Jkmaai'Jei'
Noorse regering voorstander van
de West-Europese samenwerking
5' JAARGANG N°. 1469
„Scandinavische alliantie niet
langer practisch mogelijk"
gVKEW^ZQHHBtwm^
v,y
Oud en arm
Roofde Aerdenhoutse industrieel
kunstschatten uit Polen?
Haadsel England-Spiel verder
dan ooit van oplossing
Uitgave Stichtiag „De Vrije Alkmaarder,
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.30 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per m.m., familieberich-
tcn 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen - Bureau, Ridderstra<
HaU-ard Lange, de Noorse minister
bet parlement verklaard, dat zijn be
ervan hadden overtuigd, dat een Sc
basis niet langer een praetlscbe mo
is tot kleinere neutrale eenheden
voorkoming van oorlog: om een duur*
Europese democratieëu „economisch,
gebouwd door middel vau gcorganise
♦iek worden geconsolideerd". Dit kou m
werking op regionale basis".
au buitenlandse zaken hepft gister in
iprekingeu te Washington de regering
audinaviscbe alliantie op een „paetvrge"
gelgkheil was. Solidariteit, die beperkt
ou niet het nodige effect hebben ter
ame vrede te verkrijgen stonden de West
sociaal en cultureel moeten worden om
orde en durende samenwerking en poli
ede moeten inbonden „defensieve samen
Lange zei daarna: „Als Wg deze gedrag*
lijn kiezen dieucn wij naar de mening
van de regering te streven naar deelne
min* aan de voorbereidende besprek»!
gen over een vredes en verdediging*
paet tussen de Noord Atlantische landen
en wel spoedig genoeg om onze invloed
te doen gelden bü de formulering van
znlk een regionale overeenkomst. Dit
sou Noorwegen niet aan een Atlantiwh
pact binden, want de niteïndeWke beslis
sin» zou door bet parlement worden ge
nomen.
ITet Atlantisch Pact draagt geen offen
sief karakter. Tn antwoord op onze zorg
vnldig gestelde vragen t<» Wasbingtin
hebben wij de verzekering gekre""» d"t
hel. nooit in de bedoeling van de V.8.
heeft gelegen tn vredestijd om bases in
Noorwegen te verzoeken en dat er geen
verzoek zon worden gedaan om gemeen
schappelijke basis voor bü bet pact aan
gesloten landen".
Na er op gewezen te hebben, dat een
afzondelijke Scandinavische defensieve
nnie geen politieke of materiele steun
van het Westen moet verwachten, zei
Lange: „Het is duidelijk, dat het voor
gestelde Atlantische Verdrag een regio
nale overeenkomst moet worden, geha
seerd op het beginsel „één voor allen en
allen voor één", indictt één der flongeslo
ten landen zou worden aangevallen.
Het ligt geheel aan ons te beslissen, of
w»j direct tot het te sluiten verdrag
willen toetreden, of dat wg wensen te
wachten tot dat het Pact volledig vaste
vorm heeft aangenomen; ook bestaat de
mogelijkheid op een latere datnm. of
helemaal niet toe te treden".
DE RUSSISCHE NOTA
Minister Lange deelde verder nog rac
de, dat het antwoord van Noorwegen
op de jongste nota der Sowjet Unie,
waarin het sluiten van een niet anuvals
verdrag tussen heide staten wordt aange
i"
GASVERSTIKKING IN
ROTTERDAM
Gisternacht is de 47 jarige telefoniste
F. J. R. Kniep, in Rotterdam door gas
verstikking oui bet leven gekomen. De
buren die de gasluebt bemerkten, gingen
in haar woning kijken en zagen de gas
kraan open staan. De vrouw was bewas
teloos cn bleek hij aankomst in het
ziekenhuis reeds overleden.
Schulte nu wel in
Ronde v. Nederland
Gerrit Schulte is één der eerateo ge
weest, die een contract voor de Ronde
van Nederland 1949 heeft getekend. Zo
als men zich herinnert was onze nationa
Ie kampioen in de eerste ronde van
Nederland niet van de partij.
Schulte zal thans fungeren als „chef
de file" van de nationale ploeg, die dooi
de technische leiding zo samengesteld
zal worden dat Nederland practisch de
garantie krijgt, dat althans deze ploeg
volkomen tegen de sterkste buitenlandse
concurrenten zal zijn opgewassen. Naast
een aantal bekende cracks zullen iu deze
nationale equipe ook enige veelbelovende
jongeren opgenomen worden. Koot en
Voortuig zijn als zódanig reeds aange
wezen.
23 DODEN BIJ VLIEGONGEVAL
IN CHINA
Een toestel vau de „Cathay Pacific
Air Liues" is gister in de heuvels bij
de Repulse baai (China) in een dichte
mist neergestort.
Alle 23 inzittenden, w.o, 19 Chinese
pa^agiers, zijn om het leven gekomen.
GELDIG TOT VRIJDAGAVOND
DROOG WEER
Droog weer met enkele overdrgvende
wolkenvelden. Matige of zwakke Weste
lijke wind. In de middag ongeveer de
•cJlde temperatuur als gisteren.
boden, nog in overweging is. Dit ant
woord zul worden gegeven, zodra bet
parlement in de gelegenheid zal zü'i
geweest deze aangelegenheid te bespre
ken. Eerder in zijn rede had Lange
verklaard, dat hef Noorse veiligheids
nrobleem tweezijdig was:
1 De Noorse strijdkrachten xü» t»»cl
sterk geuoer om alleen een grote mo
gendfieid voor een aanval te doen terug
deinzen
2 Voor het opbouwen van de land»
verdediging moet het ..op een eeonomi
sche basis" militaire voorraden uit het
hniirptfin'i ontvangen.
Of zijn het maar louter
verdachtmakingen
De Duitse Sipo generaal Schöngardt
die als oorlogsmisdadiger is opgehangen
heeft alles gedaan om zijn vriend Men
ten, de thans 50 jarige industrieel uit
Aerdenhout. de hand boven het hoofd
te houden. Zijn welwillendheid voor M
ging zelfs zó ver. dat hij nog enkele da
gen voor hij werd opgehangen uitdrukke
lijk verklaarde, dat M ..goed is geweest"
Dit bleek weer tijdens de voortgezette
behandeling van de zaak tegen M. voor
het Amsterdamse Bijzonder Gerechts
hof. Menten v&ordt er van beschuldigd
in Polen met de Duitsers geheuld te heb
ben en kunstschatten geroofd te hebben
Reeds z-nige malen heeft het Bijzonder
et-echtsliof zich met. deze geeompliceer
de zaak bezig gehouden. Evenals tijdens
de voorgaande zittingen kwam het gis
teroebtend herhaaldelijk tot felle uit
eeuzettiugen tussen de drie verdedigers
enerzijds en de leden van het Hof en
de procureur fiscaal anderzijds.
L>e eerste g -tuige was de Inspecteur
van Politie E. W. Woud uit Heemstede,
die Schöngardt enige dagen voor zijn
executie heeft verhoord. Woud hoorde
de Duitse Sipo generaal over een ande
re zaak, doch Schöngardt kwam steeds
weer terug op de zaak Menten en zei
de indruk te hebben, dat men M. din
gen in de schoenen wilde schuiven, waar
aan lift niet debet was. Hij verklaarde,
dat M iu Pc'en weliswaar enige tyd 'n
uniform had gedragen, doch dat dit uit
sluitend geschied was, omdat niet geuni
formeerden op dat ogenblik in Polen
gevaar liepen. S. zei tijdens dit ver
hoor, dat Men;en zeer rijk was en later
terug wilde naar Nederland, doch hij
zoa daarin zijn tegengewerkt door de
vroegere Ned. consul te Krakau J. L.
de Bruin, die volgens S. veel invloed
lK.d bij Hillere gevolmachtigde in Po
len, Franck,
Himmler ter sprake
De hoofdagent va» politic Wageman.
Spoorboekje vooroorlogs
Van de nieuwe zomerdienstregeling,
die op 15 Mei a.s. ingaat zal een reis
gids verschijnen, die weer ongeveer de
vooroorlogse gedaante zal hebben en
bovendien uitgebreider zal zijl». Het bock
je zal 192 pagina's omvatten en ge
drukt zün op fraai dun papier.
Het nieuwe boekje zal even boog zijn
als het vooroorlogse, doob iets breder
Het stüve omslag, dat. aan de voor
«ijde met een klep naar binnen wordt
geslagen, zal aan de binnenkant 'tef
«ooorwegkaarfje van Nederland te zien
geven. De achterzijde van het omslag
die eveneens met een klep naar binnen
wordt geslagen, zal het spoorwegkaartje
van de Benelux landen levatten.
Riahrirs boek ..Indonesische over
peinzingen" is gister in New Vork in
de Engelse vertaling uitgekomen Reed»
»n 1945 verscheen bef in de Nederlandse
taal.
Min. president Di-ees en bnrgemees
(••r d'Ailly van Amsterdam hebben zit
ting genomen in een ere comité ter bul
diging van de dichteres Hen vlette Ro
land Holst, die dit jaar 80 jaar wordt.
die eveneens lȟ het verhoor van S. aan
wezig was, vertelde, dat de Duitse Oor
logsmisdadiger er de nadruk op had ge
le d, dat. M. nimmer lid was geweest
van de SS. Hij zou nimmer kunstschat,
ten uit Polen hebben geroofd en dit
w-st S. zeker, omdat een ouderzoek,
dat Himmler tegen M. had laten instel
len, had uitgewezen, dat M. zich nimmer
aan roof had schuldig gemaakt. S. had
het eigendomsbewijs gezien van M's kas
teel iu Polen, dat een waarde had vau
ruim een millioen Zwitserse Francs.
Volgens S. verdacht Himmler M. in '43
van anti Duitse activiteit. Himmler had
aan Wlly Lages opgedragen hem onmid
dellijk te verwittigen indien M. is Ne
derland in contact kwam met SS en SD.
Volgens Schöngardt bestond er een fel
le concurrentiestrijd tussen de ex con
sul De Bruin cn Menten.
De heer D.t de Jong, die na de bezet
ting hoofd was van de interne recher
olie der PRA, bevestigde de verklarin
gen van de twee andere politiemannen.
Hij vertelde bovendien een bijzonder
beid, die weliswaar weinig met de zaak
M te maken heeft, doch kenmerkend Is
voor de wijze, waarop de oorlogsmis
dadigers getracht hebben elkander te
helpen, Een dame, wier naam met ter
zitting werd genoemd, zon bij S. ge
komen zijn, met de vraag of hij de ver
antwoordelijkheid voor de fusillering
van een aantal piloten bij Amersfoort
op zich wilde nemen om Rauter te ont
lasten. „U -wordt toch opgehangen",
zou de dame gezegd hebben,
In de middagzitting legde een aantal
getuigen gunstige verklaringen voor M
af. De industrieel zou de illegaliteit op
grootscheepse wijze gesteund hebben en
zou na zijn terugkeer in Nederland in
1943 zelfs hebben moeten onderduiken.
Daarna werd Menten zelf ondervraagd
Hij bestreed verschillende vroeger afge
legde verklaringen met de opmerking
met geweten te hebben wat hij onder te
kende: bovendien zouden de processen
N.A.C.O. bus in
slaapkamer
Een NACO bus van de lijn V (Scha
genAlkmaar) is omstreeks vier uur
gistermiddag op de Stroet met zoveel
kracht tegen het naast café „De Drie
sprong" staande huls van de heer De
Pee gereden, dat de gehele voorpul ont
zet werd en de bus enkele meters de
woning binnendrong.
Wonder hoven wonder deden zic-h daar
bij geen persoonlijke ongelukken voor.
Ken ledikant in de slaapkamer en een
voor het huis staande fiets werden vol
komen vernield. Als men weet, dat het
ledikant enkele uren eerder door de
bedlegerige beer H. de Pee was ver
laten, dan kan men begrijpen, dat de
bewoners van een wonder spreken. De
ravage was zo groot, dat er een timmer
man aan (e pas moest komen om het
huis té stutten. De hu» was uiteraard
ook fiink beschadigd.
De chauffeur van de bos verklaarde,
dat het ongeval is (e wijten aan hot
feit, dat hy plotseling moest uitwijken
voor spelende kinderen. Ooggetuigen ver
klaren echter, at de voorwielen van de
bns veel» slingerden voor het ongeval
plaats had. De Rüksverkeersinspeciic
onderzoekt de zaak nu.
BOM VEROORZAAKTE DE
TREINRAMP BIJ MALANG
Over de treinramp bü Malang bericht
Aneta nog. dat de trein niet op een mijn
is gelopen, zoals aanvankelijk gemeld
werd, «Joch dat. de ramp het gevolg is
van de ontploffing van een zware bom.
die terroristen op de spoorweg geplaatst
hadden met de bedoeling een ontploffing
te veroorzaken,. wanneer de trein uit
Surabaja zou naderen. Was dat gelukt,
dan zon de locomotief voor het passeren
van de brug ontspoord zijn en zon de
trein in een ravijn gestort zijn.
Het aantal doden blijkt vier te bedra
gen: drie militairen en een lerares uit
Malang. Het spoorwegverbee.r is voor
Icpiff gestremd, daar het materiaal zeer
nioeiftik Is weg te ruimen.
Aftrek van gevangenisstraf
De uitdrukking „gevangenis
straf met aftrek" is genoeg
bekend, maar dat het ook an
dersom kan, is gister in Arn
hem bewezen. Daar werd een
caféhouder, die van 1925 tot
1930 onschuldig in de gevan
genis heeft gezeten, wegens be
dreiging van een politieman
tot zes weken veroordeeld.
Toen het vonnis geveld was,
vroeg de man of de president
zo vriendelijk zou willen zij»
deze zes weken af te trekken
van de vgf jaar, die hij on
schuldig had gezeten....
NIEUW WERELDRECORD
100 YARDS BORSTCRAWL DAMES
De Olympische kampioene Greta An
dersen, die de laatste tijd in topcondl
tie verkeert, heeft gisteravond het we
relrecord over 100 yards borstcrawl ver
beterd. Zij maakte de fenomenale tijd
van 58.2 sec. (oud wereldrecord Fritze
Nathansen 59.4 sec. 1944) Deze presta
tie wag nog te fraaier om zij alleen
zwom. zonder de stimulans van mede
dingsters
RECORD VAN LABOUR NIET
GEBROKEN
De Labour candidaat,. Tom Williams
heeft bij de tussentijdse verkiezing voor
het Britse parlement te South Hammer
smith zijn conservatieve rivaal, Antbony
Feil, verskigen. Hij verenigde 15.223
stemmen op zieb, zijn tegenstander
13.610.
Het record van Labour zij heeft
geen ennkele van de 37 zetels verloren
die zij bij de algemene verkiezingen ver
overdeis nog ongebroken. Deze tus
sentijdse verkiezing was een der heftig
ste en luidruchtigste sedert vele jare*.
Voor de conservatieve partij sprak Chnr
chili persoonlijk mievoeringen uit.
Opnieuw kregen we iemand op ons
redactiebureau met de vraag of wij
hem raad konden geven. Het geval was
het volgende: De betrokkene was reeds
enkele jaren gehuisvest In een Tehuis
voor Ouden van Dagen. Vorig jaar was
de pensionprijs verhoogd en nu opnienw
moest er meer betaald worden. Het ge
val is eigenlijk betzelfde als zich on
langs ra „Westerlicht" heeft voonge
daan. Ook daar werd plotseling de
prjjg, die de gehuisvesten moesten beta
len, sterk omhoog gebracht.
Ook daar grote ontsteltenis, evenals bü
de man die we nu spraken.
Er is hier sprake van een onhoudbare
toestand. Tal van mensen, die hun leven
lang hebben geploeterd om een klein
kapitaaltje bü elkaar to sparen, hetzij
in een vorm van een bedragje op de
bank, hetzij in de vorm van een klein
boerenplaatsje, moeten rondkomen van
de rente of de pacht.
Zij zien er tegen op om het kapitaaltje
zelf aan te spreken, want dat betekent
jaarlijks minder inkomen. Tenslotte
weet een mens ook niet hoe lang het
leven is. Ze hebben het zo netjes uiige
reken). Zoveel per jaar kondeB ze ver
teren. Hun oude dag was wel niet rök,
maar ze hadden de armoede niet te
vrezen.
Nu komt er echter een lawine van
onze kleine tovenaar
Het zaclue weer bcteKti.i een voor 'eei voor «e noau.s op het iJselmeer.
In de havens rond onze binnenzee heerst alweer een gezellige drukte: spoedig
hoopt men een aanvang te maken met de palingvisserij.
Duister en verward
Maj. De Grtrai contra Mr. v. d. StaTp
HET waarnemend hoofd van het bureau Bijzóndere Opdrachten iBHO), dat
in de bezetting-»c Londen gevestigd was, de re», majoor K. de Graaf heeft
op een persconferentie te Amsterdam zijn oordeel uitgesproken over een
dezer dagen verschenen brochure, „Het England Spiel, démasqué der VAU
mannen" van mr. J. E. van der Starp, de verdediger van de spioD Anton
van der Waals. Mr. Van der Starp gaf als zijn mening weer, dat het England
Spiel doelbewust door de Engelsen is gebruikt om het verzet van Europa te
breken en daardoor een verenigd en krachtig Europa, dat de suprematie van
Engeland in de weg kon staan, onmogelijk te maken.
Majoar de Graaf, die onder bet pseu
doniem A. J. Noël de Gaulle een roman
heeft geschreven over de gebeurtenis
scn rond het England Spiel („Carnaval
der desperado's") noemde de „oplossing"
van mr. van der Starp misleidend eu
volkomen onjuist. Hij vertelde, dat hij
zich sinds Januari 1944 had verdiept in
dit spionnagecomplot en daarbij tot de
overtuiging was gekomen, dat er in
Engeland verraad in het spel is ge
weest, verraad, dat alleen door het
hoofd van de betrokken afdeling ge
pleegd kon worden. In berichten, welke
door agenten, die in Duitse handen wa
ren gevallen, naar Engeland werden
overgeseind, was namelgk steeds op be
paalde soms opvallende wijze aaugege
ven, dat zij niet meer vrij waren. Deze
codes werden na ontvangst doorgegeven
aun de decodeerafdeling, daar vertaald
en dan met de oorspronkelijke tekst aan
de hoofden van de verschillende afde
liugen doorgezonden. De hoofden van
deze afdelingen konden al dan niet aan
dacht schenken aan de waarschuwing,
welke iu de berichten vervlochten wa
verbaal niet gecorrigeerd zijn, zoals was
beloofd.
Pools dossier
Het Poolse dossier vau Menten, dat
door een Poolse rechter van instructie
was bijeengebracht en verklaringen be
vatte van tal van Poolse getuigen werd
voorgelezen. De verklaringen hielden o.a.
in, dat M duidelijk als handlanger der
Duitsers was opgetreden en zich op
grote schaal aan'roof van kunstschatten
had schuldig gemaakt,
Menten verklaarde op heftige wijze:
„Deze verklaringen zijn afgelegd tegen
over de communistische justitie. Mij»
verdedigers zijn in het bezit van verkla
ringen van dezelfde mensen, vrij afge
legd, die een geheel andere inhoud heb
ben. De Bruin (de vroegere Ned. con
sul te Krakau) is vier maanden bezig
geweest om deze verklaringen tegen mij
bijeen te krijgen".
De verdediging l-.v.o. mr. Kortouhorst
voorzitter van de Tweede Kamer) ver
Jilaarde hierna nog gaarne een aantal
getuigen te willen horen: op 10 Maart
is nu de nieuwe zifting
ren, doch majoar de Graaf achtte het
niet aannemelyk, dat men al de maan
den, dat het England Spiel duurde (tot
Augustus 1943) niet gemerkt zou heb
ben, dat in Nederland de zaken verkeerd
gingen.
De Nederlandse militaire inlichtingen
dienst werd door de Engelsen niet toe
gelaten f.»t besprekingen over operatie»
in Nederland, ondanks de protesten va»
bet hoofd van de MLD, de toenmalige
kolonel de Bruyue. Eerst enige tijd
nadat de uit Duitse gevangenschap ont
vluehte agenten Dourlein en Ubbink
Engeland waren aangekomen kregen de
Nederlanders inzage in de plannen en
daarna werden er, aldus maj. de Graaf
geen ernstige fouten meer gemaakt.
Raadsel Bingham
Majoor de Graaf deelde mede, dat
Engelse majoor Bingham een tijdlang
hoofd van de afdeling in Londen is ge
weest. Deze officier had een bloedver
want die in Nederland voor de Gestapo
werkte. Beide Binghams zyn thans on
vindbaar. Maj. de Graaf, die lange tijd
gewerkt heeft aan een reconstructie van
het gebeuren, doch daarmede op bevel
van de Ned. regering moest ophouden,
heeft verschillende malen getracht met
majoor Bingham iu contact te komen,
wat echter niet mogelijk bleek.
Majoor de Graat was verder van oor
deel, dat Sehreieder zeker iets te maken
heeft gehad met de moord op 50 ge
vangen agenten, die in het concentratie
kamp Mauthausen zgn omgebracht. Ook
was Sehreieder naar zgn nicnnig schul
dig aan het martelen van vele verzets
lieden, doch Sehreieder heeft zich een
„goed vakman" getoond en er voor zorg
gedragen, dat geen van hen (hans nog
tegen bem kan getuigen.
Mtjoor de Graaf zei tenslotte nog dat
hij groot respect had voor het werk
van de parlementaire enquettecommis
s-e, doch niet- kan aannemen, dat deze
commissie de gehele waarheid over het
England Spiel zou ontdekken, omdat zij
door gebrek aan vakmensen niet
staat zou zijn al de rr-'^e'en te ont
warren.
moeilijkheden op hen af. De rente i«
verlaagd. Iiiplaats van 4soms 5% is
het 3 of Sy2% geworden. De pacht is
bijna »»et omhoog gegaan, terwgl las
ten en omlerhoud (ot een ondragelijke
hoogle zgn ge-slrgon. Het inkomen van
deze mense» is gedaald. Eu als we de
gestegen kosten van levensonderhoud
bekgken, dringt plotseling met volle
scherpte het besef tot ons door. dat er
een categorie van mensen in Nederland
is, door wie stille armoede wordt gel
den. Ondanks de Noodwet Drees. die
veel armoede heeft weggenomen,
die voor de z,g. kiekte spaarders
uitkomst heeft geboden.
Als deze mensen op ziel) zelf won»»
bezuinigen xe zo hard ze uiuac kitsnen
Da-lux* is reeds Ijimj uit hun woningen
verweten. Vraag niet' hoe ze Vrachten
••id i«- komen, lï<»« slaan echter de
mensen in de tehuizen zich er door"*
'e r i: m dl* zich hebben ingekocht
De exploitatie van de tcbuixcB is
veel duurder geworden. We kunnen be;
ons voorstellen. Willen ze enigszins uil
komen met hun explotatierekening
dan moeten hun inkomsten verhoogd
worden. Het is nu maar de vraag op
welke manier. Moeten dc gestegen kos
ten worden verhaald op de ouden van
dagen? Of moet de gemeenschap in de
exploitatiekosten van deze tehuizen bij
dragen? Wy zonden het laatste verkie
zen.
Het mag niet zo zijn, dat tehuizen
alleen toegankelijk zgn voor rykeu. En
de ontwikkeling gaat nu dwingend in
die richting. Oud en Arm is belaas de
wereld nog niet uit. Dat we gezamen
Hik alle krachten mogen inspannen om
aan deze toestand een einde te maken
liet kan ons immers allen boven hei
hoofd hangen.
v.Z.
Naar het ANP verneemt zal de reis
van het Koninklyk Gezin vud St. Anton
naar Zermatt, welke vandaag zou plaats
hebben enige dagen worden uitgesteld,
wegens een lichte ongesteldheid van
Z.K.FI. Prins Bernhard.