Jkmaardei'
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
5' JAARGANG N° 1445
VRIJDAG 28 JAN. 1949
Republiek (gesteund door Australië)
vraagt aanvaarding New Delhi-resolutie
In Amsterdam thans 3800 stakers
in 8 bedrijven
Zullen „Telegraaf" en „Nieuws
van de Dag" spoedig terugkeren?
Van 203 teams bereikten er 167 zonnig
Monte Carlo
Somber beeld
i.
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder".
Exploitatie N.V Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen 0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per mm., familieberich
ten 18 ct. BU contract aanzienlijke korting
Verantw. redacteur; J. v. Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudearacht Tel K 7200 397t>
Veiligheidsraad stemde nog niet
Hedenavond weer een bijeenkomst
Tegen Zondervan dood-
strai geëist
De WA.-leider A. J. Zondervan.
één der meest ongure types uit de NS
B. hoorde gister te Utrecht de dood
straf tegen zich eisen. Hij was o.m.
hoofdredacteur geweest van „De
Zwarte soldaat", het hulsorgaan van
de WA-mannen.
Ter zitting ontkende Zondervan on
geveer alles. Als er passages uit zijn
artikelen en redevoeringen werden
voorgelezen sprak hij over „tactiek"
en zijn verhouding met SS en NSKK
In Rusland zou allerellendigst zijn ge.
weest: de Duitsers hadden hem zelfs
willen liquideren.
De procureur-fiscaal noemde Zon
dervan een „onbeduidende politieke
figuur' maar één, die er toch oorzaak
van is geweest, dat vele jonge mensen
In het SS.valletje zijn gelopen
NED. TOESTEL OP ZUID-SUMATRA
NEERGESTORT
Een „Piperclub" van de militaire
luchtvaart is op 22 Januari op Zuid
Sumatra neergestort, waarbij de twee
inzittenden gedood werden. De ..Pi-
pe»-club" was voor een verkennings
vlucht tot het opsporen van een vlj-
a-deliike bende uit Lahat vertrokken
He» w-ak werd teruggevonden in een
froarasbos.
Gistermiddag is de Veiligheidsraad opnieuw bijeengekomen om de Indo
nesische kwestie te bespreken. Op de reeds 'eerder ingediende, resolutie
werden doo'r de samenstellers (Ver. Staten, Cuba, Noorwegen en Austra_,
lië) enkele amendementen ingediend, voornamelijk betrekking hebbend
op de status van Djogjakarta. Zoals men wect vroeg de eerste resolutie
de Republikeinse regering het be-stuur over de stad Djugja terug te-
geven. Dit is nu uitgebreid tot Djogja en omgeving. Na de middagverga
dering vroegen gisteravond, na her°Pen»]g van de zitting, zoweJ de Ne
derlandse 8ls de Indonesische vertegenwoordiger tijd, om de amendemen.
ten te bestuderen. De bijeenkomst werd daarna verdaagd tot hedenavond
21 uur Nederlandse tijd.
De vertegenwoordiger van de Repu
bliek, de heer L N. Palar. kwam gis
teravond als eerste aan het woord. Hij
gaf als zijn mening te kennen, dat de
resolutie van de vier mogendheden
niet voorziet in het terugtrekken van
de Ned. troepen en zei verder, dat de
Nederlanders s?eeds de voorschriften
van dé WUigheids-aad hebben getrot
seerd; Is dan te verwachten, dat zij In
de toekomst aan hun verplichtingen
zullen voldoen?
Goede trouw was v-Igens de heer
Palar niet meer v:\-: de Nederlanders
te verwachten en :;oals de ontwerp
resolutie thans luidt beeft de Repu
bliek geen enkele waarborgt ..Wij zijn
overgeleverd aan dc genade van de
Nederlanders en zouden aan hun eiser.
geen weerstand kunnen biedan"
NEW DELHI-RESOLUTIE
De te New Delhi o'.go nomen re.
Gistermorgen is een achtste stakihi
In Amsterdam uitgebroken, nu weer bij
de Britisch American Tobacco Com
pagnie, die 600 arbeiders en arbeid
sters omvat.
De aanleiding tor deze staking is
het afwijzen door het College van
Rijksbemiddelaars van een eis van het
personeel van winstdeling tot 4 pro
cent van het jaarloon. Het college mo
tiveerde dit besluit in een schrijven
gericht aan de directie waarin gezegd
werd: een belangrijke eis, die het col
lege stelt is dat de besprekingen kun
nen geschieden in een sfeer van rust.
Het feit. dat van bepaalde zijde actie
wordt gevoerd, waardoor de gestelde
e'sen in een politieke sfeer worden
getrokken en het feit. dat door mid
del van staking gepoogd wordt de In
williging van de eisen af te persen
maken dit onmogelijk. De brief wijst
Geen vaste lijn in
griepverschijnselen
Er valt over de in ons land heersen
de' influenza gedurende de laatste da
gen geen bijzondere verandering in
de toestand te melden. Van de zijde
van volksgezondheid vernemen wij, dat
de griep gelukkig in het algemeen een
niet kwaadaardig karakter blijft hou
den. Wel hebben tal van griep patiën
ten vaak hoge temperaturen, maar
meestal zijn zij de griep in een vijf
of zestal dagen te boven.
Men kan eigenlijk niet zeggen, dat
de griep gelijkelijk over het gehele
Jand verspreid is. Het doet zich vaak
voor, dat er uit een bepaalde plaats
e^n grote toeneming van het aantai
griepgevallen wordt gemeld, terwijl in
de onmiddellijke omgeving dan nage
noeg geen griep heerst.
Er kan opgemerkt worden, dat er van
«en afwijking van het normaal aan
tal sterfgevallen geen sprake is. In de
ze natijd zijn er altijd vele sterfgeval
len onder de ouderen en zieken, ook
tengevolge van longontsteking. Het
kan zijn, dat er eens een enkel sterf
geval meer is, maar
dus Volksgezondheid ,dat de heersen
de griep oorzaak zou zijn van een
toeneming van het aantal sterfgeval
len en dat de griep een meer kwaad
aardig karakter zou hebben.
GELDIG TOT HEDENAVOND
WEINIG VERANDERING
In de vroege ochtend op vele plaat-
ien lichte vorst en hier en daar mist
Overdag nevelig of licht bewolkt,
droog weer met ongeveer dezelfde tem
peratuur als gisteren. Zwakke tot ma
tige wind tussen Zuid en Oost
tevens op een verspreid pamflet en
op andere stakingen in de hoofdstad-
Bij het schoonmaakbedrijf Cemsto
wordt sedert Maandag,, j.1» gestaakt:
hier hebben 250 werksters de bezems
laten staan. Bij een soortgelijk bedrijf
Heineken. zijn thans 38 we.-laders in
staking. Het aantaj stakende ^gemcen-
tewerksters bedroeg- gister 550. Het
totaal aantal in de hoofdstad, onder
leiding van de EVC aangesloten be—
-drijfsbonden, stakers bedraagt ruim
3800 mannen, vrouwen en meisjes.
DRIELING GEBOREN IN GOUDA
Gistermorgen werden de heer en
mevrouw Spruitvan de Veer te Gou
da verblijd met de geboorte van een
drieling, alle drie meisjes. Elk kind
woog ongeveer vier pond.
soluties achtte de heer Palar na uit
voerig gesproken te hebben over de
achtergrond van de conferentie
het minimum van wat door het volk
van Indonesië kan worden aanvaard.
Hij meende, dat de thans heersende
chaos slechts na terugtrekking van de
Ned, troepen zou kunnen verdwijnen
en noemde de bewering van minister
Stikker, dat twee-derde deel van de
bevolking achter de Nederlanders
staat, een opzettelijke verdraaiing van
de feiten.
Palar vroeg tenslotte de in New
Delhi aanvaarde resolutie te verwer»
ken in dc ontwerpresolutie van de
vier landen. Hij noemde als voor
naamste punten:
3 Terugtrekking Ned. troepen
moet op 15 Maart a.s. voltooid
zijn: 2 De residentie Djogja on
middellijk onder Rep bestuur te
stellen met een geleidelijke terug
trekking uit de overige gebieden;
3. Een voldoende economische ba_
sis voor de Republiek en 4 Verkie
zingen voor een wetgevende ver
gadering niet later dan 1 Oct. T949
en overdracht van de souvereini-
teit niet later dan 1 Januari 1950.
In dg middagvergadering kwam ver
der nog de Australiër Hood aan het
woord, die er op wees, dat de te
New Delhi aangenomen resolutie niet
tegen Nederland was gericht: het was
zelfs geen n-.iti- Nederlandse vergade,
ring.
De heer Hood belichtte de verschil
punten tussen beide resoluties en deel
de met Palar de vrees, dat de Neder-
landers misschien over middelen zou
den beschikken om de Republiek in
een moeilijke economische positie te
dwingen.
's Avonds steunde de Birmaanse ver
tegenwoordiger Australië in het ver
zoek om aanvaarding van de eisen der
-resolutie van New Delhi.
Diesels in Mei naar
Groningen - Leeuwarden
Gistermiddag heeft ir. Den Hollan*
der medegedeeld, dat de Spoorwegen
ingaande Mei a.s. viermaal daags op
de lijnen naar Groningen en Leeuwal
den met diesel-electrische treinstellen
gaan rijden.
Met deze treinen is men in 2 uur en
42 minuten van Amsterdam in Gronin
gen. Voorlopig zullen de snelle die.
seis alleen in Heerenveen en Assen
stoppen. Dit heeft hevige ontstemming
gewekt in Hoogeveen en Meppel, doch
technisch is stoppen daar overdag niet
mogelijk in verband met het beperkte
aantal zitplaatsen.
De nachttreinen zullen er echter wel
passagiers opnemen en afleveren.
AARDOLIEMAATSCHAPPIJ GAAT
BOREN OP DE VELUWE
De Nederlandse aardoliemaatschap-
PÜ heeft voor haar onderzoek naar de
mogelijkheid van de aanwezigheid van
olie in de buurtschap Zwartêbroek een
stuk grond gekocht van een landbou
wer te Terschuur.
Dc kunstschilder Henk Meyei au
Wassenaar won met zijn inzending in
de prijsvraag ten behoeve van de jaar
lijkse reclasseringscollecte met een af
fiche onder het motto „Die staat, ziet
toe, dat hij niet valle" uit 137 inzen
dingen de eerste prijs. Hier ziet men
de bekroonde affiche.
De Raad van Beroep voor de pers
zuivering heeft gister een uitspraak
van de „Commissie voor de perszui
vering" vervallen verklaard, waarin
werd bepaald, dat in de komende 30
jaar geen persorgaan zou mogen ver
schijnen onder de r.aam dagblad „De
Telegraaf" en gedurende twintig jaar
geen persorgaan onder de naam „Cou,
rant Het Nieuws van de Dag".
De raad van beroep overwoog, dat
niet is komen vast te staan, dat tot
September 1944 deze bladen welbe
wust vijandelijke en nationaal-socialis
tische propaganda hadden gemaakt.
Wat daarna gebeurde staat niet onder
de 'irTan{woordelijkheid van de re
dactie,-doch onder die van de directie.
De NSB.er Henri Holdert één der di
recteuren heeft het bedrijf in 1944
na het vertrek van hoofdredacteur
Fraenkel, geheel in handen gespeeld
van de Duitsers, terwijl aan wijlen H.
M. C. Holdert en zijn broer F. H, J
Holdert slechts „beleidsfouten' ten
laste kan worden gelegd
Na een lange uiteenzetting over de
gang van zaken komt de raad van be
roep tenslotte tot de conclusie dat over
schrijding der voor de perszuivering
geldende normen niet zodanig is ge
weest, dat een naamsverbod noodza_
J^glijk moet 2ijn.
Aan een aantal bij „De Telegraaf"
werkzaam geweest zijnde journalisten
o.w. de hoofdredacteur Goedemans,
werd een certificaat van geen bezwaar
uitgereikt Vele anderen zagen hun
straf belangrijk teruggebracht.
TERUGKEER VAN BLADEN?
Het lijkt thans zeer waarschijnlijk,
dat „De Telegraaf' en „Het Nieuws
van de Dag" eerlang zullen terugko
men. In verschillende bladen wordt de
dafum van 1 Mei genoemd. Vermoede
lijk zou dan vier jaar na de be
vrijding van Nederland de lande
lijke krantenstrijd losbranden.
In het gebouw van „De Telegraaf'
worden thans drie andere landelijke
bladen gemaakt. De technische capa.
citeif is echter van zodanige omvang,
dat men er nog wel één of twee bij
kan hebben. De interne organisatie
van beide bladen schijnt nog geheel in
tact te zijn en aan vele medewerkers
schijnen wachtgelden uitbetaald te
worden.
Monsterrit achter de rug
Monte Carlo was gister in feeststemming: de aankomst van de dodelijk
vermoeide deelnemers aan de monsterrit door Europa immers viel samen
met de jaarlijkse feestdag en de Jurdoeken van de deelnemende naties
vormden met het rood en wit van het vorstendom een grote vlaggenzee-
Reeds in de nacht van Woensdag op Donderdag hadden zich duizenden
voor het „hoofdkwartier" verzameld. Hier kon men het laatste nieuws over
het wel en wee der deelnemers horen.
Van 28 Nederlanders
vijl uitvallers
De rijders werden aan de Riviéra be
groet door een heerlijke, warme zon.
Hoe Prettig het ook was om buiten
te vertoeven: de automobilisten ken
den slechts een verlangen slapen
en nog eens slapen. De meesten do
ken dan ook direct hun bed in, ter
wijl de wagens in een garage werden
opgesloten om vandaag te worden ge
controleerd.
ZWARE DAG WACHT
Vandaag wordt het overigens nog een
zware dag. In het heuvelachtige ter
rein rOnd Monte Carlo worden de zwa
re testprOcven voor het klassement
verreden, waarna vermoedelijk in de
loop van Zaterdag de uitslag bekend
zal worden. De laatste etappe, van
Parijs naar Monte Carlo, is nog bui
tengewoon zwaar geweest. In de buurt
van Lyon hing een ondoordringbare
mist. De Zweed Wergren met Chevro
let bereikte als eerste van de Stock
holm rijders het eindpunt, de beroem
de Noorse Dodgerijdster Greta Molan-
der was de eerste dame. De Ned.
equipe Engelma—Wynia met Austin
kwam vrijwel gelijk met Wergren aan
Gistermiddag om 5 uur waren van
de 47 uit Glasgow gestarte wagens 40
in Monte Caflo present Gisteravond
stond vrijwei vast, dat van de 203
wagens er ruim 160 het eindpunt heb
ben gehaald. Van de 28 Nederlandse
equipes zijn er 23 aangekomen ech
ter lang niet allemaal zonder strafpun-
ten.
PARIJS KOSTE STRAFPUNTEN
Tussen Rejms- en Parijs zijn er nog
heel wat strafpunten gevallen door het
feit. dat de controlepost plotseling ver
plaats bleek. Wel was dit in Reims
medegedeeld, doch op een dergelijk
halfgebakken manier, dat er talloze
teams wel op tijd in Parijs waren
maar niet tijdig de post te pakken
kregenDaarbij-behoorde ook de
Amsterdamse taxi. De zware mist bij
Lyon maakte ook slachtoffers.
Welke der Nederlandse teams zon
der strafpunten Monte Carlo hebben
bereikt is nog niet geheel met zeker
heid te zeggen. De gegevens kwamen
slechts heel langzaam in het „hoofd
kwartier" binnen. Hedenmorgen zal
men waarschijnlijk de definitieve uit
slag hebben. Middernacht werd mede
gedeeld, dat 167 van de 203 wagens de
reis hebben volbracht.
Volgens graaf Karolyi, de Hon
gaarse gozant te ParUs, zal over een
week of twee een openbaar proces te
gen kardinaal {Mindszenty begonnen
worden.
VORRINK MAAKT HET GOED
Een der geneesheren van het zieken
huis te Linkjoping, waar de heer Vor-
rink wordt verpleegd, verklaarde gis
ter van mening te zijn, dat de crisis
alg voorbij mag worden beschouwd.
De toestand van de heer Vorrink is,
de omstandigheden in aanmerking ne
mende, redelijk goed. Er hebben zich
geen complicaties .voorgedaan. Ver
wacht mag worden, dat de heer Vor-
rink nog een twee maanden In het
Deense ziekenhuis zal moeten worden
verpleegd.
VRESELIJKE KEUZE VOOR EEN
VADER
Een dertigjarige vader, die zeil se
dert zijn jeugd half blind is geweest,
kreeg te horen, dat zijn twee kinderen
een meisje van twee jaar en een jon
gen van «lf maanden, aan oogkanker
leden en dat er gevaar bestond voor
uitbreiding van de kwaal tot het ver
dere lichaam (en dienteengevolge de
dood der kinderen), tenzij de ogen
werden verwijderd. De vader deed zy'n
keuze en liet de kinderen opereren, die
het nu goed maken.
„WATERMAN" ZATERDAG THUIS
Het troepen transportschip „Water
man" wordt in de nacht van Vrijdag
op Zaterdag met plm. 300 uit de tropen
terugkerende militairen aan boord in
Rotterdam, verwacht. De ontschepping
begint Zaterdagmorgen om 9.00 uur.
De radioverbindingen op de korte
golf, vooraj die over lange afstand,
worden momenteel ten zeerste gehin
derd door de invloed van zonnevlekken
Schiedamse roofmoord
berecht: 10 jaar voor
ieder der daders
De Rotterdamse rechtbank heeft uit
spraak gedaan in de zaak tegen de
drie Schiedammers, de 27 jarige
scheepsbouwer A. Molenaar, zijn 27
jarige compagnon J. M. Hersbach en
de 33 jarige weger H. J. Knipscheer,
die hebben terechtgestaan wegens roof
en moord op de Zandvoorter J. Boer
op 6 Maart 1945. Zy werden ieder ver
oordeeld tot tien jaar gevangenisstraf
met aftrek.
Boer, die zwarte handel dreef in
jenever, kwam op 5 Maart 1945 te
Schiedam en had toen een bespreking
met M. Deze wist dat B veel geld bij
zich had en maakte met H en K een
afspraak om hem te beroven en uit de
weg te ruimen. In de morgen van 6
Maart lokten H en K Boer, onder
het voorwendsel dat daar jenever te
koop was, in een winkeltje aan de
Broersvest, dat in gebruik was by K.
Terwyl B aan een bemande fles je
never rook, schoot H de man neer. B
was direct dood. Het lijk werd achter
het winkeltje in de grond gestopt, na
dat de beide mannen zich een porte
feuille met een bedrag van f 27.000
hadden toegeëigend: de buit werd
onderling verdeeld. Eis tegen ieder dei-
verdachten was vijftien jaar.
ZUID-OOSTPOLDER GENIET
VOORKEUR", ZEGT MINISTER
SPITZEN
Minister Spitzen heeft gister in de
2e Kamer medegedeeld, dat er nog
geen beslissing is gevallen welk ge
deelte van het LJselmeer na de Wje-
ringermeer en N.O. Polder aan de
beurt is om in vruchtbaar land te ver
anderen. De voorkeur gaat "uit naar
de ZuidOost—Polder, welke een op
pervlakte van 48.000 ha. za] hebben.
Binnenkort zal in Japan een Onder
zoek worden ingesteld om vast te
stellen hoeveel kinderen als slaven
worden gebruikt. Dit als eerste stap
om een einde te maken aan de han
del in kinderen.
De plaats die de Tweede Kamer in
ons volksleven inneemt' is vergeleken
bij een veertigtal ja- m terug, grondig
veranderd. Velen, vooral zij die iets
ouder worden, herinneren zich nog
levendig de debatten die in ons ver»
;;genwoordigend college werden ge
voerd, als de staatsbegroting in zijn
geheel gelegenheid gaf tot algemene
beschouwingen en ook de behandeling
van de begrotingen van de verschil.,
lende departementen afzonderlijk.
Wat was er niet een intense belang
stelling voor de politieke steekspelen.
Daarmee is het volkomen afgelopen.
Het heeft geen zin zich in de oorza»
ken daarvan te verdiepen. Misschien
is het te verklaren uit het ontbreken
van belangrijke oogmerken, waar de
politieke strijd voorheen op gericht
was. Misschien is ook ae werkwijze
van de Kamer anders en zo veelom
vattend geworden, dat er voor de door»
speemens geen bijhouden meer aan is.
Er schuilt echter een gevaar in.Want
het werk van de Kamer moge dan
veranderd zijn, we mogen nimmer
vergeten, dat in de Kamer ovi»*». het
wel en wee van het volk beslis* I *dt.
Zo leven we nu weer midden in de
tijd van de begrotingen.' Wederoobsuw
Waterstaat, Oorlog, zijn in de Kamer
hi behandeling geweest en dé leden
van de Kamer hebben er het hunne
van gezegd. Zou het dus maar niet
beter zijn aU wij e- he» zwijger
deden?
Het ons toeschijnen van niet.
Want juist als men deze begrotingen
in onderling verband beschouwt, komt
de gedachte naar voren, dat de rege
ring en dat zijn ten slotte wij. her
volk zich in een afschuweliik -»
bevinden. Ons land heeft gebrek aan
cultuurgrond en we hebben de mo»
gelijkheid om deze sterk uit te brei
den. We hebben een ontstellende wo»
ningnood. maar de Rijksmiddelen d-ei_
gen in het gedrang te komen, als we
op de manier van tegenwoordig door
gaan, waardoor de schulden van het
Rijk elke maand met twintig millioen
vermeerderen
En ten slotte zitten we oDgescbeept
met een begroting voor Oorlog en
Marine, die als een loden last op ons
volk drukt. Het Indonesisch conflict
vraagt niet alleen mensenoffers. Dat
in het belangrijkste: we geven her on
middellijk toe. Maar we mogen de
ogen niet sluiten voor de financiële ge
volgen En nu dringt zich aan ons de
vraag op. welke offers er binnen af.
zienbare tijd van ons gevraagd zullen
worden, als we mee zullen moeten
betalen in de lasten welke ons intre
den in de Westerse Unie zonder twij»
fel met zich zal meebrengen. We
hebben met zorg geconstateerd, dat
Montgomery en Minister Lieftir.ck met
elkaar hebben geconfereerd.'
Zullen de uitgaven, welke we moe
ten doen om het levenspeil van ons
volk te verhogen, ten slotte nog kun
nen worden opgebracht, als het mili
taire budget met een zo groot deel
van het volksinkomen gaaf strijken?
Is het wellicht te gewaagd om te con
stateren. dat de taak die we nu te ver
richten hebben, binnen afzienbare t>id
te zwaar zal zijn voor Je draagkracht
van ons volk. De financiële Jan wel
te verstaan. Hef is een weinig bemoe
digend beeld.
v Z.