IkmaaiiWi'
PERS 1945
Luchtmacht van Israël schiet vijf
Engelse jagers neer
Bouwarbeiders voldoende, maar
materiaal tekort
5* JAARGANG N° 1429
MAANDAG 10 JAN. 1949
Machtsvertoon van Engelsen
Engelsen uit Israël geëvacueerd
Tasten en zoeken
Chinese regering wil vrede
Buitenlandse bemiddeling?
Koninklijke woorden
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, btf vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aai*zienlijke korting.
Verantw redacteur. J. v. Zoonen Bureau. Ridderstraat hoek Oudegracht Tel K 2200
3971
De toestand in Palestina, die de vo
rige week tamelijk bevredigend kon
worden genoemd ia plotseling in een
kritiek stadium gekomen.
In het afgelopen weekend zijn door
Israëlische jagers n-1. 5 Engelse toe
stellen neergeschoten, die een ver
kenningsvlucht uitvoerden boven Egyp
tisch grondgebied.
Uit Tel Aviv wordt gemeld, dat de
le vliegtuigen de Egyptische gren?
hadden overschreden, wat van En
gelse zijde wordt betwist. Twee En
gelse piloten zouden in krijgseevangen
schap worden gehouden, terwijl men
vreest dat drie ande-en om het leven
zijn gekomen. De Engelse commandant
in Egypte heeft opdracht gegeven op
elk toestel te schiepen, dat boven Egyp
tp wn-h aangetroffen.
De Engelse regering heef in krach
tige bewoordingen geprotesteerd tegen
deze daad van agressie en dit prote*»
ter hand gesteld aan de bemiddelaar
der VN dr Bunche. alsmede bii de
vertegenwoo-digers van Israël bij de
Verenigde Naties.
iSRAëL AANVAARD
PROTEST NÏET
De vertegenwoordiger van Israël
heeft geweigerd dit Protest te aan
vaarden, daar het gedch» was aan de
Joodse autoriteiten in Palestina. Zii
wensen deze benaming niet te aanvaar
den.
De Engelse minister van Buitenland
se Zaken Bevin. heeft verklaard, dat
Engeland wellicht de hulp van het ge.
men°be-t zal inroepen in de komende
moeilijkheden.
DE RAF OP OORLOG8LEEST
De Sundav CrOnicle meldt, dat de
RAF geheel op oorlogsle»st geschoeid
is. Ho» gesoa-^nen de toestand is en
hoe zwaar de Engelsen deze daad op
vatten word* wellicht het beste gede
monsfre»rd door het intrekken der ver
loven van het Engelse marinepersoneel
op Malta. De Britse vloot en de lucht
mach' houden oefeningen in de buur*
van fVo-us. waar verschillende saua-
drOnr hnrrunenwerPer* en Sni'fires zij*-
aangekomen Het v1i»gdeksch;n
..Triump" is uit Tripolis teruggeroepen
K-"!«ers en fregatten zetten koers naar
Malta.
ENGELRF.N TTIT !«RA?T.
Volgens no® niet bevestigde berich
ten zon de Engelse burge-h^vnlking
Jn I«raël naar Cvonis geëvacueerd
worden in verband me» de verslech
tering van de to*«tand. De eerste gror
ppr» routen reeds op het eiland zijr
aangekomen.
Internationale
bemoeiingen
De Sovjet gezant in Israël heeft gis
ter e enbezopk gebracht aan de minis
ter van Buitenlandse Zaken. Mosje
Sjertok. Hii heeft Israël de steun van
de Sovjet Unie aangeboden in verband
met de ..slechter wordende toestand"
Sjertok zei, dat de Israëlische rege
ring niet van mening was, dat de töe-
ONDERZOEK RAMP ..NIJMEGEN
Het onderzoek naar de ramp van
de Nederlandse constellation „Nijme
gen". die op 20 Oct. J.l bij Tarbolton
in Schotland is neergestort, zal. Maan
dag a s. fe Ayr in Schotland beginnen
Voor dit onderzoek zijn 77 getuigen
opgeroepen, onder wie 13 functionna-
rissen en employees van dc K.L.M.
De ramp van de „Nijmegen" was
na het neerstorten van het luchtschip
R 33 boven de rivier de Humber in
1921. waarbij 45 personen om het le
ven kwamen, het ergste vliegongeluk,
dat ooit in Engeland is gebeurd
V7T\\
stapd ernstig genoeg was. maar deed
hij de toezegigng. dat de Sovje gezant
op de hoogte zou worden gehouden.
President Truman heeft telefonisch
een onderhoud gehad met het hoofd
van de Amerikaanse missie te Tel
Aviv. Deze had Vrijdag op het Isra
ëlische ministerie van Buitenlandse za.
ken bijzonderheden vernomen over het
neerschieten van de vijf vliegtuigen
van RAF..
Franse en Joegoslavische vertegen
woordigers te Te] Aviv bezochten tij
dens het week end eveneens het Is-
rael sche ministerie van buitenlandse
zaken.
ENGELAND VERSTERK"*
ZIJN POSITIE
Inmiddels is Engeland be:zijn mi.
litaire positie in het Midden Oosten te
versterken en zijn aanzienlijke troepen
contigenten. alsmede eenheden van
vloot en luchtmacht in Akaba aan
gekomen. De vertegenwoo-digers van
Israël hebben bij dr. Bunche geprote
steerd tegen deze stap en verzocht On
middellijk waarnemers der VN naar
het gebied van Akaba te zenden. Ver
dere Britse vlooteonheden zijn met
onbekende bestemming uit de haven
van Cyprus, vertrokken.
LATER IETS ZACHTER
Half tot zwaar bewolkt met plaat
selijk enige lichte regen of motregen.
Aanvankelijk meest zwakke, later toe
nemende wind tussen Noord en West.
Tamelijk koude ochtend, maar in de
namiddag iets zachter dan gisteren.
Engeland en conferentie
van New Delhi
Bevin, heeft een o-de.-houd gehad
met de hoge commissarissen van het
Britse gemenebest, waarbij de minister
voor de gebieden van het gemenebest,
Noel Baker, canwc-jg was.
Deze bijeenkomst had plaafs ter be
spreking -van de houding van de diver
se regeringen van het gemenebest je
gens de Aziatische conferentie met be
trekking tot Indonesië, die door de re
gering van India is bijeengeroepen.
De hoge commissarissen hebben er
naar gestreefd een duidelijke uiteen,
zetting van minister Bevin over de
Britse houding ten aanzien van de Ne
derlandse actie in Indonesië te verkrij
gen. toen zij Zaterdag met hem te
Londen beraadslaagden.
HET GING NIET DOOR
Nadat de havenautoriteiten te Bom-
bay de navenarbeiders onder het oog
hadden gebracht dat »j. door het Ne
derlandse schip ..Leopoldskerk' te boy
cotten, de handelsvoorschrifent van
de regering van India overtraden, is
de ontlading van het schip heden
voortgezet en hoeft een snel verloop
Indonesië:
Volgens Republikeinse kringen in
Batavia worden er door de Nederlan
ders onofficiële pogingen in het werk
gesteld om tot overleg te komen. Deze
pogingen zouden ook in Djokja wor
den herhaald.
Er schijnt een geringe wijziging in
de Republikeinse zienswijze te komen,
daar men inziet dat in de huidige si
tuatie moeilijk verandering kan wor
den gebracht.
Men wij wijzigingen in de federale
regering en een inkrimping van de
macht van de Hoge vertegenwoordiger
van de Kroon.
De werkelijke stemming valt echter
moeilijk te peilen daar de eigenlijke
Republikeinse machthebbers of geen
bewegingsvrijheid hebben of zich bi)
de guertllastrijders bevinden.
De brief van SookarnO. die aan de
Nederlanders gericht was, is volgens
andere Republikeinen te vriendelijk.
DE BRIEF VAN SOEKARNO
In de brief van Soekarno komen o.m.
de volgende passages voor:
„Ik haat de Nederlanders niet. Ik
haat alleen de koloniale verhouding
95<ft van het Nederlandse volk* is ook
slachtoffer van die koloniale verhou
ding evenals het Indonesische dat nu
zijn vrijheid zoekt. -
Ik droom van een wereldbroeder-
schap van vrije volken. Een vrij Ne
derland en een vrij Indonesië. Ik dank
U voor de goede behandeling die wij
hebben mogen genieten"
GEEN GOUD, MAAR URNEN
Dezer dagen is men begonnen met
de opgravingen van de Hoge Loo na
bij Emmen waar voor enige tijd en
kele oudheidkundige vondsten werden
gedaan. Onder leiding van assistenten
van prof. Van Giffen te Groningen
werd een aantal urnen opgegraven,
waarvan het merendeel nog in goede
staat is Naar men ons mededeelde
heeft men hier te doen met een urnen
veld uit de R1*5nce tijd.
HEEFT GESCHEURDE
BANKBILJETTEN
Twee omroepers der Franse radio
hebben tot de luistervinken het ver
zoek gericht om ouda,, versleten en
gescheurde bankbiljetten aan hen op
te zenden, teneinde hiermede een dorp
re herbouwan.
De luisteraars voldeden aan dit ver
zoek en binnen enkele dag»n was er
een millioen oude bankbiljetten bijeen
Epron, een dorpje in Normandië, dat
tijdens de gevechten in 1944 volkomen
met de grond gelijk gemaakt was.
werd door het lot aangewezen om van
dezie uit de hemel of liever gezegd
uit de aether gevallen hulp te profi
teren om weer opgebouwd te worden
Het herstel van Europa
De Belgische premier Spaak heeft
verklaard dat hij een politiek zou
steunen, waarbij van elk der 19 landen
welke thans Amerikaanse hulp voor
hun econom;sch herstel ontvangen, ge-
eist wordt, dat* zij concessies zullen
doen ten bate van het herstel van Eu
ropa.
Spaak verklaarde, na een uur met de
ambassadeur van het Marshall plan,
Harrlman. te hebben gesproken, tegen
over verslaggevers: „Ik ben een sterk
voorstander van het beginsel om een
Programma voor het herstel van Euro
pa op te stellen, waarbij van elk land
op zichzelf een zeker aantal conces.
si-s en waarschijnlijk vetanderingen in
zijn economische politiek, worden ge-
v ergd".
Je moet maar boffen
Een inwoner van Ceylon moest on
langs een flink bedrag aan belasting
betalen. Toen hij bij de ontvanger op
het kantoor kwam had hij een groot
bankbiljet bij zich, en de ontvanger
had geen kleingeld om terug te geven.
Het schijnt nogal gemoedelijk te zijn
op Ceylon, want de ontvanger gaf de
man maar enkele staatsloten terug,
waarmee hij tevreden was. En laat
me de bofferd er nu de hoofdprijs
van 400 000 francs op winnen!
Als ons nu toch zo iets eens over
kwam!
ZIEKENFONDSPREMIE
VRIJWILLIG VERZEKERDEN
VERHOOGD
„Noodgedwongen en onder protest"
hebben thans alle ziekenfónds-organi
saties in principe besloten de premie
voor ieder betalend vrijwillig verze
ker lid per week met 13 cent te ver
hogen. Voor de meeste verzekerden
h" -kent dit. dat zij in plaats van 50
cent met ingang van 17 Januari a.s.
63 cent per week zullen moeten be
talen.
Zondagsrijverbod
gehandhaafd
De minister van Verkeer en Water
staat heeft aan de Tweede Kamer een
memorie van antwoord gezonden, waar
uit blijkt dat er binnenkort enkele wij
zigingen zullen worden aangebracht in
de wet op het goederenvervoer.
De vervoerders zelf zien in, dat een
negativitische vrijheid geen oplossing
kan brengen en dat er coördinerend
moet worden opgetreden.
Het Zondagsrijverbod zal in verband
met de brandstoffenpositie nog nié!
kunnen worden opgeheven.
De KLM heeft in 1947 een verlies
van f 2.000.000 en in 1948 van
f 1.500.000 opgeleverd.
De minister is van oordeel, dat zo
spoedig mogelijk een eind moet komen
aan de onzekerheid ten opzichte van de
luchtvaartterreinen in het Westen van
het land. Getracht zal worden enkele
inpolderingen o.a. in de Braakmanpol
der tot stand te brengen.
DE TREURIGE LIJST
Gistermorgen tegen negen uur was
een aantal meisjes van Tuindorp Ke-
verdijk te Naarden op weg naar
school. Het 11-jarig dochtertje van de
fam. Arends liep de vrij smalle ophaal
brug over de Amsterdamse straatweg
op, terwijl ook een zware vrachtauto
in dezelfde riching de brug opreed. Of
het meisje afgeleid is geworden door
haar vriendinnetjes of dat zij niet op
gelet heeft .is moeilijk uit te maken,
doch het meisje kreeg een hevige klap
van de achterzijde van de auto en
was op slag dood.
PRINSESJES IN HET CIRCUS
Gistermiddag brachten temidden van
een twaalftal vriendinnetjes de prin
sesjes Beatrix en Irene een bezoek
aan circus Strassburger in Carré.
In gewoonlijk betrouwbare kringen
te.Narking wordt gemeld, dat de
Chinese regering de ambassadeurs der
vier grote mogendheden heeft ver
zocht te helpen bij het verkrijgen van
een regeling met de door de commu
n'"en geleide strijdkrachten.
De Chinese minister van Buitenland
se Zaken. dr. Woe Teh Tsjen, heeft,
naar wordt gemeld, eer onderhoud
gehad met de Britse, Franse en Ame
rikaanse ambassadeurs om hun aan
dacht te vestigen op het door Tsjang
Kai Sjek op nieuwjaar gedane vre-
de»aanbod.
Vernomen wordt, dat de Sowjet
gezant te Nanking niet bij het onder
houd aanweizg was wegens ziekte,
maar dat hij door een van zijn diplo
matieke êollega's in kennis was ge
steld van hetgeen besproken was.
Volgens onbevestigde berichten maakt
„Minister In 'tVeld":
Binnenkort: Scholenbouw
In de Memorie van Antwoord aan
de Tweede Kamer heeft Minister in
het Veld doen uitkomen, dat er niet
op gerekend mag worden, dat er in
dit jaar meer dan 40000 woningen
klaar zouden komen. Wel is het zo,
dat er naar alle wearschijnlijkheid
genoeg arbeiders zullen zijn om dit
kwantum te overtreffen, maar de ma
teriaalpositie is nog steeds zorgelijk.
In de eertse plaats zijn er deviezen
nodig, om een gedeelte van die mate
rialen te betrekken, maar zelfs al zou
den die deviezen in voldoende ma
te beschikbaar zijn, dan nog kond°n
de materialen niet in voldoende mate
betrokken worden uit het buitenland
da ar er overal woningnood is en er
overal in koortsachtig tempo gebouwd
wordt.
Het Nederlandse vraagstuk kan dus
niet in Nederlands verband woc-
nationaal worden bezien. Boven
dien moet het departement er re
kening mee houden, dat er riet
alleen materiaal voor woningbouw
beschikbaar moet worden ges.eld
maar dat er tal van openbare wer
ken moeten worden uitgevrvd,
dat er fabrieken en kantoren tnoe
ten worden gesticht, waarmee de
industrialisatie van ons land ge
baat is, zodat hoe noodzakelijk de
verbeterig van de woningpor'-e
van ons land ook is, daar nie»
alleen aandacht aan kan wo-den
besteed.
Voor woningbouw zal ongeveer 4O0
millioen gulden worden uitgetrokken.
Berekerd naar ongeveer 10.000 gulden
per w-min mag dus op 35 a 40 000
woning worden gerekend.
WONINGSPLITSING GEEN
GROOT SUCCES
De woningsplitsing is geen groot
succes geworden. Vierhonderd wonin
gen zijn op die manier aan de woning
bouw toegevoegd en er zullen er og
ongeveer tweeduizend volgen. De me
dewerking is in dit opzicht niet bij
zonder groot geweest. Er zijn in ons
land ongewijfeld duizenden woningen
die geschikt zouden kunnen worden
gemaakt voor dubbele of tweedubbele
bewoning.
SCHOLENBOUW
In de zeer nabije toekomst, aldus
de minister zal grote aandacht moe
ten worden besteed aan de scholen
bouw.. Ten gevolge van de zeer hoge
geboortecijfers in de eerste jaren na
de bevrijding zal er over vier 6 vijf
jaar een stroom leerlingen te verwach
ten zijn Alles zal in het werk moeten
worden gesteld, om het dan zo ver te
hebben, daa de aanwezige schoolruim
te die aanwas zal kunnen opvangen,
teneinde grote moeilijkheden te voor
komen.
Daarna zal aandacht moeten worden
besteed aan de bouw van kerken.
Indien zich geen onverwachte moei
lijkheden voordoen en de toestand
zich blijft ontwikkelen zoals het er
nu voorstaat, verwacht de minister, dat
hef aantal te bouwen woningen per
jaar geleidelijk zal stijgen, tot in 1952
het aantal ongeveer 60.000 zal bedra
gen. Ook dat aantal zal echter nog
niet voldoende zijn om de woning
nood in Nederland op te heffen.
DUW EN WEDEROPBOUW
Ten aanzien van de DUW arbeiders
merke de minister op, dat nagegaan
wordt of de voor deze groep gestelde
arbeidsvoorwaarden geheel kunnen
worden afgestemd op de bouwvakken
Eveneens wordt onderzocht of het
mogelijk is een andere regeling voor
de DUW n arbeiders ln het leven te
roepen.
Er zijn thans nog 160 kampen, waar
van 58 Wederopbouw en 52 DUW
kampen. In totaal zijn in deze kampen
rond 11.000 arbeiders ondergebracht.
In d« kampen werden meer dan 2500
bijeenkomsten belegd van cultureel of
ontspannend karakter.
Tsjang Kai Sjek zich gereed de hoofd
stad te verlaten.
Naar verluidt hoV>ben Washington.
Londen, Parijs en Moskou niet gerea
geerd op vroegere officieuze verzoe
ken om bemiddeling.
Het onderhoud van de minister van
Buitenlandse Zaken met de ambassa
deurs had. naar men meent te weten
de volledige steun van Soen Fo's ka
binet
DF KONING DER VOGELS
ALS FILMSTER
Toen een jaar of vie- geleden twee
jonge Fransen !n de woeste streken
bij de bron van de Loire zwierven,
ontdekten zij arendshorsten van het
z.g. ras: ..Jean le Blanc". Zij beslo
ten een film te gaan maken van het
leven dezer zo zeldzame roofvogels,
die buitengewoon schuw zijn en nooit
tam worden. Om de vogels niet door
de aanwezigheid van mensen te hinde
ren, stelden zij in een boom een
camera op. die in beweging gebracht
kon worden door een electromagne-
tisch systeem, wat door hen op 500
meter afstand bediend kon worden.
Dagen achtereen en met oneindig
veel geduld en grote handigheid heb
ben deze jongelui verschillende taf re
len uit het leven dezer vogels ge
filmd en zij zijn er in 'geslaagd een
unieke film te maken.
JAPANSE ERFENIS
De laatste van de drie catchers, die
de Nederlandse Walvisvaart Maat
schappij in Soerabaja heeft aange
kocht uit de Japanse oorlogsbuit, is
dezer dagen te Rotterdam door de
„Poolzee" van de fa. Smit en Co. bin
nengesleept. Ook deze Jager gaat bij
de fa. Da Hoog op de helling.
Het ligt in de bedoeling van de Wal
vismaatschappij de drie exJapanse
jagers aan de volgende expeditie te
doen deelnemen
BRANDEN IN NOVEMBER 1948
Gedurende de maand November '48
wordt de directe schade in Nederland
als gevolg van brand geraamd op
f 995.690. Bij veertien branden was de
schade f 20.000 en hoger. Hierbij wa
ren vier boerderijen, die geheel of ge
deeltelijk werden vernield en waarvan
de totale directe schade wordt ge
raamd op f 122.000.
POSTVLUCHT NAAR BATAVIA
De KLM-persdienst deelt mede, dat
de constellation onder gezagvoerder
Viruly op weg naar Batavia op het
vliegveld Dahran in SaoedlArabië
is opgehouden.
De rede die de Koningen Donderdag
voor de radio heeft gehouden en die
wij in extenso in Onze bladen hebben
afgedrukt, heeft in brede lagen van
Ons volk teleurstelling gewekt. Teleur
stelling. "die in de verschilende kranten
wel niet tot uiting komt, maar die on
getwijfeld aanwezig is. Een teleurstel
ling. die voortkomt uit het fei.t dat de
grote meerderheid van Ons volk vurig
verlangt naar het einde van het Indo
nesische conflict en ln de aankondiging
dat de Koningin zou spr°ken een aan
leiding meende te mogen zien. dat er
plotselinge wending zou komen.
De wens is hier de vader der ge
dachte geweest. Het is genoegzaam be
kend.- dat wij tegenstanders zijn van
een gewapend conflict in Indonesië.
We hebben deze mening nooit onder
stoelen of banken gestoken. We heb
ben echter wel zo veel realiteitsgevoel,
dat we geen hooggespannen verwach
tingen konden hebben ten aanzien van
de aangekondigde en uitgesproken rede
Betekent dit echter, dat we door die
rede teleurgesteld zijn? Neen Integen.
deel. Al zijn er dan ook geen nieuwe
gezichtspunten in aangeroerd. Al is er
niets in gezegd, dat we niet re» 's uit
de regeringsverklaring van de minister
president wisten. Dat kon ook al niet
anders, omdat we in een parlementaire
democratie leven, waarin de Kroon
niet haar wil aan de ministers kan op.
leggen. Indien de Koningin persoonlijk
zou willen, dat alle Nederlandse troe
pen uit Indonesië wegtrokken. dan nog
zou zii die mening a's vo-«tin niet aan
nis volk kunnen verkondigen. Zo lig-
"-O de feiten en niet ande-s
Bezien we de Koninklijke rede ech
ter in verband met andere gebeurte
nissen. dan zal men moeten toegeven,
dat ze zeer belangrijk is geweest. In de
eerste plaats omdat ze samenviel met
de aankomst van de minister president
in Indonesië Wil deze iets bereiken
aan de evenaar, dan zal in de eerste
plaats e ensfeer van vertrouwen moej
ten worden geschapen. Di esfeer is er
bijkans nog niet geweest en door de
militaire actie was ze verder dan ooit.
Vandaar dat de zending van de heer
Drees wel een zeer moedige, maar
tameliik hopeloze onderneming leek.
In verband daarmee was deze Konin
klijke boodschap dringend nodig. Voor
al omdat er in Indonesië een sterk wan
trouwen heerst ten opzichte var. de
sterkste regeringspartij» de KVP.
Het is hier noch de plaa-< noch de
tijd om daar over te gaar twis'en Het
feit lig* er nu eenmaal Wij wiiz*n in
dit verband selchts op de verklaring
van de Reoublikeinse vertegenwoordi
ger te Londen die zou wensen, dat de«
7- V"-kla-"r v«-haa'd d°n- de
sterkste reseri-gepartij. W*V,u. dU na?
tij is door dez? rede evenzeer gebonden
als welke a«dere -oartü dan ook Dat
zij het nu ook In de praktische pol;tiek
tot uiting moge brengen Wii 7»»n"n
alle krachten in moeten scannen om
eindeliik vrede met Indonesië te berei
ken. Zowel in Indonesië als in o*i
eigen land. De Koninklijke rede *an
ons in die strijd slechts sterkon. v. Z.
HET WORDT ZE TE BENAUWD
Elke dag komen tuisen de tien en
twintig Hongaren Beieren binnen In
totaal zijn reeds 16.000 Hongaren het
land op onwettige wijze binnen geko-
onze kleine tovenaar
