Ikmaatilei'
n.-hollandse
pers 1945
Amerikaans wereldprogram voor
militaire hulp in voorbereiding
VRIJDAG 31 DEC. 1948
!6EN°30NHEftBtjN
Treffende gelijkenis met
leen- en pachtovereenkomst
Tien woningen te Oldenzaal
binnen een uur afgebrand
S' JAARGANG N° 1422
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.30 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per mjn., familieberich-
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht TeL K 2200-3971
Geestelijk leven
Dikwijls heeft de kerk het verwijt
moeten horen, dat zij de maatschappe
lijke Ontwikkeling niet bijhouden kan
hoogst zelden leiding geeft en bijna
altijd te laat hare belangstelling toont.
Helaas moet men de juisheid hiervan
erkennen. Maar toch beleven wij nu
een voorbeeld, dat in een andere rich
ting wijst.
Terwijl de kerk reeds op 25 Decem
ber haar nieuwe werkjaar begon, volgt
pas op 31 December de oudejaarsdag
Het is begrijpelijk, dat op die dag
de mensheid terugziet op het verstre
ken jaar. De herinneringen rijzen op
zonder dat men zich daarvoor behoeft
in te spannen. Wat is er niet veel
gebeurd, daf een zeer sterke indruk
maakte; en wat gebeuren er in de
laatste dagen geen ontroerende, angst
verwekkende dingen! Ieder is er vol
van, ieder worstelt er mee En het
of men de vraag hoort: kerk. w?t
zegt gij hiervan? Gij hebt op het
Kerstfeest jubelend gewaagd van het
Licht, dat de aarde bestraalt. Het
Gloria in exceïsis Deo, het Ere zii
God in de Hoge klonk in alle kerken:
vrede op aarde, in mensen een wel
behagen! Och ja. Maar nu is de feest
dag met zijn bijzondere stemming
voorbij Daal nu eens van uw duize
lingwekkende hoogte naar beneden;
matig uw geestdrift; plant uw voeten
stevig in het stof van aarde. Bezie
de mensenwereld nu eens met heldere
ogen, niet zoals gij ze wellicht ge
droomd hebt, maar zoals zij nu een
maal is in klare, harde werkelijkheid.
Wat zegt gij nu? Wat kunf gij nu met
uw Blijde Boodschap beginnen? En
ja; dan kan -te kerk a n *"e/.-> recht
streekse vragen niet ontkomen. En dat
wil zij ook niet. Onbewimpeld moet
zij erkennen, dat de dingen der wer
kelijkheid zo hard, zo schrijnend, zo
lelijk zijn als de vragers zeggen.
Maar dan mag de kerk op haar
beurt ook wat zeggen.
Na de oudejaarsdag volgt een nieuw
jaarsmorgen en daarna nog een tyeel
lange toekomst
Hoe die toekomst wezen zal hangt
voor een onmetelijk groot deel af van
het werk. dat God mef deze wereld
b'feOn men Hij Jpvns ChpStuc uitzond
onder de mensen. Dat de wereld er zo
droevig uitziet komt waarlijk niet
door het Evangelie, maar door de on
gevoeligheid der harten om het te
verstaan en op te volgen mef inge
spannen k-aoWn. God laat deson
danks de verdwaalde wereld niet in
de steek. De verschijning van Chris
tus behoudt haar waarde. Zegen is
er van uitgegaan, zegen gaat er van
uit, en ook in de toekomst zal ieder
ontvankelijk mensenhart die zegen
kunnen ervaren God waagt het\ met
deze wereld Hij blijft de uitnodiging
tot ons zenden, In Jezus Christus
roept Hij zondaren tot zich. Ook u.
ook mij. 't Armste kind wordt niet
verstoten, niemand wordt er uitgeslo
ten; allen roept Hij tegelijk tot Zijn
eeuwig koninkrijk. .God dwingt niet
Hij nodigt uit. Hij wil, „dat zachte
krachten zeker zullen winnen." Maar
wij! Wij laten ons telkens weer aflei
der van het goede spoor. „Niet met
de wapenen van de barbaren" is er
duizend en nog eens duizend malen
met warme instemming gezongen. En
toch komen wij telkens weer op de
weg van het geweld Gij wilt het
niet, ik wil het niet, een ander wil
het ook niet. En foph brengen wij als
gemeenschap van gebrekkige, zondige
mensen «teeds weer over ons wat el
lende brengt over allen. Wij willen
ophouden met hef lichtvaardig beoor
delen van wat anderen doen. Wij wil
len ernst maken met het onderzoeken
van o- —n h"-» en eigen leven Wij
nemen de boodschap van het Kerst
feest mede in het nieuwe jaar.
God roept en in Hem is de kracht,
die onze zwakheid staalt
Dif is de vreugde, dat Hij het doel
en onze vaart bepaalt.
Dat Hij ons over grenzen heen
laat zien het groot gezicht
van aller mensen broederschap
in 't ene god'lijk licht.
Gez. 121:2.
K. Nobel
SJ
WEINIG VERANDERING IN
TEMPERATUUR
Geleidelijk weer tot krachtig toe
nemende wind uit Westelijke richtin
gen. Zwaar bewolkt met later enkele
opklaringen. Tijdelijk regen of sneeuw
hiei en daar in de vorm van buien.
Weinig v--. dering in temperatuur.
Naar Reuter uit kringen van de Amerikaanse departementen van bui
tenlandse zaken en defensie verneemt, zal de Amerikaanse regering het
nieuwe Congres de volgende week Vragen een wereldprogram voor mili
taire bijstand goed te keuren, waardoor de V. S. hulp kunnen verlenen
aan elk „vrij land", wanneer bet deze hulp nodig heeft. Militaire hulp aan
West—Europa, Griekenland, Turkije en waarschijnlijk China zal terstónd
in dit werellprogram worden opgenomen.
In het wetsontwerp zullen geen namen worden genoemd en de regering
zal daardoor ruime bevoegdheid hebben om elk land uit te kiezen, dat
volgens haar op een bepaald ogenblik hulp nodig heeft.
Het programma zal in vele opzich
ten overeenkomen met het leenen
pachtprogram tijdens de oorlog, toen
ondanks krachtige tegenwerpingen van
het congres de president de bevoegd
heid verkreeg om „hulp te zenden aan
elk land, welks verdediging de pre
sident van vitaal belang acht voor de
verdediging van de V. S."
Volgens officieuze schattingen be
dragen de kosten van het program
in het eerste jaar ongeveer 2% mil
liard dollar. Zoals de minister van
defensie, James Forrestal, Woensdag
zei, zal het program „op bescheiden
voet" beginnen ongeveer 2 milliard
dollar voor West—Europa, 350 millioen
dollar voor Griekenland en Turkije
en 125 millioen dollar voor China
hoewel dit geheel afhangt van het re
sultaat van de huidige gebeurtenissen
aldaar.
SNELLE HULP.
In kringen, welke in contact staan
met de ministeries van Buitenlandse
Oliecentrum Djambi bezet
Van officiële zijde werd gister te
Batavia gemeld:
Op 29 December hebben Nederland
se troepen de olieterreinen nabij Djam
bi bezet. De terreinen werden over het
algemeen in Onbeschadigde staat aan
getroffen. Pogingen tot brandstichting
resulteerden slechts in enkele Onbe
langrijke branden. De tegenstand was
gering.
Op Midden Java werd de stafchef
van de Siliwangi divisie. Daanjahja
die o.m verantwoordelijk is voor de
nfiltrafiet naar fer'e-aal West Java. ge
vangen genomen. Bij locale zuivering?
acties op Java werden o.m. de plaat
sen Poerwodadi en Djombang bereik?
Het oliecentrum Djambi was hei
'ar ts'e belangrijke economische bezi»
var, de Republiek. Japanse deskundi
gen waren hier achtergebleven om de
oliewinning mogelijk te maken. Er w?
■■en uitgebreide maatregelen getroffen
om de olievelden te vernietigen voor
aankomst van Ned. t-o«t>en. doch Ne^
narachutisten konden dit voorkomen
^emotorj-eende trOeo->»i van de mari
ne berfiilr»en kOrt daarna over lapd
het oliegebied.
Mi-Melhrrrnis' kerk
uitgebrand
Gistermorgen om half elf ontstond
brand in de Ned. Herv. Kerk te Mid-
delharnis. Vermoedelijk door kortslui.
ting vond de brand zijn oorsprong in
het koor en nam terstond zulke grote
afmetingen aan, dat dit deel van de
kerk vrijwel onmiddellijk ln lichter
laaie stond. Ook het plafond begon
spoedig te branden en weldra sloegen
He vlammen uit het dak. De brand
weer van het gehele eiland Goeree-
Overflakkee werd naar Middelharni
gedirigeerd. Met 14 stralen werd de
strijd tegen het vuur begonnen. De
toren heeft men weten te behouden
doch helaas is het kostbare kerkorgel
ve-ioren gegaan.
Om 13 00 was de brand bedwongen
Alleen de muren zijn blijven staan.
Het ke-karchicf kon worden gered.
Het orgel was een pneumatisch orgel.
'*i 1904 pebouwd door de Orgelbouwer
Mnarschalkerweerd uit Utrecht.
De kerk is een laat-Gothische kruis
kerk, die dateert van omstreeks 1450
Zij werd omstreeks 1500 vergroot door
'oevoeging van een Noorderziibeuk aa-
het voordien eenbeuki°e schip. De to
-en is in 1811 beroofd van de stut?
met neer. welke is afgebeeld on Hob-
bema's schilderij „LaanMe van Middel,
^arnis'' in de National Gallery te Lon-
'°n In 1904 is de kerk gehe»l uitge
brand en vervolgens he-bouwd me?
'-et oude muurwerk. Sinds kort was
g°bouw voor 500.000 gulden ver
zekerd.
zaken en van defensie, wordt speciale
nadruk gelegd op de wens van Tru
man's regering tot vrijheil van optre
den, waardoor snelle actie mogelijk
wordt.
De „methode om geen namen te
noemen", zou de regering in staat
stellen de beschikbare fondsen, met
inachtneming van de behoef:en der
strefegie, toe te wijzen. Indien het
aantal aan het ontworpen Noord-
Atlantische verdedigingsverdrag deel
nemende landen zou worden uitge
breid, zouden nieuwe leden van het
programma kunnen profiteren, zonder
dat hiervoor eerst de goedkeuring van
het Congres zou behoeven te worden
gevraagd. A's voorbeeld werd in die
verband de wens van de regering ge
noemd om ook aan Italië, binnen het
kader van het in het vredesverdrag
veroorloofde, militaire hulp te ver
lenen.
Het is niet waarschijnlijk dat Italië
rechtstreeks deel zal nemen aan het
NoördAtlantische verdedigingsver
drag, doch een regeling als de voor
gestelde zou de Amerikaanse regering
in staat stellen het te helpen, zonder
dat hiervoor enige nieuwe wet nodig
zou zijn.
EEN BELANGRIJKE GEBEURTENIS uit het voorbije jaar? Nee, 't
zijn vrolijk lachende kinderen, die vanzelfsprekend héél wat minder
ernstig kijken dan gewichtige hoge heren.
Zeventig inwoners van Oldenzaal
zijn gisteravond dakloos geworden,
toen een blok van 10, zeer oude en
kleine arbeiderswoningen tot de grond
toe afbrandde. Een RK schoolgebouw
werd gevorderd en de zwaar getrof
fen gezinnen, waarbij zeer veel kin
deren, werden daar ondergebracht.
Vijf minuten voor zes werd Ie brand,
weer gealarmeerd, doch zij kon ten
gevolge van de krachtige wind 30
km per uur) Practisch niets uitrich
ten en heeft zich er toe moeten beper-
ZEPPELINS VOOR DE
LUCHTBRUG
Dr. Hugo Eckener, de tachtigjarige
Duitse Zeppelinbouwer, heeft aan
Reuter verklaard, dat men in de Ver.
Staten plannen onderhanden heeft voor
de bouw van Zeppelins ten behoeve
van de luchtbrug naar Berlijn. Een
vijf en twintigtal van deze Zeppelins
zou het huidige luchtbrugtransport
verzorgen.
DR. DREES DENKELIJK MAANDAG
A.S. NAAR INDON-^SIë
Het vertrek van minister-presdem
dr. W. Drees naar Indonesië zal ver
moedelijk worden bepaald op Maan
dagavond 3 Januari. Hoelang de mi
nister-President in Indonesië zal ver
toeven is niet te voren te bepalen. Tij
dens zijn afwezigheid zal minister Van
Maarseveen als ministerPresident op
treden.
r"n
Kistjes na diensttijd uit
de tijd
Volgens een legerorder is het
r.u aan alle korporaals en sol
daten toegestaan na afloop van
de eerste opleiding van 6 we
ken, uitsluitend buiten dienst,
bruine lage schoenen te dragen.
Deze schoenen moeten aan
voorgeschreven eisen voldoen
en vooraf door de compagnies-
of overeenkomstige comman
dant zijn goedgekeurd. Bij deze
tenue moeten de door het rijk
verstrekte sokken of eigen
khaki-sokken worden gedragen
ken de nabij gelegen woningen, wel
ke door de verzengende hitte en de
vonkenregen gevaar liepen, met twee
stralen nat te houden. Tegen kwart
over zeven was er van de 10 wonin
gen nog slechts een smeulend restant
over. Het huisraad van 6 of 7 wo
ningen is practisch geheel naar buiten
gesleept. Met bijlen en andere voor
werpen sloeg men de ramen van de
woningen, die uit huis met kleine zol
derverdieping bestaan, in en ijverge
handen repten zich om de inboedels er
uit te halen. De hitte was zo groot, da»
het huisraad, dat aan de overkant van
de weg was opgestapeld, ijlings een
tweede maal moest verhuizen om het
buiten het bereik van de vonken te
brengen.
KLM-Constellation
uit Basra terug
Gisteravond om kwart over negen
landde op Schiphol de KLM Constel
lation, die op 22 December naar Ba
tavia vertrokken was,, doch niet ver
der dan Basra kon komen. Hier werd
namelijk een telegram uit Karachi Ont
vangen, dat het vliegtuig op zijn ver
dere reis daar niet mocht landen. De
gezagvoerder Vickerstaff kon niet an
ders dan de terugreis aanvaarden en
het gezelschap van 51 personen ar
riveerde na deze vergeefse reis op
Schiphol. Het bestond uit moeders en
kinderen, die in het kader van de ge
zinshereniging naar hun echtgenoten
in Indonesië op weg waren. De aan-
komstloods bood wel een zeer onge
woon schouwspel: huilende kinderen,
die geheel overstuur waren na het
vermoeiende avontuur en baby's, die
12 uur daarvoor nog in het warme
Basra waren en nu aan de koude
wind op het vliegveld waren blootge
steld.
Voor de moeders en kinderen is nu
passage geboekt op de Sibajak, die 22
Januari naar Batavia vertrekt De ge
zinnen, die niet meer over woonruim
te beschikken, zijn tijdelijk in pen
sions e.d. ondergebracht.
„Het Parool" dagvaardt
Lunshof c.s
Naar wij vernemen is namens de
stichting „Het Parool" de heer H. A.
Lunshof, de uitgeverij NV Buijten en
Schipperheyn en de stichting „De Ne„
derlander" gedagvaard om op 11 Ja
nuari a.s. voor de arrondissements
rechtbank te Amsterdam te verschij
nen terzake van een door de stichting
„Het Parool" en haar bestuurderen in
te stellen civizle schade-actie uit On
rechtmatige daad en tot betering van
eer en goede naam.
De heer Lunshof is de schrijver van
een brochure tegen „Het Parool", wel
ke door de beide andere gedaagden
werd gepubliceerd en waai in ernstige-
beschuldigingen tegen de leiding van
Het Parool worden vermeld. Ook is
door de stichting Het Parool 'n klacht
ingediend tegen de heer Lunshof bii
de Raad van Tucht van de Federatie
van Ned. Journalisten. De stichting
Het Parool heeft voorts een klacht in
gediend, eveneens bij de Raad van
Tucht, tegen het Algemeen Dagblad
te Rottendam. Deze krant had op 27
September jl. een artikel gepubliceerd
waarin men schreef, dat tijdens de be
zetting bij de ParoolgroeP „de ware
vaderlandsliefde al spoedig na de op
lichting van Het Parool op de achter
mond geraakte".
De Tuchtraad voor journalisten is
een door de vakorganisaties van jour
nalisten ingesteld orgaan.
LAATSTE DAr ONGELDIGE
MUNTEN/
Het ministerie van financiën ver
zoekt ons er nog eens de aandacht op
te vestigen, dat vandaag 31 December
de laatste dag is, waarop de halve
guldens, bronzen en zinken halve
stuivers en bronzen halve centen gel
dig zijn.
Stichtings-bestuur, de Directie,
de Redactie, de Administratie,
het Technisch Personeel en
Bezorgers
wensen alle Adverteerders en
Abonne't een
Gelukkig en voorspoedig
Nieuwjaar
Jil!ll!i:;:iiij:ii»ili!l!li!!;illllM
ZATERDAG 1 JANUARI 1949
(NIEUWJAARSDAG)
Hilversum I, 301 m. 8.00 Nieuws;
8.30 Hoogmis; 9.30 Nieuws; IOjOO Kerk
dienst; 11.30 Gewijde muziek; 12.15
Amusementsorkest; 13.00 Ned Strijd
krachten; 13,30 Septet Jonny Ombach;
13.50 RadioPhilharmonisch orkest;
16.30 De schoonheid van het Grego
riaans; 17.00 Voor de jeugd; 1800 Ned.
Strijdkrachten; 19,00 en 20.00 Nieuws!
20.20 Lichtbaken; 21.00 Négen hei» de
klok; 2215 Weekend -serenade; 23.0O
Nieuws.
Hilversum 11, 415 ra. 80' miü
8.15 ,Gram.muziek; 1000 Studiedienst;
10.30 Cellorecital; 11.30 De jonge Flie
refluiters; 12.00 Gelukwensen; 12.30
Accordeola; 18.00 Niauw^; 13.15 The
Ramblers; 1400 A.J.C.—uitzending;
14.30 Harmoniemuziek; 15.00 Tribu
naai der Gemeenschap, hoorspel; 16.15
Nederland in de steigers, klankbeeld;
17.00 U.SA.cabaret; 17.30 Om en
nabij de twintig; 18.00 Nieuws; 18.15
Stradiva—successen; 19.00 Artistieke
staalkaart; 2000 Nieuws; 20.05 De Brui
loft van Kloris en Roosje; 22 00 Om
roeporkest; 2300 Nieuws
ZONDAG 2 ÏANU 'ÏI 1949
Hilversum I, 301 m. öOO NIèu\vs;
8.30 Kerkdienst; 9.30 Nieuws; 10.00
Hoogmis; 11.40 Kamerorkest; 12 40 en
13.25 Het orkest zonder naam; 13.00
Nieuws; 14.05 Alma Musica; 14.40
Harprecitai; 1505 Altvioolspel; 15.45
Omroepkamerorkest; 16.10 Sport; 16.25
Vespers; 17.00 Kerkdienst; 18.30 Ned.
Strijdkrachten; 1930 Nieuws; 20.12 Uit
en Thuis, gevarieerd Zondagavond
programma; 23.00 Nieuws.
Hilversum H, 415 m. 8.00 Nieuws;
8.40 Barcarolle; 9 15 Gram n'o -j f)0
Voor de jeugd; 10.30 Studiodienst;
11.00 Kerkdienst; 1200 Gram.muziek;
13.00 Nieuws; 13.20 Les gars le Paris;
14.05 Boekenhalfuur; 14,30 Radio
Philharmonisch orkest,* 15 45 Thé dan
santé; 16.30 Sportrevue; 17.00 Gesprek
ken met luisteraars; 17.30 Ome Keesje;
18.00 Nieuws; 18.15 Om en om; 1900
Radiolympus; 20.0" Nieuws; 20.15
Operaconcert; 21.00 Balans, hoorspel
2130 Film en theatermuziek; 22.00
Fritzen en fratsen; 23.00 Nieuws.
Stormloop op Nanking zou ieder
ogenblik te wachten zijn
Een militaire woordvoerder der regering te Nanking deelde mede, dat
bijna een half millioen man communistische troepen zich rondom Soeh-
sien, 210 km ten Noorden van Nanking, concentreren voor een aanval op
de verdedigingslinies van de hoofdstad, die ieder ogenblik verwacht kan
worden. Ongeveer 300.000 man regeringstroepen zouden ten Noorden van
de Jangtse hier tegenover staan. Naar de woordvoerder verder verklaarde
concentreerde twee derde deel van de communistische strijdkrachten in
Noord-China zich rond Tietsin. Vele manschappen zouden hierbij aan d*
troepenmacht, die Peiping belegert, onttrekken worden.
te. Amerikaanse dollars, die Woens
dag verhandeld werden tegen een
koers van 165 gouden joean en hoger,
stonden gister op 120. Baar goud, dat
st< eg tot omstreeks 8.200 gouden joean
per ounce, daalde tot 6.000.
ALLE CITROENEN 76 CT. PER K.G.
Daar de aankoopprijs van de uit
Italië geimporteerde citroenen hoger
is dan vft-leden jaar is de consumen
tenprijs met 2 cent per kg verhoogd
tot 76 cent per kg. Deze Prijs geldt
thans ook voor Surinaamse ciroenen.
wat voor deze vruchten een belang
rijke prijsverlaging betekent. Voor
heen kostten ze nl. f 1.00 per kg
Een rechtbank te Zagreb (Joego
Slavië) heeft twee gemeentebeambten
ter dood veroordeeld wegens verduis,
tering van textielpunten; 14 andere
ambtenaren werden tot gevangenis-
sraffen van 2 tot 20 jaar veroordeeld-
President Truman heeft gister zijn
onofficiële verklaring bevestigd, dat
zekere personen in de ovjet Unie
„bi itengewoon verlangend'' zijn naar
Vrede.
V redesgeruchten
houden aan
Het garnizoen van Tientsin meldde,
dat het de communistische troepen aan
de Zuidkant van de stad heeft ver
dreven, maar dat de tegenstanders een
basis in een Westelijke voorstad heb
ben gevestigd.
De communisten zouden de spoog-
weg tussen Tangtsoen, 30 km ten Z.
van Tientsin en Fengtai, een strate
gisch knooppunt juist buiten Peiping,
hebben heropend.
Regeringsberichten spreken van ern
stige gevechten, met zware verliezen,
in een stad halverwege Tientsin en
Tangkoe. Berichten uit Sjanghai ge
wagen van een scherpe daling van de
noteringen op de vrije markt voor
buitenlandse valuta's, goud en produc
ten als gevolg van de hardnekkige ge_
ruchten over vrede en de geldschaars.