Ikmaafiiei
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
Nieuwe film van Daan Pool is klaar
- 5e JAARGANG N°. 1465
MAANDAG 21 FEBR. 1949
Een document van schoonheid,
eenvoud en arbeid
14 Slachtoffers, kinderen aan de
dood ontsnapt
Broekman achter de Hongaar
Pajor tweede!
Vijftienmaal aan dood ontsnapt
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen ƒ0.30 per week 1.25 per
maand 3.65 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per mm., familieberich
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw redacteur. J. v. Zoonen Bui eau. Ridderstraat hoek Oudeoraeht Tel f M00
S97t
..Westfriesland, zoals het leeft en werkt"
Het is al weer enkele weken geleden dat we bij Daan Pool wa en ter ge
tegenheid van do vertoning voor de pers van de Zijper film. Toen werd ons
toegezegd, dat we binnenkort een uitnodiging zouden ontvangen om de film
te zien, waarin hij het leven van Westfriesland had vastgelegd. Zaterdag was
het nu zo ver. Opnieuw waren enkele persmensen getuige van een gebeurte
nis op filmgebied. Want we mogen dit gerust een gebeurtenis op filmgebied
noemen Reeds nu durven we verklar en, dat talloze Westfriezen zullen ge
nieten.
DE BEDOELING VAN DE FILM
Daan Poo) heeft ons eerst een en aD
der verteld, wat hü voor bedoeling met
deze film had. Als ge eens een keer in
de stad komt. bg familie of kennissen
of ge bevindt n in een botel eu ge zit
genoegclijk aan een welvoorziene lafel.
dan denkt ge er niet bg na. dat er een
en ander moet gebeuren, voor al die
producten op de tafel komen.
Dan denkt ge niet over de arbe.id. die
er op bet. platteland moet worden ver
rieht, voor de producten klaar zün voor
de consumptie. Tn deze film heeft Daan
Poo) dat. willen vasfleggen. FTeeft bij
willen demonstreren, dat zonder dal plat
telend hef leven onbestaanbaar is.
Hij heeft aangetoond, dat het. nie.t
nodig is. dat de plattelanders een min
derwaardigheidsgevoe) hebben ten opzieh
te van de stedelingen. Hij heeft 'n film
vervaardigd die het leven in West fries
land uitbeeldt, zoals het werkelijk is en
bg is er door middel van enkele opna
men in geslaagd aan te tonen, dat het
leven op het platteland anders moge zijn
dan in de stad, maar dat het er niet
voor onder doet Integendeel. Wanneer
we het gedeelte zien, waarin de stedeling
na afloop van zijn dagtaak zijn vermaak
zoekt in de bioscopen waarin films wor
den vertoond, die hnn inhondslooshcid
Camoufleren achter 'n Jeverl aan «ons:»
liöuete. aWiihtilAAic - «nimf. -
daarmee dc vrijetijdsbesteding <»P
bet platteland, dan treft bet ons. dat
be leven op dat zelfde platteland zuiver
der. natuurlijker is. dan ie de diehthe
volkfe steden.
Er zijn meer van die kostelijke ge
deelten In deze film. Hoe psychologisch
Juist is b.v. niet weergegeven de verschil
lende wijze, waarop de boer een lekker
zacht regentje bekijkt en hoe de stede
ling er op reageert.
FILM ZONDER ARTISTEN
Het is een waagstuk geweest, deze
film net publiek is van een film gewend
dat er artisten op voorkomen, de een
al schoner dau de andee. Men zal ze iu
deze film niet vinden. En wat merk
waardiger is, men zal ze er ook nie.t in
missen Integendeel. Wat doet bet aan
g'cnahm aan, om eindelük eens geen ge
pomadeerde berenhoofden en geondnleer
de en gelakte dameskopjes op de film
te zien. Wat is het nntnurlpe een stuk
mooier Deze film is een bewijs, dat men
het zonder raffinement ook voor elkaar
kan krijgen, een werk te scheppen,
waarnaar bet publiek urenlang geboeid
zal küken.
Daan Pool beeft bier een film ver
vaardigd zonder iarmte-salenitehnuttend
temin een artistieke inhoud.
Niet alleen dat bet leven en werken
on het platteland er in is uitgebeeld.
Daar is oen belangrijk gedeelte van de
film aan gewijd Maar daarnaast is er
zoveel schoons te zien dat ge u of en
toe do ogen moet uitwrijven en tegen n
zelf zegt: Is het platteland, is West
friesland zo mooi?
OVER DE INHOUD
.la, eigenlijk zonden we u iets moeten
vertellen over de inhoud. Welnn ge ziet
In deze film een iaar leven op het
platteland Ren jaar natuurleven en een
jaar arbeid, Ge ziet het ontwaken der
natuur, ge ziet het oogsten en het zaai
en. ge ziet het alledaagse, gezien door
iemand met een aparte visie. Misschien
kent ge het voortreffelijke boek van ds.
Stopnelnnr: ..Sprake en sproke van bet
jaar" Het zou het motief voor deze
film kunnen rijn. Moeten wij er meer
van zeggen?
We geloven niet dat het nodig is. Het
is beter dat we n wat dat aangaat
een weinig in het onzekere laten. En bo
vendien leent het alledaagse zieb niet
voor vertellen Dat moet gc zelf beleven
in *1 zijn eenvoudige schoonheid.
De betekenis
Pas wanneer ge na het zien vsd deze
film thuis gekomen zyt, gaat ge u rcali
seren, van boe grote betekenis ze wel is
Want dan zegt ge tot n zelf. wat jam
uier, dat we nu niet een film hebben
waarop het leven van onze voorouders
van vijftig jaar terug is vastgelegd Wat
zouden we dan niet bunnen 'genieten. Zo
zal ook deze film na verloop van een
aantal jaren nog groter waarde krijgen
Hef ia 7.o belangrijk, dat'het tegenwoor
'lige leven op de gevoelige strook wordt
vastgelegd Niet alleen voor bet tegen
woordige gsbtebt, maar vooral voor hen
die na ons komen.
Ook voor ons heeft deze film echter
een bijzondere betekenis. Ze demon
streert zo dnidelgk, dat het leven waard
is geleefd te worden, ook al houdt men
zieh slechts bezig met de zware arbeid
van het platteland. Ze heft het alle
daagse omhoog Om met de dichter fc
spreken:
Poëzie is overat. Overal mijn vrinden.
't Is de vraag slechts, wie ze wel.
Dat leert ons deze film. Dal i« haar
grote opvoedkundige waarde.
DE NIEUWE VEROVERlfft!
Daan Pool heeft vorig jaar afscheid
genomen van Westriesland Niet om te
gaan stil leven Hg heeft een jaar van
hard werken achter de rug, Na de film.
van Ondeslnis kwam de film van de
Züpe. En nu is dan de film gereed ge
komen, die u laat. zien, boe West fries
land leeft en werkt Geloof gerust, dat
er wat voor is komen kijken. Daan heeft
rondgekeken Overal beeft hg met open
oog frondgezworven en veel vastgelegd,
waarvan ge enkele uren stil kunt genie
ten
We willen ons niet schuldig ntak'ii
overdreven ophemelen Er kleven ook
aan deze film wellicht nog enkele gebre
ken Maar ge vergeet ze Ze zinken in
het niet, bü al bet schoons dat u wordt
i' voorgezet Er is in deze film ontzaglijk
veel schoons te zien Er zijn opnamen
hij. die stil doen genieten, opnamen
die u doen ontroeren
En wat voor ons het verheugendsf^e is
er ziet een sterke climax in het werk
van hem. Wie dit laatste werk vergelijkt
met het voorgaande, beseft dat we bier
kennis maken met het werk tan een
man. die ook op dit gebied nog tan zich
zal doen spreken
Daan Pool heeft afscheid genomen,
Maar we zouden ons al heel sterk ver
gissen, als hij dit jaar Westfriesland
niet opnieuw veroverde en nu door zijn
film. Een film die gemoet gaan zien.
Waarvoor ge u rustig moet neerzetten
en u realiseren: Zo is nu ons gewest.
Zo zijn wij, alledaagse mensen nu.
Aanstaande Vrijdag vindt de pre
miëre plaats in Behagen En dan? Dan
gaat de rustende Daan opnieuw op
tournee.
Treinramp in Frankrijk
42 doden
Op de lijn NancyDyon is een loco
motief op een sneltrein gebotst. De ge
volgen waren vreselijk. De laatste be
richten maken melding van 42 doden en
35 zwaar gewonden.
De wagons van de sneltrein werden
verpletterd. Langs de hele lyn vond men
wrakhiuten van wagons. De ramp heeft
zo'n omvang genomen, doordat de trein
voor bet grootste deel bestond uit oude
houten wagons. De machinist en de sto
ked van de locomotief die het ongeluk
veroorzaakte ziin ongedeerd.
De machinist is in hechtenis genomen
De stoker van de exprestrein, die ern
stig gewond was, rende desondanks naar
een 300 meter verder staande baanwach
terswoning om te» waarschuwen dat de
lichten moesten worden ontstoken. Na
zijn boodschap te hebben overgebracht
stierf hij.
Twee vliegtuigen botsen tegen elkaar
Bü Conventry zyu in de lucht twee-
vliegtuigen met elkander in botsing ge
komen. E>n der vliegtuigen was een
Dabota van' de „British Eurapean Air
wa.vs", die op weg was naar Schotland
zo heeft het mnistcrie van luchtvaart
meegedeeld. De andere machine was van
een kleiner type. De wrakstukken lagen
over grote afstand verspreid. Er zijn
geen overlevenden, net vliegtuig was
de B„A.E. had zes passagiers aan .boord
en een bemanning van vier.
Hef tweede vliegtuig was een „Ansou"
van de R.A.F., dot een oef en vlucht
maakte Dit toestel had vier personen
aan boord, die alleen zijn omgekomen.
Met totale aantal slachtoffers van de
Ten tijde van. tle ramp speelden vele
kinderen, in de nabijheid van de vamp.
Verschillende werden büna geraakt. Een
meisje werd bijna getroffen door een
vallende schoorsteen, die door een groot
stuk van een vleugel werd weggerukt.
Tot op acht km. van Coventry kwamen
brokstukken omlaag, sommige gloeiend
heet. De medische dienst was volgens
ooggetuigen binnen enkele minuten
aanwezig.
Fondantijs in Oslo.
De wereldkampioenschappen te Oslo
zijn over één kant een volslagen desil
lusie geworden: de toestand va nhet Ijs
was dermate slechts, dat fantastische
verrassingen aan de orde van de dag
waren. De tijden waren door het zachte
ijs (waarop voortdurend water stond)
zé slecht, dat e rvan de voorspellingen
totaal niets uitkwam. Aan de ene kant
een tegenvaller: aan de andere kant
buitengewron ftaal Nedc»lands 'esjlt-at
want Kees Broekman bracht Nederland
voor het eerst onder de prijswinnaars.
Achter de Hongaar Cornel Pajor werd
hij tweede en kreeg de zilveren medail
Ie.
Zaterdagmorgen werd begonnen met
de 500 meter: direct al op fondant ijs.
Broekman had geluk, want hg mocht
tegen de Engelsman Cronshey uitkomen,
een rijder, die het evenmin als Broek
man van de snelle strat moet hebben
Onze Westlander kwam dus niet direct
voor een hopeloze taak te staan en had
hü niet een moment het evenwicht ver
kuren, dan zou hg mogelijk de strijd ge
wonnen hebben. Nu had bii 0.2 sec lan
ger werk eu boekte de voor deze omstan
digbedcu snelle tijd van 48.5 sec, waar
mee hg op de 8e plaats kwam. Fnrstad
Enropees kampioen, bracht het tot 47.5
sec. zodat Broekmans achterstand heel
aannemelijk was. De Amerikaan Ken
Henrey en John Werket werden eerste
lEM^ZONOTJ
WEINIG VERANDERING
Meeat zwaar bewolkt met later hier
♦n daar enige lichte regen of motregen.
Zwakke tot matige wind tussen Zuid en
tVest Ongeveer dezelfde temperatuur
«te gisieren.
KUNSTMATIG VERLENGEN VAN
HET LEVEN
Een Frans geleerde heeft een appa
raat geconstrueerd dat kunstmatig het
leven van organen en weefstels verlengt
dientengevolge een dier of mens
kan laten leven door middel van een
bloedsomloop, die geheel gelijk is aan
de natuurlijke bloedcirculatie van eeii
levend wezen.
Na meer dan 10 jaar werken eu ex
perimenteren werd deze prestatie be
reikt door dr. J. Andve Thomas, profes
sor aan de Sovbonne en directeur van
het laboratorium voor experimentele
cel biologie.
Een geheimzinnig S O.S,
Een Amerikaans troepeutransportscbip
„General Stuart Heintzelmen" heeft Za
lerdagochtend ter hoogte van de Azoren
varend, s.o.s. signalen opgevangen van
naar men meende, het Amerikaanse
7,176 ton metend schip „WUliam Phips"
Later op de dag ving het verminkte sig
nalcn op, waarin onder andere voor
kwam „zij roken me uit" en „men
'tracht mg te doden". De ..William
Pbips" gaf als haar positie op 60 mijl
ten Westen van Gibraltar. Een Ameri
kaanse destroyer is wet spoed de ha
ven van Gibraltar uitgevaren. Het in
gevaar verkerende schip passeerde Vrij
dag de straat van Gibraltar op weg
naar Halvesten in Texas.
Later werd gemeld dat de marconist
aan zenuwoverspanning leed. Hü is te
Gibraltar aan land gezet en naar een
ziekenhuis vervoerd
HAAGSE VROUWEN PROTESTEREN
TEGEN DE DUURTE
Onder leiding van de Nederlandse
Vrouwenbeweging, afd. Den Haag, zal
Dinsdag 22 Februari a.s. een demonstra
tie worden gehouden tegen de duurte
in het algemeen cn de voorgenomen
huurverhoging in het bijzonder. De stoet
vertrekt om kwart over twee van het
Paul Krugerplein, hoek Steynlaan en
zal op het Oranjeplein ontbonden wor
den.
en tweede in resp. 46.3 sec, en 47.1
sec. voor Farstad in 47.8 Pajor noteer
de evenals Broekman 48.3, terwijl Jan
Langedgk 22e werd In 50.5 aec.
TWEEDE OP 5000 m.
De 5000 meter op nog sleehter
bracht al evenmin snelle tijden. Pajor
bleek met 0.09.4 spoedig zeer snel te
zijn geweest en toen na hem b.v. Far
stad op het ijs kwam leek het soms of
do Noor strompeldeBroekman
reed tegen Huiskes een fraaie race,
waarbg bij het voordeel had, dat bij 'n
schema op de tijd van de Hongaar had
kunnen samenstellen. Lang leek het er
op of hij Pajor er noder zou bunnen
houden, doch het steeds slechter worden
de üs nekte hem volkomen in het laat
ste gedeelte. Hg kon-er geen eindspurt
meer uitkrijgen en moest met 9.12.2 ge
noegen nemen: de 2e plaats!
Na de eerste dag leidde Ken Henry
(VS) met 103 080 p. 2 Lundberg (Noor
wegen) 103.315, 3 Werket (VS) 103.420
4 Pajor (Hong.) 103.440 en 5 Broek
man met 103.720 p.
Als men bedenkt, dat Farstadt op de
10e plaats prijkte met 105.920, dan be
grijpt men. dat Broekmans kansen lang
niet gek stonden
DE 1500 METER
werd ZouUiiüium-geu verreden en bet
Üs bleek aanvankelijk wel iets beter.
Broekman kwam met 2.33.7 uit de bus
en dat bleek een tgd, die hem in het
algemeen lassement op een uitstekende
4e plaats bracht. De uitslag was: 1 Wor
ket 2.30.8, 2 Lundberg 2.31.8, 3 Ken
Henry 2.32.2 en 4 Farstad 2.33.3 In
het algemeen klassement had Broekman
nog Henry. Werket .en Luii iherg
voor zieb en Pajor vlak achter zieh. Dat
bood de Nederlanders uitstekende per
spectieven. want tenslotte is
Amerikaanse- sprinters konden onmoge
lyk lastig worden, terwijl dc achterstand
op Lundberg totaal onbeduidend was.
Broekman kwam tegen Pajor cn het
werd een buitengewoon enerverende
kamp. Duizenden meters lagen de Hon
gaar en de Nederlander vlak achter el
kander, doch tenslotte bleek onze land
genoot minder reserve te hebben dan
zyn tegenstander. In 18.42 min werd
Pajor winnaar, vóór Broekman in 18.53.3
min. Dat waren bgzondev fraaie tijden
want no. 3 de Brit Cronshey noteerde
39.10.2, büna een yolle minuut achter
Pajor. Lundberg had precies 0.1 sec
langer werk dan de Brit.
Deze uitslag sloeg precies de kopgroep
finaal door elkander en bracht Pajor en
Broekman met ruim verschil op de eer
ste en tweede plaats: resp. 211.073 en
211.618 p. De Noor Lundberg werd der
de met 212.960. 4 Henrey 213.598. 5
Werket 213.762. 6 Andersen 216.562, II
Van der Voort 221947, 12 Huiskes
223.632.
Zo werd dus de Hongaar wereldksfm
pioen. Misschien was dat over een kant
niet zo'n byzonder grote verrassing. Het
feit echter, dat Farstad zich niet onder
de eerste tien kon klasseren zegt echter
genoeg: deze wereldkampioenschappen
z'iju wel zeer byzondere geweest!
LARENSE KERK IS GERESTAUREERD
Do Ned. Hervormde Kerk Ie Leren Gld.) werd bij de laatste „eveebten om
het stadje In voorjaar 1945 orotendeels vernield. Na veel moeilijkheden Is men
er in geslaagd het gebouw te restaureren. Op 24 Februari aal de
kerk worden Ingewijd.
onze kleine tovenaar
Een jonge man van 22 jaar is voor
de 15c maal aan de electrische stoel ont
snapt, 2 uren voor zyn terechtstelling.
Het betreft Samuel Taylor, een neger
te Montgomery (Alabama), die reeds
veertien maal voor dezelfde misdaad
was veroordeeld, namelyk verkrachting
van een blank meisje. Hij heeft steeds
ontkend. Taylor verklarade, dat hem
met geweld een bekentenis was ofge
dwongen. Het opperste Gerechtshof
heeft verschillende malen het beroep
van Taylor verworpen, maar telkens
heeft de gouverneur van de staat hem
uitstel verleend voor een aanvullend
onderzoek.
WERKLOOSHEID IN DE V.S.
300.000 nieuwe werklozen zyu verle
den maand ingeschreven in dc Verenig
de Staten, waar thans 3 millioen mensen
zonder werk zijn, wat iets meer is dan
het normale aantal", zo verklaarde Ewan
Claque, een ambtenaar van de dienst
voor statistiek van het ministerie van
arbeid.
Volgens Claque zou de regering waeh
ten met maatregelen tegen de werkloos
beid tot het aantal werklozen vier of
vyf millioen heeft bereikt.
STAKINGEN IN BEIEREN
Het Duitse nieuwsbureau Dena meldt
dat de staking van metaalarbeiders in
Beieren zich tot 15.000 man heeft uit
gebreid. In andere bedffyven zouden
vergaderingen worden gehouden om
geld voor de stakers in te zamelen.
By de locomotoevenfabrieken te Muen
chen waren vandaag 3000 arbeiders ab
sent.
MELBOURNE CANDIDAAT VOOR
O.S. 1956
Minister president Ohiffley heeft ver
klaard dat de regering alle mogelüke
hulp zal verlenen indien de organisatie
„li de O.S. In 19W «en Auetrolie
mocht worden toegewezen. De gemeente
Melbourne heeft lich hiervoor namelijk
candidaat gesteld.
Een Australische delegatie, waarvan
o.m. de burgemeester van Melbournecnrtre
deel uitmaakt, aal over enkele maanden nanataiting op l;""»1'» 8',..;
naar Europa reizen eu baar belangen
PROTEST TEGEN VOLTREKKING
SPAANS DOODVONNIS
De afdeling Amsterdam van de Xed.
Bond van Yrye Socialisten heeft aau de
consul generaal van Spanje in A met er
nam een telegram gezonden, waarin in
verdedigen in de e.v. byeenkomst van 't
I.O.C,
EEN LUCHTBRUG FRANKRIJK—
ENGELAND
Er zal van 4 April af een luchtbrug
functionneren tussen Le Touquet en
Folkstone. Automobilisten zullen dan
met hun wagen in 20 minuten tgd het
kanaal knnnen overseken.
De administratie en douaneformalitei
ten zullen tot een minimum gereduceerd
worden en maar enkele minuten op elk
vliegveld in beslag nemen. Zo zal men
dus minder tüd nodig hebben om van
Camus. Andre Gide ^lauricc cn Rene
Olair in Frankrijk met klam geprote
steerd wordt tegen de voltrekking van
het doodvonnis op Marcos Nadttl.
MARKOS GEVANGEN IN MOSKOU
Radio Athene meldt „uit betrouwbare
bron" vernomen te hebben, dat generaal
Markos, de op 8 Februari afgetreden
Griekse gucrilla leider, zich thans in
de Moskouse „Lubiania", een gevange
nis, in arrest bevindt. Volgens de radio
wenl Markos naar de Bulgaarse etad
Stalnok „gelokt onder voorwendsel van
een conferentie over partisanen". Daar
te komen, dan nou U Bulgoavee ^t,, gegv.
n. r,t tien ziin. die hem aan de Sovjet auton
om b.v. de FransZwitserse of
FransBelgische grens te overschrijden
pen zy'n, die hem aan
teiten overleverde.