Ikmaaider
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
5' JAARGANG N°. 1390
DINSDAG 23 NOV. 194?
Wenst de Republiek slechts
informele besprekingen?
Teleurstellend
Rusland verwerpt het
plan - Bernadotte
meer
Fullriede krijgt
bewegingsvrijheid
Er komen weer pinda 's
Verduistering
i.-iuii' i //,'/y£
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder"-
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar!
Abonnementen 0.30 per week 1J>5 p€r
maand 3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per mm., familiebericht
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verontw. redacteur, J. Zoenen Bureau, fildderstraat hoek Oudegracht - Tel. K 2200 3971
Commentaar uii Djokja
Onder toezicht Commissie van Goede Diensten
Volgens het persbureau Antara heb
ben politieke kringen in Djokja com
mentaar gegeven op de "nieuwe stap
van de Nederlandse regering, die een
delegatie naar Indonesië beeft ge
stuurd voor het voeren van directe
onderhandelingen met de Republikein
se regering.
In Djokja werd gezegd, dat tegen
deze onderhandelingen .,geen bezwaar
bestaat, als de besprekingen met de
Republikeinse regering Informeel riin.
Verwacht wordt, dat de „Republi
keinse regering wellicht vasthoudt aan
het standpunt, dat alle 'ormcle be
sprekingen voor regeling van het In
donesische geschil beho- m te lopen
tussen de twee delegaties onder toe
zicht (aupervision) van de Coinmiss'e
voor Goede Diensten.
BITTERE ERVARINGEN
In dezelfde politieke kringen werd
hieraan toegevoegd, dat de Republiek
veel geleerd heeft van de bittere er
varingen in het verleden, waarbij alle
overeenkomsten, die door de partijen
waren bereikt buiten de Commissie
voor Goede Diensten om, van. geen
waarde en schadelijk voor de Repu
bliek waren.
Volgens deze zegslieden zouden de j
Republikeinen bij voorbaat niet ge
bonden zijn aan mogelijke overeen
stemming, daar een „militaire actie
waarschijnlijk blijft".
Intussen heeft het Republikeinse
kabinet gisteravond over de huidige
politieke situatie én de komst der
Nederlandse delegatie vergaderd.
SPOEDIGE TERUGKEER VAN
HATTA?
Een communiqué van het Republi
keinse ministerie van Voorlichting be
vestigt het reedf eerder gegeven be
richt, dat Hatta verwittigd is van de
komst van de ministers Stikker en
Sassen en de gedelegeerde van het
opperbestuur Neher naar Indonesië.
Verwacht v^rdt, dat Hatta spoedig
naar Djokja zal terugkeren. Dit is
echter afhankelijk van zijn werk en
van de transportmogelijkheden.
't Is noodzakelijk onderstaand bericht
onder de aandacht van net Nederland
se volk te brengen;
Het is zo teleurstellen 1 -elktne weer
te moeten erv men, hoe weinig het
Nederlandse publiek de wens van
Hare Majesteit de Koningin begrijpt,
om zich met haar kinderen vrij cn
ongehinderd onder de mensen te .kun
nen begeven.
Jongeren en ouderen dringen op,
kloppen tegen de ruiten van de auto
of blijven staan, ondanks herhaald -
vriendelijk verzoek langzaam door te
lopen.
Elk gezellig, door de prinsesjes
bedacht plan, zoals bijvoorbeeld het
doen fvan boodschappen ih deze Sint
Nicolaastijd of het bezoek aan een
dierentuin, leidt daardoor tot eèn ver
drietig resultaat.
Nogmaals wordt oud en jong met
klem gevraagd de wens van Hare Ma
jesteit de Koningin te helpen vervul
len.
De strijd in China
Uit San Francisco wordt gemeld,,
dat volgens de Chinese communisti
sche radio de Noordelijke legérs de
stad Paoting, de hoofdstad van de
provincie Hopei,, hebben ingenomen.
Paoting ligt 150 km ten Zuidwesten
van Peiping. De weg naar het ge
bied van Peiping-Tientsin zou thans
voor de door de communisten ge
leide legers openstaan. De radio
voegde er aan toe, dar „het rege
ringsgarnizoen naar het Noorden ge
vlucht is".
AaS beide zijden van de Loenghai
spoorweg wordt zwaar gevochten Ten
Oosten van Haoetsjou zijn de door de
communisten aangevoerde strijdkrsch
ten opnieuw tot de aanval overgegaan
Zii bedreigen zegt Reuter. Nanking
DE TOESTAND IN RAIDERABAD.
De minister van Buitenlandse Zaken
van Haidm-abad. sir Mohammed Za-
froollah Chan, heeft in een brief aan
de voorzitter van de Veiligheidsraad
verklaard, dat de toestand in Haide-
rabad steeds slechter wordt en dat
„snoedig'optreden van de Veiligheids
raad nodig is om de toestand te ver
beteren."
O
Besnrekina over
Jeruzalem
Een verbindingsofficier van het Is
raëlitische leger heeft verklaard, dat
kolonel Mosje Dayan, de commandant
Van de Joodse troepen in Jeruzalem,
binnenkort een bespreking zal hebben
met kolonel Abdoellah el Tel, de
Arabische commandant, over de wijze
waarop het bestand in de heilige stad
het best -kan worden bewaard.
ENGELSE KONING MOET RUST
HOUDEN.
Aan koning George van Engeland
is geadviseerd algehele rust te hou
den wegens een storing van de bloeds
omloop in hef rechterbeen.
Tengevolge van de blokkade is het
niet mogelijk de bevolking in de Wes
telijke sectoren van Berlijn van vol
doende brandstof voor de komende
winter te voorzien. De militaire auto
riteiten hebben daarom het bevel ge
geven tot een vergrote houtkap in de
stad en omgeving. Houthakkers aan
het werk in de straten van de Duitse
hoofdstad.
De Sowjet Unie heeft gisteren in
de vergadering van de politieke com
missie der Verenigde Naties bij monde
van haar gedelegeerde Ts>arapkin me
degedeeld, dat zq de voorstellen van
Bernadotte (de bemiddelings-voorstel-
Icn met betrekking tot de Palestijnse
kwestie) met beslistheid verwerpt.
INMENGING
Tsarapkin zeide, dat „de gehele we
reldpers had toegegeven, dat zij op
het Britse ministerie Van Buitenlandse
zaken waren opgesteld" en verder
betoogde hij, dat wijziging van de
grenzen van de Joodse staat, zoals
deze bij het besluit van de Algemene
vergadering van een jaar geleden wa
ren vastgelegd: „het bestaan zelf van
de Joodse staat in het geding zou
brengen.
Volgens Tsarapkin was de huidige
toestand in Palestina „geheel te wij
ten aan de inmenging van Engelsen
en Amerikanen".
Roozenburg verspeelt
een punt
De uitslagen van de gisteren te
Heerlen gespeelde partijen voor de
tiende ronde van. het toumooi om het
wereldkampioenschap dammen luiden:
Demesmaecker-—Perot 02
RostanKeiler 0—2
Gesthem—Laros 0—2
ChilandRoozenburg 1—1
Post—van der Staay 11
Verpoest was vrij!
De stand luidt thans: 1 Roozenburg
17 uit 9; 2 Keiler 13 uit 9; 3 Gesthem
12 uit 9; 4 en 5 van der Staay en
Verpoest 10 uit 9; 6, 7 en' 8 Laros.
Perot en Post 9 uif 9; 9 Chiland 8 uit
9; 10 Demesmaeüker 2 uit 9 en 11
Rostan 1 uit 10.
AARDAPPELMEEL IN HET BROOD.
Er zal 10 aardappelmeel ®n het
brood worden verwerkt. Deze men
ging begon 22 November.
„Het Transjordaanse Arabische
gioen was in theorie een strijdmacht
van koning Abdoellah, doch in wer
kelijkheid een Britse legermacht, on
der bevel van Glubb Pasja en zijn
officieren", aldus de Russische gede
legeerde.
Polen heeft de Sowjet-Unie gesteund
in het afwijzen der voorstellen van
Bernadotte.
GRATIE?
Verscheidene leiders van de 11 ge
allieerde missies te Tokio bij het in-
ternationale tribunaal, hebben aan de
geallieerde opperbevelhebber in Ja
pan, generaal Mac Arthur, een ver
zoek gericht om het over Tojo. de
voormalige. Japanse premier, uitge
sproken doodvonnis te wijzigen in
levenslange gevangenisstraf.
ONGELDIGE WEDSTRIJDEN.
Wegens het ongerechtigd uitkomen
van twee spelers in het elftal van
Longa, zijn drie gespeelde wedstrijden
van deze Tilburgse eerste klasser on
geldig verklaard.
Noorwegen heeft een Amerikaans
voorstel afgewezen om een deel van
het Zuidpoolgebied te internationali
seren
Het drama Putten
Frits Wilhelm Hermann Fullriede,
die door het Arnhemse Bijzondere Hof
werd veroordeeld tot een gevangenis
straf van 2 jaar en 6 maanden wegens
zijn aandeel in de ondergang van Put
ten, stond gistermorgen voor de Bij
zondere Raad van Cassatie terecht.
„Oberst" Fullriede, evenals de pro
cureur-fiscaal waren tegen het vroe
gere vonnis in beroep gegaan.
Deze Duitse officier werd gisteren
uit de gerechtelijke bewaring ontsla
gen, hjj zal thans naar een kamp wor
den overgebracht, waar Duitsers ver
blijven, die uitgewezen worden. De
uitspraak volgt nog.
ZEER BEGAAN.
Fullriede had in zijn eigen céssatie-
middel aangevoerd, dat door zijn op
treden erger voorkomen werd. De
advocaat-fiscaal verwierp in zijn re
quisitoir het beroep op noodweer,
„want Fullriede had zich kunnen ont
trekken aan de uitvoering van het
tjevel".
De Raad van Cassatie heeft bij bo
vengenoemd besluit overwogen, dat
Fullriede zeer begaan was met het lot
van Putten en hij zou pogingen heb
ben gedaan om het lot van Putten te
verzachten.
O
MARSHALL NAAR V.S.
„De werkzaamheden van de VN te
Parijs hebben een diep wederzijds be
grijpen doen ontstaan" heeft de Ame
rikaanse minister van Buitenlandse
Zaken Marshall o.m. verklaard, toen
hij op het vliegveld van Washington
door president Truman werd begroet.
Formule voor Belgische
koningskwestie
„Dinsdagochtend om half twaalf hoop
ik u de samenstelling van het nieuwe
kabinet bekend te kunnen maken. Ik
heb hedenmiddag definitieve voorstel
len gedaan aan beide partijen en deze
zullen mij morgen om tien uur hun
antwoord doen toekomen. Wij hebben
waarschijnlijk een formule gevonden
voor de koningskwestie en voor de
schoolkwestie. Morgen zal ik u ook
de naam kunnen noemen van de
nieuwe minister van Justitie", ver
klaarde kabinetsformateur Spaak
Maandagmiddag om 18 uur tegenover
de journalisten.
Het werkelijke slachtoffer van deze
regeringscrisis is de katholieke mi
nister van Justitie, Stmye, wens be
leid inzake de berechting van de po
litieke gevangenen aanleiding is ge
worden tot de huidige crisis. Waar
aanvankelijk werd verwacht dat in zijn
plaats een technieus zou worden be
noemd, verluidt thans in politieke
kriitgen, dat Spaak voornemens zou
zjjn een katholiek parlementslid als
minister van Justitie aan te wijzen.
Auteursrechten
De Nederlandse delegatie in de so
ciale commissie der VN heeft heden
de voorstellen van enige delegaties,
om de morele en materiële belangen
van uitvinders en auteurs op te ne
men in de verklaring over de men
selijke rechten, gesteund. De Neder
landse afgevaardigde, prof. Beaufort,
verklaarde: „het principe, dat presta
ties op geestelijk gebied tot zekere
hoogte bezit zijn van üe gehele mens
heid, betekent niet, dat de auteur geen
rechten heeft ten aanzien van zijn
eigen belangen" Hij achtte een spe
ciale voorziening noodzakelijk.
Voorlopig geen uien
naar Engeland
Met ingang van 22 Nov. 1948" heeft
Engeland onverwacht de import van
uien tijdelijk stop gezet, aangezien de
Engelse markt tengevolge van de gro
te eigen productie met uien wordt
overvoerd. In verband met deze maat
regel ligt uiteraard de Nederlandse
export van uien naar Engeland, die
tot dusverre reeds een omvang had
van ca. 20.000 ton, ook stil. Er worden
dan ook aan Nederlandse exporteurs
geen uitvoer-vergunningen voor uien
naar Engeland meer afgegeven. De
import van uien zal Engeland weer
toelaten met ingang van 15 Dec a.s.
of eerder, indien de markt-situatié
zulks toelaat.
GELDIG VAN DINSDAGOCHTEND
TOT DINSDAGAVOND.
RUSTIG WEER.
Koude ochend met oyns overal ne
vel of mist. Later op de meeste plaat
sen doorbreken van de zon D:.j -wis
seiende bewolking. Overigens ovoog
weer met weinig wind en iets lagere
fwnperaturen.
Binnen niet al te lange tijd zullen
voor het eerst sinds de oorlog weer
pinda's voor het publiek beschikbaar
komen.
Weliswaar waren sinds 1945 reeds
enkele schepen met grondnoten in
Nederland aangekomen, doch deze
producten waren uitsluitend bestemd
voor verwerking tot voedingsvetten
-oliën, benevens bescheiden hoeveel
heden ter verwerking van pindakaas.
Dezer dagen zullen wederom enkele
schepen met ca. 3100 ton grondnoten
uit Indonesië in ons land aankomen.
Een gedeelte hiervan (ca. 900 ton) zal,
mits de noten van voldoende kwali
teit zijn, worden gebrand en als pin
da's in de handel gebracht. Voorts
zal een hoeveelheid van ca. 1800 ton
worden verwerkt tot pindakaas, ter
wijl de rest voor diverse doeleinden
is bestemd.
BURGEMEESTER VAN UTRECHT
BENOEMD.
Naar het A.N.P. verneemt is be
noemd tot burgemeester van Utrecht
Jhr. Mr. C. J. A. .de Ranitz, admini
strateur, chef der afdeling hoger on
derwijs van het departement van On
derwijs, Kunsten en Wetenschappen.
ZOUTZUUR OBSTAKEL.
Gistermorgen is te Rijswijk een
vrachtauto, geladen met zoutzuur, in
botsing gekomen met een andere
vrarchtauto. De wagen met zoutzuur
sloeg om en de chauffeur is met grote
moeite uit de cabine gehaald. Hij is
er betrekkelijk goed afgekomen.
Het verkeer ondervond grote stag
natie. Men kon aanvankelijk de auto's
niet benaderen.
VEEVOEDER.
De internationale noodvoedsel-com-
missie maakt bekend, dat zij de inter
nationale distributie van veevoeder na
1 Januari a.s. niet langer zal voort
zetten.
MIDDENSTANDERS PROTESTEREN
Evenals in enige andere steden van
ons land kwamen gisteren in Amster
dam middenstanders bijeen orq een
protest te doen horen tegen de loon-
en prijspolitiek der regering.
SJARIFOEDDIN RUKT OP.
De dienst voor legercontacten meldt,
dat communisten onder leiding van
Sjarifoeddin er in geslaagd zijn de
Republikeinse defensielijn bij Garin-
gan langs de weg Wirosari—Blora te
doorbreken en oprukken in Noorde-
lijke richting.
STAKING OP QUEEN ELIZABETH
TEN EINDE.
De staking onder de bemanning
van de Queen Elizabeth is gisteren
geëindigd, doordat overeenstemming is
bereikt tussen het stakingscomité en
vertegenwoordigers van de Cunard
White Star,
VLIEGTUIG NEERGESTORT
In Zuid-Engeland is een vliegtuig
van een particuliere Britse maat
schappij neergestort. 8 van de 9 in
zittenden zijn om het leven gekomen.
Het vliegtuig is verbrand.
HULP AAN FRANSE MIJNWER
KERS.
Volgens radio-Moskou is de tegen
waarde van ongeveer 55 millioen francs
door de mijnwerkers van de Sowjet-
Unie aan de stakende Franse mijn
werkers gezonden.
DE HAVENSTAKINGEN.
800 Havenarbeiders te Duinkerken,
die zich uitspraken voor hervatting
van het werk op Maandag, hebben
besloten in staking te blijven |it pro
test tegen de arrestatie van de secre
taris van het plaatselijke vakverbond.
DE GRIEKSE KABINETSCRISIS
Papandreoe, leider van de sociaal
democratische partij in Griekenland,
heeft bekend gemaakt, dat de opposi
tie weigert het nieuwe coalitiekabinet
te erkennen en dat hij koning Paul
verzocht heeft er naar te streven dit
kabinet onmiddellijk te ontslaan.
KLEINSTE VLIEGTUIG
In Amerika is proef gevlogen met
de „W.B.", 's werelds kleinste beman
de vliegtuig genoemd, dat een lengte
heeft van vier meter, een vleugel
wijdte van vijf meter en een gewicht
van 68 kilo. De piloot ligt bovenop de
romp vastgebonden.
HEVIGE STORMEN
Stormen, vergezeld van zware re
gens, hebben Bombay en hef omlig
gende gebied practisch van de rest
van India afgesneden. De transport
diensten van de stad zijn stilgelegd.
Er zijn zeven personen om het leven
gekomen en 100 gewond. De wind nam
na de middag in kracht af. Er werd
Schade aangericht aan boten in de
haven.
Neen, waarde lezer, zo erg is hei
niet. We behoeven niet de oudezwar-
te lappen voor de dag te halen. De
doorsneelezer zal er zelfs weinig van
bemerken. Tenzij zij of hij in deze
dagen naar de winkels gaat om Sin
terklaas-inkopen te doen. Nietwaar w«
zijn weer in die tijd. De tijd van de
feestelijk verlichte etalages en de
stralende kindergezichten. Wat treké
de kolennood zich aan van Sinte*»
klaasdrukté bij de Middenstand. Te
kort is tekort en rantsoenering is rap#*
soenering.
En aangezien er weer teveel electrK
citeit verbruikt werd, heeft de over*
heid gemeend maatregelen te moeten,
nemen, teneinde dat gebruik te be-
perken. Die maatregelen komen hier
op neer, dat de etalages verlicht mo
gen worden van 6 tot 10 uur 's avonds
en op de Zaterdag van 4 tot 10 «ur.
We vragen ons af, of deze bepaling
gemaakt is zonder er ook maar enigs
zins bij na te denken. Of er wel enig
overleg met Middenstandsinstanties
over gepleegd is. We kunnen het ons
niet voorstellen. Want als men even
over deze kwestie nadenkt, is deze
maatregel ten opzichte van de mid
denstand zo absurd, dat men de han
den ineen slaat.
De winkels mogen tot 8 uur in de
avond geopend zijn. De etalages mo
gen verlicht blijven tot 10 uur. Dl«
zelfde etalages mogen echter niet ver
licht worden voor zes uur.
Eigenaardig verschijnsel! Tal van
mensen bezoeken de winkels in dé
middaguren. Ze komen met de bus
sen of met de trein aan, zo .tegen een
uur of drie, vier. Ze wandelen in de
winkelstraten. In deze donkere dagen
voor Kerstmis valt de duisternis reeds
snel.
Tegen half vijf, vijf uur kun je in
verschillende etalages al weinig meer
onderscheiden. En daar kojpt de over
heid, die, w*e geven het onmiddellijk
toe, er voor moet zorgen, dat er niet
te veel electrlcitei wordt verbruikt,
maar die tevens het grootste belang
heeft bij een druk bedrijfsleven en een
bloeiende middenstand en die zegt:
Geen verlichte etalages Op een mo
ment, dat er tal van mensen aanwezig
zijn. die tot de kooplustigen kunnen
worden gerekend En kijken lókt nu
eenmaal uit tot kopen.
We vermoeden, dat de Middenstand
organisaties in deze wel actief zullen
zijn. Maar waarom moet het zo ver
komen? Waarom kunnen deze dingen
bovendien niet plaatselijk geregeld
worden, temeer daar de plaatselijke
polifie-autoriteiten er op hebben toe
zien. Het is jammer, dat deze maat
regel zo is. Laten we alsnog honen,
dat er voor de komende Sinterklaas
en andere feestt?nog verandering
in wordt gebracht.
Het zakenleven heeft al beperkende
bepalingen genoeg. Bepalingen, die
helaas dikwijls niet te vermijden zijn.
Dat is hier echter «lef 3iet geval
v. Z.
^§1
onze kleine tovenaar
©5721