Ikmaatëbr
n.-hollandse
pers 1945
5DE JAARGANG N° 1517
DINSDAG 26 APRIL 1949
Russisch Hieuwsbureau pewaagi van
besprekingen over mogelijke opheffing!
Kwestie Koning Leopold
Duizenden vluchtelingen stroomden
Sjanghai binnen
Deze zomer een Duitse regering
baba
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.30 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct per m.m., familieberich-
ten 18 ct. Bij contract aanzienlijke korting.
Verantw. redacteur J. van Zoonen Bureau. Ridderrtraat hoek Oudeoracht Tel. K Ï20O3971
De Blokkade van Berlijn
De Sowjet-Unie heeft bekend
gemaakt, dat de voorwaarden,
waarop zij de blokkade van Ber
lijn zou opheffen, sinds Februari
het onderwerp vormden van be
sprekingen met de V.S.
Tass, het officiële Sowjet-Rus-
6ische nieuwsbureau heeft hier
over een verklaring gepubliceerd.
Deze verklaring zegt. dat de
Amerikaanse afgevaardigde in de
Veiligheidsraad, Jessup, op 15 Fe-
brutfri met de Sowjet-gedelegeer-
de Malik contact opnam over de
ze kwestie. Volgens Tass gebeurde
dit naar aanleiding van het ant
woord van maarschalk Stalin op
een vraag In zijn interview met
Kingsbury Smith, directeur voor
Europa van de International News
Service, op 27 Januari. Jessup. al
dus Tass, vroeg Malik om uitleg
waarom maarschalk Stalins ant
woord op de derde vraag betref
fende de blokkade van Berlijn
geen verwijzing bevatte naar een
enkele valuta voor eerlijn.
(Kingsbury Smith vroeg, of de
Sowjet-Unie de blokkade zou op
heffen, indien de Westelijke mo
gendheden de opricnting van een
aparte West-Duitse staat wilden
uitstellen, waarop Stalin ant
woordde, dat hij „hiertegen geen
bezwaar zag", indien de Westelij
ke beperkingen van de handel en
het verkeer ook werden opgehe
ven).
Malik zeide Jessup dat indien
een datum voor een bijeenkomst
van de raad van ministers van
buitenlandse zaken zou kunnen
worden vastgesteld, de blokkade
alvast zou kunnen >7orden opge
heven, aldus Tass.
Tass verklaart echter ook, dat
buitenlandse persberichten over
een mogelijke opheffing van de
blokkade „niet met de werkelijk
heid overeenstemden".
Op hei nippertje
Het gebeuren, dat je als
bruidesom je bruid al de altaartre
den hebt opseleid en dat ze je dan
nog ontsnapt! Toch is dit een jonge
man in Assisie overkomen. Hij leidde
iün bruid de treden van de histori
sclie kerk van de „Heilige Maria der
Engelen" op en juist 20U de liuwe
hikspleehtigheid in bijzijn van weder
zijdse ouders en vrienden beginnen,
toen de bruid de altaartreden afdaal
4e onder het voorwendsel, dat zij
baar bandtasje buiten in een auto
had laten liggen. Zonder verder te be
denken slapte het bruidje in de race
auto van eenandere jonge man,
die zioli haastte baar buiten bereik
van zijn rivaal te brengen.
Als pleister op de wonde der ge
krenkte trots eiste de bruidegom,
dat de zuster der bruid met hem in
de echt zou worden verb.onden. Na
lange discussie met de pastoor en de
be:de families werd deze eis afgewe
zen en de bruidegom verliet niet zijn
vrienden de kerk om zijn troost in
het bruilofstontbijt te zoeken.
De Bijenkorf overtrad
de prijsvoorschriften
De pers was gisteren tiidens de zi
ting van de economische politierechter
jrr. W. C. Hassoldt, beroofd van haar
tafeltjes. Deze stonden thans opgesteld
achter de groene tafels van rechter, of
ficier van justitie en griffier. Tim allen
broches, halskettingen, kalenders, bloc
notes, schvyfblocs, theeblaadjes, houten
pantoffels, avondtasjes enz allerhande
waren, welke in 1946 door de N.V. De
Bijenkorf voor te hoge prijzen zijn ver
kocht, lagen op het groene laken geëta
leerd. Deze zitting was de vijfde in de
reeks welke aan de behandeling inho
ger beroep van deze zaak werd gewijd.
De tuchtrechter voor de prijzen had in
3947 de N.V. reeds veroordeeld tot be
taling van een boete van bijna een half
millioen gulden. Daartegen had de NV
beroep aangetekend Een lange rij, na
nielijk niet minder dan 32 getuigen pas
Beerde de revue. De verklaringen waren
htrhaliugen van he ..ten reeds voor dt
tuchtrechter was gezegd.
In de volgende zitting, die in Mei zal
worden vastgesteld zullen hej requisi
toir en de pleidooien worden gehouden
en is het ook mogelijk, dat n»r. Hassoldt
u.'sjraak z-sl doea
reegE» saF
'EnnnESKhajn
Weerbericht, geldig van Dinsdag
avond tot Woensdagavond:
KOUDE NACHT
Vannacht weinig bewolking met
plaatselijk lichte nachtvorst en
tegen zonsopkomst hier en daar
nevel of mist. Morgen overdag
weer toenemende bewolking maar
overwegend droog vv--r en mati
ge, later vrij krachtige Westelijke
wind. Iets verder oplopende tem
per."
Demonstraties teqen
Harry Pollitt
Harry Pollitt, de secretaris van
de Brise communistische partij,
heeft het gedurende de laatste
dagen voortdurend met het pu
bliek aan de sok. Zo erg, dat de
politie hem zelfs tegen dit pu
bliek in bescherming moest ne
men. Eén dezer dagen sprak hij,
voor een huls staande, een grote
menigte toe. Zijn stem ging ech
ter na vijf minuten ln rumoer
onder, toen hij over de Inciden
ten met de Britse marineschepen
op de Jangtse wilde spreken. Hi*
was onder meer nog in stut te
zeggen, dat. er nog geen voldoen
de bewijzen waren om een oor
deel over de „tragische gebeurte
nissen in dc laatste dagen" te
vormen. Vo> rts had men de toe
stand moeten onderzoeken alvo
rens de vaartuigen de Jangtse op
te zenden. Zeelieden en anderen
wierpen stoelen en stenen naar
Pollitt en de politie moest hem
in het huis ln veiligheid brengen.
Buiten bleven ongeveer 500 men
sen wachten Vr, hij weer tevoor
schijn zou fc( men.
Eerder op de c'ag gaf Po-Att n
verklaring uit, waarin hij de con
servatieven beschuldigt van het
organiseren van incidenten, waar
door zijn vorige toespraken afge
broken moesten worden.
De zaak Betje Wery
In plaats van 1 maand gevan
genisstraf, zoals hem door de
rechtbank was opgelegd, hoorde
de 36-jarige J. V. uit Santpoort,
een voormalig politiek delinquent
zich door het Amsterdams Ge
rechtshof wegens het afleggen
van een valse verklaring onder
ede tot 4 maanden veroordelen.
De veroordeelde was naar hij
14 dagen geleden ter zitting ver
klaarde in hoeer h^roep ge
gaan, omdat hij hoopte er met'n
voorwaardelijke bestraffing af te
komen.
Hij had op 1 Mei 1948 voor het
Bijzonder Gerechtshof te Amster
dam een voor de verdachte Betje
Wery verlichtende verklaring af
gelegd, maar viel later door de
mand en bekende een meineed te
hebben gepleegd.
Zwijnenjacht
De patiënten in het dag-sana
torium te Rijssen werden een de
zer dagen opgeschrikt door twee
wilde zwijnen, die de toegangs
poort in de nieuwe afrastering
binnenstormde:., gevolgd door 'n
aantal personen met stokken,
stukken ijzer, grepen en andere
voorwerpen.
Een wilde achtervolging werd
ingezet, maar de strijd werd pas
beslist, toen een jager met jacht
geweer ten t tiele verscheen. De
belde zwijnen werden neergescho
ten.
EEN TUNNEL DOOR DF
MONT BLANC
Binnenkort zal een begin ge
maakt worden met de werkzaam
heden om een tunnel door de
Mont Blanc te graven.
Alkmaar-Haarlem
zonder overstappen
Naar wij zojuist vernemen, wordt
met het ingaan van de nieuwe
spoordienstregeling op Zondag 15
Mei a.s. een uur dienst, zonder
overstappen te Uitgeest, in het
verkeer Alkmaar-Haarlem en te
rug ingevoerd.
Dit wordt bereikt door de trei
nen Haarlem-Uitgeest naar Alk
maar door te trekken. Het bete
kent een belangrijke verbetering,
zelfs in vergelijking met de voor
oorlogse treinenloop in Noord-
Kennemerland, toen slechts enige
malen per dag doorgaande trei
nen Alkmaar-BevCTwijk-Haarlem
hebben gereden.
Verder wordt in het kader van
de opvoering der treinsnelheid
ook de reisduur Kennemerland-
Noord-Nederland via Enkhuizen-
Stavcren enigszins verkort.
Naar „Le Peuple" van particu
liere zijde te Bern verneemt, zou
koning Leopold op aandringen
van zijn naaste medewerkers
i oorspronkelijk van plan zijn ge
weest 15 Mei a.s. naar België te
rug te keren. Reacties in de link
se pers zouden de vorst evenwel
van zijn voornemen hebben afge
bracht.
De toestand in China
Duizenden voor de oprukkend e communistische legers vluch~
tende Chinezen stroomden gisteren Sjanghai binnen, hand-
karren of kruiwagens voortduwend, waarop kleren, kookge
rei en meubilair hoog opgestapeld lagen. Vele van deze
vluchtelingen zijn afkomstig uit dorpen, die in 1937, tijdens
de gevechten tussen Chinese en de Japanse troepen om
Sjanbhai, zijn vernietigd. Zü willen thans niet opnieuw
tussen twee vuren geraken. De vluchtelingen, doorweekt
door de stromende regen, boden een naargeestige aanblik.
Zij verspreidden zich door de overvolle straten van Sjanghai
waar het verkeer door het grote aantal voertuigen is ge
stremd.
Op de beurs te SjJnghai worden
thans geen zaken gedaan; de ban
ken stellen contant geld slechts ln
beperkte hoeveelheden beschik
baar.
Aangezien men van mening is,
dat de zilveren Chinese dollar de
munt is. die het meest gangbaar
zal zijn, indien de communisten
Sjanghai zouden bezetten, bestaat
er grote vraag naar deze munt
eenheid. Door de vluchtelingen
meegebrachte voorraden rijst wer_
den door hen voor zilveren Chi
nese dollars van de hand gedaan.
Als gevolg hiervan daalden de
rijstprijzen, doch de prijzen van de
meeste andere producten vlogen
omhoog, daar het publiek bleef
kopen, met het oog op voorraad-
vorming in geval van nood.
Bioscopen, restaurants en dans
gelegenheden trokken zeer veel
bezoek, hoofdzakelijk van Jonge
De Duitse Grondwet
Partijleiders in de wetgevende
vergadering te Bonn hebben om
trent op één na alle critieke pun
ten overeenstemming bereikt bij
het ontwerpen van een grondwet
voor West-Duitsland.
Een geschilpunt, namelijk de
kwestie van het Godsdienstonder
wijs op de staatsscholen, is nog
niet opgelost. De Christen-demo
craten zijn niet bereid de artike
len te aanvaarden .welke betrek
king hebben on het recht van de
ouders te beslissen over het Gods
dienstonderwijs. dat hun kinderen
on de staatsscholen zullen genie
ten. De sociaal-democraten stel
den voor. de kwestie der confes
sionele scholen te verwijzen naar
de wetgeving der deelstaten. De
Christen-democraten war^n niet
bereid de huidige tekst te laten
varen, na prelaat Boehler, de no-
mi#»ke adviseur van de aartsbis
schop van Keulen, en de bisschop
van Munster. Mlchael Keiler, ge
hoord te hebben. De huidige tekst
komt in soromige onzlchten tege
moet aan hun eisen. Men aeht
het eehter niet waarsrhünlUk.
dat dit. cecehll een struikelblok
zal betekenen voor de totstandko
mir.or van de grondwet.
Een formule waarover men het
eene is geworden, is. aan dp mili
taire gouverneurs voorgeleerd.
Hierin w^r^t t.Pcemoet gekomen
«av! de geaiiieerdp eis ter instel
ling van een gpcohpMon admini
stratie voor dp belastingen 1n de
deelstaten, terwiil aan de fpderaip
ropoHng voldoende volmacht zal
worden verleen* voor het tref
fen van belading voor bet, vol-
v-prjpcn v«n haar taken. Volgens
het nip"we voorstel zulten da
voimaehtpn va*i de federale raad
voippns de wens der sopi»ai-de-
mocraten, zo dan niet drastisch,
t.nch-in zekere mate beperkt
Heden zullen de narlementoire
leiders een bespreking hebben
met de militaire gouverneurs.
Van Het Valkhof" te Nijmegen, eens het meest geliefde kasteel van Karei de
Groote, is niet veel meer dan de Caro iingische kapel over. De tand des tijds
ei de oorlog hebben niet nagelaten oo k aan Hit bouwwerk te knagen. De om
CbMng van Nijmegen levert de benodlg de turfsteen waarmee het kerkje In oude
••.tul wordf hersteld J
Tenzij nieuwe moeilijkheden
rijzen hopen de leiders, dat men
te midden Mei de uiteindelijke
tekst zal aanvaarden. Dit aou
het mogelijk maken kort voor de
oogst verkiezingen te houden en
nog deze zomer een functioneren
de regering tot stand te brengen.
Overeenstemming over de
Westduitse 6/ondwet
Na een laatst© bespreking te
Frankfort tussen de drie Weste
lijke militaire gouverneurs en
leiders van de constituerende ver
gadering te Bonn is een volledige
en definitieve overeenstemming
over een West-Duitse grondwet
bereikt.
Dit werd meegedeeld door ge
neraal Lucius Clay, Amerikaans
militair gouverneur.
Nederlandse aanval
in Sumatra
Het Indonesische Republikeinse Bu
reau te Londen maakte melding van
„krachtige aanvallen der Nederlanders
in de streek tussen Sungai Penuh en
Tjorup, waar zjj vergeefse pogingen zou
den hebben gedaan om de Republikeinse
noodregering op Sumatra te omsingelen
en gevangen te nemen. Deze aanval
heeft geleid tot het toepassen van de
tactiek der verschroeide aarde. Na een
treffen dat 10 uur duurde en tijdens
hetwelk tal van openbare werken wer
den vernield, trokken de Republikeinse
verdedigers zich terug uit Indrapura.
Toen de Nederlandse troepen trachtte
op te rukken in de richting van Muara
Aman kwamen zij tot de ontdekking,
dat de belangrijke electriciteitsbedryven
door de Republikeinse troepen, die tel
kens felle aanvallen op hen ondernamen
waren verwoest. Volgens mededeling van
de Republikeinse militaire gouverneur
voor Sumatra, dr. A. K. Gani, had1 deze
aanval plaats op 20 April Andere rap
porten melden, dat de toestand In West
Java zich volgens het plan onwikkelt
De cultuurondernemingen zijn daar voor
de helft lamgelegd. Republikeinse een
heden beheersen er het wegverkeer.
Diphierie - epidemie
te Sommelsdijk
In Sommelsdijk heerst een diphttf**
rie epidimie, voornamelijk onder de kin
deren van de kleuterschool.
Deze school is door een geneeskundige
inspectie gesloten. Bij de daarna gchou
den controle bleek ongeveer 20% van 't
aantal kinderen besmet. Bjj 150 onder
zochte kinderen werden 24 bacteriëndra
gers aangetroffen eTvens bleek een lid
van het personeel bacteriëudrager te zijn
De inspecteur van de Volksgezond
heid heeft aangedrongen op onmiddellij
ke verplichte inenting. B en W gaven er
echter de voorkeur aan, deze inenting
xrgwillig te doen zijn.
Post voor de Waterman
eHt ss „Waterman" zal op 27 dezer
naar Indonesië vertrekken. De opvaren
den kunnen in Port Said post uitgereikt
krijgen, mits deze uiterlijk 28 April as.
in de bus is gedaan. Voor Batavia is de
mensen, die vrezen dat er onder
een communistisch bewind beper_
kingen aan het uitgangsleven zul
len worden opgelegd. Velen zijn
van mening, dat men thans voor
het laatst in de gelegenheid is
buitenlandse films te zien. Ook
acht men het mogelijk, dat de
communisten het dansen zullen
verbieden.
Er reden gisteren vele auto's met
rode vlaggen in Sjanghai rond;
dit waren echter geen communis
tische vlaggen, doch de vlaggen,
welke v or de Chinezen de zinne
beelden zijn van het sluiten van
een huwelijk. Vele trouwlustige
paartjes hebben, in verband met
de onheilspellende militaire situa
tie, de data van hun voorgenomen
huwelijk vervroegd.
Werknemers van vele firma's
vroegen hun werkgevers om uitbe.
taling van de drie maanden sala
ris, welke een Chinese werkgever
minstens moet uitkeren aan een
door hem ontslagen werknemer.
De militaire autoriteiten van
Sjanghai gaan voort met 't tref
fen van maaregelen ,om de stad te
verdedigen. De waarnemende bur
gemeester van Sjanghai, generaal
Tsjen Liang, zei dat Sjanghai op
een krachtig verdedigd fort geleek,
waarvan de bezetting steeds ster
ker wordt door het binnenstromen
van troepen, die uit de frontlinie
terug zijn getrokken.
Volgens generaal Tsjeng Liang
was aan de vloot- en luchtstrijd
krachten van de regering opdracht
gegeven hulp te verlenen bij de
verdediging van de stad. Hij zei
er op te vertrouwen, dat de zeeweg
naar Sjanghai zou kunnen worden
opengehouden, hetgeen een alge
hele isolatie van de stad zou ver
hinderen.
Nader wordt gemeld, dat meer
dan 300.000 man regeringstroepen
zijn samengetrokken voor de ver
dediging van Sjanghai. Een mili
taire woordvoerder verklaarde, dat
de verdediging van Sjanghai, welks
stellingen zijn bezet door de man_
schappen van 19 legers, die 4rï
volmaakte orde" uit in oostelijke
richting geleven stellingen op de
stad zijn teruggetrokken, „sterk"
is.
KLM VLIEGT VOORLOPIG NIET
MEER NAAR SJANGHAI
In verband met de huidige on
zekere toestand in China heeft
de KLM besloten <*e lijnverbin
ding van Batavia naar Sjanghai
tot nader order stop te zetten.
De eenmaal wekelijkse verbinding
van Batavia met de beide tus-
senstat'ons op de Sjanghai-route,
Singanore en Bangkok, blijft
echter bestaan.
NEDERLANDERS IN SJANGHAI
ONGEDEERD
De Nederlandse consul-generaal
te Sifnghai rapporteert, dat se
dert Zaterdag 23 April des mid
dags 5 uur geen verbinding met
Nanking meer mogelijk ls Op dat
tijdstip waren alle daar gevestig
de Nederlanders ongedeerd en
hun eigendommen onbeschadigd.
Hoewel zich bij de uitvoering
nog problemen kunnen voordoen,
zijn de plannen tot eventuële
evacuatie van vrouwen en kinde
ren uit Sjanghai, in samenwer
king met de Britse autoriteiten,
gèheel voltooid.
Sjanghai bezet?
Volgens uit gewoonlijk betrouw
bare bron te Honkong ontvangen
berichten bevindt Sjanghai zich
i handen der Chinese communis
ten.
Achttien stuks vee verbrand
Twaalf koeien, twee kalveren
en vier pinken werden het slacht
offer van een brand, die woedde
onder Willemsoord, op de boerde
rijen van J. Los. Dank zij een
brandmuur bleef het voorhuis ge
spaard. De Steenwijker brand
weer kan slechts met één slang
water geven. Verzekering dekt
slechts gedeeltelijk de schade.
Een verliefd paartje, dat zijn
fietsen tegen de achterkant van
de boerderij had gezet, vond na
zijn wandeling in de bossen
slechts een hoopje verwrongen
staal terug.
Nationalisme
HET WOORD, dat we boven
artikel zetten, heeft voor vele
oren een onaangename klank.
Ook wij hebben er menigmaal
met een lelijk oog tegen aan ge
keken. Het wekt gedachten op
aan overdreven, opgezweept ge
voel. Van pathos en valse schijn.
We hadden steeds gedacht, dat
we er vrij van waren, tot we nu
vorige Zaterdag voor de luidspre
ker zaten te luisteren naar het
ooggetuigeverslag van de wed
strijd Bolland-Frankrijk. Nie
mand had gedacht, dat we ook
maar enige kans zouden hebben.
Het Nederlandse elftal stond voor
een schier hopeloze taak. Vooral,
toen de stand na twee minuten
één nul voor de Fransen "as.
En toen We hebben u het
verdere verloop niet te schetsen.
Een ieder weet van de radio of
uit de krant, hoe het gegaan is.
Wat is het dan toch, waardoor
we worden meegesleept? Hoe
komt het, dat we zo onstuimig
meeleven met het ooggetuigen
verslag? Sluimert er wellicht toch
in ons allen, zonder enige uitzon
dering een nationaal gevoel? Zijn
we allen besmet met de bacil van
het nationalisme? Of is er mis
schien e©n kenmerkend onder
scheid tussen nationalisme en
nationaal gevoel?
Dat waren de vragen, die bij ons
opkwamen, toen we Zaterdag de
radio uitschakelden en met een
rood hoofd naar buiten gingen,
om met buren of vrienden te spre
ken over deze wonderlijke over
winning. Niet omdat deze over
winning zo wonderlijk was. Wie
verstand van voetballen heeft,
weet dat er dikwijls de meest
verrassende uitslagen voorkomen.
Maar we waren blij. we waren
verrukt, omdat Holland gewonnen
had. Terwijl we opgewonden staan
te praten, drong zich ODnleuw de
vraag bij ons op: ..Zijn "e nu
nationalisten geworden?"
De kennis waarmee we stonden
te praten, merkte onze aarzehng
en vroeg wat er schortte. Toen
we hem de zaak voorlegden, glim
lachte hij. Want hij is een wijs
gerig man, die ons gekend heeft
in de dagen van onze revolution-
nalre jongelingsschan. Toen we 't
bestaan van nationalisme bij ons
zelf hardnekkig ontkenden. Toen
we van nationaal gevoel niet wil
den horen. Toen we zwoeren bij
Marx en luidop verklaarden, dat
de arbeiders geen vaderland had
den en het dus ook niet konden
verdedigen.
Wat heeft de verandering in
ons denken zo bewerkt? We
ontkennen nog steeds hardnekkig
dat we nationalisten zouden zijn.
We achten niets verderfeliikers
dan nationalisme. Maar in ons is
toch iets veranderd. We kunnen
ons zelf niet vrij pleiten van een
bepaald soort nationaal gevoel.
Niet wij alleen. Zo goed als wij
een vaderland erkennen, erken
nen de Russische en Amerikaan
se arbeiders een vaderland. Is
dan de spreuk van Marx er-
ouder d? Is ze onjuist geworden,
door dat de levensomstandighe
den van de arbeiders zoveel be
ter zijn geworden, dat het voor
hen een zc-?en is ln een bepaalJ
land te wonen?
Of is ze ln haar algemeenheid
ncolt Juist geweest, omdat ze'fs
onder de slecht,s:.e levensomstan
digheden de mens toch gehecht
blijft aan het land, waar hij ge
boren ls?
Dat zijn vragen, die bij ons op
doemen en waarop we voors
hands niet met zekerheid 'p ant
woord kunnen geven. v. Z.
onze kleine tovenaar