Ikmaaidei
Over Duitslands toekomst is men echter
nog lang niet gerust
Spanning kan leiden tot ernstige
breuk in de vrede
N.-HOLLANDSE
PERS 1945
WestduHse grondwet afgekondigd
Parijse conferentie geopend
Haagse burgemeester vraagt ontslag
Opwinding onder de Berlijnse bevolking
baba
5E JAARGANG N° 1542
DINSDAG 24 MEI 1949
Ul«av" Stichting „Do Vrije Alimaardtr":"
Exploitatie N.V. Sprekend Papier, Alkmaar
Abonnementen 0.32 per week - 1.30 per'
maand J 3.90 p. kwart, bij vooruitbetaling
Advertenties 14 cL per m.m., familieberich-
ten 18 et. Bij contract aanzienlijke korting.
Verontv». redacteur J. van Zoonen Bureau. Ridder.traat hoek Oudegracht Tel K 2200J971
Smeulend gevaar voor burgeroorlog
De constituerende vergadering
van Bonn Is in plechtige zitting
bijeengekomen om de Westduitse
grondwet voor de Federale Repu
bliek Duitsland af te kondigen. De
Westelijke bezettingsmogendheden
werden vertegenwoordigd door
haar plaatsvervangende militaire
gouverneurs, generaal Maclean
(Engeland), generaal Hays (V.S.)
en generaal Noiret (Frankrijk).
Alle 11 Westduitse minister-pre
sidenten waren voor deze zitting
naar Bonn overgekomen. De bur
gemeester van West-BerlJjn, Ernst
Reuter was temidden van de le
den van de constituerende verga
dering gezeten.
Alle leden van de constitueren
de vergadering, behalve de twee
communistische, ondertekenden 't
document. Onder applaus van de
publieke tribune tekende vervol
gens de West-Berlijnse burgemees
ter. prof. Reuter.
Ten slotte tekenden de minis
ter-presidenten en kamervoorzit
ters van de elf Westduitse „lander"
met inbegrip van Beieren, welks
parlement de grondwet heeft ver
worpen.
Voor de vergadering werd ge
opend. werd het bekend, dat de
organist Haydn's Kaiser Qartett
zou spelen, dat ten dele bestaat
ui een variatie op een melodie,
welke later het Duitse volkslied
„Deutschland iiber alles" zou wor
den. Het kwartet werd van het
programma geschrapt, nadat prof.
Schmid. de socialistische leider
had ingegrepen.
Staking verwekt ongerustheid
De ondertekening van de West-
Duitse grondwet betekent echter
bij lange na niet. dat het met de
toekomst van Westdultsland Jro k
en ei is. De diplomatieke mede
werker van Reuter schrijft ten
minste van gezaghebbende zijde
te hebben vernomen, dat de gevol
gen van de Berlijnse staking voor
de toekomst van Duitsland onge
rustheid hebben verwekt bij het
Britse ministerie van buitenlandse
zaken.
De situatie, zoals deze in het af
gelopen weekeinde in de Berlijnse
stations was, waarbij de stakers
uit West-Berlijn zich gesteld za
gen tegenover bewapende politie
uit de Sowjetrussische sector van
de stad, heeft het argument ver
sterkt, dat elke oplossing van het
Duitse vraagstuk, waarbij de on
gewapende politiemacht in Oost-
Duitsland een zeer groot gevaar
zou betekenen voor de nieuwe W.
Duitse staat, welke te Bonn is uit
geroepen. Naar van betrouwbare
zijde wordt vernomen, is speciaal
dit punt tijdens het bezoek van j
minister Bevin aan de Westelijke
zones van Duitsland door West-
Duitse politici op krachtige wijze
naar voren gebracht. Er is bij de
ze gelegenheid door de leider der
Duitse sociaal-democratische par
tij. dr Kurt Schumacher en door
andere Westduitse politici met na
druk tegenover minister Bevin op
het gevaarlijke van de toestand
gewezen, die zou ontstaan, indien
de onbewapende Westduitse staten
na een terugtrekken der geallieer
de bezettingstroepen, tegenover de
goed gewapende Oostduitse politie
troepen zouden komen te staan.
Het schouwspel van polltie-troe
pen, afkomstig uit onder commu
nistische controle staand Duits
gebied, wier leden trachten als
stakingsbrekers te Berlijn op te
treden, heeft in politieke kringen
te Londen tot vele ironische com
mentaren inleiding gegeven.
Het ernstigste aspect van de
Duitse situatie - en ongetwij
feld zal de houding van minis-
er Bevin op de conferentie te
Parijs hierdoor worden bein-
vloed - is intussen, dat thans
duidelijk is gebleken,dat er een
smeulend gevaar voor burger
oorlog in Duitsland aanwezig
is en West-Duitsland, Indien
onverhoopt een dergelijke
broederUoist zou losbarstenin
een slechtere positie zou ver
keren dan het Oostelijke ge
deelte des lands.
Grote Vier bijeen
In het Palais Rose te Parijs is de
conferentie der Grote Vier begon
nen. Honderden Parijzenaars had
den zich buiten het rose marmeren
paleis, dat in het Westelijk deel
van Parijs is gelegen, verzameld
om de ministers te zien aankomen.
Zij werden door de politie ver
spreid.
Na afloop van de eerste vergade
ring verklaarde een Frans gedele
geerde, dat de vier ministers het
..zonder veel moeite" eens gewor
den waren over de door Schuman
voorgestelde agenda, die de drie
Westelijke ministers van te voren
hadden vastgesteld.
De agenda omvat de volgende
vier punten:
1. De politieke en economische
kwesties, die geheel Duitsland
betreffen.
2. Berlijn en het muntprobleem
3. liet vredesverdrag met Duits
land, en
4. Het vredesverdrag met Oosten-
over
WILDE ZWIJNEN.
Op verschillende plaatsen langs
het Reichswald hebben wilde var
kens rooftochten onderno: -n op
Nederlands gebied. De landbou
wers hebben hier veelal aardap
pelen gepoot en de zwijnen vinden
dit blijkbaar een lekkernij. Te
Ottersum en Milsbeek heeft een
nest wilde zwijnen over een flinke
oppervlakte een aardappelveld nl.
geheel omgewoeld en de aardap
pelen opgepeuzeld.
KLACHTEN OVER
DAVID LILIENTHAL.
Er is order gegeven tot een on
derzoek vanwege het Amerikaanse
congres naar beschuldigingen, in
gebracht tegen Davld Lllienthal.
De beschuldigingen houden ver
band met het verlenen van facill
teilen inzake atoomenergiestudie
aan een communist en anderen.
Senator Bourken Hickenlooper,
republikein uit Iowa, had het ont
slag van Lllienthal geëist. Senaor
Vandenberg, republikein uit Mi-
chigan, vroeg om een „diepgaand
onderzoek".
PBgen BF
zonneschijn
Geldig van Dinsdagavond tot
Woensdagavond
VRIJ KOUD WEER.
Wisselend bewolkt met plaatse
lijk enkele buiten. Meest matige
wind uit Westelijke richtingen.
Tamelijk koud voor de tijd van 't
Jaar.
Kotalla noemt zichzelf
„Ein wehrloser Deutscher"
Opnieuw doodstraf geëist
De procureur-fiscaal bij de Bijz.
Raad van Cassatie deelde gister
morgen aan de Raad zijn conclu
sie mede in de zaak tegen de be
waker van het kamp Amersfoort
Kotalla, welke zaak een week ge
leden uitvoerig in cassatie behan
deld werd. Het Bijzonder Gerechts
hof te Amsterdam had tegen hem
de doodstraf uitgesproken.
De procureur-fiscaal concludeer
de tot verwerping van beroep, na
dat hij de casatlemlddelen, door
de raadsman naar voren gebracht,
aan een beschouwing had onder
worpen. Uit het verweerschrift.dat
door requirant was opgesteld, had
de procureur-fiscaal slechts kun
nen lezen, dat Kotalla aangaande
de afschuwelijke mishandelingen
die hem ten laste waren gelegd,
slechts het overbekend „Es ist
nicht war" wist te antwoorden.
In het verweerschrift noemde
Kotalla meermalen „Ein wehrloser
Deutscher". die in de rapporten
door de opsporingsambtenaren op
gemaakt, valselijk van allerlei mis
daden werd beschuldigd.
Ook de „Nervenzusammenbruch"
de zenuwstoring waaraan requi
rant in 1942 lijdend was geweest,
achtte de procureur-fiscaal geen
reden om een psychiatrisch rap
port te laten uitbrengen. Voor
zulke onmenselijke daden als door
deze man gepleegd, zie ik geen
aanleiding de door het Bijzonder
Gerechtshof opgelegde straf te
verminderen", aldus de procureur
fiscaal. Uitspraak 27 Juni a.s.
Van der Vegte voor het Hol
Voor het Haagse Bijzonder Hof
stond gistermorgen terecht de 54
jarige electrotechnisch ingenieur
W. L. Z. van der Vegte, directeur
generaal van de PTT in bezettings
tijd.
Van der V. was van December
'40, tot December 1941 raad-advi
seur op 't departement van Volks
voorlichting. Op 1 Januari 1942
aanvaardde hij de benoeming van
directeur-generaal der PTT. Nau
welijks zat hij op die plaats of hij
begon zijn partijgenoten, de NSB
ers te bevoordelen. Er werd een
speciale afdeling opgericht, die
PTT-mensen poltiek testten, wan
neer zij in aanmerking kwamen
voor bevordering of vaste aan
stelling. Na enige maanden werd
dit systeem iets gematigder toe
gepast maar het resultaat is toch
geweest, da ongeveer 300 benoe
mingen werden opgehouden, om
da' de betreffende ambtenaren
niets voelde voor de „nieuwe or
de" voelden.
rijk.
Wysjinsky, de Sowjetrussische
minister van buitenlandse zaken,
stelde daarop een andere agenda
voor:
1. Viermogendhedenbeheer
Duitsland.
2. Economische eenheid van Duits
land met inbegrip vande voor
waarden voor verwezenlijking
hiervan.
3. Voorbereiding van een Duits
vredesverdrag, en
4. De Duitse mum kwestie met in
begrip van de Berlijnse.
Acheson, gesteund door Bevin
maakte bezwaar tegen het plaats
sen van het viermogendhedenbe-
denbeheer als eerste punt dp de
agenda. Hij zeide, dat het onmo
gelijk is het beheer van Duitsland
te bespreken alvorens men wist,
wat men beheerde.
Wysjinsky stemde daarop in met
de door Schuman voorgestelde
agenda, doch hij behield- eich hef
recht voor de muntkwestle vénn
geheel Duitsland te bespreken.
Tot verrassing van de overigen
bracht Wysjinsky ook de Japanse
kwestie op het tapijt door te in~
formeren, wanneer de Grote Vier
met China als vijfde een ontwerp-
vredesverdrag voor Japan wilden
bespreken.
Acheson verklaarde zich bereid
Wysjinsky's vraag op een later
tijdstip te bespreken.
Negen doden
Zondagmorgen 9.00 uur is even
ten noorden van Djogja een pant
serauto op een trekbom van 250
kg gelopen. Van de negen inzit
tenden werden acht gedood en
een gewond. Een achter de pant
serauto rijdende Brenncarrler
werd beschoten, waarbij een milip
tair werd gedood. Onder de 9 dol
den is een kapitein, een sergeant
majoor, twee korporaals en vijf
soldaten. De begrafenis heeft
Maandag op het ereveld te Sema
rang plaats gehad.
Spoor ernstig ziek
Toestand zorgwekkend
Generaal S. H. Spoor, opperbe
velhebber der Nederlandse strijd
krachten in Indonesië, is Maan
dagmorgen na enkele uren ge
werkt te hebben, plotseling ern
stig ziek geworden, aldus is van
officiële militaire zijde te Batavia
bekend gemaakt. De ziekte liet
zich dadelijk ernstig aanzien, ter
wijl in de loop van de dag weinig
verandering optrad, zodat de toe
stand nog steeds zorgwekkend is.
Volstrekte rust is geboden.
Dr. L. J. M. Beel heeft gister
morgen aan luitenant-generaal
Spoor meegedeeld, dat hij bij Ko
ninklijk besluit van 23 Mei ls be
last met de waarneming van de
furatcie van legercommandant in
Indonesië, daar het uitgesloten is.
dat generaal Spoor de eerste tijd
zijn werkzaamheden kan hervat
ten en ook bij gunstig verloop van
de ziekte een langdurige rustpe
riode vereist zal zijn.
Koningin Juliana heeft telegra
fisch haar grote spijt betuigd met
de ziekte en generaal Spoor de
beste wensen doen toekomen voor
zijn herstel. De Koningin legde er
in het telegram de nadruk op.
met hoeveel genoegen zij het be
sluit tot zijn bevordering had on
dertekend.
Teveel aan deviezen?
Mr W. A. J. Visser heeft onthef
fing uit zijn functie gevraagd als
burgemeester van 's Gravenhage.
Naar wij vernemen vindt deze
ontslagaanvrage zijn oorzaak in
moeilijkhedenwaarin de heer Vis
ser persoonlijk is komen te verke
ren en die geen verband met zijn
ambtsvervulling houden. Als oor
zaak van bedoelde moeilijkheden
schijnt te moeten worden gezien
het beschikken over meer deviezen
dan op normale wijze voor reizen
naar het buitenland kunnen wor
den verkregen. Wegens een acute
storing in het zenuwgestel is mr.
Visser in een zenuwinrichting op
genomen.
Naar verluidt is de secretaris
van burgemeester Visser van Den
Haag, drs W. Bos. door de justitie
gearresteerd. Drs Bos is referenda
ris ter gemeentesecretarie en was
daar uitsluitend werkzaam voor
de burgemeester. Hij was reeds
enige tijd afwezig zonder enig be
richt en zonder dat zijn verblijf
plaats bekend was.
Na de ontslag-aanvraag van mr
W. A. J. Visser als burgemeester
van Den Haag. treedt als waarne-
TIJDENS BAGGERWERKZAAMHEDEN ki het Eindhorens Kanaal
werden in enkele dagen ruim 30 granaten van verschillende soort
en kaliber opgevist. Het levensgevaar, aan dit baggerwerk voor het
betrokken personeel verbonden en de' kans op zeer belangrijke ma
teriële schade gaven aanleiding tot het besluit een deel van het ka
naal ter lengte van 4 km. droog te leggen om de mogelijkheid te ver
krijgen de munitie systematisch op te ruimen. Na het voorbereidend
werk, het afdammen en het leegpompen van het pand, is men Zon
dagmorgen begonnen met het opruimen van de munitie. Men ziet
hier manschappen van de hulpverleningsdienst bezig met het zuive
ren vaai de kanaalbodem.
Lovink vertrekt 30 Mei
De nieuwbenoemde Hoge Ver
tegenwoordiger van de Kroon,
de heer A. H. J. Lovink, zal op
30 Mei a.s. naar i .aonesië ver
tellen.
Hij zal op zijn reis icorden
vergezeld door jhr H. A. Fei-
xeira de Mattos, tweede ge
zantschapsecretaris.
VAN MOORD GEEN SPRAKE.
Het voort
gezet onderzoek naar het gebeur
de in het perceel Hudsonstraat 125
te Amtserdam in de nacht van
Zaterdag op Zondag heeft 't denk
beeld dat er een moord zou zijn
gebeurd, te niet gedaan. De po
litie is tot deze conclusie geko
men. ondanks het feit, dat het
rapport van de sectie op het lijk
van de 71-jarige vrouw A. F.D. R.
nog niet ls uitgebracht.
Spoorwegstaking veroorzaakt hevige botsing
jen
In Berlijn heerst er momenteel een volkomen verkeerschaos, ver
oorzaakt door de staking van de West-Berlijnse spoormannen.
Men kent de oorzaak van de staking: Spoormannen uit de Wes
telijke sectoren eisen van de spoorwegmaatschappijen, dat dezè
het loon uitbetalen in Westerse marken. De spoorwegmaatschap
pijen zijn n.l. geheel in Russische handen en de Sowjets wensen
derhalve de salarissen uit te betalen in Oosterse marken. Com
munisten trachten als stakingsbrekers op te treden en hierdoor
zijn reeds ernstige botsingen ontstaan. Bij diverse stations werd
hevig gevochten.
De gemeenteraad van West-Ber
lijn heeft besloten het geallieerd
bestuursbureau te verzoeken, de
politie van West-Berlijn toe te
staan de bescherming van de
luchtspoorweg in de Westelijke
sectoren over te nemen. Op het
ogenblik is de spoorwegpolitie, die
onder Sowjet-Russische controle
staat, hiervoor verantwoordelijk.
Bij' het station Rummelsburg
(Sowjetsector) heeft de politie
vijf pond ontplofbare stoffen op de
spoorlijn ontdekt en verwijderd,
voordat schade werd aangericht.
In een ander deel der Sowjet-sec
tor zijn schoten gelost op 'n groep
spoorwegpolitie, waarvan één lid
ernstig gewond "werd.
Het stadsbestuur deed tevens 'n
beroep op de drie Westelijke geal
lieerde gouverneurs de politie „zo
nodig" te steunen.
De argumentatie der resolutie
luidde als volgt: „Het stadsbestuur
gelooft, dat de veiligheid en orde
te Berlijn ernstig bedreigd wor
den. Wegens de groeiende span
ning tussen de spoorwegleiding v.
d. Oostelijke zone en de stakende
employe's is het voor de Berlijnse
bevolking onduldbaar geworden,
dat de taak van de politie bij de
luchtspoorweg in de Westelijke
sectoren wordt verricht door leden
van een organisatie, door de be
volking als vijandig en onwettig
wordt beschouwd. De zogenaamde
spoorwegpolitie is wel bijzonder
ongeschikt voor het handhaven
van vrede en orde .daar alleen
reeds haar aanwezigheid de be
dreiging van vrede en orde ver
hoogt. In de afgelopen 48 uur
heeft deze politie door voortdurend
1 onrechtmatig gebruik van vuur
wapenen minstens 14 personen ge
wond en de opwinding onder de
bevolking doen toenemen. Het ge
vaar is zeer groot, dat deze span
ning zal leiden tot een ernstige
vredebreuk".
De drie commandanten van W.
Berlijn hebben het verzoek van t
gemeentebestuur van West-Berlijn
toe te staan dat stations van de
Westelijke sectoren door de West-
Berlijnse politie worden overgeno
men van de politie uit de Sowjet
sector van de hand gewezen. Zij
voegden er evenwel aan toe, dat
onmiddellijk toestemming zou
worden verleend voor interventie
door de West-Berlijnse politie In
dien de orde zou worden verstoord.
De Britse militaire treindienst
naar en van Berlijn, die Zaterdag
en Zondag vanwege de staking
werd stilgelegd, werd vandaag her
vat. De Berlijnse staking heeft t
goederenvervoer naar Berlijn zo
danig vertraagd, dat slecht 2 goe
derentreinen in de afgelopen 24 u.
in Berlijn arriveerden, aldus een
Britse bekendmaking.
Volgens het hoofdbureau van po
litie in West-Berlijn „verdwenen"
70 stakers, die het station Tegel in
de Franse sector bezetten, nadat
het station door politiemannen uit
Oost-Berlijn was overgenomen.
Alle stations in de Franse sector
waren nu in handen van de spoor
wegpolitie onder Russisch opper
toezicht. Voortdurend arriveerden
grote versterkingen, aldus wordt
verklaard.
mend burgemeester van de resi
dentie op wethouder ir L. J .M Fe-
ber.
Sprong in hei duister
WE HEBBEN niet lang in het on
zekere verkeerd over de vraag, wie
de opvolger van de heer Beel zou
zijn als Hoge Vertegenwoordiger
van de Kroon. Reeds vorige week
wisten de bladen te berichten, dat
het de heer Lovink was. Dezè be
noeming wijst er op, dat er reeds
vóór het definitieve aftreden van
de heer Beel naar een opvolger
was uitgekeken. Anders gaat het
aanwijzen van een opvolger in zo'n
belangrijke functie niet met zulk
een ongebruikelijke snelheid.
De heer Lovink is voor zeer gro
te groepen van het Nederlandse
volk een volslagen onbekende.
Slechts in zeer bepaalde kringen
geniet hij enige bekendheid. Inde
eerste plaats zullen we daaronder
moeten verstaan diplomatieke
kringen en in de tweede plaats de
kringen der Christelijk Historische
unie waar de naam Lovink 'n zeer
goede klank heeft. Omtrent de po
litieke antecedenten der nieuwbe
noemde Hoge vertegenwoordiger
van de Kroon hébben we echte
niets horen verlulden
Of de heer Lovink nóg tot de
Christelijk Historischen behoort
of dat hij geheel andere ideeën
heeft, is ons volslagen onbekend.
Evenzo, hoe hij denkt over het In
donesische vraagstuk. We weten
alleen, dat hij in Oosterse vraag
stukken geen onbekende behoeft
te zi]nt omdat hij in Azië én in
Rusland diplomatieke functies
heeft vervuld.
Voor de rest schijnt de aanwij
zing van de nieuwe HVK n sprong
in het duister te zijn. Het is na
tuurlijk mogelijk (we zouden haast
veronderstellen, dat het zó moet
zijn) dat de Regering weet welk
vlees ze in de kuip heeft. Dat ze
toeet dat het beleid van de heer
Lovink een accoord in Indonesië
zal bevorderen. Weet het volk ech
ter dit? Welke waarborgen zijn er,
<*at de heer Lovink straks ook zal
menen, dat hij zich de weelde kan
veroorloven er een eigen politiek
op te gaan nahouden? Een politiek
die geen rekening houdt met de
verlangens van het volk?
Verlangensdie sedert vorig jaar
van enigszins andere aard zijn ge
worden. Toen was de meerderheid
van het volk nog niet zo buitenge
woon vooruttstrevend inzake de te
volgen lijn in Indonesië. Er is ech
ter sedert dien een en ander ge
beurd. En de gevoelens van het
volk vinden een weerspiegeling ki
de politiek der regering, die zich
ook aanzienlijk gewijzigd heeft. Al
is het misschien bij een aanzien
lijk deel der Kamer niet met liefde
gebeurd. Moeten wij de nieuwe
benoeming beschouwen als een
overwinning van dit meer behou
dende gedeelte? We weten het niet
We weten echter wel, dat er een
andere figuur aan te wijzen zou zijn
geweest, wiens naam in verschil
lende kringen meer vertrouioen
zou hebben gewekt, dan die van
de heer Lovink. Misschien geheel
ten onrechte. We zullen dit uit de
verdere afwikkeling van het con
flict moeten afwachten. Wij be
treuren het echter, dat in de hui
dige ernstige omsandigheden een
sprong in het duister is gedaan,
terwijl er figuren waren aan te
toijzen, die onmiddellijk het ver
trouwen van alle b1J het conflict
betrokken partijen hadden gehad.
v. Z.
<D5W