SDe
Ikmaaidei'
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Protest tegen de veroordeling van
Kardinaal Mindszenty
5' JAARGANG N°. 1460
DINSDAG 15 FEBR. 1949
Oproep tot sociale rechtvaardigheid
Na 2000 jaar hebben
Joden weer een
Parlement
Toenadering Londen-Parijs-Berlijn
Deserteur of fabrieksdirecteur?
De oudste inwoonster van ons
land overleden
Gemeente en
Gemeenschap
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaar der";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand ƒ3.05 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. By contract aanzienlijke korting.
Vtrantw. redacteur, J. v. Zoonen Bureau. Rldderitraat hoek Oudearaeht Tel K 2200
3971
Paus Pius XII spreekt geheim consistorie toe
Gistermorgen is in Vaticaanstad door Paus Pius Xtl het geheim consisto
rie geopend, dat onmiddellijk na de veroordeling van kardinaal Mindszenty
bijeen was geroepen. De Paus en de kardinalen droegen paarse gewaden ten
teken van rouw.
De Paus hield een rede, waarin hij zeide, dat het proces tegen de kardinaal
niet te verklaren was, tenzij men aanneemt, dat er gebruik is gemaakt van een
geheime invloed, die niet openlijk blijkt. Hoe kan anders, aldus de Paus zulk
een rijke energie, zulk een krachtige natuur plotseling zo zwak en oneven
wichtig worden.
Wij hebben bitter verdriet over deze
allerernstige schanddaad, die een diepe
wond heeft geslagen niet alleen in onze
kerk, maar in een ieder, die de waar
digheid en de vrijheid van de mens hoog
houdt.
Wij hebben een protest gezonden aan
de Hongaarse hiërarchie en wij herhalen
dat protest hier ten overstaan van de
heli^vrö^^vereld^lie^i^jvoon^ïn^e-
Spaak:
Geen derde wereldoorlog
j)e Belgische ministerpresident, Kpaafc
heeft op een bijeenkomst ven 8.000
Belgische socialisten te Luik verklaard
overtuigd te sik dat „er geker moge
lykheden «ju, evenwicht te scheppen
tussen de door de communisten be
heerste wereld van het Oosten en d"
door de deroocratiën beheerste wereld
van het Westen.
..Wij staan niet aan de vooravond
vati een derde wereldoorlog", aldus
Spaak.
Een vergelijking trekkend tussen het
plan Marshall en de Sowjet' Russische
economische commissie voor Oost
Europa zei Spaak, dat geen land van
het plan Marshall wordt uitgesloten,
omdat zijn politiek niet in overeenstem
jning zou zijn met de V.S., te-wijl Toe
goslavië niet in de ecenomische commis
sie werd toegelaten, omdat zij politiek
Biet in overeenstemming is met die van
de Sowjet Unie.
Epos over het verwoeste
Berlijn
De schrijver Arnold Zweig beeft het
woord gevoerd op een discussieavond
van de jeugdafdeling van de Berlvjuse
cultuuibond. Hij zeide daarbij, van plan
te zijn, de indruk, die het verwoeste
Berlijn op hem gemaakt had, tot een
kunstwerk te creëren. Maar eerst zou
deze gedachte tot een zekere rijpheid
stoeten komen.
Zweig vertelde, dat hij de gebeurtenis
een nit het leven van elke dag nodig
bad bij zijn scheppende arbeid en zeide
„De kunstenaar leeft van de vorm,
wnut de vorm geeft het leven aan het
werk. Bij de intuitie is sprake van kort
sluiting uit het onderbewuste bet be
wustzijn.
Een in de eerste wereldoorlog out
vangen bericht werd voor hem de aan
leiding tot het schrijven van „Sergeant
Griscba". De stof voor dit werk werd
echter pas na jaren in de tegenwoordige
vorm gebracht.
Dr. Beel naar Nederland
Dr. Beel is te 22.00 nur Bataviatijd
Biet de Constellation „Curacao" naar
Nederland vertrokken, vergezeld van dr.
Koct-s. Het ligt in de bedoeling, dat het
vliegtuig geen nachtstop op Mauritius
houdt, zodat het Woensdagochtend te
11 uur Nederlandse tijd in Nederland
verwacht kan worden. Dr. Beel die werd
uitgeleid door luitenant-generaal Spoor,
vice-admirnal Pinke en vele leden van
de voorlopige Federale regering en de
BFO, verklaarde, dat zijn bezoek aan
Nederland van zeer korte duur zul zijn.
Verwacht wordt, dat dr. Beel midden
volgende week te Batavia terugkeert.
Voor zijn vertrek ontving liq de voor
zitter van de BFO Sultan Hamid II en
vele declstaatleiders. In verband hier
mede werd de aangekondigde vergade
ring van de BFO uitgesteld tot morgen
ochtend. Tijdens de afwezigheid van dr.
Beel is prof. Hussein Djajadiuingrat be
Jast met de dagelijkse leiding.
zacht.
Meest zwaar bewolkt of nevelig met
plaatselijk enige lichte regen of mot
regen. In het Noorden van het land
tijdelijk krachtige, overigens matige
vrind uit zuidwestelijke richtingen. Aan
houdend zacht.
schrift met ons mcdeprolesteert. Hel
volle licht der publiciteit heeft niet ge
schenen over het proces tegen deze
prelaat, die zich 7.0 verdienstelijk heeft
gemaakt voor de Godsdienst en de Chris
telijke moraal. Personen van wie ver
wacht kon worden dat ze een onpartij
dig verslag van de zaak zouden geven,
werd de toegang tot Hongarije gewei
gerd.
De Paus noemde de bewering als zon
de Apostolische 6toel in Hongarije de
bedoeling hebben gehad een plan voor
politieke overheersing der natie te be
vorderen, vals. De stoel heeft geen in
structies gegeven om zich tegen de Hon
gaarse Republiek 011 haar regeerders te
verzetten. De kerk wordt door stormen
geteisterd, aldus vervolgde de Paus zijn
rede. Laten wij allen bidden, dat zij die
vervolgd worden, gesterkt worden met
de kracht der Christelijke deugd en laat
zij die ia onbezonnenheid de vrijheid
der kerk vertreden, begrijpen, dat geen
burgerlijke gemeenschap kan bestaan,
als de Godsdienst onderdrukt wordt.
Moge overal ter wereld de vrijheid
aan de kerk worden teruggeven. Dan
zullen de sociale vraagstukken worden
opgelost op basis van rechtvaardigheid
en gelijkheid. De positie der armen zal
verbeterd worden. Broederlijke liefdadig
heid zal aan de menselijke geest vrede
brengen en betere dagen zullen aanbre
ken voor alle volken en rassen.
VERTREK „WATERMAN"
Het troepenschip „Waterman"' zal
Woensdag 16 Februari" met detacliemeu
ten van bet Kon. Ned. Indon. Leger en
de Kon. Landmacht uit de Rotterdam
se haven naar Indonesië vertrekken.
„MARIA" IS WEER vlot.
De Groningse coaster „Maria", die
ruim 41/2 etmaalbeoosten Den Burg bij
Texel op een zandplaat vast heeft ge
zeten, is gisteravond tegen acht uur
vlot gesleept door de sleepboten „Nru.
Holland" en „Stortemelk", welke sinds
Donderdag jl reeds verscheidene pogin
gen hiertoe hadden gedaan. Het scheepje
is nu op weg naar de haven van Nieuwe
diep.
merle cochran te batavia.
Het Amerikaanse lid van de commis
sie der VN, de heer Merle Coehran
is gistermiddag te Batavia aangekomen
Hij werd verwelkomd door de heren
Klink Schuurman, Leimena, de consul
generaal der Verenigde Staten Liven
good, leden van de VN commissie en
anderen. Hö wenste geen verklaringen
af te leggen.
„oranje" 20 februari
in amsterdam.
De „Oranje" van de Mij „Nederland"
wordt Zondag 20 Februari in Amster
dam verwacht. Aan boord bevinden zich
S09 passagiers, waaronder verscheidene
evacué's en manschappen van de Kon.
Marine en de KNIL met hun gezins
leden.
Jeruzalem:
President Cbaim Weizmann heeft in
het gebouw van het Joodse agentschap
in de nieuwe wijk van Jeruzalem, de
Israëlitische grondwetgevende vergade
ring, als eerste Joods parlement sinds
2090 jaar, officieel geopend.
Onder de vooraanstaande bezoekers,
•lie de openingsplechtigheid bijwoonden
bevonden zich de diplomalieke vertegen
woorigers der Sowjet Unie en van an
dere. Oost Europese staten en voorts
consulaire ambtenaren van Nederland
en de Scandinavische lauden.
Hoge rabbinale autoriteiten en kerke
lijke hoogwaardigheidsbekleders waren
aanwezig, evenals Russische en Ar
meense patriarchen, Arabische bezoe
kers en vertegenwoordigers der Druzen
Een muziekkorps van de politie bracht
bij de aankomst van president Chaim
Weizmann, het Israëlitische volkslied
„Hatikiva" ten gehore. Terwijl de presi
dent staande het volkslied aanhoorde,
werd het door duizenden toeschouwers
op straat meegezongen. Op de in de na
bijgelegen muren van de oude stad had
den Arabische jongelingen plaats geno
men. die, gewapend met verrekijkers,
het schilderachtige schouwspel in het
gebouw van de Joodse agentschap gade
sloegen.
met vader op skitour.
In het praehtigge Oostenrijkse wintersportplaatsje Sartkt Anton am Arl
berg hebben de Prinsesjes Beatrix en Irene een heerlijke vaeantie. Elke dag
gaan zü skitochten maken in de schitterende omgeving. Het heerlijkste is
echter voor de zusjes als ook Prins Bernhard van de partij is.
Klaar voor de start bij Hotel „Post", waar de vorstelijke gasten verblijf
houden. V.l.n.r.: Prins Bernhard, Prinses Beatrix. Prinses Irene en de ski
leraart
Berlijns Burgemeester Persona Grato
ontslag verleend aan
mr. sassen
H. M. de Koningin beeft met ingang
van heden aan Mr. E. M. J. A. Sassen
op zön verzoek op de meest eervolle
wijze ontslag verleend als minister van
Overzeese gebiedsdelen onder dankbe
tuiging voor de vele en gewichtige dii
sten, door hem onder zeer moeilijke
omstandigheden aan haar en den lande
bewezen.
Het beheer van het ministerie van
Overzeese gebiedsdelen is tijdelijk op
gedragen aan de minister van Binnen
landse Zaken, mr. 1. H. van Maarsse-
veen.
rlien'r Np
lijke 1 qe
In de vergadering van de Westelijke
Gemeenteraad van Berlijn heeft de bur
gemeester professor Ernst Reuter ver
klaard dat hem bij zijn bezoek aan En
geland gebleken was. dat er in het Wes
ten een groot begrip is voor de moei
lijkheden waarmee Duitsland worstelt.
In de loop van de volgende maanden,
aldus Reuter zal de Engelse minister
van Buitenlandse Zaken, Bevin, een be
zoek aan Berlijn brengen, ten einde zich
persoonlijk van de toestand op de hoog
te te stellen. Ook de burgemeester van
Londen heeft aan zijn Berlünse collega
Verklaard, dat hij Berlijn wil bezoeken.
Bevin had Reuter gemachtigd te ver-
iaren, dat ecu concrete beslissing of-
Westelijke mark het enige betaal
middel in de Westelijke sectoren zal
rijn, spoedig zal worden bekend ge
maakt. De oplossing van dit probleem
Zou de andere problemen automatisch
oplossen.
Reuter, die ook Parijs heeft bezocht,
had hem uit naam van Frankrijk ver-
Mysteries rondom Kravchenko
Generaal Petit, een Frans generaal
die drie Jaar in Moskou heeft doorge
bracht, bestreed de passages In het
boek van Kravchenko, waarbij deze be
schreef, dat het Rode Leger slechts
om patriottische redenen vocht en „on
danks" Stalin. De generaal verklaarde
dat het Rode Leger vertrouwen In
Stalin had.
De advocaat Nordmann verklaarde
dat het Hof bedrogen was door Krav-
chenko's advocaat met een fotocopie.
Op deze copie kwam niet voor een
rede van Molotof maar een kranten
artikel ovpr de vooruitzichten van het
derde vijfjarenplan.
Generaal Petit werd door ue advo
caat van Kravchenko aan de tand ge
voeld. Zijn verklaring dat bij zich als
Fransman overal vrij in Rusland
mocht bewegen werd met gelach ont
vangen, dat de president onderdrukte.
De verdediger vroeg of hij van oor
deel was dat de Mensjewieken ook
Russen waren, want Sim Thomas had
beweerd dat deze het boek van Krav-
cenko hadden geschreven, terwijl de
■generaal beweerde er geen Russische
stijl in terug, te vinden.
Kapitein Govorow zeide dat hij
Kravchenko beschouwde als een de
serteur. De Duitsers gebruikten een
interview dat bij aan de New Tork
Times had toegestaan als propaganda
materiaal.
Kravchenko riep hierop dat de Duit
sers ook Stalin- en Molotov gebruikten
voor hun propaganda.
Enkele Franse getuigen verklaarden
hierna, dat Russische krijgsgevangenen
een grote mate van vaderlandsliefde
hadden betoond en niet bereid waren
in Duitse krijgsdienst te treden.
Tussen de twee advocaten, Nord
mann en Izard komt dan weer de rede
van Molotov ter sprake. Izard leest de
laatste zin van de rede voor, die luidde
dat volkscommissiari8 Molotov Victo
Kravchenko tot fabrieksdirecteur ba
benoemd.
Het was deze dog een vrij onverkwik
kelijke en onbegrijpelijke bi >rie en het
was dan ook reeds vroeg toen het pro
ces werd verdaagd.
De tegenpartij van Kravchenko heeft
nu geëist dat Kravchenko het hand
schrift van zijn boek zal overleggen.
Kravchenko heeft hierop geantwoord
dat hij dit zal doen om de aantasting
van zön eer te bestrijden maar op het
ogenblik dat hö dat zelf goed oordeelt.
klaard, dat Frankrqk een verenigd
Duitsland wil.
Reuter spoorde de Duitsers aan zo
hard mogelök te trachten overeenstem
ming met de andere landen te krijgen,
vooral met Frankrijk. Hö eindigde zön
door de gemeenteraad herhaaldelök toe
gejuichte verklaring met de overtuiging
uit te spreken, dat het qs tussen Lon
denParijs aan de ene en Duitsland
aan de andere zijde was gebroken en
een atmospheer geschapen, die de hoop
geeft, dat onze moeslükbedeu niet on
opgemerkt zullen blöven.
De reis van de Berlqnse burgemees
ter moet van zeer groot belang worden
geacht, mede In verband met de vor
ming van een "West Europese Unie. Het
moet immers bökans onmogelijk worden
geacht, dat deze Unie naar behoren zal
functionnereen zonder Duitsland. Dat de
leidende figuren in Londen en Parös de
burgemeester van Berlijn op een der
gelöke wyze hebben ontvangen zon er op
kunnen wqzen, dat men daar zelfs een
weinig speculeert op de Duitse gunst.
wil sowjet unie
afzonderlijke vrede met
duitsland sluiten?
De Sowjet autoriteiten bereiden het
sluiten van een afzonderlek vredesver
drag met Duitsland voor, zo scbröft 't
met Britse licentie verschuwende libe
rale blad „Montags Echo". Het blad
dat „welingelichte kringen" aanhaalt,
zegt, dat deze stap bedoeld zou zön
ora de vorming van een West Duitse
regering voor te zön en gepaard zou
gaan met een mededeling van ambassa
deur Semjounof, politiek adviseur van
maarschalk Sokolofsky, dat diploma
tieke betrekkingen .angenoopt zouden
worden met de onder Sowjet bescher
ming staande „Duitse volksraad".
wallace op de vlakte.
liet nationale comité van de Ameri
kaanse progressieve partq (partü van
WaUace) heeft president Truman ver
zocht „de deur naar vrede weer te ope
nen" en generalissimus Stalins aanbod
om de geschillen tussen de V.S. en de
Sowjet Unit te bespreken, te aanvaar
den. Er moest voorts een einde ge
maakt worden aan de voorbereidingen
voor een Noordatlantisch pact.
Hedenmorgen is op haar bovenhuis
aan de Verloopbaan tet Barneveld op
105 jarige leeftüd overleden mej. M.
Janssen. Tante Mietje, zoals mej. Jans
sen in Barneveld genoemd werd, werd
in deze plaats geboren op 2 October
1843. In baar jonge jaren werkte zü
bü de familie baron van Nagell in de
linnenkamer op het kasteel te Schaffe
laar en later had zü met haar zuster
en nicht de weduwe Haansclioten een
naaischool en mangelinrichting. Daar
door genoot zij in die rijd reeds alge
mene bekendheid in Barneveld. Haar
laatste jaren leefde zü op een boven
huis aan de Verlooplaan, trouw büg®
staan door de 79 jarige wed. Haanscho
ten, terwül de zusters van het Groene
Kruis haar liefderyk verpleegden. Tante
Mietje vertoefde met haar gedachten
eigenlök nog slechts in het verleden.
Bezoekers merkte zü nauwelqks op.
Vorige week werd zü grieperig. Als 'n
kaars is haar leven uitgegan, vertelden
haar buren.
och heden/
Volgens een verklaring van Spaanse
spoorwegdeskundigen is de ontsporing
van de sneltrein BarcelonaMadrid op
Zondagmorgen jl., waarbij een aantal
doden is gevallen, te wüten aan wel
overwogen sabotage. Twee dagen voor
de ramp waren op do betrokken plaats
nog nieuwe rails e dwarsliggers aange
bracht. Uit een onderzoek zou gebleken
zön, dat aan de buitenkant van een
scherpe bocht boven de waterkant waar
de trein is omlaag gestort, een rail
was losgemaakt. En nu maar weer
enkele slachtoffers zoeken.
de filmster irene dunne
onderscheiden.
De filmster Irene Dunne heeft een
diamanten kroontje van de vereniging
van Noorse toneelsehrüvers ontvangen
voor haar büdrage tot een beter begrip
van het Noorse volkskarakter in de
film: „I remember Mama."
Deze rolprent tekent het leven van 'n
Noorse familie in Amerika in het begin
van deze eeuw.
een zeustempel gevonden
Zweedse archeologen hebben in La
branda een Zeustempel opgegraven.
Deze tempel, die uit marmer was opge
trokken, had afmetingen van 10 bü 80
meter. De tempel werd waarsehünlük
door Pytheas gebouwd, op wiens naam
ook de tempel van Athene te Priene
staat, welke een voorbeeld van de latere
Ionische tempel werd. De ©verblqfselen
van het gebouw maken een volledige re
constructie mogelöh.
eerste zgn. finse school
gereed.
Op 23 Februari des morgens om 10.39
uur zal de eerste zgn. Finse school van
een serie van vüftig stuks worden over
gedragen. Deze eerste school 6taat in
Voorschoten. Zü is door de N.V. Pana
gro en de N.V. Padox gebouwd nit pas
klaar ontvangen gedeelten.
van berlijn.
Een Berlönse renbaan, drie choco
ladefirma's en alle brouwerijen behoren
tot de 465 firma's in de Sowjet sector
van Berlön, wier socialisatie heden
krachtens de wet van acht Febr. j.1.
wordt bekend gemaakt.
De firma's, zo wordt medegedeeld,
waren vroeger eigendom van actieve
nazi's en oorlogsmisdadigers en worden
thans, zonder dat schadevergoeding
wordt uitbetaald, als „eigendom van het
volk" aan de stad Berlön overgedra
gen.
De rede welke door de heer Molendijk
op het congres van de P.v.d.A. werd ge
houden, verdiend de aandacht van allen,
die met het besturen van een gemeente
iets re maken hebben. Maar tevens van
beu, die zich steeds verre hebben gehou
den van het besturen van een gemeente,
die toch in de gemeenschap uiterst be-
langrük werk hebben verricht. De taak
van deze mensen, die in alle mogelijke
verenigingen aan de gemeenschap on
schatbare diensten hebben bewezen,
heeft zich nooit in een grote belang
stelling van de gemeentebesturen mogen
verheugen, de weinige goede uitzonde
ringen daargelaten.
De heer Molendök nu heeft in ge
noemd betoog er op gewezen, dat de
gemeente meer dan tot dusverre zich
moet gaan bemoeien met de zorg voor
verschillende categorlën van haar inwo
ners. En zeer speciaal noemde bij dair-
bö het gemeenBchar -erk en de zorg
voor de jeugd. Wö begroeten deze woor
den met vreugde We hebben er zelf in
een o«-t5fcel onlangs Dp gewezen, dat de
zemeouren <>P dit gebied nog te zeer
negeatief zön. Dat alles wordt overge
laten aan het particulier initiatief en als
dit niets doet. is het in de gemeente
een stille boel. -
Wanneer het particulier Initiatief
trouwens in de gemeente tekort schiet,
zal de gemeenteraad, zal het gemeente
bestuur daar niet veel aan kunnen ver
anderen en zal ze er niet In slagen
een bloeiend verenigingsleven tot stand
te brengen. Maar in het omgekeerde ge
val, zal de gemeente zeer veel kunnen
doen. Wat doet de gemeente nu b.v.
voor onze jeugd?
Het is beschamend het te moeten con
stateren, maar de gemeentelüke jeugd
zorg bepaalt zich in -verschillende ge
meenten uitsluitend tot het hebben van
enkele verbodsbepalingen in de politie
verordening. Dit mag niet en dat mag
niet. Volkomen negatieve benalineen. die
weliswaar zijn ingegeven door de nood
zakelijkheid om orde te handhaven, maar
die niet voldoende zijn om de jeugd Ld
betere hanen te leiden.
Het zal misschien moeilük zön om
voor onze jeugd iets te doen. omdat we
helaas weer te zeer geseheiden optrek
ken. We behoren niet tot de mensen,
die gelükschakeling als het hoogste goed
beschouwen. Integendeel. De veelsoor-
tighei dvan het gedaehtenleven heeft
een grote bekoring. Maar wü mogen
niet blind zijn voor de gevaren die er in
een te sterke verdeeldheid, in een eeu
wige gescheidenheid zitten
Ook hier echter kan de gemeente wel
licht zegenrök werk doen. Hier kan ze
misschien de verschillende groeperingen
tesamen brengen in een jeugdhuis, kan
ze een stimulans vormen, waardoor on
derling "n beter begrip ontstaat. We zön
er van overtuigd, dat het nog een bels
poos zal duren, eer gemeente en gemeen
scbap tesamen zullen optrekken om al
leen op het gebied van jeugdzorg iets
te bereiken. Maar dat we in die rich
ting onverdroten en regelmatig werk
zaam zullen moeten zqn, staat voor ons
vast. Mogen we ook de verschillende
leden van de gemeentebesturen er meer
van doordrongen raken dan tot dus
verre.
v Z.