Qe C
Ikmaaidei'
Generaal
beschuldigd van lafheid
te velde
5°E JAARGANG N° 1430
WOENSDAG 23 MAART 1949
Verlieslijst
Snel recht over schenner
van ..Diana in het bad"
Ontaardde zuiveringsactie
Oost Java in moordpartij?
Ontstellend bericht van zendingspredik.
Uitgave Stichting „De Vrije Alk ma ar der";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.80 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertentie! 14 ct per m.m., familiebericht
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau, Rtdderitraat hoek Oudegracht TeL K 1200-3971
Nasleep van Mei 1940
VOOR het hoog militair gerechtshof In Den Haag stond gistermorgen terecht
de 63 jarige generaal majoor B. D. J. Harherts uit Wassenaar, die In de Mei
dan en van 1940 commandant was geweest van het He legerkorps. Aan de
generaal H was tenlastegelegd. dat hij in de Meidagen bevelen van de C.V.
(Commandant Veldleger) eigendunkelijk had overschreden en door desertie
zijn vechtende troepen In de steek had gelaten.
Deze zaak is, zoels de advocaat fis
ca al meedeelde, reeds dadelijk na de ea
pitulatie in 1940 onderzocht. Ze werd
toen verwezen naar het hoog militair
gerechtshof In die dagen werd echter
gesproken over het „schandaal Dar
berts". De NSB zag er een propaganda
stunt in en men probeerde de zaak voor
Let „Vredesgerecht.shof" te brengen
om, zoals gezegd werd de sohnld'gon
van de nederlaag en canltnlatie te straf
ten. Tnvloedrüke militairen wr«ten dat
(i> verhinderen. Ob 12 Mei 1940
fo* de CV hevel aan de commandant
vn-Vt# De d'ricïp ojn een aanval op
Rhenén te ondernemen. De eomman
da«t van de Dre divisie werd onder zijn
bevelen gesteld. Toen generaal II van
dit hevel hoorde «rekistte hü de com
mandant van de TVe divisie reeds naar
Rh en en opmarcheerde Ziin regeling kon
zo meende hij destijds, de tegenactie
slechts bevorderen. Dij had de CV van
hpf <re\viizigde hevel op de hoogte ge
bracht en die had geen bezwaren ge
opnerd. Bovendien was de generaal des
tijds bevoegd om aan de band van de
omstandigheden een bevel te veraude
ren in lief Vlang van de te ondernemen
actie
Overal verwarring
Generaal li ontruimde 13 Mei zijn
commandopost te Doorn; verschillende
officieren waren hiervan niet op de hoog
te, Toen zy do commandopost, ontruimd
voeden, dachten zü, dat hun bevelhebber
de benen had genomen. Deze geschiede
Bis werd als volgt door de generaal ver
kkiard: ont half vier had hij telefonisch
van de C.V. het bevel ontvangen om
terug te trekken. Hij gaf het bevel
door aan alle onder zijn bevelen gestel
do eenheden, doch op een gegeven ogen
blik bemerkte men, dat €Pn kapitein, die
zijn hoofd Wijt was, de telefooncentra
le bad afgebroken. Ordonnansen kwa
men niet meer door en er bestond geen
enkele verbinding meer met de troep.
Toen dan ook later een telexbericht
binnenkwam, dat de terugtocht om 20.30
moest aanvangen, kon hij zijn onder
commandanten hiervan niet. op de hoog
te stellen. Het zou ook weinig geholpen
hebben, meende hjj, want heel het korps
was reeds en masse op de terugtocht.
Daar er in Doorn verder niets meer
te doen viel besloot hij in overleg met
zün staf de eomniandopot naar Jaars
veld te verplaatsen. De C.V.. wiens me
r.ing later over deze besluiten is ge
vraagd, heeft, verklaard, dat 1'Ü het kon
billijken, dat generaal H naar Jaars
veld was vertrokken. Een stagnering in
de bevelvoering was daardoor niet out
■taan.
De beschuldiging" als zou hjj de terug
tocht niethebben geleid, verwierp ge
neraal lï. De hevelen en aanwüzigingen
voor de terugtocht waren reeds lang aan
Nu de systemen van minimumprijzen
e» distribuiie voor tuinbouwproducten
zijn opgeheven, wordt in telerskriugen
de vraag opgeworpen, of de veilplicht
gehandhaafd moot blijven, zo meldt het
A.N.P.. De situatie is op het ogenblik
zo, dat ongeveer S0 pet. van de tuinbou
wers aangesloten is bü een veiling. Men
vreest moeilijkheden voor de tuinbouw,
indien de veilplicht wordt opgeheven.
In 194S heeft de tuinbouw zelf voor
fondsvorming ten behoeve van een mini
nivin prijsregeling zorg gedragen. Indierf
het veilen niet langer verplicht zou zyn,
dan zou een dergelijke regeling oumo
g*'lük worden. Aangezien een bcvredi
gendc oplossing voor markt tuinders kan
worden bereikt en aan tuinders, die te
ver van een veiling wonen een kleine
handelsvergunning kan worden verstrekt
heeft de Organisatiecommissie Groenten
van de Stichting voor dc Landbouw ecu
stemmig besloten te adviseren om de
vei'nlieh't in de tuinbouw te doen voort
In-taan.
RUSTIG WEER
Overwegend droog weer met over dry
vende wo'kenbnnken en op enkele plaat
sen nevel of mist. Weinig wind, Tame
Uik zacht weer.
de divisie commandanten bekend en de
ze hebben later dan ook verklaard, dat
zjj bij de terugtocht geen behoefte had
den om in contact te reden me hun be
velhebber,
Toen generaal H zijn commandopost
in Jaarsveld had ingericht dirigeerde hij
van daar uit de terugtrekkende troepen
naar verschillende sectoren van de ves
tlng Holland Hü moest toen vaststel
!en, dat er geen stellingen waren, waar
op zijn troepen konden terugvallen. Na
vier dagen onafgebroken werken stortte
generaal H in.. Zyn chef staf raadde
hem een weinig rnst aan Hü volgde
de raad op en sliep een paar uren.
Officieren, die hem op dat ogenblik niet
konden bereiken, dachten, dat hij gede
serteerd was, doch de generaal verklaar
de nu. dat hij zich alleen kon verwijten,
dat hü niet eerder rust had genomen.
Vrijspraak gevraagd
De advocaat fiscaal, mr. van Gilse,
verklaarde in zijn requisitoir, dat men
zeer voorzichtig moest zijn met een oor
deel uit te spreken over *.g. lafheids
delicten. Spr. meende, dat men beklaag
de alleen een zekere vrijpostigheid kon
verwü'ten door hevelen van eigen amen
dementen te voorzien. Er was geen
sprake van opzettelyke ongehoorzaam
beid. Van een strafbaar feit op straf
rechtelijk gebied tot een oordeel
over het strategiache beleid aehtte de
advocaat fiseaal zich niet bevoegd
was niets gebleken en hij vroeg bet hof
generaal H. van liet ten laste gelegde
vrij te spreken. De raadsman van de
generaal vroeg bet Hof. wanneer het
tot vriiapraak zon komen, deze vrijspraak
te motheren en poaitlef te willen aan
duiden, dat generaal H. in de oorlogsda
gen van Mei 1940 er van gemaakt beeft
wat er van te maken was.
De regering maakt bekend, dat tot
haar leedwezen de volgende verliezen
in Indonesië zijn gerapporteerd:
Konkl. Landmacht (18 militairen)
Korp A M Terloo uit Oudenbosch (NB)
Sold A P van der Vliet uit Zoeterwoude
Sold P A Jacol)8cn uit Renkum; Sold
H J den Brok uit Oss; Sold J van Beek
uit Rotterdam; Sold T Boer uit Slie
dre<*ht; Korp D J van Hunnik uit Vee
nendaal; Sold I van den Bosch uit Kes
teren; Serg J M Harmsma uit Hasker
land; 2e Lt. W Warmer uit Amsterdam
Majoor C de Zwaan uit Amsterdam C;
Sold A J Ververda uit Wierden (O);
Sold J T Hensgena uit Kerkrede; Serg
J M Hermens uit Amstenrade; Serg
H ,T J in 't Hulst uit Venray; Sold ,T
P Willems uit Posterholt; Sold H M
Raaymakers uit Veghel; Korp J C
Sneterse uit Gouda.
Het Kon Ned. Iud, Leger meldt bet
verlies van 10 uit Indonesië afkomstige
manschappen
Gedurende bet afgelopen seizoen (van
Juli 1948 t e.ra. Februari 1949) zijn voor
export naar diverse landen verzonden
140.5115.627 kilo uien. Van dit kwantnm
(waarvan Goeree en Overflakkee ruim
30 procent voor zijn rekening nam) ia
ruim 65 millioen kilo naar Engeland ge
«aan.
Maandagmiddag hebben Duitse autoriteiten in het grensgebied van Seljkant in het dorp Gangelt
(ten oosten van Siitard) een demonstratie georganiseerd tegen de voorgenomen grenscorrecties, x Tot
de sprekers behoorde de minister-president van Nord-Rhein Westphalen, dr. Karl Arnold.
ii-
„Herostratus en Koster, de belagers
van Diana": zo vergeleek de officier van
justitie .te Rotterdam gistermiddag in
zijn requisitoir in de zaak tegen de 46
Jarige J. C. Koster uit Naaldwijk, de
man. die In 356 v. chr. de Dianatempel
in Ephese in brand stak om zijn naam
b.j het nageslacht bekend te maken en
de nan, die op II Maart 1949 in het
Bcymans museum de aandacht op zich
wilde vestigen door het schilderij „Diana
in bad" met ccn mes te beschadigen.
„Ik was reeds acht wekeu werkloos.
Ik hen nu 40 jaar en ik voel al hoe
scherp de concurrentie van de jongeren
is. Als ik nu geen vaste positie krijg
kom ik er nooit in"' zo vertelde Koster
„met mön daad wil ik de aandacht op
mij vestigen".
„Lükt q dat geen verkeerd middel om
de werkloosheid te bestrijden?' vroeg
de pres .„Als alle werklozen zo deden
hadden we binnenkort geen schilder'je»»
meer over". Yerd. gaf dit volmondig toe
De conclusie van het psychiatrisch rap
port luidde, dat verd. verminderd toere
koningsvalbnar is en dat zyn geestessto
ring op het ogenblik een ziekelük karak
ter draagt. De officier van Justitie was
van mening, dat hier niet van een inci
dent, maar van een symptoom sprake
s. In 1946 heeft Koster te Amsterdam
in het Rüksmuseum precies eender ge
handeid: het schilderij „Het Joodse
bruidje" van Rembrandt werd met wa
ter nat gegooid. Ook toen heeft hy zich
zelf aangegeven en in zyn brief aan de
justitie schreef hy: „liever zorgeloos in
de gevangenis, dan rond te lopen met
de eeuwige angst voor werkloosheid".
De officier eiste één jaar gevangenis
straf waarvan zes maanden onvoorwaar
delïjk met een proeftijd van drie jaar
onder toezichtstclling alsmede voorwaar
lelijke beschikbaarstelling van de rege
ring.
De verdediger mr. II. Lambert, bracht
naar voren hoe Koster sinds 1930 er
nimmer in geslaagd is een betrekking
voor langere duur te krijgen. In 1938
ging hy naar Duitsland, waar elke arhei
der met open armen werd ontvanen. Hij
bracht daar tot „oberbaufuehrer", keer
de naar Nederland terug met wat du
bieuze Duitse diploma's op zak, waar
mee hü zich echter geeu behoorlijke po
sitie kou veroveren. Dit alles bezorgde
hem een sterk minderwaardigheidscom
plex. In een gevangenisstraf zag de ver
dediger geen heil. wel in onderbrenging
in een psychiatrische inrichting.
Op veraoek van de Officier van Jus
tilie wees de rechtbank onmiddellijk von
nis: Koster werd veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf, door te bron
gen in een bijzondere strafgevangenis en
voorts conform de ei9.
Koster ueed afstand van de mogelijkheid
van hoger beroep.
POOLSE KERK IN DE BRANDING
Maandag is in geheel Polen een grote
campagne begonnen tegen „de reaction
naire instelling van een gedeelte der
geestelykheid". De eerste fase Tan die
propaganda werd gekenmerkt door tal
rijke vergaderingen in de bedrijven en
de vakorganisaties. De pers, die tot
dusver slechts weinig belangstelling voor
dit probleem had getoond, brengt thans
onder grote koppen de resoluties, die
tijdens die bijeenkomsten werden goed
gekeurd, onder meer die van de arVi
Het persbureaii der Ned. Herv. Kerk
deelt mede, dat ds. H. A. C. Hildering
zendingspredikant te Swabaja medede
ling heeft gedaan van een bericht uit
het laatet® nummer maandblad van de
Oost Javaanse kerk. Dit bericht meldt,
dat „de gemeente Penlwen met een zie
lcntal van ongeveer 3000 op Zondag 20
Ftbrnari 1949 een huiveringwekkend
leed had t® doorstaan. Op deze dag na
melök zette een onderdeel van het Ned.
leger "een zuiveringsactie in, waarbij
tien personen, leden der gemeente en
onder hen een kerkeraadslid, werden
neergeschoten. Dit fusilleren geschied
de om 9 unr 'a moreene, op bet uur van
de Zondagse godsdienstoefening".
D*. Hildering meldt verder, dat in
zijn bezit is een afschrift van een ran
port, dat de kerkeraad van Peniwen nit
bracht over het gebeurde aan de synode
te Malang. de brigade commandant en
d® resident te Malang en aan het zen
dingseonsnlaat (e Batavia. Aan dit Tap
nori worden de volgende b ii winde rb®-'
ontleend;
Te Peniwen ia een polikliniek en
kraamverpleging, ie reeds vier jaren
werkt en gehuisvest is in de oude zen
dingspastor'e. Wegens de grote toeloop
werd deze kliniek in December jl. uit
gebreid met twee schoollokalen. Vele
vroedvrouwen en leerling vroedvrouwen
hadden zich beschikbaar gesteld, in to
taal 23 personen.
Toen de Ned. leger afdeling het zie
henhuis binnentrad, werd aan allen, ver
pleegden en verpiegenden, bevolen naar
buiten te gaan. Daarop werden op het
voorerf drie leden van het personeel
en twee patiënten neergeschoten en één
patiënt zwaar gcw»:d. Acht leden v«n
het personeel werden meegevoerd, even
eens vrijwel alle medicijnen, terwyl de
inboedel kort en klein werd geslagen.
Deze schiet pat-tij vond plaats op Za
terdag 19 Februari, 's-middag# om vier
uur. Uit de Chrïstengeibeénie werden
drie vrouwen verkracht .terwijl van een
de man en van een ander dezer drie de
verloofde werd doodgeschoten. Voort*
werden nog een kerkeraadslid, een land
bouwer en een oude man van 62 jaa*
oodgeechoten terwijl zij reede de hamled
geheven hadden. Nog vijf anderen wer
den zwaar gewond. Van alle slachtof
fers worden de namen in het rapport,
gedateerd op 25 Februari 1949, vermeld.
Het Tapport ia ondertekend door da
predikant van Peniwen", aldu9 de mede
deling van ds. Hildfetng.
(Wij tekenen hierbij aan, dat de In
dit bericht genoemde data niet met el
kander kloppen, terwijl kennelijk van
dezelfde actie sprake la. Een snel en
doeltreffend onderzoek Ia liler zekef
noodzakelijk In verband met de ernst
van de taak Red.)
ders uit het bouwberijf te Warschau
Deze verklaren'dat „de kerken, die zij
hebben gebouwd, niet zullen dienen als
scherm voor intriges" en de arbeidsters
uit het confectiebedrijf te Warschau:
„Wij gaan niet ter kerke om over poli
tiek te horen spreken".
OORLOGSDRAMA OP STRAND
SCHIERMONNIKOOG
Zoals we reeds meldden werd Zater
dag op bet strand van Schiermonnikoog
het stoffelijk overschot van een man
aangetroffen. Vermoed werd, dat het
lid der bemannig van een in Januari '43
op het strand neergekomen Engelse
bommenwerper betrof. Dit vermoeden is
thans bevestigd. Het overschot, gevon
den bij het wrak van die bommenwer
per was in verregaande staat van ont
binding. Er werd een portefeuille ge
vonden, die door de burgemeester werd
onderzocht. Het zeewater had de in
houd echter zodanig aangetast, dat er
niets meer uit °P w#s te maken. Aan
de uniformpet, die ook werd aangetrof
fen, heeft men kunnen zien, dat de on
bekende by de „Royal Air Foree" was
ingedeeld. De letters RAF waren nog
duidelijk te lezen. Een lederen beursje
met enkele shillings en pennies was
verder het enige dat werd gevonden.
Deze droeve vondst brengt aan het
licht wat zich in de nacht van 11 op 12
Januari 1943 op het strand van Schier
monnikoog moet hebben afgespeeld. Die
nacht poogde een viermotorige bommen
werper van de RAF een noodlanding
te maken op het strand van het eiland
Niemand is getuige geweest van deze
landing, die, zoals een dag later bleek,
mislukte. Zeer vele uren nadat het toe
stel daar zwaar beschadigd was kwamen
de Duitsers kijken. Zy vonden het wrak
van het vliegtuig met daarin zes per
soncn. Drie daarvan leefden nog: zij
hadden geruime tijd zwaar gewond door
TWEEJARIG MEISJE SPEELDE
TUSSEN DE RAILS
Gistermorgen om hall elf is op het
baanvak Utrecht—Banrn bÖ een onbe
waakte overweg te Soest 2 jarig
dochtertje van de familie V, die tussen
de spoorrails zat te spelen, door een
trein overreden. De bestuurder van de
trein zag het kind in de mist, die boven
de rails hing, voor een voorwerp aan.
Toen hij op ongeveer 25 meter gena
derd was. stond het meisje plotseling
op. Uit alle macht remde hij nog. maar
het was reeds te laat.
VIS UIT OOSTZEE IN IJMUIDEN
De kleine IJir.nidense kotter „Tessel"
heeft ongeveer 30C kisten vis nit de
Oostzee in een Duitse haven gelost.
Maandag werd de vis in twee vraehtau
to's naar IJmuiden gebracht, waar ze
f 1.000 opbracht. Dit is de eerste maal,
dat gevist werd in viswater, dat tot nog
toe sleeht vanuit de omliggende landen
bev;st werd. V« rwacht wordt, dat bin
nenkorfc andere schepen h»; 1 -jorbeeld
van de ..Tessel" zullen volgen
BALLONNETJE NA HALF JAAR IN
SOVJE"! ZONE GEVONDEN
Tijdens fle jubileumfeesten in 1948
werden in het dorpje Dedgnm by Bol
ward (Fr.) ballonnetjes opgelaten, voor
zien van gefrankeerde antwoordbrief
aart en Een Westenwind «lreef de ha'
lonnetjes Oostwaarts en nimmer hoor
de men «r iets van, totdat Peppi Schil
Ier te Weimar, in de Russische zone
van Duitsland, er op 6 Maart JJ. een
vond en de briefkaart retourneerde. De
postambtenaren hebben blijkbaar de
Ned. 6 cents postzegel geaccepteerd,
want de afzender, de kleine Joh. Bruins
te Dedgnm. die de kaart van zün
tot nog toe onbekende Peppi ontving,
behoefde geen strafport te betalen.
ONGEVAL OP BRUG OP JAVA
KOST MINSTENS 17 DODEN
Het ..Nieuwsblad" te Bntari* bericht,
dat tlater voor zonsopgang bij Bekassl
17 Indonesiërs werden gedood, toen on
der een groep van enkele duizenden Indo
nesiërs, die naar de sawahs gingen p£
niek ontstond.
Toen de eersten van de groep zich op
de brug bevonden naderde van de.andë
re zjjde een auto met brandende hnplain
pen De sawahgangers dachten waaé
sehijnliik. dat de auto op de smalle bru£.
zen doorrijden en drongen terne. Zo ont
stond een paniek, waardoor honderden
onder de voet geraakten of van de bruf
werden gedrongen. De paniek p'anttê
zich voort op de anderen en in totaal
werden minstens 92 vrouwen en hinde'
ren en 5 mannen ge-lood. terwijl een
tiental personen vermist wordt. De ge
wonden werden naar Batavia overga
bracht.'
CHINESE COMMUNISTISCHE
OPROEP TOT INDONESIë
Ju een radio uitzending hebben China,
se ommunisten de Indonaoiëra annge
speord een ..verenigd militair front van
het proletariaat"' rfet Rusland te vo*
men. Mits zo on e;zen krocht konden
steunen, moest het voor 79 nvBïnen In
dnnesiërs absoluut mogelijk zjjn bun
strijd tegen de Nederlanders te winnen
en evenals in China een volksrepubliek
onder leiding van hef proletariaat te vet»
tigen
„Hef. anti imperialiaische So-.vjo'f-ont
staat nan de zijde van de. Indonesiërs
en is sterker dan de Anslo Amerikaan
se Imperialisten", zo werd gezegd
De Republikeinse regering onder Mob.
Hnt'a werd in deze uitzending veroor
deeld ah» ..een renctionnaire bourgeois
regering".
KLEINE GFMFENTWN OPNIEUW
IN GROOT GEVAAR
De minister van binnenlandse zaken
heeft aan de col'eee* van oedeniifeerden
een rondsrhriiven naricht, waarin hü ten
aanzien van ophefflnn van kleine ge
meenten zijn standnunt heeft neformu
leerd, zoals hij dit onlanns reeds in de
Eerste Kamer heeft uiteengezet. In de
circulaire verzoekt de minister na t«
gaan In hoeverre In de betreffende ore
vlnele gemeenten zür. welke niet vol
doende bestuursrecht hebben. Hü wllst
erop. dat elk geval op zichzelf dient té
worden bezien.
ome kleine tovenaar
./V
gttracht in de resten van de machi
ne, terwyl het buiten zeer kohd was
Eén der overlevenden heeft no« mede
gedeeld, dat men had getracht een nood
laning te maken. Hy en één kameraad
stierven, terwyl de derde naar Borkum
werd vervoerd en daar ia gestorven. De
stoffelijke overschotten van de vjjf man
nen werden op 12 Januari 1943 op de
begraafplaats Yredeuhof op Schlermon
nikoog begraven. Vier van hen waren
Canadezen, de vijfde Engelsman..
Gistermiddag om twee uur werd het
overschot van de zesde man van deze
„erew" naaet zijn kameraden begraven.
De burgemeester van Schiermonnikoog,
de dominé, de dokter en bewoners van
het eiland lebben de jongeman naar zijn
laatste rustplaats begeleid.
