegd voor
die "ijf echte sigaren van eigen teelt
fabnk
En cu wordt het brood duurder en
de boter wo>dt duurdei en de suiker
en ret varke tsviees cd de zeep en de
kolen en he» gas en ce electriciteb.
Misschien ig er nog wei meer. En al
die prijsstijgingen zouden kunnen
cigevangen door een gulden in da
week. Nou, al' b-t waar is ,is het
in. o). Maar !an zal de boel toch wei-
n:g duurder moeten worden.
Er was nog zo'n klein helder hoekje
waardoor W3 nog wat konden zien.
Eri caar zagen we nog een wonder
lijk geval. We hebben het nu toch
over de stijgende prijzen. Als u dus bij
een ander werkt, krijgt u een gulden
in de week extra. Maar nu hebben
we een kennis en die heeft een eigen
bedrijf. Hij werkt met een knecht.
Die knecht moet hij een gulden in de
week geven en hij zelf krijgt niets.
Voor hem wordt het leven dus in
werkelijkheid twee gulden in de week
duurder. Hij was dan ook bestmoppe
rig. En hij zou wel zien, dat hij bin
nen kwam. Op welke manier heeft hij
niet gezegd.
In Berkhout, een plaatsje niet zo heel
ver hier vandaan, als we ons niet ver
gissen richting Hoorn ,kan de be
volking zich binnenkort \freer gratis
laten inenten tegen pokken. Het is
echter verplichtend gesteld, dat men
een trouwboekje meebrengt. Hoe het
met de vrijgezellen moet, vermeldt
de historie niet.
Die prijsstijgingen laten ons toch niet
met rust. Neem nu de suiker. Die
wordt maar een cent of acht per pond
duurder. O.i. geen kleinigheid. En dat
terwijl het suikergehalte van de sui
kerbiet dit jaar zo hoog is, als bijna
nooir het geval Is geweest.
Onze wantrouwende natuur kwam
daar natuurlijk weer tegen op. Want
suikergehalte en die gestegen suiker
prijs? De bietenbouwer, de suikerfa
brieken of gaan de accijnzen soms
met de grote buit strijken?
Een onderzoek hiernaar zou wellicht
verrassende resultaten opleveren.
Als men eenmaal in een sombere bui
is, kan er niets gedaan worden, waar
men geen kritiek op gaat uitoefenen.
Zo hebben we ons nu weer zo mate
loos geërgerd aan het feit, dat we
volgend jaar weer gemeenteraadsver
kiezingen zullen hebben. En een jaar
daarop weer verkiezingen voor de
Prov. Staten. Als ze in Den Haag
nou eens 'n beetje uitkeken, hadden
ze dat wel in één keer kunnen doen.
Nog liever zou het ons zijn, als de
verkiezingen voor Kamer, Provincia
le Staten en Raden op een en dezelf„
de dag zouden worden gehouden. Het
zou een mooie som aan belasting
centjes besparen. En niet alleen het
Rijk. Ook de verschillende partijen
zouden er wel bij varen.
Als u de krant serieus naleest, zult u
gelezen hebben, dat er in de landver
huizing geen schot zit, omdat er zo'n
gebrek aan scheepsruimte is. En dan
dan twee dagen later in de krant leest
dat volgend jaar naar alle waarschijn
lijkheid 700.000 Amerikanen de oceaan
zullen Qversteken, om hun vacantie
in Europa door te brengen, dan zult
u zich toch wel enigszins verwonde
ren. Geen scheepsruimte voor emi
granten en wel voor vacantiegangers?
voor het bewaren van levensmid
delen, deelnam.
Deze conferentie ,die ontder auspi-
ciër van de FAO plaats had en on_
óc: leiding stond van ir. A. H. Boer-
ma, werd door vertegenwoordigers
van 12 Europese landen bezocht, waar
order enkele uit niet aan de FAO
deelnemende landen.
De conferentie hield zich speciaal
bezig met het vraagstuk van het snel
vri' zen van allerlei voedingsmiddelen
en de daarvoor benodigde installaties.
Aan de voor het invriezen van vis
ontwikkelde methoden werd bijzon
dere aandacht geschonken, waarbij
bleek dat er op dit gebied in IJsland
en de Scandinavische landen reeds
bel"r.crijke practische resultaten wer
den bereikt. Het op coöperatieve ba
sis invriezen van vlees en kippen
blijkt in het bijzonder in Denemarken
een grote vlucht te hebben genomen.
Een netwerk van 200 installaties
breidt zich reeds over geheel Dene
marken uit; deze installaties werken
meestal ten behoeve van de Deense
boeren zelf.
Het voor ons land mede zo belang
rijke probleem van het transport van
groenten, fruit en vriesconserven werd
eveneens ter conferentie diepgaand
besproken. Hierbij kwam naar voren,
dat Frankrijk en Italië op dit gebied
een grote ontwikkeling hebben door
gemaakt.
Uit een en ander bleek, dat vele
landen zich bijzonder inspannen om
door het bouwen van talrijke koel
ruimten en van gekoelde trucks en
spoorwagons zowel hun koelhuisca
paciteit als hun mogelijkheden van
gekoeld transport sterk uit te breiden.
En hoewel de koeltechnische weten
schap in Nederland zeker op de hoog
te van de tijd is, zal het bedrijfsle
ven hier te lande er voor moeten
waken, dat het ten aanzien van de
Practische toepassingen niet bij het
buitenland ten achter raakt.
O
Arabieren voerden het
in Europa in
o
Reeds voor de stichting van het
Mongoolse keizerrijk bereikte een
Chinese uitvinding Europa: het mag
netisch kopjpas.
Aanvankelijk verkeerde men in de
mening, dat de Arabieren het eerste
volk waren, dat een kompas gébruikte
Deze indruk ontstond omdat men de
opvatting was toegedaan, dat de Chi
nezen nimmer een zeevarend volk zijn
geweest. Dit is echter onjuist. Er be
stond een tijd, dat de Chinezen de
eerste plaats onder de zeevarende
ZONDAG 31 OCTOBER 1948
Hilversum I 301 m. 8.00 Nieuw*
8.40 Intermezzo; 9.15 Men vraagt ea
wij draaien; 10.00 Meester trio; 10.30
Briefgeheim; 10.50 De Jonge Fiirre*
fluiters; 11.15 Triangel; 12.00 Achtei
het voetlicht; 12.40 Kinderkoor; 13.00
Nieuws; 13.20 The Romancers; 14.03
Boekenhalfuur 14.30 Zondagmiddag.,
concert; 16.00 The Skymasters; 16.30
Sportrevue; 17.00 Kinderkoor; 17.30
Ome Keesje 18.00 Nieuws; 18.30 Ned.
Strijdkrachten; 19.00 Studiodienst;
20.00 Nieuws; 20.15 Waltztime; 20.43
„Paul Vlaanderen en Ina", hoorspel;
21.20 De Speeldoos; 21.40 „Hersen
gymnastiek"; 22.10 Kamerorkest; 23.00
Nieuws.
Hilversum H 415 m. 8.00 Nieuws;
8.30 Hoogmis; 9.30 Nieuws; 10.00
Kerkdienst; 11.30 Hervormingsdag;
12.15 Apologie 12.40 en 13.25 Orkest
zonder naam; 13.00 Nieuws; 13.50 Spl
neuza; 14.05 Pianoduo; 14.03 Concert
gebouwconcert 15.40 Pianorecital;
16.10 Sportreportage; 16.25 Vespers;
17.00 Kerkdienst; 18.30 Geestelijk®
liederen; 19.30 Nieuws; 19.50 In 't
Boeckhuys; 20.12 Uit en thuis gevari
eerd Zondagavond programma; 22.45
Avondgebed 23.00 Nieuws.
MAANDAG 1 NOVEMBER 1948
Hilversum I 013 m. 7.00 en 8.00
Nieuws; 7.30 en 8.15 Gram. muziek;
9.15 Werken van Bizet; 10.00 Morgen
wijding; 10.30 Voor de vrouw; 10.43
De Regenboog; 11.20 Kamermuziek;
12.00 Orgelspel; 12.38 Gram. platen;
13.00 Nieuws; 13.20 Accordeola; 13.45
Pianorecital; 14.15 Voor de vrouw;,
14.30 „Intercommunaal" hoorspel;
15.00 „H Trovatore" van Verdi; 1700
Voor de jeugd; 17.30 Filmmuziek;
18.00 Nieuws; 18.30 Ned. Strijdkrach
ten; 19.00 Gram. platen; 19.30 Viool
spel; 20.00 Nieuws; 20.15 Promenade
orkest; 20 50 De Ducdalf; 21.10 Volks
concert 22.19 Er zijn er maar weinig;
klankbeeld; 22.30 De nieuwe Noten
kraker; 23.00 Nieuws.
nilvei-sum n 415 m. 7.00 en 8.00
Niuws; 7.15 en 8.15 Gram. muziek;
7,45 Een woord voor de dag; 9.15
Voor de zieken; 9.35 Gram. pla»en;
10.00 Werken voor strijkorkest; lrt30
Jubileum-vergadering van de CHU;
12.33 Werken van Strauss; 13 00
Nieuws; 13.15 Orgelconcert; 14.00 Uit
zending voor de scholen; 14.35 G-am.
muziek; 15.00 Solistenconcert: 16 00
Bijbellezing; 17.00 Voor de kleuters;
17.15 Nederlandse liederen 18.15
Sport; 18.30 Met band en plaat voor
U paraat; 19.00 en 20.00 Nieuws; 19 15
Onder de leeslamp: 2015 Vrij en blij;
20.45 „De erfgenaam van Redcliffe",
hoorspel; 21.25 Orgelspel; 21.50
Haydn-prog-amma; 22.15 Sweelinck-
kwartet. 22.45 Avondoverdenking;
23.00 Nieuws.
volkeren innamen tussen Ohina en In-
dië. Hun schepen voeren zowel op de
Indische Oceaan als naar Oost-Indië.
In een Chinees boek uit het jaar
240 voor Christus wordt een magneet
beschreven als een steen, die ijzer
aantrekt. In de 11e eeuw schreef Shen
Kua een boek waarin werd uitgelegd
hoe een naald magnetisch kan wor
den gemaakt en het principe van het
magnetisch kompas werd beschreven*
Shcn Kua kwam tot de merkwaardige
ontdekking, dat de naald van hef ktm-
pas nooit geheel naa" het Noorden
wijst, doch altijd een weinig afwijkt.
Uit dit alles is het duidelijk, dat de
oude Chinezen de Hunst van het kom-
paslezen volkomen meester waren.
In een nog ouder boek dan "dat van
Shen Kua, geschreven voor iiar
1125 na Christus, wordt het g u-ir'
van het magnetisch kompas voor ».«-
vigatiedoeleinden beschreven. In de
Arabisch litteratuur wordt dit onder
werp eerst na 1125 aangeroerd. Het is
dan ook waarschijnlijk, dat Arabische
zeelieden het kompas in Chinese ha
vens leerden kennen en het in E 'r-tna
invoerden.
FEHir TFTON
door
X AVI ER Dfc MONTEPIN
22 Gedurende enige seconden verloor Rodille zich ge
heel cn al in zijn gedachten, doch eindelyk hieruit ont
wakende, trok hij ue beide juwelenkistjes naar zich toe,
die door Ripainsel achtergelaten waren en waarvan hij
voor honderd francs thans eigenaar was geworden.
Hij plaatste ze onder het volle licht der lamp en be
gon het uit t- proesten van het lachen,
Rodille mijn iongen. mompelde hy, ik bCn tevreden
over je. Je Kunr op een bewonderenswaardige manier
comedie spelen en je bszit de grote kunst om een ander
zo goedkoop mogelijk de kastanjes voor je uit het vuur te
laten halen.
Tegen vijf Louis wat kopen, dat minstens dertigduizend
francs waard is, dat noem ik het non plus ultra van ver
dienstelijkheid. Er bestaat geen komieker iets dan een
dief te bestelen.
Na deze vluchtige a spraak, legde Rodillie op de
kleine schrijf tafel weer alles in de vorige orde, stak de
goudstukken en de bankbiljtten, die in het geldbakje ge
bleven waren in zyn zak, maakte een pakje van de ju
welen en van het zilverwerk, stak de kaars weer aan,
draaide de lamp uit en keerde terug naar het aangren
zende huis door de geheimzinnige doorgang, die hij on
getwijfeld alleen kende.
Nadat hij de drempel overschreden had van het ver
trek, waar wij hem in papa Legrip hebben, zien ver
mommen, sloot hij de kastvormige indieping weer zo
danig, dat men onmogelijk een verborgen opening ach
ter deze planken kon vermoeden, die ogenschijnlijk te
gen een volkomen gave muur aanrustten.
Toen deze voorzorgen genomen waren, begaf hij zich
naar een der hoekeu van het .vertrek, en knielde neer op
de eikenhouten vloer.
Hij zocht en vond zonder veel moeite een soort van
houten pen, vervaardigd van een donkerder hout en
waarop hij nu met alle kracht drukte. Een lang vier
kant van de planken vloer verschoof onmiddellijk op on
zichtbare sponningen en ontblootte een wijde opening en
de eerste treden van een trap.
Rodille stond op nam een kaars en het pakje met
kostbaarheden en daalde de trap af.
Weldra bevond hij zich onder het gewelf van een
kleine zindelijke en op het. oog droge kelder, welks bo
dem zorgvuldig met zand was bestrooid en die alleen
tot bergplaats van lege tonnen scheen te dienen.
Rodille zette een van de tonnen overeind en schoof
haar enige passen op zij. Hij veegde het zand bijeen,
op de plek, waar dit vat gestaan had, lichtte een val
luik op en duizenden van schitterende voorwerpen wer
den nu zichtbaar.
Legrip bracht, nadat hy zyn nieuwe schatten hierbij
had gevoegd, alles weer in de oude toestand, stak de
pistolen in zijn zak, blies het licht uit, verliet het huis
en keerde te voet naar de stad terug.
HOOFDSTUK DERTIEN
EEN MOOI PLAN
Ook de anderen, die hem een bezoek hadden gebracht,
keerden naar Parijs terug, maar veel minder tevreden
dan papa Legrip zelf.
Ripainsel haalde de andere drie in.
Welnu, vroeg hem Vol-au-Vent, heeft de papa met
zijn kronen je behoorlijk behandeld?
Spreek er me niet van, antwoordde Ripainsel.
Waarom niet?
Ik ben beestachtig bestolen.
Door Legrip?
—Neen die Legrip is een oude schurk, dat is zo zeker
als de dag, maar waar niet is, verliest de keizer zijn
recht! 't Is die vervloekte gravin, die zich in de afgelo
pen nacht de vrijheid veroorloofd heeft om misbruik
van mijn vertrouwen te maken jongens en dat wel op
een hemeltergende wijze; de juwelen zijn vals.
Vol-au-Vent begon hartelijk te lachen.
Vind je dat zo kluchtig? vroeg Ripainsel op een
gekrenkte toon.
Waarachtig vind Ik dat kluchtig .antwoordde de
jonge dief met de grootste onbeschaamdheid, waarna hij
vroeg:
En daar de stenen vals waren, heeft Legrip er
natuurlijk de brui van gegeven om ze te kopen?
Natuurlijk, zoals je terecht opmerkt.
Je hebt ze dus nog altijd?
Legrip heeft ze genomen voor de waarde van de
monturen.
Hoeveel heeft hy je daarvoor gegeven?
Honderd francs.
Vol-au-Vent barstte opnieuw in lachen uit, maar thans
kon men duidelijk bemerken, dat hij zijn makker voor
de gek hield.
Wat is er nou weer, lelijke melkmuil? riep Ripain
sel bijna toornig uit. Ik wil weten waarover je lacht,
antwoord of pas op je huid.
Wel verduiveld, ik lach orrt Jou, suffert die j®
bent, om de honderd francs van papa Legrip in je zak t®
steken en nog „dank je" op de koop toe te zegg Ik
lach om het figuur dat Je gemaakt moet hebben, terwijl
de oud® inhalige schraper je minstens een twintigduizend
francs door de neus boorde. Nee, mijn arme Ripainsel,
die papa met zijn kronen is zo dom niet als je wel denkt
Het is er eentje, die ons allen in een zak zou doen en zo
naar de markt brengen om te verkopen.
(Wordt vervolgd).
