Shakespeares scheppingen
ÏIuuupL uit de, ó&z&ïuUnAel
Uit het rijk van Godin Caïssa
V'
;vj',4
-W'
M tï
>Jjk t
Tussen wii en zwart
rwmii
m is mm w
KOI "Ei
L Ét m.JÉJHT 1|
jijS gjj
C-
m
I Ji u s
m M sn-
JO'i' P
I li I n
<5* <9 g§
ÜljöCm
NIET GESCHIKT VOOR HET. GROTE PUBLIEK?
„Hamlet één zijner meester
werken
Hoe weinigen kennen Shakespeare nog. Zeker, men heeft op school wel
eens Iets van hem gelezen. Maar wie was zo gelukkig een zijner werken
op het toneel te mogen aanschouwen? Dit zijn er slechts enkelen. Het
Is daarom lovenswaardig, dat Sir Laurence Olivier dit drama voor de
film bewerkte, zodat ook het grote publiek in de gelegenheid wordt
gesteld van Shakespaeres kunst te genieten. Van elk belangrijk filmwerk
behoort vooraf het bock. zo het naar dit gemaakt is, gelezen te worden
Eerst dan leeft men ten volle mee ïr. een wereld, die mooier is dan de
Onze
Veler mening is, dat Shakespcareplagiaat pleegde en bestaande werken
slechts ombouwde. Inderdaad komt dit in de wereldlitteratuur meer voor
en ook hier is het niet geheel te ontkennen. Doch men mag daarbij niet
Uit het oog verliezen, dat veler werk zonder Shakespeare aan de verge
telheid ten offer zou zijn gevallen. Wij kunnen ons zeer gelukkig prijzen
dat Shakespaere vóór ons leefde en ook mogen wij hier niet te streng zijn
In ons oordeel. Want dan zou b.v. ook Shaws ..Pygmalion" veroordeeld
kunnen worden Dat Shakespeares kunst veelzijdig was. bewijzen overi
gens zijn groot aantal blijspelen, drama's, sonnetten enz. enz.
Oorspronkelijk is „Hamlet" een oude Hamlet weer ver chijnt is ook
Noorse sage omstreeks het jaar 1200
door de Deense geschiedschrijver Saxo
Grammaticus te boek gesteld. De
Fran9man Francois de Bclleforest ver
taalde en bewerkte deze sage (waarin
Hamlet nog Amlethus heette) en daar
na was het Thomas Kyd (1557 1595),
die zich voor het Hamletverhaal in
teresseerde. Eerst In 1594 kreeg de
Jonge toneelspeler William Shakcs-
Ham/et houdt zijn beroemde
alleenspraak op het kerkhof
paere het stuk ouder ogen. Hem werd
opgedragen het verouderde toneelstuk
te bewerken naar een moderner smaak
en zo verscheen ia 1603 de eerste
druk van „The Tragicall Historie of
Hamlet Prince of Dcnmarke, by Wil
liam Shakespaere".
„Hamlet" is geen verhaaltje om zo
maar even te vertellen. Daar is het
te lang. te massief en te gecompliceerd
voor. Moge het onderstaande gegeven
echter opwekken tot bestudering van
de complete „Hamlet".
EERSTE BEDRIJF
Een koude Maartse nacht. Tijdens de
aflossing van de wacht voor het kas,
teel ElseneUr te Denemarken verschijnt
de "geest van de door een slangenbeet
om het leven gekomen oude Koning
Hamlet. Horatio. een vriend van de
jonge prins Hamlet en samen met deze
studerend aan de universiteit te Wit-
tenberg, probeert vruchteloos contact
met de geest te krijgen. Als het daagt
beslui* hij de jongen prins Hamlet te
waarschuwen. Een volgend toneel
geeft de troonrede weer, gehouden
door de nieuwe koning Claudius, een
broer van koning Hamlet. Hij geeft
Leartes, de zoon van de opperkamer
heer Polonius de opdracht naar Noor
Wegen te gaan om te trachten een
oorlog tegen de Noorse prins Fortïn
bras te voorkomen. Claudius geeft
Prins Hamlet de raad zijn rouwkle
ding af te leggeh en zich te verheugen
op het huwelijk van Claudius en
Hamiets moeder Geertrude. Hamlet
berust. Leartes, hoewel vriend van
Hamlet, vermaant zijn zuster Ophelia
de liefdesbetuigingen van Hamlet aan
haar niet te ernstig te nemen en ge
biedt haar de omgang te verbreken.
Ophelia ghoorzaamt. Als de geest der
Prins Hamlet aanwezig en verneemt,
dat Claudius de moordenaar van zijn
vader is.
TWEEDE BEDRIJF
Twee maanden later. Hamlet is in
zichzelven gekeerd. Hij denkt, dat
voorgewende krankzinnigheid de beste
dekmantel is om zich te vrijwaren te.
gen de verdenking te veel te weten. De
aanleiding daartoe is gemakkelijk ge
vonden nu Opelius met hem gebroken
heeft en Polonius haast zich de ko
ning te verzekeren, dat het niet de
schuld van zijn dochter is, dat Ham.
let van liefdesverdriet krankzinnig is
geworden.
Hij slaagt er slechts ten dele in de
koning te overtuigen en als proef laat
Clau-dius een ontmoeting tussen Ophe
lia er. Hamlet tot f'.and komen, waar
bij Claudius en Polonius ongezien
toeluisteren. In een later volgend ge
sprek tussen Polonius cr. Hamlet (het
z.g. viskopertoneel) blijft Polonius zeer
corfect en is Hamlet zeer grof. Toc_h_
doorziet de opperkamerheer dat Ham-
iets krankzinnigheid •oneelspel" is.
Twee vrienden van Hamlet zullen
hem wat afleiding bezorgen en laten
een toneelgezelschap komen. Nu komt
Hamlet op het idee een toneelstuk
in het toneelsuk aan te brengen met
de bedoeling Claudius -te Ontmaskeren.
DERDE BEDRIJF
Vóór de voorstelling ontmoet Hamlet
Ophelia. Ze is koel tegenover hem,
omdat zij weet bespionneerd te wor
den. Hamlet kan niet verdragen dat
zijii geliefde een ander zal toebehoren
en raadt haar aan in een klooster te
gaan (de z.g. nunnery—scène) Clau
dius is niet geheel overtuigd van Ham
Iets krankzinnigheid, en neemt zich
voor Hamlet naar Engeland te zen
den. Het toneelstuk begint én Hamlet
blijk goed gezien te hebben. Claudius
kan de spanning nite langer verdragen
en verlaat de zaal.
Nu Hamlet de zekerheid heeft dat
Claudius de moordenaar van zijn va
der is wordt hij gevaarlijk en ziet hij
in dat het nu slechts gaat om het zijn
of niet te zijn (To be or not to be).
Op weg naar de kamer van zijn
moeder ziet'hij Claudius, die in gebed
verzonken vergeving voor zijn grote
zonde tracht te vinden. Dit redt Clau
dius het leven. Op een biddende kon
Hamlet zich niet wreken (de z.g.
Prayer-scène). Polonius intussen dringt
er bij de koningin op aan krachtiger
taal tegen haar zoon te gebruiken en
hij verbergt zich achter het wandtapijt
Het is echter Hamlet, die de leiding
van het gesprek neemt en Gertrude
angstig geworden voor haar krank
zinnige zoon, roept om hulp, evenals
nu ook Polonius. AIS Hamlet Polonius
hoort, vermoedt hij dat liet Claudius
is en doorsteekt hem door het wand
tapijt heen. neemt gevoelloos het lijk
op en verlaat na enige spottende woor
den de kamer van zijn moeder (de
z.g closet-scène)..
VIERDE BEDRIJF
Geertrude deelt Claudius mede, dat
Hamlet Polonius vermoordde. Daarop
geeft Claudiu3 aan Rosencrantz en
Guildenstem het bevel Hamlet naar
Engeland te brengen. Hamlet vertrekt-
Na enige tijd krijgt Horatio van Ham
let bericht dat zijn schip door zeerovers
is aangevallen.
Ophelia Intussen kan alle verdriet
niet verwerken en wordt krankzinnig.
Claudius vertelt Leartes, dat het Ham
het was die Polonius doodde en hij
stelt een duel voor tussen Leartes en
PERSONEN:
Koning Hamlet (geest)
Koningin Gertrude
Prins Hamlet
Claudius, broer van
koning Hamlet
Polonius, Opperkamerheer
Laertes, zijn zoon
Ophelia, zijn dochter
Horatio,
vriend van prins Hamlet
Rosencrantz,
vriend van prins Hamlet
Guildensterne,
vriend van prins Hamlet
Fortmbras,
prins van Noorwegen
Hamlet en Ophelia, de tragiek van een onbereikbare ligfde
Hamlet, waarbij de punt van Leartes'
deger. met vergift gedrenkt zal wor
den. Tijdens deze samenspraak komt
koningin Gertrude biryien en vertelt,
dat Ophelia bij het bloemenplukken
in de beek gevallen en verdronken Is.
VIJFD E BEDRIJF
Het sinistere toneel op het kerkhof.
Hier houdt Hamlet met een schedel in
zijn hand zijn beroemde beschouwln
gen over de vergankelijkheid van het
aardse leven. Hij en Horatio trekken
Polonius, de vader van Ophelia,
die door Hamlet gedood wordt
zich evenwel terug als er een begrafe
nisstoet nader?. Nu verneemt Hamlet
eerst, dat het Ophelia, zijn geliefde
is, die hier begraven wordt en als
Leartes uitzinnig van verdriet in het
graf springt, komt Hamlet te voor
schijn en we.-pt ook hij zich in het
graf, waarbij een handgemeen tussen
hen ontstaat. Men weet hen echter te
scheiden. Inmiddels blijkt dat Rosen
crantz en Guildenstem in Engeland
omgekomen zijn, doordat Hamlet de
brief, waarin Hamiets doodsvonnis
stond, verwisseld had.
Hamlet wil zich met Leartes vorzoe
nen, doch deze weigert en nu volgt
het duel. De eerste ronden zijn voor
Hamlet. Koningin Gertrude drinkt van
door Claudius vergiftigde wijn en
sterft.
Hamlet wordt door Leartes gewond,
doch ook Leartes krijgt na verruiling
der wapens een dodelijke steek. Nu
bekent Leartes aan Hamlet, dat deze
gfeeroïhalf uur meer te leven heeft en
'If.ji beschuldigt Claudius. Vol ergernis
Vfvér-zoveel verraad doorsteekt Hamlet
Claudius.
De film Hamlet is er niet in geslaagd
het toneelstuk van die naam te over
treffen. De gemaakte fouten zijn
talrijk-
De poging echter, een dergelijk
meesterwerk onder de ogen van het
„gewone" publiek te brengen i3 te lo
ven. Het is te hopen, dat de film
„Hamlet* er toe zal medewerken de
smaak van het publiek zo te verfünen
dat het niet langer genoegen neemt
met de humbug en inhoudloze
film, waarvan we er de laatste tijd al
te veel moesten aanschouwen. H.
Komng Claudius, wiens egoïsme ook hemzelf noodlottig werd
Het is de laatste tüd nog al roerig
in de internationale schaakwereld. Na
de toumooien te Stockholm, Karlsbad.
Bad Gastein, Budapest en Baarn, werd
de laatste dagen van het oude jaar de
aandacht getrokken door het tournooi
van de Manhattan Chess Club in New
York. De organisaoren hadden gezorgd
voor een prachtige bezetting. Behal
ve Reshevsky waren alle meesters uit
de VS present, plus de sterke Argen
tijnen Najdorff en Pilnik en dr. Euwe
die vooraf op IJsland een klein vier
kamp had gewonnen.
De prestaties van dr. Euwe zy'n ons
niet tegengevallen. Ontegenzeggelijk
valt er weer een stijgende lijn in zijn
spel te constateren. Blijkbaar is onze-
landgenoot over zijn dieptepunt heen.
Fine, die wegens studieredenen niet
kon meedoen aan de wedstrijden om
het wereldkampioenschap, won het
tournooi fnet de indrukwekkende cij
fers van 8 punten uit 9 partijen. Naj-
dorf werd tweede, dr. Euwe en Pilnik
samen derde en vierde.
Ondertussen werd in Luzern een tien
kamp van bescheidener formaat gehou-
den, waaraan onze landgenoot, mr. Ed
Spanjaard deelnam. Deze leverde een
fraaie prestatie, door de tweede plaats
te veroveren. Voor het eerst na de oor
log namen twee Duitse meesters deel
aan een internationaal tournoot. De
nieuwe ster van onze Oosterburen. Un-
zicker. won het tournooi in de Zwit
serse gtad.
Helaas zijn we nog niet in het bezit
van partijen uit de twee bovengenoem
de tiénkampen. In plaats daarvan
volgt er hier een partij uit het tour
nooi te Bad Gastein. De winnaar hier
van de Zweed E. Lundin, maakt in de
ze bliksempartij korte metten met de
Hongaar Benkö.
Wit E. Lundin Zwart J.Benkö
Catelaanse partij
I. c2c4, Pg8fC; 2. g2—g3. fe7—e6;
3. Lfl—g2, <17d5; 4. c2-d4, (dit Is
het Catelaans dat omstreeks 1936 ten
tonele verscheen en geweldig populair
Is geworden. De grote kracht ervan be
staat hierin, dat er steeds een dreiging
is over te gaan in een gunstige variant
van de een of andere opening, die niet
op andere wy'ze verkregen kan wor
den), d5xc4 (het beste antwoord);
5. Ddl—a4, Lc8d7 (Pd7 ls iets beter)
6. Da4xc4, Ld7—c6; 7. Pgl—f3, Pb8—
<17; 8. O-O, Lc6dö; 9. Dc4-d3, Ldj—
e4; 10. Dd3e3 (een nieuwtje), c7—c5;
II. Pblc3. Lei—C0 12. Tfl-dl,
Dd8-4>6 een tweede fout, die de
partij onmiddellijk beslist. Hier had
Le7 moeten gebeuren) 13. d4—d3 1
(wit maakt er ogenblikkelijk gebruik
van), Lcö—b5; 14. d5xe6, f7xe6; 15.
Pc3xb5, Db6xb5; Zwarts positie wordt
onhoudbaar. 18. De3xe6, Lf8—e7; 17.
Pf3—g5 en zwart gaf het op. Niet ten
Onrechte!
,,Dc bliksem", zoi Kees, „De bliksem t
ze moete ut niet erger make. De weer-
lum nei Want den zou je er eerluk
teugen op zien om dood te gaan. Leit
ik me nou deer in de krant lezen
hewwe, dat uf begraven ok al weer
duurder wordt in verskoicne gemeentes
En je wete hoe dat gaat. As er ien
mee begint, den komme de are vezelf
wel.
Het gaat moin wel een beetje te
hard. Want nou benne de inboorlinge
van Nuwe Nierup en Winkel zo geluk
lcig, maar je kenne er donder op zegge
er komme er meer."
Klaas nam een nuuwe pruim en das
nagal een omslachtige ceremonie,
maar toe-ie ienmaal klaar was, begon
ie ok te mummelen. Het had zoin aan
dacht ok trokken
„Ut zei um wel an ons v.an
er was gienien van die raads. 'ae. -e
er een woord over.zoid heb, maar ik
vind ut toch wel een beetje erg. Ut
is voor een gewoon mens niet te beta
len as ut je overkomt. En je kennc
gerust rekene. ut overkomt je de icne
dag of de aar. En as je den gien
peerdje skoitgeld hewwe, den red je
ut niet. Je beginne met honderd gul
den voor een graf en dertig gulden
voor ut begraven. En as je den nag
niet in een fonds benne, den kroig je
de dregers en de koetse en de kist en
een blommetje en advertensies en
brieve en weet ik wat al niet meer,
maar een voifhonderd gulden ben je
zo kwoie. Want bai begrafenisse en zo
is nag gien proisbeheersing"
„Je hewwe geloik", deed de barre-
bier een duit in ut zakje. „Ik heb er
ok al meer over prakkezeerd. Ut loikt
er niks op. En concurrentie is er niet.
Maar weet je wat ik nou ut beroerde
vindt: Dat er weer verskil maakt
wordt. Weer is dat nou nodig voor.
Ik docht, dat we die toid had hadde
Wat drommels, as we ienmaal an ut
end van de akker benne, den moet
dat nou toch maar crus een keer of-
loupen weze.
Nei, ik ken me deer niet mee ver-
enige. As er een sterfgeval is. komt
ut maar al te veul voor, da; er metien
zurg komt en as de mense den op
zokke hougc koste jdagd worre. ik
vind ut niet goed. As je moin vroege,
most ut den net allegaar zo goedkoup
mogeluk. Maar ja, ut is zo as Klaat
zoi, wal zelle ut wel ba;. ut verkeerd#
end hewwe. want die lede van de raad
vonde ut allegaar goed. En dus past
ons ut zwoigen".
„Das verlegen makkeluk", zoi Kees,
„maar deer vang Je moin niet mee. We
hewwe ons zo lang stil houwe moeten,
dat nou doen ik dat niet meer. In zok
ke omstandighede komt ut maar al te
veul voor, dat ut de mense. die ut
overkomt, slecht voegt om houge uit
gave te doen. En nou magge die ge
meentebesture wel zegge, dat die be-
graafplaasse zo veul duurdèr koste en
dat de gemeente er geld op toèloit,
maar is dat nou zo erg? Er benne wel
meer dinge, dieniet hillegaar renda
bel benne. De streitverlichting is oir
een skip van baileg, En er benne wel
are gemeenteluke bedroive, die ok
lang niet toekenne en den past de ge
meente er wat bai. Niks gien mcrakel.
Een begraafplaas is toch gien bedroif.
Wat weerga, is dat nou een onderne
ming? Nei, ik zien ut zo, dat de ge-
meenskap, in dut geval de gemeente
de plicht heb, om er voor te zurgen,
dat ut begraven zo goedkoup mogeluk
beurt. As ut ken gratis. En op een zo
goed mogeluke begraafplaas. Dat bea
ne we verplicht teugenover degen»,
die ons voorgaan. Want vroeg of laat
treft ut ons ok. En as de gemeente
deer nou een skeppie op toeloit, dat
vind ik een heel gewone zaak. W»
vinde ut wel weer terug op ons be
lastingbiljet, maar den betale de roike
maar wat meer om de arme In ut
ongeluk te steunen".
„Jullie kankere weer vrai aardig",
vond Dirk. ..Maar maak ut nou niet
te erg, want aars kon je ut wel beleve
dat ze anstonds ok nag bepale, dat je
een zoodje betale moete, as er een
kindje geboren word. Zö'n verorde
ning is gauw klaar!"
Ut onderwerp was nagal somber
weest, maar toe skote we in een lach.
Deer staat de kinderbaislag wel burg
voor, dat dat niet beure zei Maar as
je er goed over prakkezcre is ut toch
wel een beetje wrang. De kindere
kinderbaislag, maar as je ienmaal of
benne en ut end er is. den wor J*
uitkleid. In dubbele betekenis.
Nei, ut zint onc op deuze menie'
niet erg. FIGARO.
HET DAMMEN IN DE OMGEVING
De vereniging „Damlusf te Zuid
Scharwoude viert dit seizoen haar 40
jarig bestaan en organiseert ter gele
genheid daarvan een nederlaag wed
strijd. Er worder. prachtige wedstrij
den gespeeld en het gehalte der par
tijen staat voor het merendeel op
hoog peil: In de wedstrijd tegen Br.
op Langendijk kwam aar. het tweede
bord, tussen, de heren de Haas en
Balder de volgende slagzei voor die
zeker alle aandacht verdient. Er werd
gespeeld vanuit de opening:
1: 34—30 19—23. 2: 39- 34 14—19. 3:
44—39 1014. 4: 50—14 20-25. 5: 33
—29 4—10. 6: 32—27 14—20. 7: 30-
24 19 30. 8: 35:24 17—22.
Thans is de stelling ontstaan zoals
op bijgaand diagram aangegeven. Wit
maakte nu zeer mooi een dam door:
27—21 (16:27) 24—19 (13:33) 39.17 (11
:22 gedw.) 34—30 (25:34) 40:29 (23:34V
43—39 (34:32) 37:17 (12—21) 31:2.
Hg 'iggj jaagT
1 Wk Mm. JSB
m g i
iLVS /fcA
iz-'
BmwmimÊÊmuMÊÊKÊÊaÊÈBmwm
:34 23-23 (32:23) 13:49 en v. de
partij.
II
~!M' ~wtr~ wz
W.-. wh
'ef m j
In de partij wist zwart nu nog voor
gelijk aantal stukken de dam te van
gen. Het is zeer leerzaam na te gaan
of het mogelijk is de dam (met voor
deel) te handhaven.
Wel een bijzonder mooie combinatie
Hoewel minder brUlant dan de voor
gaande was ook het verloop in de par
tij tussen Beers en Strijbis aan bet la
bord wel aardig en daarbij direct al-
doende. De stelling van het tweede
diagram Ontstond na de 29e zet van
zwart (11—17) Zwart dreigt nu met 17
—22, 24—30. 23—28 en 18:49. Als wit
39—34 speelt volgt deze zet met één
zet minder van zwart. Wit vervolgde
hier met 89—33 en zwart won door
17—22 (28:26) 24—29 (33:24) 19:30 (25
Niet diep of verrassend doch wel ora
te onthouden.
He; volgende eindspelletjc, hetwelk
wij i3 een koffiehuispartijtje op de
marlrt in Schagen zagen voorkomen,
liet de zwartspeler remise lopen. D»
volgende leuke winst was mogelijk. De
stand was: Zwart 2 stukken op 15 rn
23. Dam op 14. Wit 4 stukken op "V
29, 35, 37. De verzuimde winst wa»
als volgt: zw 14—5, w 37—31, zw 23
32, w 31-26. zw 32—37, w 26—21, zw
37—42, w 21—17, iw 42—47, w 24—20,
zw 15:33, w 17—12 (men onCtorzock*
zelf de andere zetten) zw 5—23, vr
128, rw 2319 en waar wie ook dam
haalt, altijd wint zwart onmiddellijk.
P. BEERS
DE KftJIK TE WARMENHUIZEN
In de kolommen van ons blad'
9chreven wij reeds enige maler, over
de belangrijke kerkrestaura'le te War.
menhulzen. Voor de minnaars van
Onze oude kerkelijke bouwkunde be
staat thans een unieke gelegenheid,
hun boekverzameling uit te breiden
en tevens J- arbeid van de „Stich
ting tot xtestaüratie" te Warmenhut.
zen te steunen.
Deze stichting besloot namelijk out
de geschiedenis van deze oud©
ia druk uit t» geven. Deze begint
de vroege middeleeuwen en eindlat
in de tegenwoordige tijd.. Het zal «en
fraai boekwerk worden met mooi»
band en verlucht met talrijk» foto'#
en tekeningen. Indien men med» wilt
steunen en een bedrag van tenmlnatfc
f 10— op postrekening van de penaUilf
meester, notaris PInxter, Schoorld*a
no. 42606 stort, krijgt men dit frMJt
werk toegezonden. Wil men het bod|£
werk alleen hebben dan moet
E 3.90 betalen.
