Indonesiës bestuur in
overgangstijd
Montgomery in ons land
Regering betwist de juistheid
van beweringen C.v.G.D.
Wonderlijke situatie op Bangka
Storm op komst?
Aan de dood ontsnapt
5' JAARGANG N° 1435
MAANDAG 17 JAN. 1949
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaardei
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaa:
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, btf vooruitbetaling
Advertenties 14 et. per mm., famtlieberic'-
ten 18 ct. Bij contract aa..zien':ur ortin*
Verontw. redacteur; J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudeorocht Te! K 2200 3971
Verschillende beperkingen
Het thans bij de Tweede Kamer in
gediende Wetsontwerp, waarbij 't zelf
bestuur van Indonesje in overgangstijd
"wordt geregeld, bepaalt o.m. het vol
gende:
Er zullen zijn: Een federale regering
Een federale raad.
Een federaal vertegenwoordigend
lichaam.
Deze besturende lichamen zullen ge
heel uit Indonesiërs bestaan. Onder In-
donsiers worden verstaan personen, die
het Indonesische staatsburgerchap heb
ben.
De federale regering is het toporgaan.
Onmiddellijk daarop volgt de federale
raad, bestaande uit zoveel leden als er
deelstaten zijn. Elke deelstaat wijst een
lid aan. Het vertegenwoordigend
lichaam bestaat uit afgevaardigden va-
rieeerend van twee tot tien per deel
staat.
De federale regering krijgt alle be
voegdheden*. welke tot dusverre door
de Kroon, de Staten Generaal en de
Gouverneur werden uitgeoefend. Deze
lullen zich ook uitstrekken tot het bui
tenlands beleid, en ten nauwse betrok
ken zijn bij de Staat van Oorlog en
beleg.
De bevoegdheden van hei Ve-fn
voordigend lichaam zullen gedurende
de overgangsperiode slechts gering
zijn. Eerst later zullen deze bevoegd
beden tot die van een ..Ormaal Parle
ment kunnen uitgroeien. Het systeem
van verkiezing is nog niét bekend, daar
hierover nog geen volledige overeen
stemming is bereikt.
Gedurende de Overgangstijd is over
leg voorgeschreven tussen de federale
regering en de Hoge vertegenwoordiger
van de Kroon over alle wetsontwerpen
Komen deze niet tot overeenstemmnig.
dan zal de Kroon een uitspraak moe
ten doen.
BEPERKINGEN.
Is de Hoge Vertegenwoordiger van
ce Kroon van oordeel, dat ook andere'
Wetten of besluiten uitgevaardigd door
de federale regering foutief zijn, dan
China:
Vredesvoorwaarden
in bespreking
Het hééft er alle schijn van, dat de
Chinese regering het pleit tegen de
communistische legers verloren heeft.
Tientsin is gevallen. Peng Poe is in
handen van de communisten, de weg
naar Nanking ligt open.
Berichten uit Nanking melden dat de
regering van plan is om de hoofdstad te
verlaten.
Inmiddels zijn de communsttische
voorwaarden voor het sluiten van de
vrede bekend geworden.
Sjao Li Tze. de vóórnaamste voorstan
der van de vrede in de Kwomintang
noemde de communistische vredesvoor
stellen „het openen van de deur" naar
onderhandelingen om aan de burgeroor
log een einde te maken. Hij geloofde,
dat de voorwaarden nog wel gewijzigd
konden worden.
Ce controlerende Joean, de regerings
raad belast met supervisie der staats
zaken, die kort geleden een Vredesop-
Toep tot beide partijen had gericht,
kwam vandaag in besloten zitting bij
een. Volgens verkregen inlichtingen,
achtte het merendeel van de raad d'e
communistische voorwaarden tc streng.
Men zou bezwaar hebben gehad tegen
het terechtstaan van regeringspersonen
als verdachten van oorlogsmisdaden.
In sommige kringen, die in nauw
contact staan met de Vredesgroep van
de Kwo Min Tang, wordt verklaard, dat
Tsjang Kai Sjek's aftreden en het ope
nen van Vredesonderhandelingen met
de communisten binnen enkele dagen
verwacht worden.
Vernomen wordt, dat dr Soen Fo's
Kabinet morgen bijeenkomt om te spre
ken over de vredesvoorwaarden, die
door Mao Tse Toeng zijn gesteld.
IETS KOUDER
Wisselend bewolkt met enkele regen
of hagelbuien, voornamelijk in de noord
oostelijke helft van het land. Aanvanke
Jijk langs de Waddenkust stormachtige,
langs de Westkust harde, overigens
meest krachtige wind tussen West en
Moordwet. Later geleidelijk wat afne
mende wind uit Westelijke richtingen.
Iets kouder..
kan zij deze ter vernietiging aan de
Kroon voordragen.
Gedurende de Overgangstijd blijft de
Nederlandse souvereiniteit gehandhaafd
en heeft de Hoge vertegenwoordiger
van de Kroon de volledige zeggen
schap over de in Indonesië aanwezige
strijdkrachten.
De Hoge vertegenwoordiger kan aan
de federale regering voorstellen doen,
betrekking hebbende op de vestiging
van de Nieuwe rechtsorde, de waarbor
ging van de fundamentele vrijheden en
menselijke rechten en een deugelijk be
stuur en op een goede samenwerking
tussen Nederland en Indonesië. Overleg
met de federale regering is hiervoor
nodig, maar de vertegenwoordiger kan
de maatregelen reeds van te voren van
kracht laten worden, indien hij meent,
dat de zaak geen uitstel gedoogt.
Door de federale regering uitgevaar
digde wetten en besluiten kunnen door
de vertegenwoordiger buiten werking
worden gesteld, indien hij meent, dat
ze met de wet of het algemeen belang
in strijd zijn.
Rassenstrijd in
Zuid Afrika
In Durban, in Zuid-Afrika zijn Zater
dag hevige gevechten uitgebroken tus
sen Indiërs en Afrikaanders, waarbij 85
doden vielen en meer dan 600 gewon
den. Grote delen van oe stad staan in
brand en de schade wordt op meer
dan 2l/£ millioen gulen geschat. Naar
verluidt" is de regerir,g de toestand op
het ogenbjik Weer meester.
De oorzaak moet worden gezocht in
een steeds toenemend verzet van de
inboorlingen teger. de ac' - -telling
die zij sedert het aan het bewind ko
men van het ministerie van Malan on
dervinden.
HET OORDEEL VAN SMUTS.
Generaal Smuts, de leider der oppo
sitie. heeft te RandfOntein verklaard,
dat Zuid Afrika „de eerste vruchten
regering, die de gekleurde rassen on-
reggerjng. die de gekleurde rassen On
derdrukt".
„Het kleine vuurtje, dat de regering
heden oprakelt, zou wel eens tot een
verschrikklijk brand kunnen uitlaaien",
aldus Smuts. Hij waarschuwde, dat
„wij alles zullen kunnen verliezen,
wat wij nu hebben, indien wij geen
goede en behoorlijk-menselijke betrek
kingen met de niet-Europeanen blijven
Onderhouden."
Defensieproblemen besproken
Veldmaarschalk Montgomery brengt,
een bezoek aan ons land. teneinde met
enkele ministers en chefs van staven
van gedachten te wisselen over de bij
drage, welke Nederland kan leveren in
militaire zin aan de West-EurOpese
Unie.
Naar wij van bevoegde zijde verne
men, heeft Montgomery bij zijn eerste
bezoek aan Nederland in November '48
bepaalde eisen gesteld betreffende de
militaire bijdragt van ons land. Van Ne
derla-\dse zi'-'- is hem toen gewezen
óp ce moeilijkheden terzake, waarin
Nederland zich bevindt als gevolg van
de Nederlandse taak in Indonesië. Ook
di. financiële zije van het Probleem
werd tijdens zijn eerste bezoek uitvoe
rig besproken.
De legerleiding heeft het toen door
Montgomery ingediende project bestu
deerd. Naar aanleiding daarvan zijn rap
gorten opgesteld, welke thans met Mont
Griekenland:
Zen Nationaal kabinet
De 88-jarige Griekse premier Sopnoe
lis heeft de koning zijn ontslag aange
boden. Oorspronkelijk waren de 4 -groot
ste partijen van plan om een coalitie
regering te vormen. maar op uitdruk
kelijke wens van de koning zijn de
leiders van alle Griekse partijen te
'zamen gekomen ten einde te beraadsla
gen over de vorming van een natiOnaaj
kabinet.
Indien de partijen hierin niet slaag
den zou een extraparlementair kabinet
worden gevormd.
De laatste berichten maken er melding
van dat de gezamelijke partijen tot
overeenstemming zijn "gekomen en er
een nationaal kabinet zal worden ge
vormd. De premier is nog niet bekend.
Inmiddels géat de strijd tegen de op
standelingen met. grote hevigheid door.
De stad Naoussa zou door de regerings
troepen zijn veroverd.
gomery zullen worden besproken. Aan
de uitwerking van de plannen zal men
echter nog niet ogenblikkelijk kunnen
beginnen, deels tengevolge van onze
taak in Indonesië, deels omdat de daar
mede gemoeide bedragen nog onder
werp zijn van een financieel onderzoek-
Naar wij voorts vernemen zal Mont
gomery tijdens zijn bezoek het geheel
van het vraagstuk bespreken met de
plaatsvervangende minjster-president.
mr van Maarseveen. De minister van
financiën. Prof Lieftinck en.de minister
van oorlog, mr Schokking.
Van officiële zijde wordt ten sterk
ste geprotesteerd tegen de verklaring
van de waarnemers van de commissie
voor Goede Diensen, welke wij in ons
blad van Zaterdag hebben opgenomen.
De verwoestingen welke de C. v. G.
D. aanwees zijn niet een gevolg van
de militaire operaties, aldus het com
muniqué, maar waren reeds voor de
aanvang der actie aangebracht door in
filtrerende benden.
Ze vormden juist mede de oorzaak
van de onhoudbare toestand, waardoor
militair ingrijpen noodzakelijk werd.
Grote verwondering baarde het feit.
dat de C. v. G. D. verwoestingen en
strijd constateerde op plaatsen waar
nóóit geen waarnemer van de commis
sie is geweest. Hieruit wordt geconclu
deerd, dat de commissie afgaat op in
lichtingen van derden, zonder zelf ter
plaatse een onderzoek in te stellen.
Contact met
Soekarno c.s.
verwacht
In een communiqué van het B.F.O..
is medegedeeld, dat een commissie is
ingesteld, welke zich op korte termijn
in verbinding .zal stellen met promi
nente personen uit de volgens artikel
vijf van het BFO besluit nog niet ge
organiseerde gebieden. Contact zal wor
den opgenomen met Abdulkadir. Wid-
jojatmodjo. Assat, Darmasetiawan, de
sultan van Djokja, Hatta. Urip Karto-
dirdjo. Agus Salim, Sjahrir. SukarnO
en SupomoMet deze prominenten
zullen oriënterende besprekingen woer
den gehouden ten aanzien van de door
het PFO noodzakelijk geoordeelde vor
ming van een Nationale Federale inte
rimregering voor geheel Indonesië", al
dus het communiqué. Als voorzitter
zaj optreden Sultan Hamid de tweede
De bepaling van de bij deze bespre
kingen te volgen procedure werd aan
-.-.commissie overgelaten.
Erkent Dr. Beel de Republiek niet meer?
De commissie voor Goede Diensten
heeft een bezoek gebracht aan de Repu
blikeinse leiders op Bangka, o.m. Hatta
en- Roem. Deze leiders genoten nog
steeds geen bewegingsvrijheid en wer
den in een hotel op een heuvel gevan
gen gehouden.
Een wonderlijk licht wordt op deze
gevangenhouding geworpen door een
schrijven van de Voorzitter van de Ne
derlandse delegatie, de heer Elink
Schuurman, die hierover zijn verwon
dering uitspreekt, daar hij reeds op 5
Januari bevel had gegeven, dat de
Republikeinen volledig, bewegings Vrij
heid op Bangka moesten hebben.
Hebben de militaire autoriteiten hjer
soms lak aan?
BEZORGDHEID.
De heren hadden bezoek gehad van
de heer Brouwer namens de Hoge ver
tegenwoOrdigers van de Kroon, die hen
bewegingsvrijheid toezegde, alsmede
overkomst van hun gezinnen, indien zij
een verklaring aflegden, dat zij zich
van elke politiek activiteit zouden ont
houden. De Republikeinen weigerden
deze verklaring af te leggen.
Mon Hatta en de anderen gaven hun
bezorgdheid te kennen over het feit,
dat. naar de heer Brouwer te kennen
gaf, dat de Hoge Vertegenwoordiger
van de kroon, het wettelijk bestaan v.
de Republiek en de officiële status
harer ambtsdragers, niet langer erken
de. De commissie gaf daarop de ver
zekering dat, voorzover het de Veilig
heidsraad en de C. y. G. D. betreft, de
Republiek nog steeds wordt beschouwd
als een der partijen in het geschil.
Wat de bewering betreft, dat Neder
land niet over voldoende troepen zou
beschikken, wordt opgemerkt, dat deze
benden snel in aantal afnemen of in
kleine groepjes woren gesplitst.
Volkomen Onjuist is de voorstelling
ala zouden de Chinezen het slachtoffer
van de militaire operaties zirn gewor
den. Integendeel wordt verklaard, dat
de Chinezen de komst der militairen
met vreugde begroetten, daar zij door
de benden op vreselijke wijze werden
geterroriseerd.
Vlotte onderhandelingen
op Rhodos
Amerika waarschuwt
Israël
De Onderhandelingen tussen Israël en
Egypte, welke onder leiding van dr
Bunche op Rhodos worden gehouden,
schijnen een bevredigend verloop te
hebben.
Naar verluidt zou overeenstemming
zijn bereikt over de doorlating van een
ingesloten Egyptisch leger bij Fallode-
ja. Berichten als zouden alle staten van
de Arabische liga aan de besprekingen
op Rhodos gaan deelnemen, worden
voorbarig genoemd.
Dr Bunche zeide dat eerst het con
flict tussen Israe! en Egypte uit de weg
moet worden geruimd en dat daarna
besprekingen met de andere Arabische
staten konden beginnen.
Inmiddels is Transjordanië uitgeno
digd om aan de bcpsrekingen deel te
nemen, daar men van oordeel is, dat dit
land direct geinteresseerd is bij de
hangende kwesties.
V.S. WAARSCHUWEN
Geruchten uit Washington zegg-n da*
Presdent Trumian een persoonlijke bood
schap heeft gericht tot David Ben Gou
rion. de president van Israe], waarin op
krachtige wijze uitdrukkig wordt ge
geven aan het ongenoegen van Het Wjt
te Huis over de Israëlitische infiltratie
in Egypte. Israej moet bij haar ver
dediging geen agressieve pogingen aan
wenden om meer grondgebied te ver
krijgen. aldus deze boodschap.
Er wordt de nadruk op gelegd, dat er
wat dit betreft volkomen overeenstem
ming is tussen Engeland en de Ver
enigde Staten.
SPAANSE SINAASAPPELEN
Met de ..Prins Willem" van de firma
Anthony Veder en Co. zijn heden
morgen de eerste Spaanse sinaasappe
len van de nieuwe oogst binnenge
bracht. Het van Valencia komende
schip, dat thans in de IJsselhaven ligt
.heeft ongeveer 1300 ton van dit fruit
aan boord, de gehele lading is voor
Nederland bestemd.
De a.s. conferentie van New Delhi
Volgens gewoonlijk betrouwbare bron
nen wordt verwacht, dat te New Delhi
op Donderdag a.s. te beginnen confe
rentie van vertegenwoordigers der Azia
tische landen over de Indonesische
kwestie zal aandringen op:
1. Economische sancties tegen de Ne
derlanders;
2. Verbreking van de diplomatieke
betrekkingen met Nederland.
De leider van een groep parachu
tisten liet de 35 onder zijn. bevel staan
dc mannen van een vliegtuig, waar
van beide motoren in de buurt van
Faeytteville (Noord Catolina) in het
ongerede raakten, binnen zeven secon
den allen naar beneden springen. Hij
kon zelf het toestel niet meer verla
ten en overleefde de daarop volgende
ramp. De uit drie leden bestaande be
manning kwam om het leven.
De motoren weigerden op 105 kilo
meter hoogte. Van de parachutisten
werd geen gedood, enkele liepen ver
wondingen op. Daar de leider der pa
rachutisten, serg. Robert Lee Hodg-
kiss, wist, dat het voor hem zelf te
laat was om nog te springen, bereid
de hij zich voor op een ramp. Het toe
stel vloog tegen een grote boom op en
vloog in brand, Hodgkiss kwam er on
gedeerd uit en trachtte tevergeefs de
-bemanning te redden, die omkwam
in de vlammen.
WIM SLIJKHUIS NAAR AMERIKA
12 uur latei* dan oorspronkelijk de
bedoeling was Js gisterochtend om 10
uur het KLM.toestel naar New York
vertrokken.
Onder de passagiers bevond zich
Onze nationale kampioen op de mid-
den.afstand, Wim Slijkhuis, die in
Amerika in wedstrijden op overdekte
banen zal uitkomen.
ZELFPORTRET VAN GOYA
GESTOLEN
Uit het gemeentemuseum te Agen
(ten Noorden van Toulouse) is een
zelfportret van de Spaanse schilder
Goya gestolen.
De diefstal werd Ontdekt kort nadat
de suppoost een bezoeker alleen had
'gelaten in de zaal, waar het schilderij
zich bevindt, om de voordeur te ope
nen. Een nieuwe bezoekster vroeg de
schilderijen-tentoonstelling te mogen
zien. Toen de suppoost haar juist naar
de verzameling zou brengen, kwam
de eerste bezoeker snel naar buiten
gelopen, nam de vrouw bij de arm
en verliet met haar het gebouw.
DE GRENSCORRECTIES!
Een woordvoerder van het Britse
ministerie van Buitenlandse Zaken
heeft verklaard, dat een aankondP
ging van een zesmogendhedenover-
eenkomst over kleine correcties van d«
grens tussen Duitsland en de Benelux-
landen mogelijk enige tijd zal worden
uitgesteld.
De werkcommissie, die de zaak be
studeert, heeft overeenstemming be
reikt over de voornaamste, principiële
punten en de belangrijkste betrokken
gebieden, doch zij zal nog een verga
dering nodig hebben, aldus de woord
voerder.
VIRULY OP SCHIPHOL
GEARRIVEERD
Om half drie Zaterdagmiddag is
Viruly met de constellation „Batavia"
op Schiphol geland met aan boord een
grote hoeveelheid Niwin-pakketten en
•nige post.
Viruly deelde mede, dat zijn vlucht
gegaan was via Bangkok en Dahrai.
Met Ingang van heden kan de KLM
ook van laatstgenoemde vlieghaven,
waar de vliegtuigen in de afgelopen
week steeds zijn geland, geen g;bruik
meer maken.
PERSFOTOGRAAF VERONGELUKT
Waarschijnlijk door onbekendheid
met de nieuwe auto reed de Groning
se persfotograaf Jac. Hooghuis, toen
hij zijn auto nabij zijn woning wilde
parkeren, in het Schultendiep.
Vrij kort na het ongeval haalde de
Groninger brandweer de auto uit het
water.
3. Voorziening van de strijdkrachten d
Indonesische republikeinen met wa
penen, ammunitie, medicijnen en gel
den.
Indonesische vertegenwoordigers con
fereren thans over het opstellen van
een memorandum, dat aan de gedele
geerden ter conferentie zal worden aan
geboden. Pandit Nehroe zal optreden
als leider van de Indische delegatie.
Men verwacht, dat hij er op zal staan,
dat niets wordt gedaan wat opgevat zou
kunnen worden als in Srijd met de
politiek van de V.N.
Er is enige teleurstelling tot uiting
gebracht over het feit, dat Australië
en Nieuw Zeeland slechts door waar
nemers op de conferentie vertegenwoor
digd zullen zijn.
Volgens mededeling uit niet-officiele
bronnen zou de mogelijkheid bestaan,
dat Nederland bij de conferentie «en
memorandum indient ter verklaring van
het Nedeilandse optreden in Indonesië.
HET GAAT HEM NIET SLECHT
De bekende middenvoor van Norr„
koeping, Gunnar Nordahl, heeft een
professional contract van 26 maanden
getekend met ACC Milaan. Nordahl
weigert zich over de condities uit te
laten, maar volgens persberichten ont
vangt hij een som van. 125.000 kronen
(ruim 90.000) ineens en een maand
salaris van 1500 kronen 1100).
Verder zorgt de Milaanse club voor
een appartement van vier kamers, dat
hem gratis ter beschikking wordt ge
steld, terwijl een tolk geëngageerd zal
worden voor Nordahl, zijn vrouw en
zijn kind.
Geestelijk welzijn
De Twt-vce .-diner krijgt binnenkort
een Wetsontwerp, waarin regelen wor
den gegeven ten aanzien van de lees
bibliotheken, welke door particulieren
uit winstbejag worden geëxploiteerd.
Onnodig zijn deze regelen niet. Er heerst
°P dit gebied in verschillende plaatsen
van ons land een chaos. Er worden bi
bliotheken aangetroffen, die een verza
meling zijn van min of meer bedekte
pornografische lectuur. Dat hiertegen
wordt opgetreden, zullen slechts enke
len betreuren. Bedenkelijker is echter,
dat in de considerans van het wetsont
werp wordt aangegeven, <jat de ege-
ring bet ook nodig acht, dat maatre
gelen moeten kunnen worden genomen,
tegen „lectuur, welke de zedelijke ge
zondheid van de jeugd bedreigt." Dit is
een omschrijving, die vaag is en waar
uit alle mogelijke moeilijkheden kun
nen voorkomen. Hier komt weer om d«
hoek kijken het verschil in geaardheid,
welke wij in onze verschillende bevol
kingsgroepen aantreffen. De uitleg wel-
ee aan de geestelijke gezondheid zal
worden gegven, zal zeer verschillend
zijn. Nog bedenkelijker echter achten
wij het, dat aan de colleges van B en
W de bevoegdheid wordt gegeven, te
bepalen, welke lectuur de zedelijke ge
zondheid van onze jeugd bedreigt. Hier
wordt een bevoegdheid gegeven aan cen
college, dat over het algemeen in het
geheel niet tot oordelen bevoegd is.
Men beschouwe dit niet als een ver
wijt aan het adres van onze verschil
lende burgemeesters en wethouders.
Het is slechts het simpel constateren
van een feit. Indien deskundigen het a]
niet met elkaar eens zijn, op welke ma
nier oc zedelijke gezondheid va;; onze
jeugd wordt bedreigd en :,oo. jjkc
lectuur, dan voelt men, dat nut .oujer
Willekeur is, wanneer in een bepaalde
gemeente cen bibliotheek sommige wer
ken wel en in andere niet bruikleen
mag uitgeven.
De regering zelf heeft dit trouwens
ook ingezien, daar zij het voornemen
heeft een commissie in te stellen. d»e
de gemeentebesturen die dit verlangen
van advies en raad kan dienen. Intus
sen zijn de gemeentebesturen niet ver
plicht dergelijke verordeningen In het
leven te roepen, 'ie e.i W machtig**
tot het bedoelde toezicht. Het wordt in
zijn geheel aan de mening van het
gemeentebestuur overgelaten
Hoewel wij het op prijs stellen, dat
de regering plotseling zulk een eerbied
heeft voor de autonomie sem-Priten
krijgen we toch een bee^w juiegeüg ge
voel. Is het nu werkelijk noodzakelijk,
dat er maatregelen worden getroffen of
niet? Zo ja, dan moet het niet aan de
competentie der gemeentebesturen wor
den overgeglaten. Dan moet de zaak
van Rijkswege worden geregeld. Of is
het soms een onmogelijkheid over dit
onderwerp in de boezem van de rege
ring tot overeenstemming te komen en
wil men op deze manier proberen nog
iets binnen te loodsen? Ronduit gezegd
vinden we de .manier, waarop dit toch
ongetwijfeld belangrijke onderwerp aan
de orde wordt gesteld, weinig elegant.
E wordt in ieder geval mee gedemon
streerd, dat op dit gebied van de Rege
ring weinig leiding kan worden ver
wacht.
v. Z.
onze e ne ovenaar
