Ikmaai'dei
r JAARGANG N0 1524
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
DINSDAG 3 MEI 1949
Nationalisten vastbesloten Sjanghai
te verdedigen
k..
Westers voorstel inzake blokkade
Groeiende Pro-Spaanse stemming
in de V.S.
C KORT MAAR KRACHTIG
baba
Uitgave Stichting „De Vrije Alkmaarder";
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar.
Abonnementen 0.32 per week 1.80 per
maand 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 ct. per m.m., familieberioh-
ten 18 ct. B# contract aanzienlijke korting.
Verantw, redacteur J. van Zoonen Bureau, Ridderstraat hoek Oudegracht TeL K 220CL397I
Buitenlanders gereed voor de vlucht
Het kortelings door AFP onder voorbehoud gelanceerde be
richt, dat Sjanghai reeds door de communisten bezet zou zijn,
is ietwat te voorbarig geweest. Er is hiervan nog geen sprake.
Het schijnt de bedoeling van de communisten te zij om
Sjanghai heen te trekken en op deze wijze een tang rond
deze stad te vormen. Vele buitenlanders, die zich in Sjang
hai bevinden, houden zich inmiddels gereed om te -vluchten
Drie Britse passagiersvliegtuigen en een aantal teostellen van
de Britse luchtmacht worden in gereedheid gehouden, om,
zo nodig, de Britse onderdanen nog op het laatste ogenblik
te kunnen wegvoeren. Men verivacht te Hongkong de aan
komst van het Nederlandse s.s.„Boissevain" en van de Ameri
kaanse „Fort Charlotte", die tezamen 160 buitenlandse
vrouwen en kinderen uit Sjanghai aan boord hebben.
Aan een 250 Britten en 600 Ame
rikanen in het district van het
consulaat te Kanton, waaronder
de provincies Kwantoeng en
Kwangsi ressorteren, is aangera
den China te verlaten, liever dan
in het reeds overbevolkte Kanton
of Hongkong te blijven.
Inmiddels is Hangtsjow, 160 ki
lometer ten zuidoosten van Sjang
hai, door de nationalistische troe
pen verlaten. Een stroom van
vluchtelingen trekt nu de stad uit.
gepakt en gezakt, naar het zuiden.
Hangtsjow vormde een belangrijk
punt in de nationalistische ver
dedigingslinie van Ningpo. dat aan
de kust is gelegen.
Er rijden nog steeds treinen tus
sen Hangtsjow en Sjanghai, doch
,tussen Hangtsjouw en Nantsjang
moesten treinen wegens brandstof
gebrek stil blijven staan.
Te Sjanghai is een communiqué
uitgegeven, waarin wordt verklaard
dat de communistische legers in
Tsiangsoe. een tachtig kilometer
ten noordwesten van Sjanghai
„nog steeds versterkt worden".
Generaal Tsjen Tal-Hsiang. de
wordvoerder van het nationalis-
t'-^e hoofdkwartier voor Sjang
Toestand van alaim te
Jeruza'em
Te Jeruzalem is de toestand van
alarm afgekondigd. Dit is van of
ficiële zijde bevestigd. Aanleiding
hiertoe was artillerievuur, dat in
de zuidelijke sector van Jeruzalem
w-*d afgegeven.
Een uitgaansverbod is afgekon-
4:'d, terwijl verduisteringsvoor
schriften werden uitgevaardigd.
Een Israëlisch woordvoerder Heeft
te Tel Aviv meegedeeld, dat Israë
lische troepen een gebied „van es
sentieel belang voor de spoorweg
Lydda-Jeruzalem". waar gisteren
brtsüngen met Arabieren voorvie.
len .zouden bezetten.
Maar wordt meegedeeld, begon t
vuren toen zich ter plaatse be-
A^b'^-en bezwaar maak
ten tegen een Israëlische v~»«tt«nv
ven het. gehort, dat ten zuiden van
Jp-uzalem ligt.
De woordvoerder zei. dat het in
c^ent. in gen enkel opzicht de be
trekkingen tussen de regertn^en
v-n T^"ël en Transjordanië had
geschaad.
Vracen over cle
dienstweiqerinoswet
Op vragen van het Tweede Ka-
nrrlid Stokvis (CPN) betreffende
aanvulling van de dienstweige
ring wet eeft minister Schokking
n-mens d« minister van Justitie,
de heer Wyers. o.a het volgende
ge-ntwoord:
S'echts de gewetensbezwaarde.
wi°ns bezwaren worden erkend
conform art. 3. letter b. van de
dienstweigeringswet. wordt uit de
militaire dienst ontsla een. Als re
gel wordt, hem vrijstelling van te
werkstelling verleend, indien hij
daarvoor als gewoon dienstplich
tige overeenkomstig de bepalingen
van de dienstplichtwet in aanmer
king zou zijn gekomen.
INDONESISCHE KWESTIE NAAR
TWEEDE POLITIEKE COM
MISSIE VERWEZEN.
De algemene vergadering der
V.N. heeft veertien Mei gesteld als
de voorlopige datum voor de be
ëindiging van de huidige zitting.
Met 29 tegen 18 stemmen bij
c-nthoudingen besloot de algemene
vergadering de Indonesische kwes_
tic naar de tweede politieke com
missie te verwijzen.
r&mgBn aF
Tnnne ssssbSjim
ZONNIG WEER.
Zwakke tot matige wind uit ooste
lijke richtingen. Aanvankelijk
langs de Waddenkust nog enkele
cverari,vende wolkenvelden, later
cevral zonnig weer met iets hoge
re tempraluren
hai en Woosoeng, heeft met nadruk
verklaard, dat de nationalisten
vastbesloten zijn Sjanghai te ver
dedigen. Volgens deze generaal
zullen de nationalistische troepen
binnenkort het initatief hernemen
en „beslissende klappen uitdelen"
aan de communisten, wanneer zij
„het zouden wagen Sjanghai aan
te vallen". De verbindingslijnen
van de communisten, die de Jang-
tse zijn overgestoken, werden vol
gens de generaal „op een gevaar
lijke manier uitgerekt".
r~
TWEE MINUTEN STIL
STAND VAN HET VERKEER
De herdenking van de ge
vallenen in de tweede we
reldoorlog is vastgesteld op
ae avona van wcensaag 4
Mei. Om 8 uur zullen dan
door het gehele land twee
minuten stilte in acht wor-
den genomen. De trams in
de grote steden, de treinen
op onze spoorabnen en de
bussen door de provincie,
kortom het gehele verkeer
zal op dit tijdstip tot stil
stand komen. Gaarne vol
doen wij aan het verzoek
van de Commissie Nationale
Herdenking 1940-1945 om
ook het particuliere ver
keer op te wekken deze
plechtige herdenking in
acht te nemen.
J
BLOEMENHULDL VOOR H M. KONINGIN JULIANA.
De inwoners van Baarn en Soestdij K hebben H. M. de Koningin Zaterdag
middag In r!e tuin van het paleis Soestdljk 'n grootse bloemenhulde gebracht.
Na de bloemenhulde hebben ongeveer 3400 schoolkinderen uit Baarn en
Soestdjjk ballonnetjes opgelaten. Prinses Beatrix en Prinses Irene namen aan
dit festijn deel. Gewapend met hun ballonnetjes wachtten zij, staande op het
bordes voor het Paleis, tussen H. M. de Koningin en Z. K. H. Prins Bern
hard, het sein af om ze toste laten.
Opheffing 10 Mei
Meiviering op de
tweede Mei
De leiding van lu P.v.d.A. bad het
parool uitgegeven om de Meiviering
door de democratische socialisten te
doen plaats vinden op de tweede Mei,
daar de eerste Mol op een Zondag viel.
In verschalende plaatsen van ons
land werden grote vergaderingen gehon
den, o.a. in Amsterdam in de Apollobal
waar de partijvoorzitter Koos Vorrink
zich middels een gromofoonplaat tot de
ongeveer 6000 personen in de Apollo
hal richtte. Als tweede spreker trad op
de heer Kupers, voorzitter van het
N.Y.V. Oud minister Vos voerde in
Amsterdam en Den Haag het woord
en betoogde, dat een verenigd Europa
slechts een socialistisch Europa kan
zijn.
In Nijmegen sprak minister In 't
Veld, welke deze gelegenheid aangreep
om een overzicht te geven van de voor
uitgang en de vooruitzichten bij de wo
ningbouw.
Uit tal van plaatsen komen verder
berichten over de Meiviering van de
P.v.d.A. welke zo goed als uitsluitend
avondvergaderingen waren.
We geloven dat de viering van de
Mei „dag" door de verstelling van de
eerste naar de tweede Mei aan beteke
nis sterk heeft ingeboet. Vergaderingen
op de avond mogen nog zo voortreffe
l«k slagen, ze zijn niet in staat .de dag
demonstraties te vervangen.
Van Westerse zijde zou aan Rusland
het voorstel zijn gedaan om de btokka
de van Berlijn op 10 Mei a.s. op te
heffen en rond 23 Mei een bijeenkomst
van de vier ministers van buitenlandse
zaken 1e houden. Het Sowjet Russische
antwoord wordt nog verwacht:
Maandagavond zouden deze voorstel
len geformuleerd zijn op een bespre
king van anderhalf uur tusseu de Brit
se, Amerikaanse en Franse vertegen
woordigers te New York. Van de ande
re kant meent men, dat de Westelij
ken en de Sowjets bet eens zullen xnoe
ten worden over een geleidelijke ophef
fing van de blokkade, daar een o
fing ineens technisch te grote moeilijk
heden zou opleveren.
Volgens kringen te Madrid, die in nauw contact staan met
diplomatieke en financiële kri ngen, heeft het Amerikaanse
departement van buitenlandse zaken thans geen politieke
bezwaren meer tegen het verst rekken van leningen door de
Export Import Bank aan Spa nje. Dit betekent niet, zo voegt
men hier aan toe, dat Spanje onmiddellijk een lening van
deze batik zal verkrijgen, doch wel, dat thans de iveg is ge
opend voor het verkrijgen van een lening, mits Spanje aan de
voorwaarden van de bank ken voldoen.
in de vorm van credieten, leningen
trekrechten of anderszins buiten
landse kapitaal ter beschikking
te krijgen van Groot Brittannië,
Frankrijk, Zwitserland en Neder
land, welke pogingen door politie,
ke oorzaken zouden zijn mislukt.
In financiële kringen te Madrid
heerst thans een zeker optimisme
en gelooft men. dat andere landen
het Amerikaanse voorbeeld zullen
volgen, en dat Spanje uiteindelijk
in staat zal zijn het buitenlands
kapitaal te verkrijgen, waaraan
het zo dringend behoefte heeft.
In financiële kringen te Madrid
is men van oordeel, dat in deze
wijziging van de politiek van het
Amerikaanse departement van
buitenlandse zaken voor het eerst
de groeiende pro-Spaanse stem
ming in de Ver. Staten tot uiting
komt.
De laatste jaren heeft Spanje,
zowel officieus als officieel, ge
tracht Amerikaanse banken en re
geringslichamen te beweeen ge"d
ter beschikking te stellen om de
economische moeilijkheden, waar
mede Spanje te kampen heeft., te
overwinnen. Deze pogingen had
den geen succs. tot ten slotte de
bezwaren te^en. een particuliere
lening vervallen bleken te zijn en
de Chase National Bank een le-
lnng van 25 millicen dollar ver-
retskte.
Men veronderstelt te Madrid.'dat
Soanie de laatste maanden pogin_
gen in het werk heeft gesteld om
VAL MET BABY.
De 30-jarige L. Linders uit Hel
mond is met zijn 2 maanden oude
baby uit het raam van de tweede
verdieping gevallen. L. werd met
een zware schedelbasisfractuur in
het ziekenhuis on-crvnnpn -vaar
hij aan de verwondingen is be
zweken. Di baby kreeg bij de val
geen letsel.
Iu de Weste'rsé nota, opgesteld door
Jeisaup, Sir Alcxander Cadogan en Jean
Ohauvel, resp. de Amerikaanse, Britse
en Franse vertegenwoordigers, zou ver
der te verstaan zijn gegeven, dat thaus
de tijd is aangebroken voor vierzijdig
overleg iu de plaats van besprekingen
tussen Amerikanen en Sowjets alleen.
In een officiële verklaring van Wes
terse zijde wordt de nadruk gelegd op
bet vereiste van geheimhouding ten
aanzien van de onderhandelingen en
verder vermeld, dat men bevredigende
voortgang blijft maken.
De Britse ambassadeur te Wa&hlng
oiob, Sir Oliver Franks, heeft de Duit
ï«e' kwestie besproken met Dean Aehe
son, die tevoren met dr. Jessup een on
idejrhoud bad gehad, voordat deze met
-zijn Britse en Franse collega's in be
spreking ging.
Door gewoonlijk welingelichte krin
gen te Parijs is verklaard, dat de drie
Westelijke mogendheden een krachtig
verenigd front zullen vormen tegenover
de Sowjets op een eventuele bijeen
komst van de ministers van Buiten
landse Zaken.
Men verwacht, dat de Sowjets met
een plan voor de dag zullen komen
voor onmiddellijk herstel van de Duitse
eenheid en terugtrekking van alle bezet
tingstroepen.
Op de Nationale Feestdag
's middags vrij
Het College van Rijksbemiddelaars
heeft ccb richtlijn vastgesteld met be
trekking tot de arbeidstijd in liet pnrti
onliere bedrijfsleven op de Nationale
Feestdag. Hierin wordt vergunning ver
kond om op deze dag om één uur des
namiddags vrijaf te geven, zonder dat
deze vrije middag in mindering zou ko
men op de jnarUjise vacantie of mip
perdage».
OPBRENGST ..WIE WINT DE POT"
AAN DE KONINGIN
OVERHANDIGD
Mevr. Ara. J. d' Ailly erepresidente
van het damescomité „behartiging van
de loterij voor het zwakke kind", heeft
vergezeld dom- de heer Carel Briels en
de overige leden van het comité in» het
paleis Soestdjjk de opbrengst van de
loterij „Wie wint de Pol?" in de vorm
van een cheque groot 200.000 aan
H.M. de Koningin overhandigd.
Minister Stikker te Londen
aangekomen
Mr. D. U. Stikker is per vliegtuig
te Londen aangekomen, waar hij in een
bijeenkomst Tan de 20 ministers van
Buiienlandse Zaken het handvest voor
de Raad Tan Europa mede zal onder
tekenen.
Griekse regering heelt meer
geld en wapens nodig
Sir Patrlck Hamilton. een Brits
industrieel, die kortgeleden van 'n
bezoek aan Athene in Engeland is
teruggekeerd heeft verklaard, dat
er een goede mogelijkheid bestaat
dat de communisten in Grieken
land de overwinning zullen beha
len, indien niet meer geld en wa
pens ter beschikking van de Griek
se regering worden gesteld.
In een In de „Times" gepubli
ceerde brief schrijft sir Patrick:
,,De Grieken, die ik heb gesproken,
schijnen over de oorlog in hun
land ongeveer op dezelfde wijze
te denken, als de Engelsen in 1940
en 1941 de tweede wereldoorlog be
schouwden: „Wij leveren de man
nen en wij verliezen de mensenle
vens en bezittingen, ten voordele
van de rest van de wereld, terwijl
de Verenigde Staten zorgen voor
een toevloed van wapens en geld."
Het lijkt mij zeer waarschijnlijk
dat, tenzij er meer wapens en
meer geld ter beschikking van de
Grieken worden gesteld, zij er
vermoedelijk niet In zullen slagen
een werkelijke overwining te be
halen.
UITTOCHT UIT SJANGHAI
Naar mate de communistische tro epen dichter bij Sjanghai komen,
vluchten er meer en meer Chinezen uit deze bedreigde stad. Twee
vrouwen verlaten Sjanghai boven op een handkar met huisraad.
(Rad io-telegrafisch overgebrachte foto)
—o— Bij Delden bracht een var
ken in één keer niet minder dan
een-en-twintig biggen op de we
reld. Een unicum in de geschiede
nis der Nederlandse varkensfokke
rij. Als alle varkens dat kunststuk
je eens uithaalden zou het spek
meteen wel van de bon kunnen.
oVan de varkens naar de
bloembollen Weet u hoeveel bloem_
bollen in 1948 werden uitgevoerd?
Niet minder dan 30.5 millioen kilo
gram ,met een waarde van 73 mil
lioen gulden. Een welkome bij dra
ge voor de deviezenpot. Engeland
en de Ver. Staten waren de groot
ste afnemers.
oIn Normandië is en aanvang
gemaakt met de „operatie-meike
ver". 5 vliegtuigen, een helicopter,
2 met radio-installaties uitgeruste
auto's en enkele honderden motor
fietsen en andere voertuigen bin
den de strijd aan tegen de meike
vers. Als dat nog niet helpt!
—oHet skelet van een baby, dat,
naar men aanneemt uit het jaar
50 voor Christus stamt ,werd in
Engeland bij graafwerk gevonden
onder de vloer van wat eens een
grote Rmeinse villa was. Het ske
let was intact, maar viel uiteen,
toen het aan de lucht werd bloot
gesteld.
oDe Leeuwarder veemarkt be
stond dezer dagen 75 jaar. De heer
K. H. Nicolay uit Britsum betrad
op de feestdag het eerst de markt,
twee koeien met zich meevoerend.
Een feestelijke bijeenkomst, ech
ter zonder de koeien, volgde hierna
in hotel Prins Allen. Verschillende
grootheden voerden hierbij het
woord, o.a. de vertegenwoordiger
van de minister van landbouw,
visserij en voedselvoorziening, de
heer J. Stienstra. Aan enige oud
gedienden van de veemarkt werd
'n medaille uitgereikt door het ge
meentebestuur. De vereniging voor
dierenbescherming reikte eveneens
enige medailles uit. 't Waren er al
lemaal feestvarkens.
o— En op 2 Mei vierde het Frie
se Paardenstamboek in een feeste
lijke bijeenkomst zijn 70-jarig be
staan. De algemene vergadering
werd in dezelfde herberg gehou
den, waarin 70 jaar geleden tot
de oprichung werd besloten, nl in
„De drie romers" te Roordahuizem.
o— Sinds het begin van de te-
genblokkade der westelijke gealli
eerden heeft een smokkelbende
voor 1 millioen Duitse marken aan
textiel van de oostelijke zone naar
de Britse zone van Duitsland ge
smokkeld. Grote hoeveelheden kof
fie .chucolade en andere artikelen
volgden de omgekeerde weg.
oDe hoofdstedelijke politie
heeft op Koninginnedag in het
oostelijk deel van Amsterdam een
kleine tweehonderd pamfletten in
beslag genomen en twee versprei
ders aangehouden. Het waren pam
fletten ondertekend namens de
Algemene Nederlandse Jeugd Ver.,
welke als beledigend voor de rege
ring werden beschouwd.
Drukkende lasi
DE MEMORIE VAN ANTWOORD
die de Minister van Oorlog aan de
Eerste Kamer heeft doen toeko
men, is niet geschikt o mons in een
al te zonnige stemming te brengen
Steeds duidelijker wordt het, dat.
het militaire vraagstuk als een lo
den last op het Nederlandse volk
drukt. Een last, waeraon het moei_
lijk zal zijn te ontkomen, daar de
mening, dat het land moet worden
verdedigd tegen eventuele aanval
lers, gemeengoed is geworden.
Dat neemt echter niet weg, dat
we een open oog moeten hébben
voor de ontzaglijke zware druk, die
op het Nederlandse volk wordt ge
legd. Niet in financieel opzicht;
Ook hiertegen kan men bezwaren
hébben. Stelt men zich echter op
het standpunt van landsverdedi
ging, dan moet men niet op de
centen gaan beknibbelen. Men zal
ons tegemoet voeren, dat men dan
ook niet moet murmureren tegen
de persoonlijke lasten, die vele Ne
derlanders hebben te dragen.
Misschien is het ook wel on
juist Misschien zijn we nog te
zeer besmet met de gedachte, dat
het milialrisme een kwaad is, dat
alleen maar tot ondergang en
vernietiging kan voeren. We héb
ben dat immers lana gelooid. Maar
zelfs al is men overtuigd militairist
dan zal het niet te ontkennen val_
len, dat op de dienstplichtigen een
zee rzware druk heerst.
Lazen we in de memorie niet,
dat de soldaten, die uit Indonesië
gerepatrieerd zijn, nog weer enkele
weken op zullen moeten komen,
omdat men hen niet voldoende ge
oefend achf voor de verdediging
van het WestenDat vervult ons
met zorg. Het gaat nu juist niet om
die zes weken. Daar zullen ze ivel
weer over heen komen.
Maar waar het ons wel om gaat
en wat ons inziens onduldbaar is,
dat is de dienstplichtige volkomen
rechteloos is. Als men voorheen zijn
dienstplicht moest vervullen, wist
men wara men aan toe was. De
dienstplicht duurde enkele maan
den. Desnoods een jaar, maar dan
was het uit. Weet echter een jon
geman. die in militaire dienst
moet, op het ogenblk waar zijn
plicht eindigt7 Hoe lang zitten
sommige jongens al niet onder
dienst?
De Minister is nu van oordeel,
dat die jongens uit Indonesië nog
zes weken geoefend moeten wor
den. Als hij het goed vindt om hen
zes maanden te houden, gebeurt
dat ook.
Een diepe zorg vervult ons voor
de jongens, die omstreeks twintig
jarige leeftijd twee of drie jaar uit
het maaschappelijk leven worden
weggerukt. Hoe staat het met hun
betrekking, hoe met hun studie?
Vragen, die we hier niet kunnen
beantwoorden, maar die zich in
tienduizenden gezinnen in Neder
land voordoen.
Er wordt weinig verzet tegen deze
onhoudbare toestand gehoord. E<n
we vermoeden ook wel, dat onze
stem die van een roepende in de
woestijn zal zijn. En toch schro
men we niet vanaf deze plaats te
waarschuwen, dat aan deze toe
stand een einde moet worden ge
maakt. We hebben ons nimmer
plezierig gevoeld onder militaire
heerschappij. En nu minder dan
ooit, nu blijkt dat de Minister jon
ge mannen die in Indonesië reeds
meer dam. genoeg hébben geh"d,
nog weer voor enkele weken wf}-
haalt, zonder dat het Parlement er
ook maar in gekend wordt, anders
dan via een mededeling in de Me.
morie van Antwoord. v. Z.
onze kleine tovenear