KAPPIE
3
Het vraagstuk van de oudeliedenzorg
Na een leven van werken, heeft
men recht op verzorging
Twee fietsenmakers vervaardigden
het eerste vliegtuigje
Ie Amateur-Gentleman
Dr. B. Wartena, geneeskundig Inspecteur van de volksgezond
heid in Friesland, heeft te Leeuwarden gesproken over het vraag
stuk van de oudeliedenzorg. In allerlei kringen van het maat
schappelijk leven vraagt men zich af wat ter verhoging van het
levensgeluk van de ouden van dagen zou moeten en kunnen wor
den gedaan. Het Bestuur van de Stichting Friesland voor Maat
schappelijk Werk is van mening, dat het aanbeveling verdient
dit vraagstuk pemeenscbappeJUk ol,der de ogen te zien. waarom
het in beginsel brsioot tot het instellen van een commissie, aan
wie de bestudering van het probleem kan worden opgedragen en
wier taak het zal zijn mettertijd zo mogelijk met omlijnde plan
nen te komen. Om nu deze zaak op gang te brengen belegde het
bestuur een bijeenkomst waarin dr. Wartena een uiteenzetting
gaf van het begrip oudeliedenzorg.
Publicaties uit het grijze verle
den wijzen er volgens de spreker
op, dat men reeds vroeger belang
stelling had voor de ouden van da
gen. De talrijke rusthuizen zijn
daarvan een bewijs.
De medische wetenschap heeft
eich eerst in de laatste Jaren met
dit vraagstuk bezig gehouden. Spre
ker releveerde het In 1946 gehou
den Congres voor de Volksgzond-
heid, waarin het onderwerp door
dr. P. Muntendam werd ingeleid.
Een jaar later ontstond de Neder
landse Vereniging voor Gerontolo
gie, die de bestudering van de ou
derdom en zijn verschijnselen be
oogt. Ouderdom, zo vervolgde de
spreker, kan men niet naar het
aantal levensjaren afmeten. Ou
derdom is nle'„ hetzelfde als leef
tijd. Bij de één treden ouderdoms-
verschijnse'en eerder op dan bij de
ander en sommige verschijnselen
doen zich reeds vroeg gelden. Niet
temin vereist de practijk het han
teren van bepaalde normen die
voor allen kunnen gelden
Aan de hand van statistieken
wees dr. Wartena op enkele ver
schijnselen. Zo blijkt, dat de ge
middelde levensduur van mannen
en vrouwen thans aanmerkelijk
hoger is dan bijvoorbeeld 70 jaar
geleden. Het percentage, dat de
leeftijd van 60 jaar bereikte, be-
- droeg toenmaals 35.7. in 1935 ech
ter 74.6. Bij tachtigjarigen is het
verschil nog groter. 60 jaar gele
den bedroeg het percentage van
deze leeftijd 7 6 cn in 1935 25.6.
tTlt deze en andere gegevens blijkt
het toenemend aantal oudere men-
Woningen voor landarbeiders
Reeds voor de oorlog bestoud er in
sommige streken van ons land voor de
landarbeiders een woningnood en men
kan zich gemnkqelijk indenken hoe de
situatie thans ia.
Dit bergt gevaren in zich vitn een ont
▼lnehting aan bet platteland en bete
kent een aartnsting van de arbeidsvoor
■iening in de landbouw. De gezamenlijk^
landarbeiders organisaties, anmenwer
kend In de TTnie van de Landarbeiders
bonden hebben daarom met de verenigln
gen en stichtingen ingevolge de lnndarbei
Herswet een vergadering te Utrecht ge
bonden
Eenstemmig kwam men tot het oordeel
dat er gezamenlijk getracht moest wor
den de Landarbeiders wel weer in wer
king te doen treden en dat er by de
overheid op aan moet worden gedrongen
dat het bouwen van Inndarbeiderswonin
gen. ingevolge deze wet ook finaeiee?
mogelijk wordt Tndien deze mogelijk
beid werd geopend, zouden zeer veel
landarbeiders daarvan gebruik willen
maken, want overal bestaat grote animo
▼oor het bouwen van een eigen woning.
Staande de vergadering werden verte
ffenwoordigers aangewezen voor bet een
traal orgaan, dat namens alle bestaande
verenigingen en stichtingen zal optreden
«n anderzijds deze verenigingen en stïch
thigen van voorlichting zal dienen.
FORD VERLAAGT PRIJZEN IN VS.
De Ford automobielfabriek heeft mee
freJeeld. Fordauto's met Ingang van
(ri^er 12 ot 1°0 dollars goedkoper zul
lep ztfn. D« prlis voor Merenrv's zal met
tof 100 dollars worden verlangd
Lincoln* mef 10"dollar* en sommige
sen. waarvoor de gemeenschap ver
antwoorde omstandigheden zal
moeten scheppen. Zij betreffen zo
wel voeding en hulsvesting, als de
geestelijke atmosfeer, waarin be
jaarde mensen gelukkig kunnen
zijn.
Daarnaast dient te worden ge
zorgd voor gunst!ee hveiënische
omstandigheden, doelmatige ver
arming, toetreding van zonlicht
en recreatiemogelijkheden. De in-
i Ier pleitte voorts voor het In
stellen van adviesbureaux, waar
ouden van dagen kunnen worden
onderzocht en waar hun op veler
lei gebied adviezen kunnen worden
gegeven. Niet de leeftijd uitslui
tend. doch vooral ook de lichame
lijke en geestelijke gesteldheid van
betrokkenen zou doorslaggevend
moeten zijn bij het bepalen van *t
tijdstip, waarop Iemand gepension
neerd moet worden.
Van de gelegenheid om met de
spreker van gedachten te wisse
len werd door tal van aanwezigen,
onder wie vertegenwoordigers van
het Provinciaal Bestuur en Ge
meentebesturen. de directeur van
de Wederopbouw en Volkshuisves
ting in Friesland, en leiders van
diensten voor sociale zaken en
maatschappelijk hulpbetoon, ge
bruik gemaakt.
Door de Stichting Friesland zal
thans 70 sooedig mogelijk tot sa
menstelling van een commissie
worden overgegaan, waarna deze
haar taak kan aanvatten.
B.V.V. WINT VAN HEERENVEEN
BW heeft Zondagmiddag Heerenveen on eigen terrein met 21 ge
slagen. Het winnende doelpunt van BW: doelverdediger Veenstra
van Ileerenveen maakte een gewei diige sprongmaar kon er niet
bij
vrachtauto's met 12 tot 29 dollar.
De prijsverlaging van Ford is de vier
de in de Amerikaanse autoindustrie in
minder dan 6 weken. De Chrysler is de
enige van de „grote drie" (Ford, Chrys
Ier en General Motors), die haar prijzen
nog niet heeft verlaagd.
SMOKKELAARSBENDE OP HET
SPOOR
De Opsporingsbrigade te Turn
hout nam enkele dagen geleden *n
keerd stond in een schuur bij een
bnor te Oosrthoven O d T rn-
hout)
Dc wagen vertoonde sporen van
beschieting en heeft een Neder
landse nummerplaat, die overge
schilderd is. De Belgische en Ne-
derlandsce politie hebben thans 'n
onderzoek ingesteld en men meent
hier op het spoor te zijn van een
veesmokkelaarsbende.
De Startosfeerkruiser van de Pan
American Airways ,die meer dan zeven
tig passagiers kan vervoeren, is gister
ochtend vroeg op het vliegveld Shannon
geland. Dit was de eerste vlucht New
YorkLonden
38.000 ton stro afgesloten met W.
Duitsland ,ten behoeve van de Duit
se papier- en carton-industrie.
IsraelitischTransjordaans wapen
Israël x Transjordani9 hebben te
Rhodos een op Palestina betrekking
hebbende wapenstilstandsovereen
komst gesloten.
De wapenstilstandsovereenkomst
werd gesloten nadat de beide sta
ten precies gedurende een maand
hadden onderhandeld. Het is de
derde wapenstilstandsovereen-
komst, welke door Israël od Rho
dos thans het ..Vredes-eiland in
de Middellanse Zee genaamd
is gesloten. De belde andere over
eenkomsten kwamen tot stand met
Egypte en met de Libanon.
Openingscourses
Duindigt
De belangstelling was niet bij
zonder' groot, circa 5000 personen
waren bij het begin der courses
aanwezig, maar toen het zonnetje
doorbrak groeide het aantal bezoe
kers. Er werd in ruimte door het
publiek een ..gokje" gewaagd en
tegen het einde der courses was
een totaalomzet van f 59.211 be
reikt.
De uitslagen luiden:
Axkit-prijs:
1. Luck Heriy, J. M. v. d. Berg
(1560) 1.31.9 2. Montenler (1540)
1.33.6. 3 Kapitein Axkit (1560 1.
2L.3; 4. Midwayman (1500) 1.43.3
Luck Henny winnend: 4.40
plaats 1.10: Montenler plaats: 1.10
Kap. Axkit plaats: 3.60
Openingsprijs (ren):
1. Marlottc, H. Pije. 04
2. Metropole P x 2
3. Karino
M<,_lctta winnend: 7.40 pl.
3.20 Metr. Palace 2 plaats 1.70
Karina plaats 3.60
Hotel-Restaurant Central-prijs
1. Marianne A. W. H. Geersen
(1500) 1.36; 2 Lucille Scott (1500)
1.38.1; 3. L de la Maire B (1580)
1.34.4; 4 Miss A (1580) 1.34.8
Marianne A winnend 6.70
plaats 2.60. Lucille Scott plaats:
2.30; LouLse de la Maire B plaats:
5.30.
Zeebad Scheveningn-prUs
1 Mary Axki E. G. in 't Veen,
(20001 1.30.9. 2 Kentucky's Queen
B (2000) 1.31.1: 3 Lazuur (2000)
132.2; 4 Madai-e B (2020) 1.31.5.
Mary Axkit winnend: 5.00
plaats r.90; Kent, Queen B plaats
1.80; Lazuur: plaats 1.90
Totalisator-prijs
1 Rapide, F Delbrassinne 2.29.7:
2 Col des Ara vis; 3 Som'-reffe
Rapide winn:nd: 2.50 plaats
1.20. Col des Rravis plaats 1.30:
Sombrcf-e: pk ats 1.50
Allegheny-"prijs -
1 Luxor. W H Geersen (2000),
1.30.1: 2 Joe Axkit (2020). 1.30.8:
3 Jopie the Saint (2040) 1.30; 4
Lady Zora (2000) 1.31.8
Luxor winnend: 1.30 plaats
1.60; Joe Axkit plaats 1.50; Jopie
the Saint plaats 1.90
-Seinpost-prijs
1 Heny's gold P. Smit (2020) 1.30.9
2 Kitty Zora (2040) 1.30.9 3 Exc.
Brewer (2080) 1.29.8; 4 Junoschka
(2040) 1.31.9
Heny's Gold: winnend 5.80
kllats 1.70 Kitty Zora plaats 1.40
Exc. Brewer plaats 2.90
De Engelse politie is op zoek naar
Sidney Stanley, de centrale figuur uit
het proces naar aanleiding van beweer
de corruptie in Britse regeringskringen.
Stanley moest zich iedere dag bij de
politie melden. Hij is Pool van geboorte
doch Polen wenste hem niet toe te
laten. Ook Israël weigerde een visum.
Nu verheffen de Covnair Liners, 40.000 kg,
zich als een veertje in de luchf
De g"middelde bezoeker van een vliegveld vraagt zich vol ver
wondering ai' hoe het mogelijk Is, dat die ruim 40 ton aluminium
met inhoud, het moderne verkeersvliegtuig, zich zo naar als een
veertje in de lucht verheft.
Er was eenseen natuurkundige, die onderzoekingen deed
op het gebied van de luchtkrachten. Deze man deed op zekere dag
de ontdekking, die in een later s tadium de mensheid in staat
stelde een eeuwenlang gekoesterd Ideaal te verwezenlijken; hij ont
dekte nl. dat een plat vlak, dat onder een bepaalde hoek met een
luchtstroming werd gehouden, een opwaartse kracht ondervindt.
Wanneer men dus een plat vlak met een bepaalde snelheid voort
bewoog door de lucht, werd dit platte vlak door de lucht-.room
opgetild.
Doordat de vier krachtige motoren
de machine met een snelheid van
ver over de 100 kilometer over de
betonnen startbanen trekken,
krijgt de vleugel van de erlangs
stromende lucht voldoende lift om
de grote vogel van de aarde los te
maken.
De machines zijn weliswaar ver
anderd: het aan twee passagiers
plaats biedende tweedekkertje van
latten en zeildoek, waarmee de K
LM in 1920 begon te vliegen tus
sen Amsterdam en Londen, heeft
plaats gemaakt voor de snelle, ge
stroomlijnde, blinkende metalen
Convair Liner, die 20 maal zoveel
passagiers meeneemt, maar het
principe is hetzelfde gebleven.
WOENSDAG 6 APRIL 1948
Hilversum I 301 meter 8.00 en
8.00 Nieuws; 8.50 Voor de huisvr.;
10.05 Morgenwijding. 10.20 Kook-
praatje: 11,00 Populair nonstop;
12.00 Jan Vogel en z'n orkest; 12 33
De Kilima Hawaiians. 14.00 Bespre
king over Jack London; 15.30 Mu
zikale malligheden; 17.15 Dolf van
der Linden: 18.00 Nieuws: 19.00
Lezing: 20.00 Nieuws; 20.50 Hoor
spel. 22.00 Malando en zijn orkest;
23.00 Nieuws.
Hilversum II 415 meter 7.00
en 8.00 Nieuws; 9.00 Voor onze zie
ken: 10.30 Morgendienst: 11.15
Hoorspel; 12.30 Voor de land- en
tuinbouwers; 13.00 Nieuws! 14.40
Onder ons; 15.15 Kamerorkest.
18.00 Chr. Zangvereniging „Looft
den HeeC te St .Pancras: 18.45
De kunst van reizen: 19.00 Nieuw*
19.45 Engelse les; 20.00 Nieuws:
20.45 Omroeporkest: 23.00 Nieuws.
De voorwaarde om het platte vlak.
alias de vliegtuigvleugel, van de
grond te krijgen was dat het zich
met een bepaalde snelheid door de
lucht moest bewegen. Maar om de
vereiste snelheid te verkrijgen was
een-l'chte en toch sterke motor
nodig en die ontbrak de pioniers
nog. De benzinemotor bestond nog
niet en de andere motoren (stoom
machine e.d.) waren veel te zwaar
om in een luchtvaartuig te worden
ingebouwd.
Zo kwam de twintigste eeuw.
Op papier was het probleem van
de menselijke vlucht allang opge
lost, maar werkelijk gevlogen had
nog geen mens. Toen kwamen de
gebroeders Wriglit, twee eenvou
dige fietsenmakers uit Kitty Hawk
in Noord Amerika, met de sensa
tionele mededeling, dat zij op 17
December 1903 voor het eerst met
een vliegtuig los van de aarde wa
ren geweest. Het was maar een
sprongetje van 40 meter, iets lan
ger dan de vleugel van een Con
stellation
Nu het begin er eenmaal was,
kwamen er spoedig meer vliegers.
Ofschoon aan de ene kant in die
jaren vliegen nog werd beschouwd
als de kortste en de zekerste weg
naar het graf, werd aan de andere
kant in laboratoria aan het nog
erg wrakkige samenstel van bam
boe en zeildoek gedokterd om er
een bruikbaar vliegtuig van te
maken. Men ontdekte, dat een ge
bogen v!ak meer hefkracht, ofte
wel i'ft gaf dan een plat vlak;
daarom gaf men de vliegtuigen
licht gebogen vleugels. In de holle
onderkant bleken toen echter
schadelijke luchtwervels te ont
staan. daarom vulde men deze on
derkant op. Op deze wijze ontstond
de moderne vliegtuigvleugel met
zijn stroomvormige doorsnede.
Maar men ontdekte nog meer.
Uit onderzoekingen bleek nl. dat
de opwaartse kracht, die het vlieg
tuig van de grond opheft, voor 'n
derdo deel uit druk en voor twee
derd? deel uit zuiging bestaat.
Een vliegtuig rust dus niet op de
luchtlaeen er onder maar „hangt"
In do lucht.
Op deze eenvoudige beginselen
berust)e het succes van de twee
Amerikaanse broeders, die in '03
het eerste sprongetje maakten:
vüf en veprtie jaar later ziin het
nog dezelfde beginselen, die het
mogelijk maken, dat vliegtuigen
van ruim 40 ton zich licht als een
veertje van de grond verheffen.
NOORDERMARKTBOND 4 APRIL
4G00 kg rode kool 17—17.10; 10000
kg wii;e kool 12.4012 90; 1000 kg wit
lof I 3739: ÏT 32: ITT 27—34; 2500
kg poen 67.
BROEK OP L'GENDIJK 4 APRIL.
3750 kg rode kool 17—11S.70; 135©
kg gele kool 21.20: 6000 kg witfe kool
12.40; 270 kg witlof I 30; TI 24; 24000
kg uien 0.6010.60.
NEDERLAND EXPORTEERT
WEER STRO
Was er het vorige Jaar alge-
volg van de geringe graanoogst in
1947 nog sprake van een stro
tekort. zodat de overheid verschil
lende maatregelen moest treffen
om een redelijke verdeling van het
stro mogelijk te maken thans ls
de stro-voorziening van dien aard.
dat er kan worden geëxporteerd.
i vla* contrac
ten voor levering van !n totaal
en de uitvinding
van
Signor Rivaldi
13. Met sombere gezichten ston
den de Maat en de Meester de twee
anderen na te kijken die, omgè-
ven door zeemannen in de stad
verdwenen. Ik mag een boon ziin
»Ts dat goed aflooDt" bromde de
Maat. ..fs me dat een rare boel
hier. Ik verwed er wat onder, dat
Ie hier nog geen prentebrlefkaar-
ten kunt krijgen. Nee jong, wat ik
Je zeg. die stad deugt niet en die
viskerels nog veel minder. Daar
komt een hoop narigheid van. Let
maar eens op miln woorden". De
Meester wilde juist iets terugzeg
gen, maar zweeg verschrikt, want
in de verte naderde een grote
groep zeemannen. Ze waren erg
opgewonden en praatten druk met
elkaar terwijl ze allerlei vreemde
werktuigen torsten. Het zag er niet
naar uit dat ze veel goeds in de
zin hadden. „Je kon wel eens ge-
l^k krijgen. Maat" meende de
Meester., „wat, zou dat stelletievan
ons moeten?" Intussen was de
bpnrfa fip P"»r>irfprd en het
tweetal aan boord zag met ontzet-
tiftg dat de zeemannen gewapend
waren met breekijzers, hamers en
andere slonowerictuWn. „Als Je het
mii vraagt", zei de M«at. „zijn die
kegels D]an om Kraak st^kie
voor beetje te gaan afbreken.
Maar daar zullen ze toch nog even
m^p*pn wachten
JEFFERY FARNOts
Barnabas verkeert andermaal tn
een moeilik parket. Carnaby, Chi-
chester en Barrymaine zijn, op de
keeper beschouwd, alle drie schur
ken. Barrymaine is de minst slechte,
maar staat onder de verderfelijke
invloed van Chichester, aartsvijand
van Barnahas. En met die Barry
maine de liederlijke stiefbroer van
Cleone) bevindt de held van ons
verhaal zich nu in één kamer. De
deur is op slot. En Barrymaine heeft
een pistool
52)
„Luister nu!" zei Barrymaine opge
wonden. „Je gaat aan die tafel zitten en
schrijft aan Gaunt mij al de tijd te
geven, die ik nodig heb voor je ver
vloekte interest
„Maar ik zeg je
„Leugenaar!" riep Barrymaine, die
dreigend naderbij kwam. „Leugenaar
ik weet het! Dan, nadat je dat gedaan
hebt zal je zweren, dat je mijn zus
ter Cleone nooit zult zien of je in ver
binding met haar zal stellen. ik zal
je doodschieten waar je staat."
„Je bent krankzinnig," zei Barnabas,
„ik ben je schuldeiser niet en
„Leugenaar, ik weet het!" herhaalde
Barrymaine.
„En toch," zei Barnabas, hem met een
bleek gezicht over de tafel aankijkend,
„o, ik geloof ik weet zeker, dat er
vier dingen zijn, die je niet weet. Het
eerste is, dat Cleone beloofd hesft later
met mij te trouwen
„Ga verder met 't tweede, leugenaar!"
„Het tweede is. dat er vanochtend
weer in mijn stallen ingebroken is
het derde, dat mijn paard de man, die
hem de pezen wilde doorsnyden, ge
dood heeft en het vierde is, dat ik
dit in de zak van de dode gevonden
heb!" En Barnabas haalde het verfrom
melde stuk papier te voorschijn, waarop
het plan der stallen getekend was.
Bij het zien van dit stuk papter deed
Barrymaine een stap terug; de hand,
waarin hij zijn pistool hield, trilde; hij
viel neer in een stoel en scheen ineen
te krimpen, terwijl hg dof staarde naar
een vefsleten plek in het karpet.
„Behalve ik weet slechts één persoon
dit," zei Barnabas.
„En?" Het woord scheen van Barry-
maine's trillende lippen getrokken te
worden. Hij lag. achterover in de schom
melstoel met zyn armen slap, zyn kin
op zijn borst, zonder zijn verwilderde
ogen op te slaan.
„Niemand anders zal het weten," zei
Barnabas ernstig, terwijl het met een
'snelle beweging Barrymaine het pistool
ontnam, „als je mij belooft nu op te
houden je te bevrijden van Chiches-
ter's invloed - mij je te laten helpen om
het verleden goed te maken. Beloof mij
dit en ik, als je vriend, zal dit jou ver
nietigende bewijs op staande voet ver
scheuren."
„En als ik niet kan?"
Barnabaszuchtte, vouwde het ver
frommelde papier op en stak het weer
in zijn zak.
„Ik geef je een week om een besluit
te nemen. Je weet mijn adres, geloof ik,
en in ieder geval weet Smivvle het" Met
deze woorden ging Barnabas, het pistool
meenemend, naar de deur. Hij draaide
de sleutel om, ging de deur uit en deed
die weer dicht. Op de donkere trap
kwam h\j Smivvle tegsn, die daar ze
nuwachtig aan zijn baard had zitten
trekken.
„Beverley!" riep hy uit. ,Jk had je
niet alleen met hem moeten laten
een beroerde toestand, op mijn woord.
Maar wat kan ik doen? Terwijl ik hier
naar jullie zat te luisteren, was ik bang."
„Ik ook," zei Barnabas. „Maar h£ zal
nu kalm zijn, denk ik. Hter is een van
zijn pistolen; je moet die maar goed
wegstoppen. En vergeet je verschillen
met hem, want als ooit iemand en
vriend nodig ghad heeft, is hij het. Tot
ziens!"
Maar Chichester zou Chichester niet
ziin als hij niet nog dezelfde avond door
een zeer vertrouwde boodschapper het
volgende briefje bij Barrymaine had la
ten afgeven:
„Beste Barrymaine,
„Ik vermoed, dat Beverley in de race
van de 15de niet rijden zal. Op het
ogenblik is hij naar de wegwijzer Hawk-
hurst bij Cleone! Hij is naar je zuster!
Als je nog precies eender denkt over
een zeker plan, dan zou peen plek ge
schikter zijn. Als je je nog met hem wilt
meten en ik weet hoe vastbesloten
je bent, waar jouw eer of die van Cleone
op het spel staat, dan is buiten de beste
plek daarvoor en zal ik met je meegaan,
hoewel ik overtuigd ben, dat hij onder
een of ander voorwendsel weigeren zal
met je te duelleren. In ieder geval kan
je je pistolen medebrengen de mijne
zijn bij de geweermaker. Steeds je
Wüfred Chichester."
Smivvle, de hospes van de ongelukkige
Ronald Barrymaine, die het briefje van
de inmiddels weer dronken jongeman
had afgenomenr waarschuwde Barnabas,
die op zijn qui vive bleef. Hij behoefde
trouwens niet naar Cleone, want deze
had Barnabas een lief briefje geschre
ven waarmee hij zeer ingenomen was.
Lees maar:
.Allerliefste,
„De race is morgen en omdat ik zo
innig van je houd, ben ik zo vreselijk
bang om je. En lieveling, ik houd van
Je, omdat je zo sterk en zacht en zo'n
man van eer bent
Cleone."
{Wordt vervolgd)
