Ikmaaidei'
5' JAARGANG N° 1398
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
DONDERDAG 2 DEC 1948
Deense politie ontmaskerde
valse-muntersbende
De vriiheden van
de mens
"MMOHWÉIJ
Sjarifoeddinis thans
gearresteerd
Baby-prins krijgt een heus huis
De toestand in opgegeven Hsoetsj ou
meer dan wanhopig
Eis tegen Goedewagen15 jaar
Roozenburg
wereldkampioen
Zeep etc. nu vrij
„Schrik van de werf.
stond terecht
Huishoudboekje
Uitgave Stichting „De Vry« Alkmaarder";
Exploitatie N V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand ƒ8.65 p. kwart by vooruitbetaling
Advertentie# 14 et per mm., familieberich
ten 18 ct By contract aanzienlijke korting.
Vtrootw. r»dact«ur. J. y. Zooptn Buieau, ilddeittraa» hoek Oudegracht Tel. T «00 J97I
Scandinavië en West-Europa waren
operatieterrein
De Deense politie is erin geslaagd een valse-muntersbende, die reeds eni
ge jaren op grote schaal valse dollars in Europa in omloop brengt, te ont
maskeren. De valse dollars werden opgemerkt door een deskundige van
de Deense nationale bank, die verklaarde, dat het geld ternauwernood van
echte doUars te onderscheiden is.
De valse-muntersbende werd niet al leen reeds jarenlang door de Ameri
kaanse politie gezocht, doch ook door de politie van vele andere landen,
om. Nederland en België.
In Kopenhagen werd de rubberhan
delaar Sterling .gearresteerd. Hy heeft
van twee buitenlanders 4400 dollars
gekocht voor 35.000 kronen en eerst
l»ter ontdekt, dat zy vals waren.
De buitenlanders hadden nog veel
grotere hoeveelheden dollarbiljetten en
notmden zich tegenover Sterling Fraen
kei en Weintrop. Zy waren 'n het bezit
gekomen van valse Nederlandse passen
VERBAND MET WAPENSMOKKEL?
Het zou niet onmogelijk zijn. dat in
ke? Deense bericht genoemde Fraenkel
dezelfde is als Ludwig Fraenkelr een
Tsiech van geboorte en Nederlands in
gezet,ene. Hij had deel in de opzien
barende zaak van een internationale
bende, die handelde in wapens, waar.
▼an destüds een deel gevonden is in
het douanedepot te Rotterdam Deze
Fraenkel heeft een broer in Antwer
pen, waar zich het hoofdkwartier van
de valse-muntersbende bevindt en
waarheen de twee Deense politie-hmb
ten aren vertrokken zijn.
Het wordt hier te lande niet uitge
floten geacht, dat de valse dollars af
komstig zifn uit Duitse of Oostenrijk-
te kampen voor verplaatste personen
of zelfs ,dat het hier restanten betreft
▼an een grote voorraad valse dollar-
De sociale- commissie der VN heeft
«en nieuw handvest voor de vrijheden
van de mens aanvaard. Het roept de
gelijkheid van.alle mensen uit, zonder
onderscheid naar ras, kleur, sexe, taal
godsdienst of politieke overtuiging.
Niemand mag willekeurig gearresteerd
of verbannen worden of onderworpen
worden aan marteling, onmenselijke
behandeling of onmenselijke straf. Ie
der mens heeft het recht in andère
landen asyl voor vervolging te zoeken.
Huwbare mensen van verschillende
gexe hebben het recht te trouwen zon
der beperkingen betreffende het ras,
nationaliteit of godsdienst. In het hand
vest wordt vrijheid van meningsuiting
en van vergadering voorgestaan
«n voorts de vrijheid van godsdienst
en van vrye verkiezingen.
Ieder heeft recht op de nationaliteit
van zijn land en het gelyke recht open
bare funcies uit te oefenen in zijn
land. De wil van het volk, zoals die in
periodieke en eerlijke verkiezingen
tot uiting komt, is de basis voor het
gezag. Ieder heeft het recht te werken
met gelijke betaling voor gelijk werk
en het recht op bescherming tegen
werkloosheid. Arbeiders mogen vak
verenigingen stichten en zich by vak
verenigingen aansluiten. Zij hebben
recht op een redelijke arbeidstijd en
op periodieke betaalde vacanties.
Totaal 250 Ned. ex-militairen gaan
11 December naar Australië. Onze te
genvoeters hopen op nog meer emi
granten ook uit Noorwegen. Dene
marken, België en Frankrijk.
Tegen drie Ned bewakers van her
Duitse kamp Mauthausen is de dood
straf geëist. Zij presteerden het o.m.
gevangenen eerst een warm bad te ge
ven en hen vervolgens tijdens 15 gra
den vorst buiten met de brandspuit
nat te spuiten.
biljetten, die Himmler indertyd heeft
laten aanmaken. Reeds in 1946 heeft
de Amerikaanse recherche in deze zaak
een onderzoek in ons land ingesteld.
De Deense politie meent, flat de
valse dollars in een drukkerij in een
Zuid Europese staat vervaardigd wor
den.
Geldig tot Donderdagavond
WEINIG BEWOLKING
Zwakke tot matige wind tussen Zuid
Oost en Zuid. Weinig bewolking, 's
Ochtends op vele plaatsen eerst nog
lichte vorst en hier en daar nevel of
mist. Later op de ochtend en "s mid
dags temperaturen overal oplopend tot
boven het vriespunt.
Reuter meldt, dat Amir Sjarifoeddin
door de Republikeinse troepen is ge
vangen genomen btf de kampong
Klamboe. Nog andere communistische
leiders werden tegelijk met Sjarifoed
din gevangen genomen, o.a. Soeripno.
Reuter zegt hierbij, dat door deze ar
restaties practisch een einde is geko
men aan de republikeinse veldtocht
tegen de communistische opstandelin
gen.
Sjarifoeddin en Soeripno trachtten
door moeras en alang-alangvelden
ontkomen. Sjarifoeddin was gekleed
in pyamajas en sarong en ging barre
voets. Hij was ongeschoren en lange
haren bedekten zijn hoofd. Hy hinkte
en was iets magerder geworden ten
gevolge van dysenterie, die hij in de
laatste vijf dagm had opgelopen. Sja
rifoeddin verklaarde, dat hij niet van
plan was geweest naar het Ned. gebied
over te steken, doch dat hy als hande
laar vermomd naar Solo en Djogja
had willen terugkeren.
Op de Quality Fair tentoonstelling in Londen is dit miniatuur-buiten
huisje te zien, dat Prinses Elizabeth als geschenk voor haar jonggeboren
zoon heeft aanvaard. Het is vervaardigd door drie Londense brandweer
lieden, die tijden8 de, oorlog in hun vrije tyd speelgoed maakten voor de
kinderbewaarplaatsen.
Reeds strijd bij Pengpoe
Volgens piloten heerst in Hsoetsjou
paniek en verwarring,' nadat de cen
trale regering besloot de stad van
800 000 inwoners prys te geven. Solda
ten en officieren vochten om de wei
nige plaatsen in vliegtuigen, die rijst
aanvoerden. In sommige gevallen ste
gen overvolle toestellen op, terwijl er
nog mensen aan de deuren hingen
De ziekenhuizen liggen vol gewon
de soldaten van"'het regeringsleger en
de verzorging is onvoldoende. Sommi
ge piloten, die-voorraden aanvoerden
lieten deze vallen uit vrees, dat aan de
toestellen schade zou worden toege
bracht door mensen, die trachtten tilt
de «tad te geraken. De vliegtuigen der
luchtmacht zijn van het vliegveld van
Zonder dat de belang, e^ing bijzon
der groot was stond gi.iermorgen in
Den Haag terecht Prof. Dr. Goede-
waagen, tijdens de bezetting van No
vember 1940 tot Januari 1943 secreta
ris-generaal van het departement van
Volksvoorlichting en Kunsten, Jater
hoogleraar aan de Utrechtse universi
teit. De tenl^s^légging vermeldde ze
ven beschuldigingen, voornamelijk be
trekking hebbend op zyn pogingen om
Nederlandse instellingen op cultureel
gebied-te nazificeren
Allereerst kwam het beruchte jour-
nalistenbesluit ter sprake De Ned.
Journalisten Kring werd opgeheven
door Goedewaagen en vervangen door
het verbond van Nederlandse journa
listen, een besluit, dat volgens de ge
tuige Mr. Rooy, hoofdredacteur van
de NRC, als een knellende band werd
gevoeiu. Verdachte had ook niets ge
daan toen hy wist, dat de hoofdre
dacteur en de directeur van het Han
delsblad gearresteerd zouden worden.
De heer De Clercq, voorz. van de
AVRO, noemde de wyze waarop de
opheffing van de omroepverenigingen
geschiedde diefstal, terwyl de directeur
van de Ned. Bioscoopbond getuig
de, dat alle moeilykheden met Duitse
films hoofdzakelijk aan het departe
ment te wyten waren geweest Ver
dachte ontkende dit: „De bevelen kwa
men uit Berlijn", zeide "hij.
Enkele andere geihigen verklaar
den, dat Goedewaagen steeds had ge
poogd NSB-invloeden te keren. Hy zou
ook hebben medegewerkt het.lot van
Joodse Nederlanders te verzachten.
In een uitvoerig requisitoir eiste de
proc.-fiscaal Mr. Baron van Voorst tot
Voorst tenslotte een gevangenisstraf
van 15 jaar met aftrek en verbeurd
verklaring van verdachte's bibliotheek
ter waarde van f 7000
de stad opgestegen omdat het vyan-
delijke artillerievuur te veel naderde.
Volgens militaire berichten is er thans
nog slechts een klein garnizoen ach
tergebleven: een deel van het 400.000
man sterke regeringsleger zou naar
het Zuiden zijn getrokken om de ver
dediging van Pengpoe te steunen.
De verdedigers van Pengpoe, waar
zwaar artillerievuur klinkt, trachten
contact te maken met deze troepen uit
Hsoesjou.
HJir gemeld w>rdi hebben de re
geringstroepen in Noord-China de om
muurde stad Loaensien, 180 km noor
delijk van Tientsin verlaten.
MEVR TSJANG KOEL
ONTVANGEN
De Amerikaanse pers reageerde koel
op de aankomst van Mevr. Tsjang Kal
Tsjek, zo seint Reuter. Ook de ont
vangst van officiële zyde was koel. Er
was geen onderhoud gearrangeerd met
dé minister van Buitenlandse Zaken
George Marshall, noch met de onder
minister Lovett. Haar naam kwam niet
voor op de bezoekerslijst van president
Truman.
Men verwacht algemeen, dat haar
verzoek om hulp geen weerklank zal
vinden.
Roozenburg heeft i» IJmuiden door
winst op Rostan zijn totaal aantal pun
ten op 31 gebracht, waarmee hy de
titel van wereldkampioen heeft ver
worven aangezien dit totaal door geen
der andere deelnemers kan worden
bereikt.
De uitslagen van de gisteravond ge
speelde partijen waren:
DemesmaeckerPost 11
RostanRoozenburg 02
Verpoest—v. d. Staay 1—1
Ghestem—Keiler 11
Pero{Laros 02
Stroombeperking: ernstige
waarschuwing
De minister van economische zaken
vestigt nogmaals de aandacht op de
noodzakelykheid het electrieiteitsver-
bruik in de spitsuren te beperken. In
dien dit niet geschiedt zullen zonder
verwijl strenge maatregelen worden
getroffen.
Het is dus op werkdagen (behalve
't Zaterdags) verboden in de spitsuren
van 7 tot 9 uur en van 36 tot 18 uur
electriciteit te gebruiken voor de bui
tenverlichting van openbare gebouwen
hotels, café's enz.
Etalage-verlichting is uitsluitend ge
oorloofd op de eerste vijf werkdagen
tussen 6 en 10 uur 's avonds en op
Zaterdag en Zondag tussen 4 en 10
uur 's avonds. Het verbod op lichtre
clame blyft onverminderd van kracht.
DRIE GEVANGENEN ONTVLUCHT
UIT LEEUWARDEN
Twee Amsterdammers, opgesloten
in de Leeuwarder gevangenis, waren
behulpzaam bij verbouwingswerkzaam
heden op de binnenplaats. Tijdens de
mist wisten zy over een der muren te
klemmen en ondanks yverig speuren
is het nog niet gelukt hen terug te
vinden. Een andere gevangene, wegens
moord tot 20 jr veroordeeld, waarvan
hij 16 jaar had uitgezeten, werd voor
waardelijk in vrijheid gesteld. Hy over
jrad de voorwaarden en werd op
nieuw ingesloten. Toen hy in het Di-
aconessenhuis moest worden opgeno
men, nam ook hy de benen en is nog
stee as zoek.
PRIJSVERHOGING VAN KRACHT
Ingaande vandaag zijn alle beper
kende bepalingen t.a.v. de productie
van en de handel in zeep, zeeppro-
ducten, was- en reinigingsmiddelen,
gecalcineerde- en kristalsoda vervallen
Nu mogen deze artikelen in elke ge
wenste soort worden geproduceerd en
geheel vrU worden verhandeld.
In de regeringsverklaring van 27
October j.1. was reeds aangekondigd
dat de pryzen voor zeepproducten
moeten worden verhoogd.
Thans zijn de maximumpryzen voor
zeepproducten als volgt vastgesteld:
Waspoeder: 23 cent per pakje van
250 gram, toiletzeep 30 cent per stuk
van 90 gram, huishoudzeep 34 cent per
dubbel stuk van totaal 225 gram, zach
te zeep f 1.04 per kg. De prijs voor
scheerzeep blijft ongewyzigd.
BRANDSTOF KOMT NIET VRIJ
Het ligt niet in het voornemen de
brandseoffendistributie in de loop van
dit stooksezoen op te heffen, zo is
officieel medegedeeld.
Het bonvrij-verkopen van brandstof
fen, die onder de distrlutiebepalingA
vallen, blyft derhalve verboden Tegen
overtreding van <Ht verbod zal streng
wórden opgetreden.
De 29 jarige Duitser J. Kusch had
zich gister als oorlogsmisdadiger te
Amsterdam te verantwoorden wegens
zün optreden als lid van de Duitse
werfpolitie te Den Helder. De ver
dachte, die m Nederland geboren is
en uitstekend Nederlands spreekt, was
in 1940 lid geworden van de SS en
kreeg in 1943 de functie by de werf
politie. Vyf getuigen legden verklarin
gen af over de wyze waarop K de
Nederlanders voor kleinere of grote-
're'vergrfipèn mishandelde met de
vuist. Eén hunner had hij de tanden
uitgeslagen, een ander zou hij heb
ben geschopt. K ontkende deze mis
handelingen te hebben gepleegd De
procureur-fiscaal laakte In scherpe be
woordingen verdachte's optreden. „Zijn
gedrag is nog meer te veroordelen, om
dat hy zyn gehele leven In Nederland
heeft gewoond en hier gastvrijheid
heeft genoten". De eis was negen jaar
opsluiting.
Wassen beelden bevolken
koffiebar
Voor een koffiebar in he centrum
van Den Haag blyven vele voorbygan-
gers even staan om te zien wat zich
daarbinnen afspeelt. Een dronkemans-
rel misschien? Nee, die hoeft men in
een koffiebar niet te verwachten De
bezoekers aan ieder tafeltje is er
tenminste één neergestreken zitten
integendeel heel rustig van hun bakje
troost te genieten en een witgejaste
kellner staat ergens een genoeglyk
babbeltje te maken. Dat is de eerse in
druk, wanneer men door het raam de
bar biitfienkijkt.
B'j nadere beschouwing zal men ech
ter merken dat'kellner en bezoekers
zich zo rustig houden omdatzij
whsseneelden zyn. Hoe dat komt
wordt dhideUjk, wanneer men de voor
het ;sam hangende publicaties even
leest. Uit de eerste zal men vernemen
dat de koffiebar bij rechterlyk vonnis
voor twee maanden is gesloten, we
gens overtreding der prysvoorschriften
In de tweede zet de eigenaar uiteen,
dat in Juni 1946, toen hy zijn over.
treding beging, „verschillende artike
len niet langs normale weg te beko
men" waren en dat hy wel genood
zaakt was te hoge prijzen te bereke
nen. Namens de vaste bezoekers, die
het blijkbaar al weten, heeft hy aan
eventuele andere belangstellenden het
adres op van een naburig etablisse
ment waar zy terecht kunnen zolang
hy zelf alleen aan wassenbeelden gast
vryheid mag verlenen. Dit andere eta-
blissament heet „Eliza's vlucht"
Méér dan ooit horen we tegenwoor
dig spreken over het huishoudboekje.
Hetgeen in verband met de loon- en
pryspolitiek verklaarbaar is. Zelfs het
Centraal Bureau houdt zich regelmatig
bezig met het huishoudelijk budget en
aan de hand van de uitkomsten van
het onderzoek, dat dit bureau regelma
tig instelt, wordt dan becijferd of ei>
een gunstige of ongunstige wending is
gekomen in de verhouding tussen lo
nen en pryzen.
Wij wllen niet ontkennen, dat dit een
uitermate nuttig werk is Het is in het
belang van de Nederlandse volkshuis,
houding, dat we zo ongeveer weten,'
wat er in een arbeidershuishouding
aan de hand is. Tegen de wijze w---op
het huishoudboekje wordt opgezet en
de manier waarop aan de hand daar
van de looncalculaties worden verricht
hebben we echter ernstige bedenkingen
Terwijl we toch met nadruk willen
verklaren, dat we voorstanders zijn van
evenwieht tussen lonen en prijzen
Ons grote bezwaar is, dat wordt uit
gegaan van een berekening, waarby
de noodzakeiykste onkosten voor le
vensonderhoud worden genoteerd. Maar
ook niet méér. Wat dat betekent, be
selft men pas goed. als men in
tijd langs de etalages wandelt en daar
verschillende voorwerpen ziet. die el
ke arbeider eens graag aan zijn vrouw
en kinderen zou willen geven. Daar
kan in de meeste gevallen geen spra
ke van zyn Speciaal in die gevallen,
waar de arbeiders in fabrieken w» Non
en er in het loon zeen enkele speling
is. Ook in gevallen, waarin tal van
beambten verkeren. De toestand is zo,
dat men kan rondkomen, maar zich
geen enkele luxe kan permitteren.
Ondanks jarenlange stryd en tal van
sociale voorzieningen is het leven van
een zeer grote groep van onze bevol
king nog steeds sober. Als we dit
woord gebruiken, maken we ons niet
aan overdrijving schuldig. Nu is luxe
niet bepaald een levensbehoefte We
stellen ons zelf echter de vraag, waar
de luxe begint. En dan hebben we spe
ciaal het oog op de prijzen, die ge
vraagd worden voor goede boeken Het
is een lofwaardig streven, dat ve^chü
lende uitgeverijen proberen goedkope
series boeken aan de man te b-eneen.
Als men echter buiten deze serie? om
iets wil kopc\ vervalt men al heel
gauw in de prijs van een gulden of
En daarmee hcudt het huishoudboek
je geen rekening. Logisch, zullen wel
licht velen zeggen Inderdaad: uit een
oogpunt van economie logisch. Ont
zaglijk gevaarlyk echter uit een cul
tureel standpunt bezien. Want dan be
tekent het, dat een zeer groot deel van
ons volk bewust moet worden uitge
sloten van elk cultureel werk. Tenzij
ze zich uit de maag sparen, om de
geest te kunnen voeden.
Ook in verband hiermee schijnt het
ons noodzakelijk, dat het minimum
van het huishoudboekje aan een nauw
gezet onderzoek wordt onderworpen
opdat de laagste lonen omhoog gaan.
vZ.
De Tweede Kamer heeft gister een
wetsontwerp tot samenvoeging van de
Groninger gemeenten Hoogezand en
Sappemeer aanvaard.
Sinterklaas is gisteren in Amster
dam gearriveerd- De belangstelling
werd slechts overtroffen door die van
de inhuldigings plechtigheden. In in
tieme kring werd de 71 jarige Sint
•Eduard Verkade gehuldigd.
Controle In Amsterdam heeft uit
gemaakt, dat 7 van de 8 voetgangers, 2
van de 3 wielrijders en 7 van de 8 au
tomobilisten zich weinig of niets van
de verkeersregels aantrekken
onze kleine tovenaar
